Ioohéfe i, v i^l kamer, het costuum en dergelijke aangaat. Ook hier heeft men gebruik gemaakt van allerlei tabellen en grafi sche kaarten, zoodat er visueel een groote opvoedende kracht van kan uitgaan. Dit neemt niet weg, dat men verbaasd in een wegwijzer door het museum lezen moet: die historischpolitische Abteilung umfasst unter Ausschluss der Vor- und Fr hgeschichte, die in anderen Kölner Museen ihre Darstellung findet, in klarer, gross geschauter Perspective die Zeit von den Karolingern bis zur Neuf ormung unseres politischen Lebens durch die nationalsozialistische Bewegung". Men vindt hier dan ook, reeds minder verwonderd, een zaal, volgehangen met vlaggen en portretten van den Führer, alsof het niet anders mogelijk was. Maar de critische Hol lander kan niet nalaten zich af te vragen, wat dit museum, dat naar de eisenen van den tijd onder elk regiem tot stand had kunnen komen, eigenlijk met het nationaal-socialisme heeft uit te staan. Wij doen er hier, dunkt ons, wijs aan, ons voorloopig te houden aan het woord van Duhamel, dat ieder, die in de kunst een taak heeft, wel een sociale, maar geen politieke functie vervult. Wat zeker ook voor beheerders van musea geldt. Of zullen wij voortaan genoodzaakt zijn onze Oranje-gezindheid te demonstreeren door in elk Nederlandsen museum een zaal te reserveeren voor een dozijn van onze vlaggen en een collectie portretten van de leden van ons Koninklijk Huis? J. ZWARTENDIJK KOR POSTMA Kunsthandel Santee Landweer, Amsterdam BIJ de werken van Kor Postma krijg ik nimmer de griezels die . andere Surrealisten (Dali en Mambour vooral) weten te wekken. Zijn schilderijen zijn niet unheimisch, integendeel, zij bezitten een zekere gemoedelijkheid, een vredigheid, en als zij op hun best zijn vindt men ze eigen lijk zoo lief. Uit een vroegere periode herinnert men zich een scheef HeiligHartbeeld t zoo een uit 'n bazar , en papieren bloemen onder, een stolp. Het was misschien het beste wat hij toen maakte; hij had er naar gekeken, er om gelachen, en het tenslotte (schil derend) mooi gevonden, omdat het zoo aardig boersch en valsch van kleur was. Wat wil men beter? Postma zal wel niet spoedig verleeren, te droomenin- den-dag. Als men hem aanraakt is hij al op reis en toert langs de kusten van den grooten trooster: Slaap, die bij hem allerminst het beeld van den dood is, maar een uitdeeler van illogische visioenen. De visioenen stellen problemen, die zoo hardnekkig zijn als de opgaven waarvoor kinderen zich geplaatst zien bij het spelen in een zandbak. Zij zijn wel van belang voor hem, maar wat vragen wij? De vrucht. De schilder kunst. En die i's er, in deze gouaches, maar bij de meeste in details. Ik vind haar vooral in de Cancan terrible", waar ik het verschrikkelijke echter niet zie, wél de bekoorlijke geschilderde hooge grijze schoentjes met de witte lacetten, de krakende pracht van de kanten rokken, de sierlijkheid van de roze hoedeveer. Ik vind haar in het bouquetje dat de Klu Klux Klanfiguur van Het Bezoek" vasthoudt (een geestig geval), in den hoed op het Stilleven (no. 8), in het grijze kapsel, het halssnoer en de witte kant over het blauwe onderkleed van Een vrouw gaat voorbij". Wat blijkt daar? Dat deze Postma met zijn gouachemateriaal geraffineerde kleureffecten kan