Historisch Archief 1877-1940
h:
il i
l
vij
J
en!
hd
da
To i i
AMSTERDAM C
Koningspl
Elk stuk is zichtbaar geprijsd.
AUG< UILKEMA
Uurwerkmaker
A'dam, Ie Diploma
ZENITH
OMEGA
ETERNA
enorme keuze
nieuwe modellen
39 REGULIERSBREESTRAAT
VAN RIJN S
SMOSTERD
LOSSE NUMMERS
VAN DE GROENE
het nieuwe nummer 20 cent
nummers ouder dan een week . 30 cent
nummers ouder dan 3 maanden 60 cent
(verhoogd met eventueele portokosten)
Wilt U bi) bestelling het verschuldigde
bedrag meteen zenden? Anders kunnen
wij Uw aanvraag niet in behandeling
nemen!
DE ADMINISTRATIE
MODERNE ULSTERS
f19.50-f48.,, Zouden zij ze binnenkort weer nood/g hebben?"
(Glasgow Bulletin)^
o*
-^rn o SS |-;;,,
AAM
DEN
VREDE
Die smerige Demoeraten hebben gepro- Daar zijn vast politici oon het werk
beerd brand te stichten op de achtste ver- geweest /"
dieping." (N.C.C.Y., Mercury, V.S.) (Nebelspalter, Zürlch)
'Jnhet
Ook de lire !? gedevalueerd
DUITSCHLAND'S monetair isole
ment krijgt een extra nadruk door
de beslissing van Italiëom, ondanks
Mussolini's plechtigen eed, die het voor
goed scheen te laten afzien van eiken
vorm van devaluatie, toch zijn munt te
deprecieeren. De Duce heeft zijn figuur
gered door te verklaren, dat de devalua
tie der lire met 40% niet beschouwd
moet worden als een val van de
Italiaansche munt, maar als een terugkeer
tot de koerswaarde die de lire in ver
houding tot den dollar en het pond had
in den tijd, dat de belofte werd gedaan.
Dit is een kwestie tusschen Mussolini en
het Italiaansche volk, voorzoover
althans het volk eenige zeggingschap in
deze kwesties heeft. Uit een
ftiternationaal gezichtspunt is de devaluatie van
de lire zonder twijfel gunstig.
Deviezencontrole en dergelijke maatregelen om de
nationale koersen in stand te houden op
een zuiver fictieve waarde is alleen maar
lastig voor iedereen; en alles wat
het gemak vergroot om de eene munt in
de andere om te zetten, is zoowel een
voordeel voor den handel als voor
toeristenverkeer uit en haar het eigen
land. Door de devaluatie van 41 % moest
Mussolini toch voldoende marge hebben
om een verdere deviezencontröle over
bodig te maken, tenzij hij het plan heeft
om soortgelijke campagnes als die naar
Abessyniëte financieren. Samen met de
verdere kleine devaluatie in
Tsjechoslowakije en de muntcorrecties in Frank
rijk, Holland, Zwitserland, Letland, Tur
kije en andere landen, zou de Itali
aansche devaluatie de vorming van
althans een ,,de facto" gestabiliseerd
muntverkeer tusschen de leidende geld
markten heel wat gemakkelijker kunnen
maken, natuurlijk met de belangrijke
uitzondering van Berlijn.
(New Statesnatn and Nation, Londen)
Fascisme Is orde . .
MOSLEY kwam een uur te laat:
Alleen de Leider bepaalt, wan
neer hij aan zal komen", vertelde mij
een officier van de Stormtroepen.
(Daily Herald, Londen)
Strategische fouten In Spanje.
MISSCHIEN is het waar, dat de op
standige generaals in Spanje niet
zulk een militair succes zouden hebben
als zij niet door een aantal landen van
oorlogsmateriaal voorzien werden, Maar
het is ook mogelijk, dat de regeering
des ondanks successen behaald zou heb
ben als zij ten minste over een paar bekwa
me militaire leiders had beschikt. Maar
deze schijnen te ontbreken. Maar het gaat
niet om het als", maar om de feiten.
en die zijn voor de wettige regeering zeer
ongunstig. De bedoeling van haar
strijdmacht om het transport van de
Marokkaansche troepen naar het schiereileand
te verhinderen is volledig mislukt, want
haar vloot is te vroeg versnipperd en
bovendien nooit volgens een gemeen
schappelijk plan gebruikt. De belachelijke
zeeslag in de straat van Gibraltar heeft
de strategische onbekwaamheid van het
scheepscommando aan den regeeringskant
getoond.
