De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1936 5 december pagina 7

5 december 1936 – pagina 7

Dit is een ingescande tekst.

DE VROUW IN HAAR BLOEI EDUARD VERKADE DE titel La femme en fleur" heeft in de vertaling evenveel verloren, als dit stuk van Denys Amiel in de voorstelling van het Amsterdamsche Tooneel onder regie van Van Dalsum, hoe vol toe wijding ook gespeeld. Het is een wonderbaarlijk mooi en delicaat tooneelspel: Gebogen over den tekst als over een aquarium zal men ongetwij feld alles kunnen zien, wat zich onder de oppervlakte beweegt, langzaam naar beneden glijdt en van tijd tot tijd weer naar boven komt, alsof onze ge voelens een wandeling onder den wa terspiegel maken", verwacht de schrij ver terecht. Maar bij deze uitbeelding wordt het vaak een groote inspanning de beroerselen van het gemoed, in anderen vorm dan de auteur bedoeld kan hebben, te volgen. In het verwrongen beeld dat gene te herkennen, wat bij lezing voor het geestesoog moet verschijnen. Het is ons volkomen verklaarbaar, dat het publiek in den Stadsschouwburg niet altijd juist reageert, en dat de voor stelling van dit stuk tot zooveel ver warde debatten in de pauze aanleiding geeft. Voor hen die ,,spel" van stuk" kunnen scheiden, is het een inspan nende arbeid de bedoelingen van den auteur uit den gespeelden dialoog terug te vinden. Wij zien meer en minder be gaafde spelers en speelsters vol ernst en toewijding bezig iets te beelden, dat gedeeltelijk buiten hun eigen ge moedssfeer blijft, en wij krijgen con trasten in klank en kleur in den dia loog, die het beluisterde in groote lij nen onaanvaardbaar maken. Wie kent tegenwoordig niet het hui dige verwende jonge meisje, dat met zooveel zelfverzekerdheid haar onkun de van het léven-zelf verbergt, die ge leerd heeft te analyseeren" en te ver klaren", vóór zij zelf doorvoeld en be grepen heeft? Wie kent niet die lieve arme schijnbaar ongevoelige wijsneuzen, die vaststellen, wat voor haar naieve moeder geschikt en ongeschikt is om te zien, te lezen en te hooren, zelfs te weten? En wie herinnert zich niet zoo'n meisjesachtige moeder, bij wie het onbedorvene en kinderlijkgeblevene in het gemoed zoo groot is, dat een deel der jonge generatie uit een door zichzelf onbegrepen piëteit zwijgt in haar bijzin over dingen, waarover zij onder elkaar vrijmoedig durven spreken, zooals de volwassen ouderen zich zouden schamen zekere onder werpen aan te roeren in het bijzijn van degenen, die zij als onbedorven kinde ren beschouwen? Er is te veel van onder den waterspiegel" bij deze voorstelling anders geworden nu het daarboven uitgetrok ken werd. 'V ALENTINE Salvat heeft nooit af geleerd te droomen en haar doch ter 'heeft het droomen niet geleerd. Deze Valentine is 37 en nog een on bedorven meisje", precies zooals zij in het huwelijk trad, moeder werd en daarna alleen kwam te staan in een wereld, waar voor haar gevoel geen plaats scheen, geen mogelijkheid tot een juisten opbloei" tot volwassen vrouw. Alleen de muziek, en de kunst in het algemeen, redde in haar de ontvankelijkheid voor de diepte van het gevoel. Zij ziet er weinig ouder uit dan haar eenige dochter, een nauwe lijks volwassen aantrekkelijk meisje, dat al oude trekken krijgt, een eenigszins teleurgestelden neergetrokken mond, koele beschouwende oogen. De moeder heeft nog den kinderlijk ver wachtenden mond, zonder beslisten vorm, en oogen van fluweel, die vra gend en verbaasd verlegen blijven kij ken, ondanks den leeftijd