be reiken in al datgene wat fijn georna menteerd is. Is hij een Surrealist ? Dat mogen de Freudapostelen uitmaken. Ook Vestdijk en Ter Braak kunnen een kans j e wagen. Maar zeker brengt hij aan den dag, dat hij, indien hij wilde, een goed miniaturist zou zijn. Van zijn Plus Belles Heures verwachten wij de schoonste uren. JAN ENGELMAN NEDERLANDSCH TOIEEL NU Marklesln van Arci» bij het gezel schap 8aalborn-Par«er DIT is een voortreffelijk stuk. Carl Sternheim koos den vorm van een romantisch gegeven, en maakte mét groote menschenkennis en psycho logisch inzicht de vier personen in zijn stuk verklaarbaar, levend en boeiend. Zoo kon eenmaal een grand seigneur zich zelf steeds meer verfijnd hebben, in zijn handelingen en uiterlijke wel sprekendheid, tot hij op veertigheen glijden, die er ons bij w brengt het waarachtig kumte schap bij hem in twijfel te t re Charlotte (The Old Bfald) bij j Nieuw Schouw-Tooneel) ontwikkeld te worden. geheel genomen was de vooraanzienlijk beter dan het stuk, het kiezen van een ro tischen vorm bij Sternhei n jarigen leeftijd tot bezinning kwam, is geweest, is dit zwakte in Zog waarna hij een innerlijke houding vond, die meer bij zijn wezen en de waarachtige cultuur van zijn tijd paste. Zoo heeft een grande dame, ten koste van zich zelf, zich verstrikt in haar liefde vóór, en de wraakzucht tegen een aan bidder die haar ontglipte. Zoo werd een onzelfzuchtig lieftallig begaafd burgermeisje van nog geen twintig jaar, door een zelfzuchtige verarmde moeder gekoppeld en verkocht, maar niettemin werd zij tenslotte de eerbare, liefhebbende vrouw van den bekeerden levensgenieter, dien zij zonder de onder gane vernedering, waaraan haar onbe dorven gemoed geen deel had genomen, nimmer zou hebben ontmoet en die zij anders ook nimmer had kunnen boeien. Dat een geschiedenis, die heden ten dage in dezen vorm niet had kunnen gebeuren, zoo waarachtig en levens echt kan aandoen, is mede de waarde van Sternheim's dichtwerk. Maar, wanneer de auteur na de Hollandsche première verklaarde: nimmer zoo onder den indruk te zijn geweest bij een vertooning van zijn eigen werk", ja, dan moet hij de voorstelling in Berlijn in 1921 met Conrad Veith, Leopolda Constantin, Duguy Servaes en Hedwig Wangel vergeten zijn ! Of was het een persoon lijke weemoedige herinnering, die hem dezen avond zoo onder den indruk" werk. Deze Amerikaansche avteur] geen kans het conflict van huwde moeder in den hedendu tijd te plaatsen, en greep naar poque, die vriendelijk ro aandoet, in lieve costumes. De lingen der beide hoofdvrouwen stuk, waartusschen het onechte] geplaatst is, zouden heden ten langs andere wegen zijn gega dit maakt het werk oninteres het spelen van de rol der onge moeder ondankbaar. De ver t rot in het stuk, een goedige oude vermijdt angstvallig de beide vro geestelijk te leiden, hoewel hij] gemakkelijk het probleem had oplossen. Zoo ontstaat een conflict, waarvan wij den ernst kunnen medevoelen, terwül er rekend wordt op ons medegevoel de arme Charlotte' De voorstelling onderst reepte! zwakte van het stuk, in plaats va| via een inniger" gevoel bij de l vertolkster, te versterken. n een overigens goed verzorgde ring (in smakelijke decors van Ja Snoek) klonk door, dat enkele in een minder juisten sleuH ge werden. De