Historisch Archief 1877-1940
' l
HET VROUWTJE VAN STAVOREN
Antwoorden op de necrologie-prijsvraag
DE vorige opgave, «en necrologie van ten
hoogste 150 woorden over het Vrouwtje van
Stavoren samen te stellen, zooals een modern
bladt uitgaande van den stelregel: van de dooden
niets dan goeds", die zou publiceeren, heeft sterk tot
de verbeelding van de lezers van De Groene gesproken.
Tal van kleine accentjes bij de beantwoording hebben
bewezen, dat de opgaaf weerklank heeft gevonden.
De eerste prijs
1TOLGENS oordeel der redactie is zij het best
V begrepen door Mr. W. H. O. te Amsterdam, die
dus den eersten prijs won:
Ons bereikte het bericht, dat te Stavoren in be
hoeftige omstandigheden is overleden, Mejuffrouw
P., meer bekend als het Vrouwtje van Stavoren".
De overledene was eertijds een vooraanstaande
figuur in Stavorensche reederskringen. De ouderen
onder onze lezers zullen zich harer herinneren uit
dep tijd, dat in een gedeelte der dagbladpers haar
naam werd genoemd in verband met de verzanding
van de haven van Stavoren. Ons blad heeft deze
berichten toen ter tijd steeds onder het strengste
voorbehoud overgenomen. Zij was een doortastende
en temperamentvolle vrouw, die zwaar werd ge
troffen door de in haar woonplaats nog steeds
hesrschende economische crisis. Met het Vrouwtje
van Stavoren" is een welhaast legendarische per
soonlijkheid van ons heen gegaan.
De tweede prijs
E tweede prijs werd gewonnen door Mej. Ds.
G. L. van D. te Hoorn:
D
Het Vrouwtje van Stavoren t
Gisteren overleed het vrouwtje van Stavoren, een
bekend ingezetene onzer stad. Eenmaal een voor
spoedig en bekwaam zakenvrouw, maakte zij met
haar schepen den naam onzer stad tot aan den
Levant bekend en verschafte werk aan de Friesche
Lakenindustrie en Heerenbaai D.E. Toch overleed
zij in behoeftige omstandigheden.
Door een ongelukkigen samenloop kwam het
eene schip dat zij uitzond na het andere niet weder.
Het bitterst trof haar echter de mislukking van den
graanverbouw in de Zuiderzee. Zeelieden die op
haar bevel het koren uit hun schepen in zee moesten
werpen, deden het ongaarne en de Uitkomst stelde
hen in het gelijk. Slechts leege aren schoten op.
Wellicht zijn tijd en wetenschap er nog niet rijp
voor en zal een nageslacht dat volle aren oogst op
den bodem van de Zuiderzee haar mét de eer van
het pionierschap ook de waardeering schenken die
haar bij haar leven werd onthouden.
Verdere oplossingen
MAAR ook in de verdere oplossingen zijn er
aardige vondsten. Zoo vindt M. L. J. L. uit de
hoofdstad een goeden kop voor zijn doodsbericht:
ZIJ DIE EENS MET MILLIOENEN GOOCHELDE
STERFT DOOR IEDER VERGETEN IN KROT
WONING.
Deze inzender gooit het, bij zijn antwoord, verder
op economische motieven:
Van haar zijn de beroemde woorden: Aan bak
boord in, aan stuurboord uit", met welke macht
spreuk zij in de tachtiger jaren den
wereldgraanhandel wist te behoeden voor een catastrophale
prijszinking.
In denzelfden geest zoekt het Wg. G. K., die schrijft :
In Mevrouw van Stavoren verliest ons
gemeenebest een zeer markante persoonlijkheid.
Sommigen scheen zij hard en ongevoelig. Laten
dezulken echter bedenken dat niet sentiment en
zachtmoedigheid haar reederij deden uitgroeien tot
de machtige wereldorganisatie die zij tot voor kort
was.
Achter een masker van strengheid wist zij haar
gevoelens van dankbaarheid tegenover haar onder
geschikten, telkens als er weer een kostbare scheeps
lading veilig was binnengebracht, te verbergen.
Slechts enkele intieme vrienden kenden dezen
ontroerenden trek van haar karakter.
Zij achtte het een dure plicht individueele be
langen op te offeren aan die van de maatschappij.
Ook haar laatste opzienbare daad getuigde van deze
opvatting: Mevrouw van Stavoren zag in dat ver
nietiging van levensmiddelen somtijds noodzakelijk
is ter handhaving van het prijspeil.
Helaas ontnam de dood haar de gelegenheid de
juistheid van dit inzicht aan te toonen.
Zij ruste met haar schatten in vrede op den
bodem van de zee.
Iets dergelijks beweert ook Mr. J. K. te Oosterbeek.
Politieke motieven
N andere groep inzenders heeft het gezocht in
politieke motieven. Zoo schrijft A. v. d. B. te
Amsterdam:
Met Froukje van Stavoren is onze waardigste
figuur heengegaan. Geboren uit een aanzienlijk
geslacht, had zij reeds in haar jeugd een
grenzenlooze verachting voor haar uit mancistischen kring of
niet zuiver Dietsch bloed voortgekomenschool-,,kame
raden". Het leidersbeginsel paste zij tot het uiterste
toe: Haar wil was wet. Hoe fier was haar houding,
toen een scheepskapitein op haar bevel om het
kostbaarste ter wereld te koopen het in zijn door
oostersch historisch-materialistische dwaalleeringen
benevelde brein kreeg doodgewone tarwe als grootste
kostbaarheid mede te brengen l In heerlijke ver
ontwaardiging stond zij daar, de blonde Germaansche
en bracht het offer! Gij hebt aan stuurboord ge
laden, werp het over bakboord in zee !" Zij offerde
haar vermogen en haar stad, maar redde onze eer l
Froukje wint!
Economisch-politiek is de beschouwingswijze van
R. K. te Apeldoorn, die o.a. mededeelt:
De ouderen onder onze lezers zullen zich nog
herinneren, welk een sensatie het bericht in de
dagbladen destijds verspreidde dat duizenden tonnen
graan in zee werden gestort. Thans zou men dit
schouderophalend voorbijgaan. Maar twintig jaar
geleden was de reactie hierop vooral in de socialis
tische pers zóó sterk, en werd hierdoor indirect het
vertrouwen in de soliditeit van haar onderneming
zóó geschokt, dat dit feit een van de oorzaken van
haar tragischen ondergang is geweest!
Wat later zegt deze inzender: geen vrouw is
laagharliger aangevallen door een niets ontziende
pers.... en verder: een schitterend voorbeeld
van Nederlandsche durf en ondernemingsgeest.
Politiek is ook A. R. de J. te Bussum, die echter
ironisch was zonder den juisten kranttoon te vinden.
Bijzondere accenten
BIJZONDERE accenten, aardige kleine trekjes,
zijn er ditmaal meer dan anders. Dr. H. C. R.
DE NIEUWE OPGAVE
Een reclamestunt
TN het vorige nummer van De Groene, ons
ten?* toonsteüingsnummer, vermeldt oud-minister Mr.
T. J. Verschuur een van de trucs, die het bestuur
van de Brusselsche Wereldtentoonstelling voor 1935
bedacht had, om gratis reclame voor de expositie te
maken: Op een keer stond in alle Engetsche
bladen : De Heer X. (een bekend ballonvaarder)
die op de Brusselsche Wereldtentoonstelling gister
opgestegen was, heeft met zijn ballon een gelukkige
landing gemaakt, daar-sn-daar.
Dit was de goedkoopste manier om in de geheele
Engelsche pers, en zelfs in andere landen, een
advertentie te plaatsen."
Gevraagd wordt nu een dergelijke reclamestunt
voor de Wereldtentoonstelling Amsterdam in 1940,
De beschrijving mag slechts 150 woorden bedragen.
Als eerste prijs loven wij wederom uit: een
Dunhill bureau-vulpenhouder met artistiek
uitgevoerden standaard ter waarde van ? 17.50;
als tweeden prijs een plastiek van Hildo Krop.
De redactie heeft het recht de inzendingen
te publiceeren. Op de beslissing der redactie is
geen beroep. Inzendingen uiterlijk Maandag
7 December. Verslag en prijstoekenning in het
nummer van Zaterdag 12 December.
te Utrecht, gaat den geheelen levensloop van de over
ledene na; wij nemen een gedeelte over:
Onze Gaasterlandsche correspondent schrijft ons
Zooeven gewerd mij het ontstellende bericht
dat Froukje Stienstra, beter bekend als h
Vrouwtje van Stavoren", door een noodlottig toeva
om het leven is gekomen.
Na van haar grootvader lager onderwijs te hebber
genoten, studeerde zij eenigen tijd handelsweten
schappen aan de Hoogeschool van Bolsward ... etc
Zeer fraai is ook het begin van A. G. uit de hoof d
stad :
AMSTERDAM. Alhier is, 87 jaar oud, overleder.
mevr. de wed. V. van Stavoren?Schraap.
* *
*
Een sober bericht. De jongere generatie zal hn
onopgemerkt voorbijgaan. Doch de ouderen ondr
onze lezers zullen zich den tijd nog herinneren, toe i
de thans ontslapene een prominente figuur i i
scheepvaartkringen was. Het Vrouwtje van St<
voren", zooals men haar op de Beurs placht >
noemen, dreef als eenige aandeelhoudster een,r
groote reederij uitgebreide zaken, welke haar
rijVwinsten afwierpen.
Een psychologisch gefundeerde beschouwing leve; t
Mej. A. M. v. D. te Arnhem, die den lezers vertel :
Wat zij den armen schonk, gaf zij vrijwillig
Machtig als zij was, prikkelde vleiende of dreigen* e
dwang van wereld of kerk haar, stoutmoedig h t
Lot uit te dagen. En toen dit voor haar het tij de- d
keren, wist zij royaal de bakens te verzetten. Ha r
fierheid verkeerde zij in nederigheid en, neder i;,
heeft zij het tijdelijke met het eeuwige verwisse'. 1.
Profetisch" is de aardige inzending van F j. U.
van R. V. te Bussum:
Nog kabbelen over het Vrouwenzand de golv >n
van het Aalmere, maar eenmaal zullen de bewog n
wateren verstillen tot een rijk en bloeiend polderlar d.
Het blonde brood zal rijzen uit den drooggelegd-n
bodem en het zal niet den enkeling zijn toegemet .1.
Vrouwe van Stavoren, carpent tua poma nepot.;!
Hendrik Kist, Ober-Kellner:
DE DRAAIDEUR PIEPT
WIJ hebben een draaideur die
aan een kant piept en aan dat
piepen kan je hooren, hoe het
er in de wereld uitziet, zegt Willem
tegen mij, toen we Donderdagmiddag
bij het buffet staan. Als het vlug en
eigenwijs piept, zegt Willem, is er
storm in de politiek. En als het zoo'n
beetje kreunt, komen de menschen in
een rustig tempo en heeft hij gelijk,
de heele week leek het wel een venti
lator die draaideur. De heeren leden
van de Haagsche Tweede Kamer
hebben wij er nog al vaak gezien. Daar
zitten ze laatst in den hoek bij de deur,
nog wat onwennig, die zitten meer in
déHaagsche cafés, ook Mejuffrouw
Katz, ik zal maar zeggen Frida, en
dien Heer van den Tempel, ook al
zoo'n baard, en die Heer Auteur Theo
Thijssen, die schrijft boeken dan lach
ik en huil ik, en gelukkig daar komt
ook Dr. Vos, die is er toch altijd bij
en nog meer Heeren. De Heer Miranda
gaf het rondje, Juffrouw Katz koffie
maar verder gewoon, en zegt hij:
Dame en Heeren, wij Amsterdamsche
leden van de Tweede Kamer uit Den
Haag, wij moesten met zijn allen
er in de Kamer nu voor zorgen, dat
er in Amsterdam een wereldtentoon
stelling komt; zeg ik (ik 'stond te
luisteren, dat mogen wij eigenlijk niet):
Bravo Meneer Miranda, want ik heb
al gesolliciteerd bij de Heeren van De
Groene voor een plaatsje in het
groote café-restaurant van de Heeren,
als chef, maar zei Meneer Miranda:
Kist, sta niet te luisteren, dévergade
ring is geheim, breng nog een rondje
en een koffie!
Vorige week waren hier nog al
wat Heeren van Volkenbond en
Vrede. Wat die Heeren betreft, ik denk,
nou, alles grog en thee, die laten zelfs
de vrede met vrede.
Nee, geef mij maar liever de kunst,
en ik ga een praatje maken met den
Heer Eduard Verkade, die komt net
een avond moe en met dorst in de
zaak, die was wezen sinterklazen met
den Heer Maupie de Hartogh van het
I. C. A. Ik zeg: Nou Meneer tegen den
Heer Verkade, zoo vol langs den weg
en op den Dam voor het paleis heb ik
het nog nooit gezien. Ik zeg: U hebt
ineens meegeprofiteerd van het natio
naal reveil! Nee, wat dat betreft,
gebeurt er in onze stad heel wat. Went
nu komt er gauw de tijd van het b<. le
tter, en dan is er feest op het Re
nbrandtplein met de Heeren Studen en
op paarden, en een optocht van bokken
en bier en praalwagens en ik ga t iet
mijn vrouw, hoewel dat ik laatst ru ^ie
had over een geparfumeerden r ze
brief aan mij privégericht en wou zij
weten, van wie of wat, en ik denk, iet
is van die Dame, die altijd zoo kjkt
van jeweetwel als ik een croqu'tje
breng, en ik stop hem weg, en Dijn
vrouw wil zich laten scheiden, zegt zij,
van zoo een individu, wat ik heelerr aal
niet ben, en later, op straat om den
hoek maak ik hem open en is het van
een Dame Joan Crawford van de film
een gewone reclame van Meneer
Henny Scholte van het
AlhambraTheater, die bijna mijn huwelijksgeluk
verwoest heeft.
PAG. IBDI GROENE N*. IWW
ij
i
Cadeautjes?
Bij mij staat
Graven "A"
altijd bovenaan
op de lijst T
DOOS
VAN 50 STUKS
87y2 CENT
f l w vrienden en kennissen dit jaar weer Graven "A... z
in U er dankbaar voor zijn! In de vroolijk rood-met-zilveren
>ald;ng, klaar om te posten, bieden zij U een gemakkelijke,
lig <ostbare oplossing van het cadeau-probleem. En U weet:
reen geniet van Graven "A", de zuivere Virginia sigaret
de: kurken tip. Zacht op de lip!
Dmxm foto toont U c/* «cfc»«r»(/c/«
r«n rf« 50'tiuk* v«rp»ltklng. Z*t
In d» uifg«tp**nfo ruimt* Uw n«*m
?n... Umur it Uw c*cfo*uf
Een polls der
LEVENSVERZEKERING
MY. ARNHEM
is de beste geldbelegging.
-1NV
ERDAMSCHE HYPOTHEEKBANK
VOOR NEDERLAND
1850 m. zekerheid van sneeuw.
Wintersport in volop zon.
Makkelijke oefeningsheuvel direct vóór het
Hotel. Ongevaarlijke skihellingen tot 3000 m.
Skischool onder leiding van T. Dahlnden.
Eigen ijsbaan met nieuwe curlingplaats. Ver
laagde arrangementen voor 20 en 30 dagen.
Prijsverlaging voor Januari. Winterpro
gramma, prospectussen en prijzen door de
directie J. Willimann
Seizoen van 1 December tot Paschen.
LOSSE NUMMERS
VAN DE GROENE
het nieuwe nummer .20 cent
nummers ouder dan een week . 30 cent
nummers ouder dan 3 maanden 60 cent
(verhoogd met eventueele portokosten)
Wilt U bi) bestelling het verschuldigde
bedrag meteen zenden ? Anders kunnen
wi) Uw aanvraag niet In behandeling
nemen!
DE ADMINISTRATIE
t'
t
PEREZ
RZISCHE TA PIJ'
AMSTERDAM C - SINGEL
N
BOTTEBDAM
Kussens
zyn
TJTBECHT
80 b/h Koningspl
?JSMi. itXVOO
OnAVÜNOAOB
i kleine kleedje:
welkome geschenken
ein
l: 1i
60 jaren Groene
60 jaren Nederlandsch cultuurleven
(zie den bon
op pag. 21)
Mft, r» Dl GrXOiNE N». 1104