Historisch Archief 1877-1940
'-?u
\
H. ?. A. Schintz
ZESTIG jaren geleden lag 's win
ters de sneeuw ongerept op het
dak van Europa, geen
menschelijk wezen stoorde de witte stilte en
alleen de Bergdohle streek met tragen
vleugelslag over de verwaaide bergkam.
Thans trekken duizenden en duizenden
skiloopers van December tot Mei hun
sporen door de witte Alpenwereld,
maagdelijke sneeuw vindt men alleen
nog maar in het hooggebergte,
berghotels en skihutten liggen overal ver
spreid in de dalen, op de hellingen en
zelfs op de toppen, en waar vroeger
slechts Koning Winter heerschte, re
geert thans de schoonste aller sporten,
de skisport.
Er is veel veranderd in deze zestig
jaren, maar n ding is gebleven: de
schoonheid van het gebergte in den
winter. Alleen, vroeger wisten wij dat
niet. De machtige Alpenwereld was
voor ons afgesloten in den tijd van de
diepe zonnewende, wij schuwden de
witte hel, wij waagden ons niet in den
ijzigen wintergreep, waaruit geen ont
komen mogelijk was. Tot de Noren
den sleutel vonden tot deze wondere
winterwereld en hem brachten aan
ons, die er slechts aarzelend de hand naar
uitstrekten. De ski ontsloot voor ons
de poort van de witte hel en wij vonden
een paradijs, zoo onbeschrijfelijk
schoon, als er sedert Adam's tijd niet
is geweest.
Duizenden jaren geleden werd er
reeds ski geloopen, maar toen was het
geen sport en geen genoegen, maar
harde noodzaak in den strijd om het
leven. In het skimuseum in Fiskatorpet
bij Stockholm vindt de bezoeker stuk
ken van versteende ski's, waarvan de
ouderdom op meer dan vijf duizend
jaren kon worden vastgesteld. De lan
delijke bevolking van Scandinavië, van
Rusland, van de Balkanlanden, bleef
door alle eeuwen heen de
sneeuwschaats gebruiken als een middel om
zich te kunnen verplaatsen over de
vlakten en de bergen, als de
wintersneeuw het gebruik van elk ander ver
voermiddel onmogelijk maakte. In
verhandelingen uit de lye en i8e eeuw
lezen wij van wedstrijden en skispron
gen op de latten, maar daarna slaapt
de ski zijn winterslaap, die bijna twee
eeuwen moest duren, totdat hij werd
gewekt door de Telemarker boeren
jongens, die in 1879 op den
Husbyheuvel bij Kristiania hun skisprongen
aan de stomverbaasde menigte ver
toonden. Op dien historischen lyen
Februari werd de skisport geboren en
sedert dien heeft zij een wereld ver
overd.
Nansen trok op ski's door Groenland,
Amundsen bereikte op ski's de Zuid
pool. En in Midden-Europa zijn het
de Noorsche studenten, die voor het
eerst op hun Telemarkski's den
Feldberg afdalen. Van het Schwarzwald uit
heeft de skisport zich over de
Alpenlanden verbreid. Dr. Herwig uit Davos
was in 1883 een der eersten, die in
Zwitserland de latten onderbond. In
Oostenrijk was Zdarsky de pionier, die
ontzaglijk veel voor de skisport heeft
gedaan en wiens Lüienfelder techniek
jaren lang het skiloopen heeft
beheerscht. In 1901 werd de Ski-Club
Arlberg opgericht, in 1903 werd de
Zwitsersche Skiyereeniging geboren,
een paar jaar later werd een i7-jarige
boerenjongen uit Stuben de eerste
skileeraar van de Ski-Club Arlberg. Die
jongen heette Hannes Schneider en hij
was het, die een ommekeer in de alpine
techniek van het skiloopen heeft ge
bracht, een techniek, die jaren lang
als de alleen zaligmakende heeft ge
golden en die ook thans nog de basis
vormt van het moderne skiloopen.
PARSENN. Dit woord heeft een
magischen klank bij alle skiloo
pers, want het b et eekent een samen
vatting van bergbanen, restaurants,
skihutten, sneeuw en zon, maar bovenal
een verrukkelijk skiterrein met
tallooze Abfahrten en Schuszfahrten tot
in het oneindige.
Altijd heeft men gemeend, dat Oscar
Schuster en Johann Engi de eersten
waren geweest, die het gebied van
Davos naar Küblis op ski's hadden
doorkruist. In werkelijkheid echter wa
ren het echter de beide Engelschen
Steele en Danday, die op 12 Maart
1895 met hun ski's Davos verlieten,
met bestemming Arosa, doch die hope
loos verdwaalden en den volgenden
dag in Küblis terecht kwamen.