eerste scène is uiterst maar weifelend geschreven, <:oodat] alleen door een heel innige ve duidelijker had kunnen worden.! stelling kunnen opwekken; in dit op zicht schoot de voorstelling te kort. Jeanne van Rijn speelde ,,Klaar", de meid, sappig, rond en sterk. Zij droeg met Jan Musch, als ,Jan", zon der zooals haar partner in te grove effecten te vervallen, de voorstelling. Musch is een voortreffelijk tooneeljjmg «uuuicnujK oeter aan net stuk, speler van de naturalistische school, tf werd met veel toewijding gespeeld, vult voortdurend het tooneel, maar hij heeft als regisseur alleen de dictie der toehap Jan afusch. spelers verzorgd. Het samenspel en de den Stadsschouwburg te Utrecht plaatsing der personen is ternauwerj»nde het nieuwe gezelschap van nood afgestemd en geregeld. Musch met Het wederzijdsch De Lodewijk" van Hamburger en 'ijksbedrog" van Pieter Langen- de Charlotte" van Mary Smithuyzen kunnen aanmerkelijk dieper gespeeld ;et stuk is wel oud maar niet klas- worden. Dit duo heeft ons van een omdat het geen verrassingen in- wederzijdsche liefde nergens overtuigd. [t ua het exposé, noch wat de Charlotte brengt daarvoor te weinig ^e, noch wat de personen betreft, beeldend vermogen mee, een te stereoeer t onige van vele St. Nicolaas- type gebaar, te weinig vreugde van ,en werd door goed zeggen ver- jeugd en liefde in de stem. Lodewijk [en. Noch decors noch costuums had meer entrain, zei zijn verzen uititten uit in kleur en lijn. stekend, maar maakt niet aannemelijk, Waarschijnlijk zou de auteur zelf dat hij geen oplichter is, doch een gjn rijd verrukt zijn geweest van de deugdzaam minnaar, die uit liefde" itel'ing, maar voor een heden- bedrog pleegt, niet uitsluitend teneinde ich publiek heeft het stuk te wei- financieel onder dak te komen. Zeer diepte, en daarom is minder typee- amusant was Van Stuwe toen hij voor en meer karakter-uitbeelding ge- juwelier" optrad. ?i. Dit was door de regie niet vol- Een vlotte vertooning van een oudere ingezien. (Van der Poll als wetsch Nederlandsch stuk, goed dageel" was nog het best gekarakteri- lijk naturalistisch gespeeld, doch wat ). Niet het gebeuren, het wezen te grof, en zonder genie eevo*t vr»«r spelende figuren had onze belang- stijl". eemg gevoel voor Wat wij missen D. C. VAN OER POEL wij ons als toeschouwer - of als [ET leven is saai. Ondanks alle emoties op politiek en econo misch gebied. Want ook deze gelukkig, omdat zij meestal niet literairekw^ltóJl!!.^?^^V| _,_?_?,,_..__. ._.- ^.?.^..j.,»,. ..?«».».«.» nw.usu. u gciuiwug, umuai zij meestal niet literaire kwaitt»it i bracht? De menschelijke gebeurtenis- jonge meisjes spreken samen oA de prettigste soort zijn. Maar er russen «SlT. i~~iL? ? 1r verschil is sen op de scène van den Hollandschen trouwdag van n harer, die onf t een leemte. Onze relatie tot ata- datall*' UÏiS h^lt^t*?' ?