die alleen in de trouwacte en op het paspoort duide lijk staan vermeld: 37. Valentinc's groei en bloei tot vol wassen vrouw" heefc stilgestaan. Zij is als een bloem, in ijs bevroren, frisih ondanks een lange reis, maar daardoor voorbestemd na een ontdooien in een warmere atmospheer spoedig te gaan verleppen. Haar man is volstrekt geen kwade, opgeblazen ruwe vent. Neen, egocentrisch materialistisch. Hij heeft weinig innerlijk leven en is dus gevoelig voor verandering en afwisseling, liefst iets jeugdigs". Daardoor kan zijn vol strekt niet naieve dochter hem om den vinger winden, wanneer zij haar char me tegenover hem uitspeelt als een geboren coquette. Maar Huguette (Tatia Wijma) heeft een soort van schroom voor haar naieve moeder, en als zij beiden, moeder en dochter, tegenover een zelfden man komen te staan, ont aardt deze schroom in afgunst. De moeder is vanzelfsprekend verrukt als de mogelijkheid ontstaat, dat in haar eentonig zich onderschikkend leven een gevoelig manlijk wezen komt, en hij door het huwelijk met haar dochter mede aan haar verhonden zal worden. Maar de dochter ziet een soort gevaar Op het tooneel gaat het om menschen. menschen en nog eens menschen l" voor zich zelf, en nadat zij eerst offici eel verloofd raakte met Pierre, zoekt zij een uitweg, en dwingt zelfs bij het verbreken van alle banden Pierre een duidelijk verschil te leeren zien tusschen zichzelf en haar moeder, die hij reeds geleerd had te verafgoden als een moederlijke vriendin. En door zelf-analyse komen de beide jonge menschen tot een zelfde besef. Zij trouwt uit een verkeerd be grepen zucht tot zelftehoud een ander soort man, een die het leven minder gecompliceerd voor haar zal maken, een aan wien zij zich niet onderschik ken moet als de afhankelijke vrouw. En Pierre, die haar doorziet, vlucht uit het milieu waar een liefde in hem is ontstaan voor Valentine, die onbereik baar voor hem is. Maar Valentine vol verzet op deze wijze oud te worden, is ontwaakt door al de wreede analyseerende woorden van haar dochter, zonder eens tot bloei te kunnen komen. Pierre wordt bij Valen tine en haar man uitgenoodigd. In plaats van een eenzamen eindeloozen Zondagmiddag ontstaat een intiem gesprek tusschen Valentine en Pierre. En alles in het gemoed kan vol ver trouwen uitgesproken worden van weerskanten, en een verrukking ont staat in beiden voor elkander, waarvan de maatschappelijke gevolgen noch voor hen beiden, noch voor de toe schouwers te overzien zijn. NU staat vrijwel geen enkele speel ster of speler geheel op zijn plaats in deze opvoering, al wordt er tech nisch gesproken bekwaam spel ge geven. De moeder Valentine wordt door Loudi Nijhoff bij tijden mooi, bij tijden volkomen onjuist gespeeld. In zekeren zin ligt de rol haar niet. Er komt te weinig naieveteit, te weinig Fransche kinderlijkheid naar buiten. Haar ver bazing over het onbegrijpelijke gedrag van haar dochter wordt in den beginne gauw te heftig en begrijpend voor een, die zich zoolang heeft geschikt en alles in het leven heeft verdroomd en langs zich laten gaan. En het spel van de dochter is vél te heftig; zij verspeelt de vereischte char me en mist de rust voor den pedanten zakelijken toon, dien dit soort meisjes zich eigen gemaakt hebben, bang als zij zijn gevoel te toonen. Paul Storm is als Pierre Vignal beter dan wij hem tot heden zagen, maar op vallend is van Dalsum's geest, speelwijze en plastiek, die overal door heen komt, en toch niet volkomen bij Storm's