En dezelfde onbekwaamheid is den
laatsten tijd te land ook duidelijk gewor
den. De regeering had bij Talavera de
la Reina een beslissender! slag moeten
uitlokken. Daar had zij al haar beschik
bare strijdkrachten moeten concentreerën,
zoowel de land- als de luchtmacht. Maar
inplaats daarvan hebben ds militie
commandanten zich tevreden gesteld
met verspreide schermutselingen op een
groot aantal militair waardelooze ter
reinen.
Evenmin als het mogelijk is een mo
dernen oorlog zonder geschikt materiaal
te voeren, evenmin kan men hem voeren
met parlementaire compromissen. Hier
voor is een eenheidscommando noodig.
Niet alleen heeft de verovering van
Toledo door de rebellen tactische fouten
onthuld, maar ook het terugtrekken der
soldaten in de richting van Ciudad Teal
is een belachelijke strategische fout.
Hier dreigen zij strategisch doelloos te
blijven, terwijl in de richting van
Aranjuez hun hulp op het oogenblik zeer
noodig zou zijn geweest. Wij moeten er
direct bijvoegen dat de aanvoerders der
opstandelingen evenmin Napoleons zijn.
Maar zij hebben tenminste het voordeel
van eenhoofdige leiding. Van het
heeft generaal Franco het opper
over de opstandelingen gehad; ict/J
van beslissend belang kan zijn, voor
hij moet bepalen hoeveel troepen
moeten aanvallen, d.w.z. welk,
deelen van het front verzwakt
worden.
De aanval op Madrid zal zonder
gepaard gaan met een actie tegen
juez, waar de eenige spoorweg lang;
die de hoofdstad nog met het haar]
trouwe achterland verbindt, en welk
opstandelingen tot eiken prijs n
trachten door te snijden. Toch /ullt
nog moeite hebben de hoofdsta l te\
meesteren, want ten slotte uvrk
maar met een tamelijk kleine tr
macht.
De vraag of de regeering bij
gering der militaire positie zal
\is niet als een aanwijzing voor
slissende nederlaag tebeschouv en.l
nog niet zoo heel lang geleden
burgeroorlogen voorbeelden \-e
dat een regeering zelfs na het prijq
van de hoofdstad toch nog de uit
lijke overwinning kan behalen
(National Zeitung,
Engeland slet interventie door]
vingers
DE hoofdvraag
inzake de non
interventie is, of
bewezen kan worden,
dat Duitschland,
Italiëof Portugal
wapens hebben ge
leverd aan de rebel
len na 25 Augustus,
toen de ,,non-inter
ventie" -overeen
komst van kracht
werd. Een particuliere commissie i
onderzoek (bestaande uit rm :. Eli
Rathbone en de heeren J. H. Tn
R. McKinnon Wood, E. I, Mali
Lord Faringdon en J. Jagge verkl
in een rapport, dat de vorig ? w«kj
publiceerd is, dat de bewijzt n da
bestaan. Na een groote l.oev
materiaal aangevoerd te h'bben, l
aantoont dat de rebellen wagens!
van Duitschland, Italiëen Portugal»
dat de overeenkomst was getekend!)
waaraan trouwens niemand tw
verklaart de commissie, dat de!
William E. Dodd hun heeft m- Jeg*
dat de Britsche vice-consul t VigoJ
op 25 September vertelde, d. del
nen drie of vier dagen te vr'enifll
vliegtuigen hadden ontschei ;>t. AlJ
waar is, hebben de Italianen .ieover
komst op flagrante wijze ges hond*
ieder geval is de Engelsche 'vgeeri"
staat zich bij haar eigen viv e-co
vergewissen of in feite een ir breuk M
plaats gehad. En als lid v;m de'
nationale contróle-commissi» is het j
voudig de plicht van de r* -,'cerinfj
dit onderzoek in te "stellen .-n het r
taat daarvan zoo noodig te v kennis l
de commissie te brengen. A N blijft!
de feiten juist zijn, is het diudelijlj
er geen excuus is voor een voor*"
van het embargo ten nadeel v»
Spaansche regeering.
(The Econoti'
Het ondankbare Cyprus
VOLGENS het Engelsen, sta»
zijn de Cyprioten zich in htt]
leden te weinig van hun iidm
van het Britsche Rijk be\s st ge»
Een voortdurend contact m -t de J1
troepen en de geregelde tegf r woor
van Engelsche vliegtuigen en r
schepen zou hun ongetwijfe! i <-en<
kijk op de zaak geven.
(The Tin»
Het rood c Noorden
DE verkiezingen voor <!?