* zij haar eigen te vondeling gi kind bij zich kan hebben. middels gevonden aanstaande gom, die haar liefheeft, eischt haar, de school op te geven, later blijkt, dat deze man genot; haar over heeft en warm genoeg om, indien hij in vertroUv en ware, moeder en kind beide tot nemen. Maar het stuk speelt Schouwburg kunnen het onmogelijk liefde voor een jongen man, uit geweest zijn. Ook voor iemand, die onze taal niet verstaat, moet deze ver- verbinden. Slechts een Arthar tooning volkomen buiten de spheer Ier vermag een dergelijke sc vallen, waarin het spel heet te ge- schrijven, en het eischt grootere beuren, en dit in hoofdzaak dank zij soonlijkheden dan Dogi Ru; Saalborn zelf. Hij gaf n.l. romantisch, Sophie Stein om een onvoldrhetoriek, zoogenaamd sterk spel", schreven dialoog genoeg di zonder eenige intelligentie, verfijning geven. Hetzelfde geldt voor de of distinctie. Magda Janssens daarente- scène, zes jaar later spelende, gen zette met een uitstekend gespeelden de getrouwde vrouw haar en gesproken monoloog in, en gaf den geheelen avond vele warme levende accenten; menigmaal viel zij echter terug tot op het rhetorisch niveau van haar regisseur-tegenspeler. Julia Cuypers had goede momenten. Alleen Carla de Raet behield genoeg eenvoud in haar dictie; daartegenover miste zij de innerlijke spanning en het beel dend vermogen voor deze ingewikkelde rol van groot formaat. Maar hoe ook, iedere scène uitsluitend tusschen de vrouwen, was een weldadige verade ming in deze vertooning. Moge Saai- kan, en zoo geraken kir.c1 en born de waarheid der woorden gaan ondergebracht bij de vriendin beseffen, hem door Sternheim (indien En dan zijn wij pas zou ver, juist door ons opgevangen) als de de situatie kunnen aanvoelen Markies d'Arcis in den mond gelegd tot een zuiverder spel kan lei1 tegen het einde der tweede acte, n.l.: Dogi Rugani heeft menig' Het is zóó moeilijk den juisten toon zeer goed gegeven, hoewel zij te vinden, die van menschelijke ge voelens getuigt." Hij moge bedenken, dat geen flair een regisseur of acteur over deze moeilijkheid kan heen helpen, en dat een waar tooneelkunstenaar voor alles juist deze moei lijkheid bij iedere niéuwe opgaaf tracht juist en ongekunsteld gevoel te overwinnen. Het is de oppervlakkige Dijk is een door en door zelfgenoegzaamheid, de valsche schijn tooneelspeler; zijn hartelijkheid van- moderne veelzijdigheid, gepaard altijd gemeend en echt. Hen ai aan een gebrek aan zelfkennis, die bleek Adolf Rijkens voor het Saalborn bij de keuze van zoo veel van zijn rollen ten toon spreidt, en die hem in zijn spel met zooveel routine en zelfverzekerd aplomb over iedere een e restanten van heldenmoed ?houding tot de dood, die er van passiviteit, is in het blijft het reislectuur en een enkele maal, als de kwaliteit zeer goed is, ergeren wij er ons in een nuchter zijn wij eerder laf dan moedig, r dat neemt niet weg, dat wij ergens ig m >edig zouden zijn. En in de rijk zijn wij helemaal niet bloed. . --?.». V'lUOlifVbaar is vanuit het motief, dat ons spe ciaal reislectuur deed kopen. Een film als The genera! died at dawn" (?Chinees goud") van Lewis o.a. ook en The mes en de revolver ihand te kunnen heersen over het i van anderen. is dit iets", dat mede oorzaak i de toeloop naar het fascisme. Het t zelf'ie iets", dat de meer rustige tos '.s avonds gaan bevredigen in Wcooj) met het werkelijke gerop een veilige afstand. Hetzij dan Imen z;ch onder leiding van Alfred LL i . -j«* ***%** nische kwaliteiten vaak meer verlangen dan een vuistslag van Gary Cooper waar wij allemaal jaloers op zijn en spanning en happy end. Er is in deze film een beheersing van de film-,,taal" en er is bovendien een onderwerp, welke zo belangrijk zijn, dat wij juist daardoor onbevredigd blij ven. Er wordt o.a. genoeg aangeraakt van de tegenstellingen en de strijd in ru:tijd", dat men volgens den auteu»sadist) in de Onderwereld" £££ SÏVlSIÏ-"" m°*eliJkheden **« dergelijke problemen alleen f^eimzinnige m^d^doolsIg "£^*SS^^** bappmg op de koop toe (?De mJ dies ten «LTS?tet£,he?zeffde" ne 'n cL r"1' me" met Lewis « *«* wekt te hinderlijke gedac£e fadd;-na?