wezen past. Ieder oogenblik is de mise-en-scène onlogisch of bedacht, niet natuur. lijk uit de situatie voortkomend. Als gold het een stuk van den expressi onist Hasenclever, zoo spreken de figu ren voortdurend in het oog loopend van elkaar gekeerd, in een ruim ver schiet, en daar ieder sentiment en iedere overgang is uitgebeeld", ma ken zij niet genoegzaam den indruk, wie zij innerlijk zijn en klinken de dialogen niet uit het gemoed op, alsof zij plotseling vorm aannemen. De dia loog ontaardt te vaak in een heftige woordenwisseling, waar de auteur menschen bedoelt, die dusdanig inner. lijk verscheiden zijn, dat zij wel goed bedoelde pogingen doen elkaar in woorden te naderen, waarbij echter het gesprek steeds op den zoo ver schillenden gemoedstoon vast loopt. Zooals van Dalsum vaak met voor liefde werken speelde die boven de mogelijkheden van tooneelspel uit gingen, is dit stuk zoo frèle en ijl, dat het er bijna onder ligt. De Stadsschouw burg is te groot voor een dergelijken rag-fijnen dialoog. De noten, kruisen en mollen zijn gespeeld,'maar hoeveel niet in een onjuisten sleutel, en buiten genoegzaam inzicht in het gecompli ceerde menschelijke gemoed van deze Fransche beschaafde lieden, die zoo zelden de stem verheffen, alles met een scherpe intonatie en een glimlach of oogenflitsen af kunnen doen, en on danks dat gevoelig en diep kunnen zijn. Loudi Nijhoff ligt de hoofdrol in Biographie" beduidend beter dan deze afhankelijke" vrouw, die eerst een heldin kan worden wanneer zij eenmaal is ontwaakt. Plastisch kloppen de figuren in deze voorstelling ook zelden, hetgeen niet wegneemt, dat dit een tweede ernstige schrede is naar een repertoire, waarin problemen van het gemoed van het individu worden behandeld, in plaats van de uiterlijke gedragingen van groepsmenschen, welke als groep mei het innerlijke leven weinig of geen ver band houden, en daardoor op het too neel zoo oninteressant zijn. Het gaat op het tooneel om menschen, menschen en nog eens menschen. Daar het Am sterdamsche Tooneel in die richting nog weinig gezocht heeft, is het begrij pelijk, dat men nog niet volkomen slaagt, ondanks allen ernst en liefd* voor het onderwerp. Jongens Instituut Montana Zugerberg 1000 M. Zwitserland Afd. Gymn., H.B.S., Handelsschou Holl. Afd. o. I, v. Drs. Ned. Lett Inl.: Drs. W. F. MAARTENSE Jr., Scheveningen, Koririjkschestraat 11 Tel. 556859 Afwezig van 550 »ec.-5 Jan. TOTO mag een ritje maken Teekenlng voor De Groent van L Viste' PAG. 11 DÉGROENE No. 3105 WINTERSPORTin OOSTENRIJK! OOSTENRIJK Tl R O L OOSTENRIJK Wintergenoegens in het zonnige hooggebergte. Alle soorten sport - Feestelijkheden - Winterkuren. Ski-cursussen van beroemde Ski-scholen (Hannes Schneider e.a.). * Tot de voornaamste Tiroler wintersportplaatsen behooren: Vlpbach, St. Anton a. A., Auffach, Berwang, St. Christoph a. A., hrwald-Zugspitze, Fleberbrunn, Fulpmes, GaltUr, Grles a. Br., «Ilntcptux, Igls-Patscherkofel, Innsbruck, Ischgl, St. Johann i. T., Hiirchberg 1. T., KitzbUhel-Hatmenkamm, Komperdell, Ktthtai, Kuf?tein, Lanersbach, ljermoo«, Iilenz i. O., Nauders, Obergurgl, Obladis» \<adls, Rentte, Seefeld, Serfaus, SBlden-HocbsBlden, Schattwald, Stelnacb a. Br., Tannheim, Vent. * 'Joed beheerde hotels met alle comfort. Pensionprijzen van S. S.?af, in verhouding tot het bedrijf en ligging der plaats. * i lichtingen en prospectussen bij alle groote reisbureaux, Oester:eichische Verkehrswerbung, Stationsplein 22, Utrecht en het Landesverkehrsamt