Rijksdag zijn met tt.n ^
overwinning der sociaal-dtmocraw
eindigd, De burgerlijke meerde'
voortaan gebroken, zoowel in
Kamer als in het verkiezing
de Eerste Kamer. In deTveedeJ
staan 112 sociaal-democra^n te
107 vertegenwoordigers van burw
partijen en daarnaast n 11."n y
communistische afgevaardigden- >*l
aal-democratische partij h<-eft .i-J
stemmen op zich vereenigd, r*
burgerlijke partijen 1.330.000' **?
wexeftl
en slechts 20.000 stemmen gekregen
verschillende communisten samen
iooo. Aldus is de balans van de
raaddes volks.
,mze vijf Noordelijke landen,
den, Noorwegen. Finland,
Denerii Nederland moesten de vier
, ;it jaar hun wetgevende
verering
vernieuwen. Die van Finland
fpenèi iarken gingen nog aan die van
<jen L »oraf. Die in Noorwegen volgen.
valt niet te ontkennen, dat over
gehe Ie linie het socialisme sterk
uitgaat Ditzelfde geldt ook voor ons
jonv.-gen. Maar terwijl in
Denetnaride si-iaal-democratie slechts een peil
kt, .vaarop zij zich enkel op de
de- stemmen kunnen beroemen
hun voorloopig nog dwingt naar
erlijl o hulp om te zien), is dit in
.n niet meer het geval. De marxisten
eden hebben voortaan de absolute
erlvid. Vandaar onze bezorgdheid
d« n uitslag der Noorsche
verkie. U, onze landen kleuren zich
ilijks niet slechts meer rose, maar
meer rood.
f Iftenbladct (conservatief), Oslo)
»nli eldsmlddelen
fabricage van schoonheids- en
1 gene ''middelen heeft zich in de
enig<'e Staten tot een gevaarlijke
itrie of liever tot een gevaarlijke
iie ontwikkeld. De
reclamemetho[van cleze industrie zijn voor een deel
oudi,; gemeen. Zij besluipen hun
_ en dat is ieder die mogelijk
kan worden als een roofdier.
p, ro pen ze, of je wordt oud, je
dt Icelijk, je stinkt, de menschen
je schuwen, je vriend zal je niet
willen kussen, je wordt ziek, je
irelkt en verkommert, je krepeert.
? epidemie heeft een zoodanigen
omj gekregen, dat de federale regeering
i genoodzaakt heeft gezien in te
grijIn >peciale laboratoria zijn alle
ntge vesmiddelen,
gezondheidspreaten, -. hoonheidsmiddelen onderzocht
I men h.*eft vastgesteld dat verreweg
meest'1 ervan niet allen niet baten,
delijk en ten deele zelfs hoogst
arlijh zijn. Het aantal sterfgevallen
op i ckening van deze industrieën
ut is Angstwekkend hoog. Zeer
inteit is iüerbij dat juist een deel van
(lieden f l ie van deze middelen ziek
gcden en gestorven zijn, tevoren den
okker fabrikanten dankbare brieven
en ge- chreven, waarin zij de werking
i hun preparaten prezen. De
hypnohe-ver!, ing van die duivelsche reclame
was dus zoo sterk, dat de
;elukki. n niet alleen gedwongen
toi koopen, doch ook nog om het
araat te prijzen door welks werking
| vervol', i-ns ziek werden en stierven.
dus Cilin Ross in ,,Die christliche
.i>
«t in pjaats van de
schoonheidspreaten dy heilbeloften der Europeesche
aturen en. men krijgt een treffend
" van ,1e tegenwoordige politiek
gader- haar gevolgen, die er een
bluffen, i u overeenkomst mee
ver(Die Wandlung, Bern)
der Mohlkanen
|ET beroemde boek van Fenimore
Cooper is in 1826 verschenen. Reeds
ware» de Mohikanen een
uitsterde sta n i. Maar het heeft meer dan een
|w geduurd voor men werkelijk van
Maatsti n Mohikaan kon spreken. Hij
*? HaroM Tantaquidgeon en woont te
*ich n Connecticut. Een tijdlang
^ hij bij Je Amerikaansche kustwacht
i. H,j is wat men noemt een knappe
, nu. r om den stam der Mohikanen
Uönen voortzetten zou hij,
overeen'tig '>ude voorschriften, moeten
n. t een meisje uit den stam der
'e '-i Algonquin Indianen, en dit
JJJe zon dan nog aan bepaalde
ver'««n moeten voldoen. En zulke
SJ« zijn er niet meer. Daarom blijft
wtste .Mohikaan ongehuwd. Met hem
uitsterven.
(San Francisco Chronicle)
t «et stalen" rosT
ho fwi':htsvermindering van 16 tot
L .k8 voor een normaal rijwiel ia
berijder een aangename
yervan den dooden last dien hij
voortbewegen. Men is hierin
geslaagd door een consequente toepassing
van duralumin, het lichte metaal dat
ook in den vliegtuigbouw zoo veelvuldig
wordt toegepast.
Het gebruik van duralumin voor de
velgen vermindert niet alleen het gewicht
maar ook het traagheidsmoment. Alleen
reeds de vervanging van de ijzeren
spatborden door andere van licht metaal
beteekent een winst van 450 g. Stuur,
trappers met pedalen, remmen, de meta
len deelen van het zadel, pomp, bagage
drager alles wordt thans reeds van
duralumin gemaakt.
Dit metaal behoeft niet te worden
gelakt; als het gepolijst is lijkt het in
alle opzichten op verchroomd staal. En
het roest niet, zoodat het onderhoud van
het rijwiel tot een minimum wordt
teruggebracht.
Zullen wij binnenkort het stalen ros
door een aluminium dito vervangen
zien? (Science et Vie, Parijs)
Generaal GtfmbOs
DE onlangs overleden generaal G
m,bös was een politieke avonturier
en een fanatiek nationalist, die zich
handig bemind had weten te maken bij
de regeerende klassen. Na den oorlog
kwam hij op den voorgrond als leider
van het contra-revolutionaire leger tegen
het communistisch bewind van Bela Kun
en hij was voor een groot deel verant
woordelijk voor de Witte Terreur, waar
bij duizenden onschuldigen vermoord
werden. Hoewel hij practisch een dictator
was, stelde hij geen totalitair regiem in;
dit was ook nauwelijks noodig in een
land waar een klein aantal Magyaarsche
landbezitters het grootste deel van den
grond bezitten en waar geen geheime
stemming is op het platteland. Maar er
was geen twijfel aan zijn totalitaire
sympathieën. Hij was een uitgesproken
antisemiet, organiseerde eens een fas
cistische partij, bepleitte de onder
drukking van de vakvereenigingen en
stond op zeer goeden voet met Berlijn
en Rome. Zijn doel, het herstel van het
Magyaarsche Rijk, dat na den oorlog
verloren was gegaan, is aan alle
Hongaarsche politici gemeen en er is dus
weinig kans, dat dit land zijn verbond
met Italiëzal opzeggen of op beteren voet
zal komen met zijn buren en vroegere
onderdanen der Kleine Entente.
(Manchester Guardian)
De Rljkseenheld" weet net
Op ons Donderkopje" van 3 October
?.1., waarin wij het blad ,,De
Rijkseenheid" gevraagd hadden, hoe het mogelijk
was het gebruik van het lied Wilt heden
nu treden.,.." bij de V.A.R.A. als
heiligschennis te beschouwen en te Neuren
berg als argument, dat de hoofdstemming
in Duitschland diep religieus is, schrijft
dit blad:,
Gaarne willen wij aan ,,De Groene" de
gevraagde methode aangeven. Hierbij
wordt niet op woorden gelet, maar op
daden gezien: de vermoorde en gemar
telde priesters en nonnen en de laaiende
kerken in Spanje; heiligschennissen, door
communisten en anarchisten en andere
marxisten gepleegd; de moreele en f
inancieele steun, die aan de bedrijvers van
die schanddaden, ook door sociaal
democraten, uit andere landen wordt
verleend.
Ziet ze in de oogen. Let eens op de
marxistische horden, die de gebalde
vuist opzetten; op de laagheid van het
bolsjewisme en marxisme, die uit die
oogen schittert, omdat zij van jongsaf
niets anders hebben geleerd dan stof,
stof en nog eens stof.
De nationalen zijn ook niet altijd heili
ge boontjes. Maar ziet hen in de oogen.
Dan ziet Gij een herboren volk.
Wellicht kent ,,De Groene" het woord:
Het oog is de spiegel der ziel.
Wij nemen er gaarne acte van:
ie dat nu ook de redactie van
,,Rijkseenheid" erkent, dat het bewijs van gods
dienstigheid niet zit in het zingen van een
godsdienstig lied, maar in de ,,daden" en
,,oogen".
2e. dat deze redactie hél zeker weet,
dat moord, marteling, brandstichting en
heiligschennis alleen door linksche extre
misten plaats vindt, maar dat de rechtschen
blijkens hun oogen een herboren volk vormen.
Nu is ons ook plotseling het verschil
iüsschen Rijkseenheid en Volkseenheid
duidelijk.
PAG. * DE GROENE ^7 DE GROENE No. 3098
Mors zaait drakentanden
(Glasgow Daily Record)
STIERENGEVECHT
(Daily Herald, Londen)
Dr. Schacht o/s laatste der Mohikanen op het afgebrokkelde Coudblok
(Marianne, Parij;)
Zou dit eindelijk helpen?
(Glascow Evcning
s
Sfe.
H
'