% PCr (dC Sympa- M het bekende re«pt uit BoTmeets meisje", Madeleine Carroll, en vooral ook de ziekelijke schurk Porter Hall plus de Chinezen zijn in handen van de pauze ten onrechte veel voor Charlotte bij het speelde door een te heftig en te i charmant spel. Haar verbit rusting later was vél beter. Stein groeide met haar rol a ... 'Hara het B« mor leggen (?Chinees goud"). [«?allr.s.met de prettige zeker,: het laatste nippertje toch T_ _.-»..** ???fff**»* kjc t U V AI . _.. Vv terech: komt en de revolvers nog regisseur Milestone inderdaad meestal "et aft aan, of verkeerd afgaan en ^ uitstekend en zelfs de associaties, welke 'd en ie heldin elkaar vinden infi Madeleine Carroll opwekt ten opzichte m levensgrote omarming. "a" **" 1~- *"'*" ' ' _ 0. « ging er in de Indianenboeken in Nongei; .jaren net zo toe en wij zijn """ we! ouder, maar niet wijzer i- En evengoed als er in onze _r_.-..,~ van Mariene Dietrich vallen niet steeds in haar nadeel uit. Al kan ook weer niet worden ontkend, dat deze film de zeer speciale bekoring van Dietrich-gezienAM- C*-?.« '-1schap; beschaafd en eenvoudig Bergsma, die kort geleden 2 in een sprookje de kraai" speelde de duizend-dollar*>«!* T"?060 a*8 er m onze door-Sternberg mist. *ÏS»»«!S en zewverzeKera apiomo over icaere speelde de ciuizena-aou.«--m-««nen wij ernofcaltiid *raatrhii t^? waarachtige diepe gevoelsuiting doet Zij heeft een blijde jonge ste»koop toe en hooestens erïrÏbedro«en D. DER POBL Kor Postma; Vliegeren PAG. 30*7 DE GROENE'GRATIS tot 1 Januari 1937 QE GROENE houdt U op de hoogte van alle ?^ wezenlijk belangrijke gebeurtenissen. EEN ABONNEMENT op De Groene biedt U *? dan ook een garantie dat U bij" blijft. GEEN ANDER WEEKBLAD in Nederland wordt zoo veelvuldig geciteerd als De Groene. RECHTS EN LINKS houdt men rekening met De Groene, het gezaghebbende weekblad. OBJECTIEF EN DESKUNDIG is de voorlichting die De Groene U op elk terrein biedt. ELKE RUBRIEK in De Groene is uitmuntend verzorgd en heeft een eigen karakter. IET ALTIJD is de gelegenheid zoo gunstig onr, U te abonneeren: 64 nummers voor f 10. N E ERSTDAAGS constateert U tóch dat U De Groe ne niet kunt missen: abonneer U liever NU! Hier lancs afknippen BON ADMINISTRATIE DE GROENE KEIZERSGRACHT 355 - AMSTERDAf Poujiro 72880 ? Gemeente Giro G 1000 - Telefoon 379 Ondergeteekende wenscht zich met ingang van l Januari 193 te abonneeren op DE GROENE AMSTERDAMMER en verzoek GRATIS toezending van de tot dien datum nog verschijnend nummers. De abonnementsprijs bedraagt f 10.?per jaai welk bedrag heden per postwissel is gezonden *) op postrekc ning 72880 is gestort*) per quitantie kan worden geïnd.* (Abonnementen kunnen slechts op 31 December eindigen en worden anders stilzwijgend voor een jaar verlengd.) *\ T'koA»!»'-!"- ? Naam: Straat: Woonplaats: ?) Doorhalen wat niet wordt verlangd. Nr. Handteekening: H »?!