Arlberg. Een even beroemd begrip
voor alle skiloopers ter wereld. Moei
lijker skiterrein dan het Parsengebied,
maar niet minder een skiparadijs. Op
18 December 1889 besteeg Hermann
Hartmann uit Lindau op ski's den
Galzigg en dol van vreugde daalde hij
af naar Stuben, de eerste skitoer in het
Arlberggebied achter zich latend.
14 dagen later bestegen dezelfde
Hartmann, samen met Victor Sohm uit Bregenz
en zijn stadgenoot Josef Ostler, den top van den
Scesaplana, een hoogtoer tot 3000 m. en alle drie
op ski's.
Dat waren in die jaren prestaties, waar men
met diep ontzag naar luisterde. En thans ?
Thans draait een middelmatige skilooper zijn
hand niet meer om voor een (skitoer in de
drieduizenders. Skiuitrusting en -techniek hebben zich
in den loop der jaren der- mate ontwikkeld, dat
iedereen de vreugde van het skiloopen in de bergen
zonder veel inspanning en zonder ont
beringen kan genieten. Dertig, twintig
jaren geleden was een skitocht een
expeditie, vol risico's en gevaren. Nu
is het een uitstapje, vol van vreugde en
gezonde sport. Bergspoor t j es, kabel
banen en Raupenschlepper brengen ons
in luttele minuten tot op een hoogte
van twee-, drieduizend meter en zonder
vermoeienis dalen wij af naar ons com
fortabel hotel.
Nog niet zoo lang geleden beteekende
een sprong van 40 meter van de schans
een record, nu vliegt de skispringer met
een 100 k.m. vaart van de
Schanzentisch, om 100 m. verder als een reiger
neer te dalen.
Nog niet zoo lang geleden hielden de
toeschouwers den adem in, als een
Abfahrtslaüfer met een snelheid van
40 k.m. voorbijsuisde; thans raast Leo
Ga sper l uit Kitzbühel de
kilometerlancéin St. Moritz af met een
electrisch gemeten snelheid van 136 k.m.
per uur !
Een paar jaren geleden vermaakte
iedere skilooper zich met het draaien
van zijn boog j es om eenige tientallen
op de helling uitgezette vlaggetjes; nu
maakt de slalom een belangrijk onder
deel uit van eiken skiwedstrijd en de
meest perfecte skitechniek is noodig
om de moeilijkheden van de geraffi
neerd uitgezette vlaggenpoorten te
overwinnen.
Twintig jaren geleden moest de be
ginneling maar zien, hoe hij zonder hulp
van anderen kon leeren skiloopen, thans
heeft ieder bergdorp zijn skischool, in
Oo&tenrijk met staatlich geprüfte
Skilehrer, in Zwitserland met
Ski-instructoren, die over geheel Zwitserland
skionderricht geven volgens de
Schweizerische Einheitsmethode, vastgesteld
door het Interverband für Skilauf.
En de toekomst ? In de toekomst zal
iedereen skiloopen, tot er in de geheele
Alpen geen plaats meer is om nog een
boog te trekken. Telde niet Dr. Henry
?t «s
loopers, die op dien dag een der ve e
Parsenafdalingen af skiden? Het w s
er vol, gelijk in de Kal verst raat.
Het zal ieder jaar moeilijker wordt n
om rustige bergstreken en onbetreden
boog re treKK.cn. ieme mei JL*I. cmy sneeuwhellingen te vinden en dat is
Hoek uit Davos reeds in 1934 op een toch, wat wij skiloopers zoeken: allef n
zonnigen Zondag in Maart 4000 ski- te zijn met de bergen en met onze ski s.
iiiiiiitiiiiiiiiuiuiiiiitniiiiiiiiiiiiniiinittnii
iiimiHUiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiuiuiuiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiii
iiiiiimiiiiniiiiiiinnuiBMiitiiMMMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiitiiiiiiuuiiiiiiiuiiiiiiiiiuiitMiuiutiiMiiimniiiiiiiiiiiiiiiii
bruiken materialen en machines. Ver- meest uiteenloopende vraagstukken & ,
schillende drukwerken verschillen van van technisch vernuft. Alles in ons beduiden. Het verkeersteeken heeft de
het oude handwerk eigenlijk alleen dagelijksch leven wordt in den kring aandacht overal, in Oost en West, in
door het tempo van werken. De van de bedrijfsreclame naar binnen Noord en Zuid, en dwingt tot
begroote moderne persen hebben den getrokken, vooral wanneer men ver- ::~A~
aanslag zoo volmaakt aangepast bij wacht, dat het een of ander object
het te gebruiken papier, dat bij door kleur-rythme of beweging het oog
IIIUIIIIIIIIIIIHIItll"""""""111 '"
geven, wat een teeken of beeld kan voorlichtingsdienst en propaganc
i' i"1 ''" J~ middel voor maatregelen van
regteringswege. Door een reeks van be>
lden, cijfers en curven wordt verklaa d
het waarom, en het hoe van een ha
ideling. Deze beelden en teekens word -n
door de kunstenaars tot een spreke id
grijpen.
E pioniers in de reclame hadden
zeV* W* 4 ij * v» ??«?> w»» ? ? ?.
-w
zonken schoonheid.
aanslag zoo voimaaiti cutugci/o;... ^.j ,
het te gebruiken papier, dat bij door kleur-rythme of beweging het oog f"V E pioniers in de reclame nadoen ze- aoor ae Kunstenaars «.ui <=cu op^-n.v
.een groote snelheid het beeld nog van het publiek tot zich zal trekken. L/ ker een uitgesproken aanleg, en en boeiend geheel verwerkt. In 60 jar ui
zuiver op het papier verschijnt zonder De reclamekunstenaar bedenkt ver- zijn geleidelijk mét de uitbreidingvan het is de reclame geworden tot de onm s-,
den geringsten doorslag. Kleurendruk- pakkingen in velerlei materialen voor vak gevormd. Voor de jonge krachten bare spil in het handelsleven Wann< er
machines, gebaseerd op het principe elk artikel, dat aan de markt wordt is het vrijwel onmogelijk in de chao- de Groene weer 60 jaar ouder zal z jn
van diepdruk, het procédéwaarmede gebracht. Hij gebruikt de fotografie tische veelheid en verscheidenheid een geworden, misschien is dan d< ee
Rembrandt het fluweeldiepe zwart als uitbeeldingsmiddel, hij teekent, weg te vinden. Zij hebben voorlichting nieuwe maatschappelijke voorlichtin;
sbereikte van zijn onvolprezen etsen, schildert en componeert voor de film en studie nocdig. dienst, de publiciteit, uitgegroeid ot
zijn zoo perfect gesteld, dat zij in snel als reclameobject. Het altijd lokkende Esthetisch bevindt de reclame zich een sterke en levende kunst, vol t
erythme drukken vervaardigen, waarbij avondlicht wordt door hem gevormd; in dalende lijn. Onopgeleide krachten
de verf als een veredeld materiaal als de wereldstad, in de avonduren eri vele hongerige teekenaars
ontwrichop het papier wordt gebracht door gloeiende arabesken van velerlei ten het vak. Het scherpe oordeel van
Het doordringen van den kunstenaar kleur is omgetooverd tot een sprookjes- den industrieel en een van goede
hulpin het samengestelde organisme van stad, was het zijn smaak, zijn geoefende middelen voorziene en principieel
gehet grootbedrijf plaatst hem voor de hand die deze vormen vaststelde. Als leide school kunnen systematisch de
etaleur is hij een afstammeling van reclame opbouwen.
den. stillevenschilder en den lichttech- Onderwijs-inrichtingen als de
Haagnicus van het tooneel. sche en Rotterdamsche academie
plaatOok het snelverkeer werkt aan de sten de reclame als onderwijsvak op
vorming van de reclame mee. Hier is hunprogramma. Geef hun de midde*
noodig de hoogste graad van duidelijk- len om het plan uit te voeren. De
beheid. De mogelijkheid om snel te be- drijfsreclame als zakelijkste van de
grijpen en den wil tot snel begrijpen, groep publiciteit heeft zich het snelst
Het verkeersteeken voedt niet alleen ontwikkeld.
De Oorzaak Van geluk in 't leven
l m«a «*o*n *s«sN^+i-sl f*a<TAv/an
ls meest een tip Op tljO gegeven,
Dus de moraal:
Neemt allemaal
(Neemt aiiciuaai «,.?..,. ,_
CCMTintf AU DflfiT7 c -t de vormgevende teekenaar op, maar In drie landen van Europa gebruikt
ttN tlr VAN bUU 14 van 5 tOt7. het publiek dat zich rekenschap moet men nu de beeldehrijke publiciteit als
CHAMPAGNE
| PIPER-HEIDSIECK
Anc"*MCB HEIDSIECK
Fonduen 1795
KUNKELMANN & C?
Successeur»
R El M 5
AGENTEN:
KEULS& CO'S Handelmij. N.V
257 Keizersgracht - Telefoon 36960
AMSTERDAM
PAG. tl DE GROENE No. 3107
REENS
A F D E E L l N G
THEE- EN MOKKA-SERVIEZEN
in speciale
REENS-KLEUREN.
Binnen- en buitenlandsche
kunstnijverheid in hout, leder,
metaal en glas.
Kleinmeubelkunst naar speciale ontwerpen.
Voor bestellingen per post en aanvragen
prospecti:
AMSTERDAM. Hetligeiueg 49-51
DEN HAAG: Passage 76
REENS
AMSTERDAM DEN HAAG . LONDEN
NATUURBESCHERMING Dr. Jac. P. Thijsse
HET zal altijd een veer in de
pluim van De Groene blijven,
dat dit blad een der eerste is
geweest, waar de intelligente en ge
voelige natuurvriend gelegenheid vond
tot getuigenis en aansporing. Niemand
minder dan de groote voorganger
Heimans deed iedere week de lezers
van De Groene deelen in het levens
geluk, dat hij vond in de aanschouwing
van de natuur en in zijn medeleven
met den ontwikkelingsgang der weten
schap. Hij bracht hen tot het besef van
de groote waarde van de Nederlandsche
Natuur en van het kostelijk genot, dat
er kosteloos is te verkrijgen. En hij
deed dat geheel als uiting van zijn eigen
gelukkig leven.
In dien tijd begon het echter al te
rommelen van bedreiging van onze
flora en fauna, onze mooiste en belang
rijkste landschappen. Eigenlijk was
dat al lang doende, maar men had er
niet veel acht op geslagen. De onder
gang van den Breesaap ging slechts
weinigen ingewijden ter harte, de
Amsterdamsche Waterleiding onttrok
aanvankelijk minder water aan de
duinen dan de regen er bracht. De
ontginning van de woeste gronden
ging in zulk een traag tempo, dat er
een Heide-Maatschappij moest worden
opgericht. Eerst later begonnen de
natuurvrienden, wier aantal en energie
steeds toenam, bezorgd te worden en
de crisis kwam met de bedreiging van
het Naardermeer. Kort daarop kwam het
Leuvenumsche Bosch en het was alweer
Heimans, die hier den weg baande.
HET is een groot genot, aan dien
tijd terug te denken. Klap op
>;lap kon de Vereeniging tot Behoud
van Natuurmonumenten groote daden
verrichten: Hagenau, Oisterwijk,
Rhederoord, Korenburgerveen, Texel. De
vvereldoorlog zelf gaf nauwelijks
opmthoud.
Intusschen was ook het Staatsbosch
beheer begonnen en wel in de eerste
plaats door zijn werkzaamheid op
Texel, waar in de dagen van het nog
duister besef zonder opzet ernstig ver
grijp was gepleegd aan het heerlijkste
1 andschap. Maar tien jaren daarna
>egon het Staatsboschbeheer op dat
zelfde Texel met de stichting van het
eroemde reservaat de Muy en thans
-ijn haast alle nog niet beboschte
'exelsche duinen echte natuurmonu
menten. Alleen twee kilometers be
noorden en bezuiden de badplaats
-£oog hebben een andere bestemming.
Het Staatsboschbeheer deed nog een
^ewichtigen stap door het instellen
van een Commissie van Advies voor
Natuurbescherming. Bij ministerieele
beschikking werd het werk dezer
commissie nog uitgebreid.
Het werk van de Vereeniging tot
Behoud van Natuurmonumenten
vereischt door het heele land speciale
studie en onderzoek en verwacht
overal medewerking. Dit onderzoek en
deze medewerking leidden tot het
stichten van regionale stichtingen, de
welbekende Provinciale Landschappen.
Elke Provincie heeft thans zoo'n
Landschap, dat zelfstandig prachtig
werk kan doen, zooals Utrecht, Gelder
land en Friesland hebben bewezen.
Bovendien zijn er nog kleinere plaat
selijke organisaties ontstaan o.a. de
Haagsche Vereeniging voor Natuur
bescherming, die voorbeeldig werk ver
richt door haar prachtige publicaties.
DAT is dus een heele phalanx: de
Vereeniging tot Behoud van Na
tuurmonumenten, het Staatsbosch
beheer, de Elf Provincies, de Haagsche
Vereeniging, de Stichting het Gooisch
Natuurreservaat, de Stichting de Beer
aan den Hoek van Holland en dan nog
in het grensgebied zulke lichamen als
Heemschut, het Oversticht,
Kurtevenne enz., allemaal kinderen van
deze eeuw. Bovendien ontwikkelde
zich een uitgebreide literatuur in
dagblad, weekblad, maandblad, jaar
verslag, brochure, wetsontwerpen enz.
Eén groot samenvattend werk kan in
al die woeling nog niet tot stand komen.
Het slotaccoord ontbreekt nog: de
lang gewenschte en ook al lang be
loofde Natuurbeschermingswet. Met
den besten wil ter wereld en met de
grootste geldelijke offers kunnen wij nog
niet slagen, zoolang die wet ontbreekt.
De gevaren, die thans dreigen, zijn
veel talrijker en ernstiger dan die van
dertig jaar geleden. Het lust mij niet,
ze alle op te noemen, ge kent ze genoeg.
Het ontginningswerk, dat vroeger in
bedachtzaam tempo geschiedde, grijpt
thans, begunstigd door de
crisismiilioenen, wijd om zich en legt beslag
op landschappen, die voor wetenschap
en ontspanning voor altijd onmisbaar
mogen heeten. De prijzenswaardige
trek naar buiten vernietigt de schoon
heid zelve, die men zoekt, door de wilde
bebouwing langs de plassen en over
de heiden. Steden breiden zich uit tot
in het zesvoudige van een halve eeuw
geleden. Nieuwe wegen en kanalen
doorsnijden het land in alle richtingen.
De groote landgoederen worden groo
tendeels onhoudbaar.
'OCH behoeven wij niet te wan
hopen. De term natuurschoon"
EXQUISE
KERSTDINERS
OP VRIJDAG 25 EN
ZATERDAG 26 DECEMBER A.S.
SPECIALE MENU'S
Attractief artistenprogramma t.w.:
Bea Zoltana in haar dansfantasieën.
Brook & Rosfield, the one crazier than the other.
Marguitte & Gaston, danseurs mondains.
Danspaar Rudy & Mariene.
Speciale Shows van het
JAZZ ORKEST NEVILLE BISHOP
Tango Orkest Verde. Tzigane Orkest Lajos Kiss.
s
SURPRISES EN CADEAUX
KERSTDINER Fl. 6.- per couvert
Reserveert tijdig uw tafel (Tel. 34000)
CARLTON HOTEL
AMSTERDAM
|M
V 'i'
Recherche- en Informatie Bureau
ALEX. SNATAGER & Co.
133c Stationweg Den Haag Tel. 115512, 110608
Aanbevolen door:
Hooge autoriteiten - notarissen - advocaten
groot industrieelen - particulieren etc.
Het OUDSTE" en Z.G.: DUURSTE" bureau hier
te lande, doch inde practijk HET GOEDKOOPSTE"
Door: betrouwbaar personeel, vakkundige behandeling, zuivere rapporten.
i; de brand 00)^ nog 300 fel
tyinimaxjiie blufcht hem welf
N.V. IFFA-MINIMAX, BUSSUM.
me
ubile
ereni
adviseeren
ve r b ouwen
BMIIIBEIM;
-SE
v) QJ
^=-D
U
=§1
-00
is van kracht geworden, al is men het
over de beteekenis nog lang niet eens.
Er wordt ernstig gearbeid aan streek
plannen", al ontbreekt helaas de
bindende kracht. Er melden zich weer
meer leden aan voor de Vereeniging
tot behoud van Natuurmonumenten.
Velen bekommeren zich over de
schaduwen van morgen. Maar ik voel
in al mijn oude botten de zonneschijn
van overmorgen en weet dat de wereld
altijd beter wordt. Reeds nu vraagt
men naar het gebruik dat de
menschheid van den vrijen tijd", die ieder
wacht, zal maken.
Welnu, dien vrijen, tijd hebben w*J
allen reeds .gekend, als kind, toen we
vreugde hadden aan alles wat mooi"
was, in het bijzonder aan alles wat
buiten leefde en groeide. Ik denk, dat
de menschheid in den vrijen tijd, die
haar te wachten staat, tot dat stand
punt zal terugkeeren en dat de
Minister voor Vrijen Tijd (er is in
Frankrijk al een Ministre des loisirs")
zich dan ter dege met de Natuur
bescherming zal dienen bezig te houden.
Intusschen hoop ik dat die ministeri
eele belangstellingzich al eerder zal uiten
in de thans bestaande Departementen.
n
PAG. 33 DE GROENE Ne. 3107
*-?