n i 'f-j i ea DE NIEUWE STAATSLEENING VAN het schrikbeeld dat de re geering, wanneer in de Kamers de mogelijkheid van monetaire aanpassing ter sprake kwam, steeds de voorstanders van devaluatie en de twij felaars heeft voorgehouden is-wel heel weinig uitgekomen. Onder de nadeden die men met betrekking tot het loslaten van den gouden standaard opsomde be hoorde ook de aantasting van het staatscrediet. En wat zien wij nu ruim een maand na den val van den gulden gebeuren ? Een uitgifte van een nieuwe staatsleening met een 3% rentetype, een rentevoet waartegen men sedert 1905, dus in den loop van ruim dertig jaar, geen kans meer had gezien kapi taal op te nemen. In dit simpele feit ligt de meest duidelijke bevestiging van de stelling dat, althans voor de situatie op de kapitaalmarkt, het loslaten van den gouden standaard een verlossing is geweest waarop de beleggers geruimen tijd hebben gewacht. Ondanks het feit dat de gulden zwevende" is, betaalt de markt voor obligatie» in deze valuta aanmerkelijk meer dan in het tijdvak van vaste" guldenswaarde. Bij oppervlakkige beschouwing lijkt het wat vreemd dat een leening wordt uitgegeven die luidt in een munt die feitelijk geen basis van waardevastheid heeft. Wat beteekent een belofte om aan den houder van een obligatie dui zend gulden te betalen wanneer niet vaststaat wat een gulden is ? Deze ano malie is echter slechts schijnbaar en alleen wezenlijk voor hen die aan de metaalbasis van de munt nog een over wegende beteekenis toekennen. Overi gens zij in dit verband nog terloops ge releveerd dat, zelfs indien men kijkt naar die metaalbasis, volgens de muntwet nog steeds de oude goudinhoud van den gulden bestaat. Alleen kan men dat goud niet in ruil voor guldens verlan gen, de inwisselbaarheid van het bankpapier is opgeheven. Maar de metaalinhoud is nog onver anderd. Dat deze over eenigen tijd mis schien veranderd wordt" is formeel niet van invloed op het feit dat een gulden ook in metaal uitgedrukt nog altijd een vaste eenheid is. Maar tenslotte is in het verkeer de beteekenis van den me taalinhoud van de munt steeds meer verwaterd. Het gaat om de koopkracht die de munt vertegenwoordigt en het vertrou wen dat die koopkracht niet aan al te groote schommelingen onderworpen zal zijn. De metaalbasis is er wel om dat vertrouwen te ondersteunen, in dier voege dat door den standaard een band wordt gelegd tusschen de ver schillende munten, zoodat onderlinge koopkrachtsafwijkingen aan grenzen gebonden zijn. Maar wanneer de mees te munten geen vaste waardeverhou ding tot het goud hebben, wil dat geens zins zeggen dat de houder van een geld vordering daaraan geen waarde kan toekennen. Wanneer men niet metallistisch denkt is een zwevende gulden evenzeer een vast begrip als een, die werkelijk aan het goud gekoppeld is. Te meer omdat de practijk duidelijk heeft aan getoond, dat een binding aan het metaal verre van onveranderde koopkracht beteekent. VOOR de loslating van den gouden standaard gaven. veel beleggers de voorkeur aan een investeering in zwevende ponden boven aan het goud gekoppelde guldens omdat men niet het vertrouwen had, dat die band met het goud op dezelfde basis gehandhaafd kon worden. Nu deze verwachting be waarheid is keert men weer terug in den gulden, ondanks het feit dat ook die zwevende is. In de eerste weken na de loslating van de goudbasis was de repatrieering van eertijds naar elders 'gevlucht kapitaal nog zeer gering. Men had nog de herinnering aan de voorbeelden van pond en dollar die kort na den val" lang nog niet de mate van depreciatie vertoonden die zich later geleidelijk heeft