GELUKWENSCHEN Dr. H. Colijn: l ? l' II L J3B"~ S~**7~ PAG. 6 DE GROENE No, 3107 i 11 Mr. P. J. Oud Minister van Financiën: D^'N^I ^"««dammer heeft onder de Nederlandsche weekbladen steeds een bijzondere p aats ingenomen. Zijn redactie »«ft zich a tijd beijverd over de vele proble'^If^u jeit?ard> die in ziJn kolommen ..'. rden behandeld, een onafhankelijk oordeel te doen uitspreken. Dit heeft het weekblad tp. op dezen dag zijn frisch karakter doen be louden. Het praedicaat groen" is VOOr de: en zestigjarige een eere-titel. [Mr, P. J. M. Aalberse f/ocrzitter der Tweede Kamer: -E ??in den goeden ouden tijd met ujn hoogen zijen in de hand op een iceprie kwam ter huldiging van een jubilaris, >f, >ij alle waardeering voor dien persoon t n werk, daarmee nog niet te kennen, it l.ij m alles met het verleden, doen en tten van den gehuldigde instemde. Zo > gaat het ook mij, nu ik den ouden nen l van mijn jeugd, den Groenen Amster»ner, op zijn zestigsten verjaardag mijn ijke geiukwenschen kom aanbieden. (ie .»p zulk een dadenrijk leven terug mag is waarlijk wel waardig gehuldigd te t n, ook door hen, die niet in alle perioden ta ut leven deze daden met volledige inem ung hebben kunnen begroeten, De Groene was een figuur in onze Nederndst hèPers. Iemand met een geheel eigen aats en met een afzonderlijk geluid. Iemand ivei hen, die de deugd der gastvrijheid op torb eldige wijze heeft beoefend, en zoo TI r:eks van vrienden met zeer uiteengen Ie levens- en wereldbeschouwing om J l eeft weten te groepeeren, IZoc kom ik met mijn wensch, dat de oer , die mij m mijn studententijd, toen f«> ? er de leiding had, zoo sterk naar het cialc strijdperk heeft gelokt, ik blijf hem ajt radicale*' medewerkers er altijd nog jkb « voor, ook in de komende jaren, jer ijn huldigen zoo sympathieken leider, »% ohjvc geven aan de gedachtenvorming sta -kundig, sociaal en cultureel gebied. Hendrik de Man r van Financiën (België): en veertig jaar geleden werd ik van de Groene Amsterdammer. man en'vriend van mijne ouders, rpsche schilder Gerard Portielje, ni, regelmatig te lezen. Voor de in ch opgevoede jongen, die toen ter aar P2 Fransch begon te leeren, oord-Nederlandsch weekblad in -n bestond toen nog niets derge"g de eenige bron van inlichting elangstellmg in de ruimere wereld *r en politiek. Ik meen, dat het e, gezonde bron was. Moge zij noe r en gezond vloeien! Prof. Dr. G. W, KERNKAMP /N de jaren aan weerskanten van 1876 stond ons volk op den drempel van een nieuwen tijd. Maar het aarzelde lang om hem te overschrijden. Het liberalisme had zijne zending grootendeels volbracht; de parlementaire monarchie lag vast ver ankerd ; de gezeten burgerman had recht van meespre/cen m het politieke bestel gekregen ; de wet op het Middelbaar Onderwijs opende voor zijne kinderen de gelegenheid om vooruit te komen. Maar het liberalisme had hooger gemikt. Zijne doelstelling was ook geweest : het volk te verheffen tot de hoogte der beschaafde stan den". Die leus hield in: beter volksonderwijs, maar ook: be tere arbeidsvoorwaarden, betere woningtoestanden, verheffing dus zoowel van het geestelijk als van het maatschappelijk peil. De consequentie daarvan zou weer moeten zijn: aan breedere lagen van het volk en nu Onze hoofd redacteur uit de jaren 1921?1929, aan wiens goede lei ding ons blad veel te danken heeft gehad, zond ons deze inleiding op ons Jubileumnummer Zestig jaar Nederlandsen cultuurleven" geleidelijk politieke medezeggenschap te verteenen. Slechts een deel der liberalen aanvaardde deze consequentie. Maar deze vooruitstrevenden zouden in den tijd, die aanbrak, weldra door radicalen en sociaal-democraten in de achterhoede worden gebracht. In de jaren tachtig en negentig klopte de polsslag van het politieke teven krachtiger dan ooit tevoren ; de arbeider bracht in dat leven nieuw blZ ^?^heunngin de liberale gelederen doemde die partij herhaaldelijk tot machteloosheid. Ook hierdoor kregen de antirevolutionnairen en de katholieken den wind m de zeilen. Hun gezamenlijk ijveren voor confessioneel onderwijs, nog aangevuurd door de wet op het Lager Onderwijs van Kappeyne, zou straks de coalitie" doen ontstaan, en daarmede tC ^ * Vt"i J°?n "«P^Wor'ning in het leven roepen, die hoe langer hoe minder uit de roerselen van net maatschappelijk teven voortkwam Met het nationaliteitsbesef was het in de jaren om en bij 1876 maar sobertjes gesteld. De toenmalige geringe populariteit van het Oranjehuis schakelde ' de depressie, die op de hevige crisis van 1873 volgde ? landbouw en veeteelt leden onder de voortdurende daling van de prijzen der agrarische producten. Maar zelf s in de jaren der depressie kreeg de Neder iandsche scheepvaart een belangrijken aanwas. Groote scheepvaartlijnen werden opgericht voor de verbinding met Oost en West. En weldra verwierf ook Nederland ztjn deel aan den opbloei van de industrie, dank zij den nieuwen technischen uitvindingen. In ons volk herleefde de ondernemingsgeest, die ons in de zeven tiende eeuw groot had gemaakt. T?N thans, na zestig jaren? ?*-* Beginnen wij, in omge keerde volgorde van straks, met de economische omstan digheden. Ook nu, evenals in 15/6, beleven wij een tijd van depressie, maar ditmaal na een crisis, zoo hevig en lang durig, dat de vroegere er niet mede kunnen worden vergevan t -j ~--- vv>i»»ifK;>* UMI» naiionaie eenheid uit. De geweldige machtstoeneming van Pruisen door den oorlog van 1866, de stichting van de Duit 70 hadden ons volk even wakker geschud ? de .^'T annexatie. ?P scherpschutterscorpsen en weerbaarheidsvereemgingen in het leven ; de vestinewe van 1874 maakte de Hollandsche Waterlinie tot het bolwerk van onze verdediging, ging dus uit van de veronderstelling, dat wij een aanvat uit het Oosten b bleek dat Bismarck het Duitsche Rijk verzadigd achtte, toen het spook van de annexatie ons niet langer verontrustte, dommeldehet nationaliteitsbesef wederom in. DeAtjeh-oortog was ver weg en bleef lang slepend ? het volk zong terecht: de Kraton is genomen f maar in rtrlt'TS ' ^ anneXOtie VQn de Tr"?"al L tl7t b,racfï*den "v***? Nederlanders voor het eerst het besef bij, dat er in Zuid. Afrika stamverwanten van ons woonden; de gebeurtenissen van iïlnnlTïZOUdend« bes* verlevendigen. Maar met belangstelling m de buitenlandsche politiek had dit weinig te maken. De Nederlander van dezen tijd wou daar liever maar heelemaal buiten blijven ; zoo men ons slechts met rust liet, kon het hem weinig schelen water verder in Europa gebeurde. In dit oplfcht brak er na 1880 geen nieuwe tijd voor ons aan ; eerst en de eevolgen daarvan hettiJdvaf<, dat omstreeks e niet zoo duf als waarvoor het later wel is ! het feslacht> dat n* IS*8 ri^ hebben de moderne theologie en déphilosophievan Opzoomer een grooten invloed uitgeoefend; van vele geesten werden déboeien geslaakt. Het Katholieke réveil was begonnen ; non' het neo-Calvinisme was Dr Kuyper reeds de heraut. Op het gebied van de ' ? ...V" ""?> in de kunst bloeide de . schtlderschool; Multatuti had in breedere lagenivan ons volk, dan door latere auteurs werden bereikt, de geesten gewekt. Maar al was de dood dm nietmdenpot, niemand zal ontkennen dat er na 1880 meuw teen opbloeide: in de litteratuur met d* tachtigers", m de bouwkunde met Berlage (de nieuwe Beurs van Amsterdam), in de schildïrkunst met Brettner en zoovele anderen. Bij de beoefening der natuurwetenschappen kwam onstond in détente nj ie staan. a^tiül" econom^ch f**n braken nieuwe tijden aan. 1876 was nog een jaar van depressie geweest, II _.. '..w,... .ventte/i tuuruttn vergeleken. Zij kwam ook niet voort uit tijdelijke over productie en beursspeculatièn, maar uit de ont wrichting van de wereldhuishouding, deels door politieke oorzaken, deels omdat de techniek niet meer de dienares van de menschheid is, maar haar heeft overmeesterd. Grooter ramp nog dan de vermindering van welvaart is de ontstellend groote werkeloosheid, die aan het bestaan van de jonge menschen knaagt en hen tot wanhoop brengt. Moge het vooral om hunnent wille spoedig bewaarheid worden, dat, zooals alle tijden hunne weertijden hebben, ook op deze depressie een periode zal volgen, waarin de economische baro meter vooruit loopt J Ook het geestelijke en het politieke leven van ons volk draagt het merk van de jaren, die sinds den wereldoorlog verliepen, van de onzekerheid, waarin het menschdom leeft. JDe wetenschap is nog het minst uit het lood geslagen ; maar in den godsdienst en de Kunst is er een zoeken entasten naar nieuwe vormen van uiting. Ook hier heeft men het gevoel, op den drempel van een nieuwen tijd te staan, maar niet de zekerheid, daar spoedig te zullen binnentreden. Vergeleken bij 1876 is het nationaliteitsbesef krachtig opgeleefd. De wereldoorlog heeft ons verdeeldl volk voor een korten tijd ~ vast aaneen ge klonken ; de gebeurtenissen vooral van de laatste jaren hebben ons den duren plicht geleerd, ons land weerbaar temaken, een plicht, door het volslagen fiasco van den Volkenbond ook meer en meer als onafwijsbaar gevoeld door hen, in wier geweten tot dusverre een scheur werd getrokken door den tweestrijd tusschen vaderlandslievende en pacifistische gevoelens. De liefde voor het Oranjehuis, in de laatste veertig jaren vol opgebloeid, kan een cement voor de nationale een heid blijven, zoo zij niet wordt misbruikt voor poli tieke bedoelingen. Aan die eenheid schaadt het bestaan van poli tieke partijen niet. Maar de partijvorming moet be antwoorden aan de eischen van het heden; met name aan de kerkelijke partijen is de reèele basis reeds lang ontzonken. Zoo ergens, dan wordt op politiek gebied door velen gevoeld, dat met het oude moet worden ge broken. Echter niet door het opjagen van de menschen naar de keuze tusschen fascisme en communisme, wat aoor sommigen met boos opzet, door anderen uit dom heid geschiedt; maar door het bevorderen van den aanwas eener democratische middengroep, die niet alleen fascisten en communisten, maar ook halve fascisten en halve communisten uitsluitt die eiken vorm van geestelijke, maatschappelijke en staat kundige onderdrukking bestrijdt, maar tevens ver trouwen schenkt aan een volgens democratische bSZShZ ey°rmdf regeerin8 *n haar gezag niet oeknibbelt. Voor de naaste toekomst zij het parool oer democraten: verzamelen blazen! LUXE TOILETZEEP CRÈME - POEDER - PARFUM ENZ. ?i! > i. M