fürTirol, Insbruck, Landhaus. SEEFELD ZONNIG EN MISTVRIJ 45 min. van Innsbruck, 3Vu uur van ?Vifrtl -- linfl M of A i» München. Ideaal Skigebied. Tochten Iir01 IZUU n e t e r voor beglnners en gevorderden. S oaatsenrijden (Holl. groote afstandbaan). Ijsschieten, Rode)baan, etc. Skischool: L iding van den beroemden Wereldkampioen A. Seelos. ir LICHTINGEN: VER KEH RSVER El N SEEFELD EN REISBUREAUX Historisch huis, centrale ligging, moderne kamers Hotel Klosterbrau stroomend warm en koud water, bekende zorgvuldige verzorging uit een hygiënische onberispelijke keuken K' URIGE BEDIENING, RUIME EETZAAL, BEHAGELIJKE TIROLER KAMERS RESTAURANTBEDRIJF ,?GR AND HOTEL POST" Ie huis ter plaatse H- eriijk winterverblijf, alle comfort, 150 bedden, centrale verwarm:ng, stroomend koud en warm water. Telef. No. I. Prospectussen STRANDHOTEL SEESPITZE" M Diste ligging. Het eerste en meestbezochte huls..?Telef. No. 24 Solden TZTAL-?OL HOTEL SONNE" WUIUCII 1377 M. BOVEN ZEE " SS BEDDEN HochSÖIden Berghotel Hochsölden ^^ * * ^^ ^^ ?» «V ^J ? ? u***\*+f^ **Kt eï^KIL.1 LJ^VTCÉI»LÉAMtf-wrK.iniilS' AJMrA i 1377 M. BOVEN ZEE 55 BEDDEN f> 90 BEDDEN, HOOGSTGELEGEN HOTEL IN OOSTENRIJK ? 2070 M. BOVEN ZEE' wintersport. Alle moderne comfort. Aangename en door Hollanders gaarne Hotels. ? Vruit Inlichtingen en prospectus bij den efgenur vin belde hotels S. BURICHLCR Ótztal 1930 M. OBERGURGLHOTEL EN PENSION HOCHFIRST" taodvrn hotel, 40 bedden, privé-baden, stroomend koud en warm water, (centrale verwarming, beschut zonneterras, balcons. Zomer- en winterverblijf. Galtür i [ 1600 meter Intern, win t erjsj>o rtj> l a a t s Ideaal skigebied voor beginnenden en geoefenden. Centraal oord voor de heerlijke Si l vretta tochten. Spoorwegstation L a n d e c k aan de lijn Ar l berg Vlugste verbinding met K.L.M. HOTEL FLUCHTHORN Galtür ALLE COMFORT - DAGELIJKS NAMIDDAGCONCERTEN EN AVONDAMUSEMENTEN Matige prijzen Prospectussen Posthotel RÖSSLE" _ GALTÜR Alle comfort - 80 bedden - Goede keuken ?Billijke prijzen GASTHUIS-PEN's ION Centrale verwarming, goede keuken, PAZNAUNER HOF" billijke prijzen. - Speciale condities OALTüR 160Q MgTER voor Jamtalhütte (2167 Meter). Skischool Silvretta" Galtür Doorloopend Ski-onderricht en tochten van midden December tot einde April, voor beginnenden en geoefenden 1377 m. Paznauntal, Tirol Wintersportplaats - Zomerverblijf Heerlijke skitochten voor ,. ? .'i beginnenden en geoefenden SKISCHOOL - RODELBAAN - ZON - WINDSTIL Korme v.rbmdlnj met K.L.M. Ischgl. Alpenhotel Post", centrale verwarming, stroomend koud en warm water, voornaamste huis ter plaatse SALZBURG ZELLAM S E E, 780 M. b o ven Zee. Ideale wintersportplaats. Prima hotels en verzorging m alle gewenschte prijzen. Academische wereld-winterspelen in Zeil a m See van 2 tot 7 Februari 1937. SCHMITTENHÖHEBAHN 2010 H bon« Zee in het Wintersportparadijs ZELL AM SEE 6 Berftochten 18 S., 12 Berftochten 30 S. Door van de kabelbaan gebruik te maken kan men zonder vermoeiende bettijging dagelijks meermalen van het bergstation (2000 M.) naar ZELL AM SEE van de 7 K.M. lange ski-afdaling genieten. Beste oefen- en tralningsmogelljkheld voor beginnenden en geoefenden. DE QOËDKOOPËWINTERSPORTBAAN VAN OOSTENRIJK. NAAR DE WINTERSPORT! Vergeet regen en nevel, vergeet uw zorgen en de crisis maar neem vooral D e G r o ene mee. U zult hem in de bergen nog meer waardeeren dan thuis! Zie den bon op pag. 21 PAG. 13 DE GROENE No.3105 M

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl