Rivitrlandschap A. C. WILLINK Zelfportret B< VI en ho da , ** » WA : '? ' *?? Een natuurlijker Willink JAN ENGELMAN A. C. Willink In de KunstKaal van Lier, Amsterdam HET werk dat de schilder A. C. Willink thans bij Van Lier ten toonstelt, geeft een rijping te zien, die zeer aanzienlijk mag heeten. De eerste sporen van deze rijping, die zich openbaart in te onderscheiden elementen van het schilderij, meende ik twee jaar geleden te bespeuren, toen hij bij Huinck en Scherjon exposeerde. Ik schreef toen reageerend op een Gids-artikel van Hammacher dat het gewenscht was Willink's werk, een weinig minder dan men placht, te be kijken in verband met hangende tijds problemen; dat het noodig was zijn schilderkunst gewoner te zien en na te gaan hoe intensief de kunstenaar streefde naar een beheersching van zijn eigen schilderlijke taal. Niemand zal beweren, dat Willink's werk tot dan toe geen eigen geestelijke physionomie had, dat het niets bevatte van den twijfel en de hooghartige koel heid, van het innerlijk conflict dat zoovele moderne geesten pijnlijk beheerscht. Doch ik voor mij heb noch tans in de ironie en de valschheden" van Willink's werk nooit veel meer gezien dan Sturm-und-Drangverschijnselen, waaruit de wezenlijke Willink nog moest geboren worden. Want eigenlijk was hij, meer dan met het mane tekel phare der klassieke beelden in de sombere landschappen en de leege steden, meer dan met de diepere bet eekenis" van de groene giftigheid der kleur achter de con touren van het vrouwelijk naakt, meer dan met de ietwat surrealistisch angehauchte anecdote, nijver bezig met schilderlijke vraagstukken, met een nieuw onderzoek naar den bouw van de ruimte en de harmonie der kleur. En wat een gewilde disharmonie scheen, in ruimtebeeld en coloriet, was bij hem vaker dan men meende, eer; or een nog-niet-geoefend zijn. In 1934] zag men de teekenen dat hij eerde tot een natuurlijkheid, diewiJ beteekende. Dit kon dengene, die behe >t wasi de eigenaardige, tegendraadsche' liefde voor zijn valsche kleuren binaties (door den schilder zelf TTO wellicht weinig- als valsch" een afzweren van oorspronkelijk toeschijnen, een abdicatie, voor mijl het een duidelijke vordering. omdat ik naturalisme" verl. maar omdat het een begeerenswa consequentie van zijn aanleg s Men dient de criteria bij de Ni« Realisten, bij de glaJschild immers heel anders op te stellen j bij de romantici, die den omvaménden vorm en het ruige ( trouw blijven. Door werkeüjkh gedreven (overigens niet ?onder chologische nieuwsgierigheid), zij de uitloopers der ismen" maakten, zien verscheidenf n vanj zich geplaatst voor oude, maar' baar niet meer te vermijden op" Hun stofuitdrukking is ver gevi maar hoe ordenen.en verschuiTfflJ de plans, hoe vinden zij de gave l die het schilderij tot een t maakt? Zeer duidelijk is de daarom bij Koch, en óók l.-ij vindt men hem, óók bij Schu Zij allen zingen, om met Andrél te spreken, nieuwe zangen op gedachten. Zij zijn de mannen' het hechtdoortimmerde schilderi Deze ambachtelijk zoo ge* phase in het werk van A. C. geeft ons goede en zuivere schilde waarom men zich moet vert Zijn koppigheid was zijn deugd,' aanloopen konden niet vermeden» den, maar de ontwikkeling, zon te lange aarzelingen, is iPPEN EN PORTRETTEN Albert Plasschaert bij Bufffc te Amww_ eerst een kritiek comme il t schrijven over Lizzy Ansingh te gen in de gaten te houden, ik heb ten. minste daarvan dikwijls genoten; het is tooneehpel, soms verduveld knap gespeeld en gratis een voorstelling van talenten, die anders meer dan vijf gul den vragen voor een loge al zijn niet scherp smaak j e zitten; gal en azijn is alle plaatsen verkocht. het niet, zeggen wij iets bitters? Maar De poppen van Lizzy Ansingh spelen zij heeft een eigenschap; zij is trouw een spel, en dat kan soms verduveld aan haar vrienden en zoodra het we- ernst zijn, zij hebben een meening of U KOMT TOCH OOK IN DE TANZ KLAUSE? ?Marnixstraat b/h Leidscheplein Matlué4-6.30 - Avond 8-1 ............ .... «wwu<» *»*» TT t- ciiiat *ijii, *»j itcuDcn een meening 01 .erdam bij Buf f a, maar ik dacht: zentlijke dingen geldt, nog eens ge- beter nog zij spelen, verduidelijken de "wel genoeg over zoo'n trouwe trouw. Is zij daarom niet eerzuchtig meening van Lizzy Ansingh over wat u- diA wül Mtns sanm*rtrJn«»n *_ /.--.*?u . J-. -i--*- j;- < *--- ? ? ? ., die wel eens aanmerkingen en gesteld op de plaats die haar toezooals ik dat doe tegenover komt. Zijn wij dan allemaal engelen om Velke getrouwe vriendschap be- zoo iets van haar alleen te eisenen, of rond haar gebeurt: zij zijn, ik heb dat al meer geschreven, een soort geschil derde biographie, eenvoudigweg een 4 ? ?*??***--- - -- . >??? ..~?~..?i... ». V..0V*»,..., Vt uciuc uiuKiaiMuc, eenvoudigweg een der aanmerkingen? Dat kan benijden wij haar iets, dat wij vinden, biographie. Ge kunt toch niet denken, zou zijn als een Zeeuwsche dat we **lf misè»n. Tt tor, *.«.»« A** A«* ^.». »:A* ».*. JAi ^ ' __ - - - - f dat daar niets achter zit? Een vrouw ,et zou zijn als een Zeeuwsche dat we zelf missen. Ik kan zeggen, dat uoi. U<MU mei» «temer zur een vrouw ? zonder het noodige zout erin ik haar nooit iets benijd heb en haar wacht bij een kaptafel met een klokje . Sommigen vinden dat zout vele dingen, de dingen, die ik weet, in haar hand, of een geresigneerd gesing tegenover het zoet, dus haar gegund heb. zicht kijkt naar buiten, of de kinderen ie il faut, maar dat zijn geen Een poppenhuis is ouwerwetsch. Dat staan om de meid, die ontslagen wordt, ^jkenners en eenzijdigen van kan niet anders. De nieuwe tijd, waar of weer anders: begeerig kijkt een meid , maar zonder besef. tegenover Lizzy Ansingh, vooral in de naar een tulband, of drie heeren bor> Arsingh is een echte Amster- schilderkunst sceptisch is, heeft nog reien in een rijke deftige kamer of de ? en van die echte Amster- geen poppenhuizen, geen origineele tantes staan bij een kinderstoel i een Allébesche. Datbeteekent van metalen buizen gemaakt, hij vindt of zoo maar komt een groote bloemen,dat beteekent dat zij de kaas ze uit den tijd; blijf t alles wat wij vinden mand binnen, het verjaarsgeschenk of i haar brood laat eten, maar dat uit onzen tijd in den tijd?. Daarnaar de tragédienne buigt zich bij de huldikan ik ouwerwetsch nieuwsgierig zijn. gingen. Dit alles zijn eigenlijk geLizzy Ansingh is in Holland de schilderde eenacters en vele levens beschilderes van Poppen. Zóó heb ik ze staan uit vele eenacters. Lizzy Ansingh's het eerst ontmoet; het kan zijn, ik leven bestaat uit schilderen: moweet dat niet meer als het Gele gevaar, raliseerend, vertellend, soms handig, iemand geworden is, en dat Misschien had ik eerst deze bewering soms getrouw, ietwat ouderwetsch woord met gezag heeft, niet moeten verifieeren, zooals dat bij boek- tegenwoordig; maar, en dat heeft buis, maar ook in de kunst- houders en dergelijke wereldheerschers schilderen voor op boeken: met n appen. En zij heeft daarvoor heet, maar ik heb hier weinig zin in blik kan je de voorstelling overzien; heb klein en pittig. Er is geen data; ik voel iets meer voor den geest je geen lust en je moet het weten voor .__ mogelijk; als ge haar ziet van de Poppenschilderes dan voor den je zelf, het kost je geen uren zooals te tge dat dat vrouwelijk lichaams- telgeest. Dat is niet altijd een voor- lange psychologische romans. Toch is mond, haar een wapen van deel; het brengt wel eens nadeel. Lizzy het geen reportage; schilderkunst is, n aanval kan zijn. Ik vind Ansingh is dus de schilderes van Pop- wat den tijd van het bezien aangaat, een genoegen haar te ont- pen. Zij is dat niet uitsluitend, maar als de bouillon lang getrokken maar in ]K zij verdedigt zich ietwat sar- het is haar specialiteit. Zij doorziet ze, n kopje verfijnd-gepresenteerd. Moet n en aan haar lof kan een zooals ze doorzien wil en zij laat ze een ze zoo niet zijn Ansingh ? _ spel spelen, waar niet altijd aan teeders " ontbreekt, al moraliseert ze graag met haar poppen over het gedoesel der wereld. Lizzy Ansingh, haar poppen en « « -? ut ook, dat zij dat niet met een tig gezicht verhindert, maar een soort geest, die gezag iat zij berust op een wezen eet. Zij weet, dat zij langzamerIsidore Opsomer Een arabesk, geen kritiseering LPSOMER is n der officieele j portrettisten in Belgiëen een machtig man in dat land, waar O lire a;.ecdote geraakt op den .?. ~*^} _?««i£ii, u«uti yuppen en ?ond en het zuiver plastische de levens van die poppen en het gedoe meer armslag. Hij schildert van die poppen is een deel van haar ippen, waarin heele provincies leven, haar wereld, haar doen en laten. ^^- & ..«»" «* «*»?? *<«iu, waar opgenomen, die ver af staan Ze geeft hun juist genoeg leven om het de officieele posities meer gelijken op vlakke en zeer momentane menschenleven niet volledig te leven, ze dergelijke in Frankrijk dan bij ons te ip der impressionisten, en blijven tegenover dat leven met liun lande. Dat is een ding dat in het trekken doen -lenken aan het landschap soms bitse, soms slechte woorden wel van een arabesk niet mag worden veriide Nederlanders, al dan niet onwennig, wat opgeschrikt, wat buiten- geten. Een veel grooter aantal factoren invloed van Elsheimer. In het zijderig, maar dat is goed; we hooren bepaalt daar de officieele plaats dan vindt hij een gave polyphonie, steeds ons te herinneren dat ze van hout bij ons, meer diplomatie, meer kunde. ooral pen zeer rijke schakeering en van zemelen bleven; wij bezien ze, Wanneer wij hem met Willy Sluiter [istrati^ van het groen. Tot vol- zooals een kind een spel speelt. Hij is zouden vergelijken dan is Opsomer een rustige pracht is dit opgevoerd tegelijk geheel-er-in en toch overtuigd impressionist, een Vlaamsen impressioRivier^ezicht (No. 6), waarinde van een deel der onwerkelijkheid, die nist, veel meer een schilder dan deze hij als een werkelijkheid hun toedicht. Sluiter, wien het volgens mij toch maar uai lusscnen veei weric in ae Breedte Het is lief de leugen als waarheid te nmaal gebeurde iets te maken dat dingen zijn, die het besef der diepte, willen aannemen en hem toch als leu- kleur had. Opsomer heeft in meer zij het impressionistisch aantoonen. | van Poussin en Lorrain niet schijnen. Een sterk repous;ft diepte aan het verschiet, een Duitsche rivier sierlijk : berg< n vloeit en land en lucht der opgaan zonder fumisterie. i boomstammen, links op den id, bewerken een krachtig evenIn het Park (no. 7) is het timbre 'kleur n<-ig gevoeliger: de vochtige 4is er prachtig getroffen, zonder Dat Willink zijn ruimtelijke fanlietacaoamisch vastlegt toont een als het Arkadisch Landschap ? met zijn rijpe blauwe atmosfeer ! water. Het heeft verschillende het verschiet is van «ter hoogte gezien dan het beeld den voorgrond staat. In het (>Statue tegen Bergland. 3) bewondert men, niet den paysagist, het mees»waarmee het beeld is gedaan. "rie van Verweerden steen en vloertegels drukt Willink, ter hulp roepend, tref f e twen zelfportretten verkies aarzelen, dat waarop de reen schedel in de hand houdt. Plastisch interessanter dan het j door de plaatsing van kop en w en het is ook psychisch «et koe] en toch fel starend oog Juiste oog van den schilder die, jatuurlijker houding tegenover wereld dan weleer, ons van beteekenis gevallen kleur en in meer gevallen: allure; hij leeft breeder uit en meer onbelemmerd dan de Hollander in het lastig, calvinistisch Holland. Maar zien wij bij Sluiter de gevaren der officieele portretkunst op een schamele wijze zich vertoonen, bij Opsomer zien wij meer de gunsten van het impressio nistisch schilderen en de gevaren der officieele culte tastbaar. Dat is de vervreemding van een wezen van den eigen, diepen grond en deze is zoo algemeen bij deze portretschilders, dat ik mij dikwijls heb afgevraagd: is het een mijner vergissingen dit aan de moderne periode te wijten, of was vroeger het geval het zelfde en is het ons slechts meer onbekend. Ligt het aan verhoudingen, maatschappelijke, hiërarchische, dat de officieele portret tisten van hun ambt zoo veel scha on dervinden en dat zij bijna allen sterk achteruitgaan, al doende, of zijn het toevallig schilders van schameler allooi, die hun naam verdienen door schameler werk; zijn wij allen aesthetisch achter uitgaand en hangt dat ten slotte samen met het meer en meer verdwijnen van het besef van het wonderlijke in de verschijning. Ik geloof, dat het alleen mogelijk is groot werk te maken uit de verwondering en uit het gevoel van een aanwezig geheim en dat het vlak, onbewogen-erkende de dood is voor eene verhevenheid, want wat wilt ge toch openbaren, waar volgens u zelven niets te openbaren is. De roestige spijker kan voor sommigen een geheim zijn en vragen om uren aandacht en spanning, voor te velen is tegenwoordig het innigst gebaar alleen een snel bepaalde verplaatsing van volumina. En wordt dit verschil erkend door den hang, dien zij hebben naar een gezicht, een lichaam, dat hun iets zegt en door hun pijnlijke minachting voor de velen, dien eigen ijdelheid het werk ver schaften, dat een maatschappelijke weelde hun handhaaft. Deze weelde geeft op den duur een breedheid aan het werk van sommige officieele por trettisten en een stoutmoedigheid tot het durven trekken van den eenen trek, die voor hen de wezentlijke trek is. In Opsomer is die lust en die stout moedigheid te erkennen en dit maakt dat tusschen veel werk in de breedte Veilingzalen Frederik Muller. & Co. M ENSING & ZOON BELANGRIJKE KUNSTVEILING 17-20 NOVEMBER Moderne Schilderijen Antiquiteiten Oude en DE VERZAMELING DER FIRMA M E N S l N G & ZOO N (FREDERIK MULLER & Co.) SCHILDERIJEN, Italiaansche XVe eeuwsche e. a. meesters. Hollandsche meesters, waarbij: N Ie. Maes, Palamedesz, Jan Steen, Gerard Dou, A. van Ostade. TAPISSERIEËN, Italiaansche XVe eeuwsche en Oostersche stoffen. - OUDE MEUBELEN, ZILVERWERKEN, BLAUW- en GEKLEURD CHINEESCH PORSELEIN, DELFTSCH AARDEWERK, BOEK-, PLAATWERKEN, enz. De belangrijke collectie J. S P O O R, M Uiden, (lo opdracht van de Vereenlglng tot behoud van Natuurmonumenten In Nederland) Bevattende: FA MILLE ROSE FAMILLE VERTE'-en BLAUW CHINEESCH PORSELEIN ANTIEK ZILVER SPEELGOED FRAAIE MEUBELEN, enz. De NALATENSCHAP van den Heer H E N R Y DE J O N G H te 's-Gravenhage. Bevattende: o.a. CHINEESCH PORSELEIN, DELFTSCH AARDEWERK ZILVERWERKEN-MEUBELEN-STAANDE KLOK, etc. De catalogussen met 25 groote platen zijn in bewerking en worden op aanvrage toegezonden. g^~ Voor belangrijke toevoegingen uit particulier bezit adresseere ment Amsterdam: MENSING & ZOON Nieuwe Doelenstraat 16-18 Veilingzalen FREDERIK MULLER & Co. f»; l f ??'.U