ontwikkeld. Men wilde dus ook hier de kat uit den boom kijken. Meer en meer is de opinie doorgedrongen dat er in zooverre een groot verschil is tus schen de situatie bij ons en in Engeland en de V. S. destijds. In Amerika was de geleidelijke verdere inzinking zuiver het gevolg van den druk door de regee ring zelve op de markt uitgeoefend, ten deele daadwerkelijk, maar grooten deels psychologisch. In Engeland was er een voelen en tasten naar evenwicht zonder eenig precedent. Wij hebben links en rechts om ons heen de voor beelden, zoodat reeds zeer spoedig een koersdaling intrad die een taxatie was van het niveau waarop men dacht ten slotte te zullen uitkomen. Natuurlijk is het zeer goed mogelijk dat de strijd tusschen devaluisten en anti-devaluisten die met den val van den gulden nog geenszins beëindigd is, integendeel wellicht eerst recht zal be ginnen tegen den tijd van een eventueele stabilisatie nog tot een verdere aan passing zal leiden. Maar voor groote verrassingen behoeft toch geen vrees te bestaan. In dat verband gaat een vergelijking met het verloop van pond en dollar niet op. Zoodat de repatriee-. ring van kapitaal die inderdaad in de laatste week begint door te zetten vol komen begrijpelijk is. Wat betreft de voorwaarden van de nieuwe leening is het opvallend dat de hierbij gevolgde tactiek afwijkt van de hier te lande traditioneele. Bij de keuze van het rentetype voor een nieuwe lee ning is de schatkist meestal zeer con servatief geweest. In herinnering zij b.v. gebracht dat toen in 1934 de groote conversieleening van bijna i milliard werd uitgebracht velen hadden gedacht dat men een 3l/2% *yPe zou kiezen, dat toen wel niet als den algemeenen rente voet kon worden beschouwd, maar on der de pressie van een zoo omvangrijk conversieaanbod het wellicht had kun nen worden. Men bleef den conserva tieven weg bewandelen en bracht een 4% conversieleening. Nu, terwijl de rentevoet 3Va% is, komt de schatkist met een 3% leening. Weliswaar is de koers van uitgifte dus danig gesteld dat, rekening houdende met agio bij aflossing, het rendement bijna op 31/2% uitkomt. Maar men krijgt toch den indruk dat de keus tus schen een 3Va% type dat nu gang baar is en een 3% type beïnvloed is door den wensch om de markt te sondee ren, en misschien wel te beïnvloeden. Wanneer door de uitgifte van een 3% staatsleening wellicht de markt psycho logisch wordt beïnvloed en dit type tot ongeveer pari aantrekt, heeft men na tuurlijk een pracht-gelegenheid om de 4% leening 1934 ook in dat type te converteeren en dan op gunstiger reeele-rente-basis dan nu. Zou inderdaad het verloop aldus zijn, dan ware het voor houders van 4%-fondsen de beste weg om nu hun stukken Om te zetten door inschrijving op de nieuwe leening, omdat zij dan tenminste verzekerd zijn van een sV^-rendement, terwijl zij over eenigen tijd misschien zullen moe ten converteeren op lagere basis. Of de daling van den rentevoet verder zal doorzetten is natuurlijk kwestieus. Maar de repatrieering van verdere ka pitalen maakt dat alleszins denkbaar. In dat verband verkeert onze markt in een geheel andere situatie dan Enge land, waar men langzamerhand een stijging van den rentevoet voorziet. Daar moet men echter rekenen met wegtrekken van kapitaal door de lan den die pas het goud loslieten, terwijl ook de conjunctuur tot verschuiving van obligatie- naar aandeelen-markt meer en meer aanleiding geeft. C. A. KLAASSE Schaken Interessante partij uit den Intern. Achtkamp te Amsterdam ONDERSTAANDE partij, gespeeld in den Achtkamp te Amster dam, is interessant doordat de eerste 14 zetten identiek zijn met de partij Capablanca-Botwinmk, Nottingham. De >5de zet door Van Scheltinga, die blijkbaar de partij uit Nottingham niet kende, toegepast, heeft hem een verloren stand bezorgd. Capablanca, die toen dezen zet ook overwogen zal hebben, verwierp hem, omdat hij voor uit berekende, dat hij zich in gevaar zou begeven 'en een anderen zet vond welke hem niet een gelijk spel bezorgde, die echter voldoende was, om remise te maken. Een goed voorbeeld, dat bewijst, dat de meester een fijneren blik heeft dan de amateur. Wir: Zwart: J. VAN SCHELTINGA S. LANDAU x. Pgï£3 Pg8?£6 2. ca?04 by?b6 Dit systeem tegen de Reti-opening werd door Lilienthal te Moskou in 1935, in zijn partij met Botwinnik, in de practijk gebracht, welke spoedig zijn navolging vond. 4. Ui?g2 g7?go 5. o?o Lf8?g? 7. Pbi?03 Niet gunstig zou zijn des, omdat Zwart een sterk centrum verkrijgt, maar d4?ds komt in aanmerking. 7 cS x d4 8. Pf 3 x d4 U>7 x g2 9. Kgi x g2 Dd8?c8 10. b2?b3 Dc8-?b7 -f ii. £2?£3 d7?ds 12. C4xd5 Pfóxds 13. Pc3 x ds Db7 x ds 14. Lei?b2 o?o Minder goed is Pc6, daar Wit een voudig op c6 slaat, terwijl nu Td8 dreigt. 15. Tai?bi? Deze zet brengt Wit in beslissend nadeel. In de partij CapablancaBotwinnik, Nottingham, speelde Wit Dd3 en kon nog net remise maken. 15 Tf8?d8 16. Pd4?bs De vorige zet was gebaseerd op dezen fraaien zet, welke door Zwart weerlegd wordt. 16. Pb8?aól 17. Ddi xds Op L x g7 zou D x bs een stuk winnen 17 TdSxds 18. Lb2xg7 Kg8xg7 Op Pc3 komt Zwart met Tcs in' het voordeel. 19. &2?a4 Het beste. Op Pc3 is Tcs onaange naam met bezetting van beide opeh^. lijnen. 19. . . Tds?d2 20. Kg2?£2 Pao?es Om Tdi te beletten, waarop T xdi en P x bs zou volgen. 21. Kfz?3 Td2?d7 22. Tfi?«i Om 34?as te spelen. 22. .. Ta8?d8 23. a4?as De voorkeur verdiende Tc3. 33, ...... Td7?ds I De pointe. Nu zou op P xa7, Tes+ volgen, b.v. Kf4, Txez en de Koning bevindt zich in een matnet. Of Kfa, Td8 d2, met mataanval. 24. £3?£4 bóxas 25. Pb$xa7 Td8?b8 26. Tci?03 Indien Pc6 zoo T x bs,', Tcs, *4 en Zwart wint. 26. ...... Er dreigt a4, b4, 27. Pa7 c8 28. Kes?*3 , Wint de kwaliteit. 29. Tbi?cl , P xh3, Tb8?bó enz. Tb6?e6 + PcS?«4 PAfi. 18 DE G KOEN E Ne. 3101 29. 30. 3132. 33Indien de c-toren speelt, volgt Pd2 -f. Pe4 x 03 Tds?d2 Tdzxha góxfs Te6?e2 S. L. Tci x 03 «a?e4 "Wit geeft op. Puzzles {iiiiiiiiiiiHiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiniiiiniiiiiiiiiiiiitHMmmumii f Prijswinnaars voor deze week zijn: | voor het letterroodse/ Mej. j. E. Volk, | Ju/iono van Stofberg/aan 23, H///ei gersberg; voor net visitekaartje Mevr. | G. v. d. Vo/k?Drees, Joh. Verhuist| straat 16, Amsterdam Z. | Voor e/ke puzz/e wordt een p/ast/ek i van Hildo Krop uitgeloofd. Inzendin\ gen vóór Dinsdag op een BRIEFKAART; i op de adreszijde met de vermelding l LETTERRAADSEL of OMZETR>MDSEL. Nieuwe opgaven Letterraadsel Van de onderstaande lettergrepen moeten 15 woorden gevormd worden. welker ie letters, gelezen van boven naar beneden, en 30 letters, gelezen van beneden naar boven een vers vor ? men van Marnix van Gavere. ant - bel - bie - dem - den - dig - dy e ? e - f o - for - han - i - in - in - je krie - Ie - H - H - mee - non - o - ra ran - ren - ren - ro - sa - sie - sie - ta tan - tan - ter - tic - to - tod - ven - ij zei - zer. Omschrijving i, behendig, 2. bekend metaal, 3. duivel, 4. vervoermiddel, 5. land in Europa, 6. klein stukje, 7. duldbaar, 8. verweering, 9. berichten, 10. actueel politiek begrip, n. tooien, 12. koude grog, 13. kleur, 14, groot formaat boek, 15. een bod doen. Omzetraadsel Maak, door letter-omzetting, van elke twee naast elkaar staande woorden n woord. De beginletters van dez? woorden, van boven naar beneden gelezen, vormen dan een spreekwoord. trein - neer suite - vlaag gewin -land kas - red e bal - gries bon - mu i s r el -tandem raap -stop lena - storm tenor- we esp laken - nor arbeid- nel sl a a p -slot eb-vaandri g bonk - goal rogge- stank geen - tralie l o o p - r i e t til - varen wier- kartel Oplossingen Letterraadsel De gele rozen lichten langs 't terr.is. (Willem de Méro.ïe) x. data 2. e i e r kol e n 3. go n del 4. erlangen 5. l i anen 6. e i n del ij k 7- r ogge 8. o est er 9. zetel 10. enter ii. n i ezen 12. l a r i e 13. ir ratio nee l 14. c i ano 15. h osanna Visitekaartje Het beroep van den heer C. A. Ruvelgras uit Speulde is Speculaasvergulder. ?-^. v ^-..- LEVENSVERZEKERING MY. ARNHEM do basis voor een zorgenvrij bestaan. INV ROTTERDAMSCHE HYPOTHEEKBANK VOOR NEDERLAND N.V. CIVIELE EN MILITAIRE KLEERMAKERIJ DEKKER & DIJKSTRA voorheen de erven H. van Dijk Tëverqncien van Indische Uitrustingen | UTRECHT, Nieuwe Gracht 6 TELEFOON DOOR HET GEHEELE LAND TE ONTBIEDEN 13416 N.V. DE HOLLANDSCHE VOORSCHOTBANK KRUISWEG 70 HAARLEM De Bank verstrekt voorschotten met eenminimum van/1000.-op billijke en wat de terugbetaling betreft gunstige voorwaarden, onder borgtocht of zake* lijke zekerheid. Een prospectus wordt op aanvraag gaarne toegezonden. cccr Een van ouds beken/ de vulling, omhuld ' met onze nieuwe witte chocolade. ^ 30 cents per ons DINGEDS odz^ QO afc nctam/ ELECTR. KLOKKEN van af ff 4.50 Enorme keuze UILKEMA 39 REQULIERSBREESTR. HOTEL DE WITTE'' Het beste ter plaatse Amersfoort * Telef. 22 RADIO SPECIAALZAAK MR MA ? U E M.ELLEMERS 1* Contt. Huygtnsstr. 81 TEL.B137B ? INRUIL HUURKOOP PHILIPS1 RADIO DirKSclmobe* KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. groot 3 pCt Nederlandsche Staatsleening 1936 uitgegeven krachtens de Leeningwet 1936, nominaal f 100.000.000, waarvan reeds is geplaatst f 50.000.000. KOERS VAN UITGIFTE 95! pCt. Schuldbewijzen aan toonder groot f 1000.-, f 500.- en f 100.-, Aflostaar a pari, bij uitloting, in ten hoogste 20 jaar, te beginnen l December 1937. RENTENDE 3 pCt. Coupons betaalbaar l Juni en l December. VRIJ VAN COÜPQNBELASTINGr. De inschrijving geschiedt op Dinsdag 1O November 1936 ran des Toormiddags O tot des namiddags 4 nnr bij: de NEDERLANDSCHE HANDEL-MAATSCHAPPIJ N.V. te Amsterdam, Rotterdam en VGravenhage. de AMSTERDASISCHE BANK N.V. te Amsterdam, Rotterdam en 's-Grayenhage, het BANKIERSKANTOOR VAN LISSA & KANN N.V. te 's-Gravenhage. de BANQUE DE PARIS ET DES PAYS-BAS te Amsterdam. DE TWENTSCHE BANK N.V. te Amsterdam, Rotterdam en 's-Gravenhage. HELDR1NG & PIERSON te VGravenhage. HOPE & Co. te Amsterdam. de INCASSO-BANK N.V. te Amsterdam, Rotterdam en 's-GraTenhage. LIPPMANN, ROSEXTHAL & Co. te Amsterdam. R. MEES & ZOONJEN te Rotterdam en 's-Grayenüage. de VEDER' ANDSCH INDISCHE HANDELSBANK N.V. te Amsterdam, Rotterdam en 's-GraYenhagti. de NEDERLANDSCH-INDISCHE ESCOMPTO-MAATSCHAPPIJ te Amsterdam en 's-örayenhage. PIERSON & Co. te Amsterdam. de ROTTERDAMSCHE BANK VEREENIGING N. V. te Amsterdam, Rotterdam en 's-Grarenhage. VERMEER <fc Co. te Amsterdam. De gelegenheid tot inschrijving is eveneens opengesteld by HET AGENTSCHAP VAN HET MINISTERIE VAN FINANCIËN TE AMSTERDAM. Inschrijvingsbiljetten en prospectussen zijn bij deze kantoren kosteloos verkrijgbaar. De STORTING van het verschuldigde wegens'toegewezen schuldbewijzen moet geschieden 'en kantore van inschrijving, op: Dinsdag 1 December 1936. Voor verdere bijzonderheden raadplege men het Prospectus. 's-GRAVENHAGE, 3 November 1936. De Minister van Financiën, OUD. PAG. 19 DE GROENE Ne.3101 ?i i 'iP