lm Losse nummers van DE GROENE ook van ouderen datum, zijn meestal nog bij de admini stratie, Keizersgracht 355, verkrijgbaar. De prijs be draagt 20 cent voor een num mer dat niet ouder is dan drie maanden en 60 cent voor oudere nummers. Denk erom dat,Uw bestelling al leen kan worden uitgevoerd als zij vergezeld gaat van het verschuldigde bedrag! wordt geringer, behalve de steun die nog zal moeten worden uitgekeerd aan de werkloos gewordenen. Dit is dus het eerste nadeel van de ontijdig inge zette actie tegen de valsche schilderijen. De tweede groep, die getroffen zal worden zijn de handelaars in de valsche schilderijen. Onze handel is altijd onzen roem geweest, wij zullen dus een ge deelte van onzen roem treffen. Is dat vaderlandslievend? Het lijkt mij toe van niet; ik geloof zelfs dat het in absoluut-geregeerde landen met den dood zou kunnen worden gestraft. Laten wij dus deze handelaars in eere houden, zij verdedigen ons patrimonium en hun gezinnen en verwanten. Zij zullen arm lastig worden. Een derde groep, die voor den steun in aanmerking zal komen zijn de makers der valsche schilderijen. Wanneer er daar geen markt en geen mogelijkheid meer voor zal zijn, wat moeten zij worden, die menig huis zoo gemakkelijk helpen versieren, voor zoo weinig exploitatiekosten? Moeten zij de straat op, in commercieelen zin? Dat zal weer een verlies zijn en weer onkosten. En daarmee houdt het nadeel bij hen niet op. Ook onze kunst zelve zal hier lijden. Wij zullen armer zijn aan technische kennis, aan kennis van het ambacht want zij moeten wel zulk ambacht bezitten, zullen zij hun soms winstgevend bedrijf kunnen uit oefenen in tijden zelfs dat het ambacht over de gansche linie achter uitging. Laten wij dus onze falsificateurs in eere houden, zij zijn nuttig, onmisbaar soms, soms los met het door hen gemaklijk verdiende geld. Zij verteren vlot en is dat niet het noodzakelijkste om uit de crisis te komen; zij helpen de Gemeenschap, niet de Utrechtsche daarom; zij zijn thans zeker gewenschte burgers. Hun moei lijkheden te bezorgen is een slecht staatsmanschap, behalve dat het de uiting van een voor den Staat voordeelige drift belemmert. De ijdele kooper, het begin van alle valsche schilderijen, wordt tegengewerkt en met hem menige nuttige klasse. Want wie zal er verder niet door lijden? De couranten zullen er door lijden. Hun nieuwsberichten zullen minder aan lokkelijk worden: minder schandalen. Hun advertenties zullen minder wor den, minder veilingsberichten, minder zeer groote veilingsadvertenties (dat kan er bij de veilers af) de zaalver huurders zullen schade lijden, minder kans voor veilingszalen; de lijstemakers zullen lijden, minder kostbare lijsten voor dure valsche schilderijen, zelfs het Hollandsche proza kan scha onder vinden. Er bestaat toch een soort proza, dat der veilingskatalogi, dat verzorgd wordt door afzonderlijke prozaïsten, die in het bezit moeten zijn van een gemakkelijk enthousiasme en van een totaal gebrek aan kritischen zin. De vrachtvervoerders zullen gaan protesteeren, hun vrachten zullen ver minderen en dan onze psychologische raffinementen zullen achteruit gaan, er zal minder worden bedrogen en onze vreugden worden schameler: groote groepen kunnen zich niet meer ver meiden in de domheid der anderen. Ge ziet door deze zeer oppervlakkige en zeer korte opsommingen wat dwaze dingen het opgewonden veel gelezen dagblad begonnen is. Het heeft de justitie opgezet en aangezet in te grijpen in iets Wat wij allen wisten en waartegen wij ons te weer reeds stelden. Nu moet zij menigen nuttigen burger lastig vallen. En om wie? Om den dommen, ij delen kooper. De aanval op het valsche schilderij is de verdedi ging der domheid. Het is een verkeerd sadisme; er is reeds onrust gebracht in menig rustig gezin, dat gelukkig leefde. Te goeder trouw; zoo was het gewoon geworden aan valsche schil derijen voor de anderen. Het zal allerlei gewoonten moeten herzien, sommige zich ontzeggen. Het zal van de gevangenis gaan droomen in plaats van een buitentje te Bussum. De Ford, die er bijna was, zal als een schim weer verdwijnen. Hoeveel trots zal er tevens verdwijnen in andere huizen, waar de valsche Marts soms een heele familie in geluk rond zich vereende, de Maris gemaakt door den zoon van den be hanger. De heele actie tegen het valsche schilderij is de actie tegen het beschei den, onkundig, bedeesde geluk, een betweterij tegen de armen van geest, een belemmering van den in opkomst zijnden nationalen voorspoed. En wat er ook van ons gezegd kan worden, wij hebben daaraan niet mee gedaan; wij hebben hier duidelijk gewezen op het belang van deze nationale industrie, waarvan wij met alle gerustheid kunnen zeggen, dat zij ons land niet vreemd is noch ooit was; wij hebben de traditie willen handhaven, 't voorvaderlijk erfdeel.... Stedelijk Museum. Amsterdam BIJ den dood van Kruyder, bij de begrafenis van hem heb ik mij laten weerhouden, ik weet nog niet waarom, iets over hem te zeggen. Het lijkt mij steeds nog toe, dat het niet overbodig was geweest, want het werkelijk gevoel en de werkelijke eerbied is ook op schildersbegrafenissen niet een gewoon ding. De genootschap pen zenden er vertegenwoordigers heen om den lof van het genootschap ten eerste te verbreiden en dan komt daarbij gewoonlijk nog den lof van den vertegenwoordiger. Is het voor de officieele wereld ook noodzakelijk, niet afwezig te zijn, dan gaat er daarvan ook een heen en bekent hoogmoedig zijn onkunde of maakt die duidelijk door aarzelingen en voorzichtige be schouwing. Het gulle woord en het ontroerde hart is ook daar tegenwoor dig gemakkelijk, te gemakkelijk af wezig, waar ge het gaarne zoudt vinden. Toch had het bij dezen Kruyder gepast. De waardeering van het werk was in te beperkten kring gebleven om niet zonder de smetten van een publieke omgeving te kunnen bestaan en geëerd te zijn en het werk heeft toekomst genoeg in zich door een rijke kleur en door een bizar weze de aandacht te wekken van de werkelij ke liefhebbers, die niet van de genoot schappen en hun burgerlijk-diplomatiek spel afhangen. Bij personen, bij meeloopers of valsche meeloopers of valschen! Hier hoorde oprechtheid en kennis van zaken. PLASSCHAERT RADIOSTE AL stelde het Jubileumnummer de publicatie der bevindingen van onzen wekelijkschen diagnotischen aether-detector een week uit, dit uitstel kan niets afdoen aan de frappantie, waarmede de radio-omroep zich in de veelbewogen tweede Decemberweek als chroniqueur der historie deed gelden. Van de nog maar onlangs in deze rubriek vastgestelde mogelijk heid, door middel van microfoon en piek up de geschiedenis op tastbare wijze te verankeren, is wel zeer spoedig de destijds nog geheel onvoor. ziene bevestiging gekomen. Want in genoemde week kunnen de archieven der aangesloten radio-omroepen en van wie weet hoeveel particuliere exploitanten en experimentatoren zich hebben verrijkt met een geluids document, hetwelk in de wereldge schiedenis eenig is en naar alle waar schijnlijkheid wel zal blijven ook. Na de uitvoerige persberichtgeving over de treffende afscheidsrede van den afgetreden Engelschen koning zij te dezer plaatse nog slechts de nadruk gelegd op het symptomatische boven het feitelijke karakter van deze uit zending. Want een sterk sprekend symptoom was zij voor tde toekomstige ontwikkeling der berich geving, waarin de radio-omroep de journalistiek meer en meer naar het leven gaat staan. Wie weet, hoe nabij dc periode ligt, dat men de geschiedenis niet meer zal lezen, maar haar ter stonde van het gebeuren en desgewenscht nog bij herhaling zal beleven. In de journalistiek, zoowel als in het radio-omroepbedrijf houdt men zich met deze geleidelijke verschuiving van reportagebemiddeling reeds min of meer intensief bezig. Weliswaar wordt zij vertraagd door de ver om niet te zeggen tot een graad van topzwaarte doorgevoerde efficiency in de persberichtgeving eenerzijds en door de ondanks een hoogst vernuftige apparatuur toch nog bestaande be drijf stèchnisohe onvolkomenheden der radio-reportage anderzijds. Maar wij leven snel en hebben al menige radicale omwenteling zich zien voltrekken. Daarom is een belevenis als die, welke op het moment zelf van 's herauten aankondiging This is Windsor Castle. His Royal Highnes MMUIMMlIllltll Film Wat wij niet mogen zien D. C. VAN DER POEL VELE filmliefhebbers zullen met belangstelling hebben uitgeke ken naar de Russische film De matrozen van Kroonstad" onder regie van Dzigan naar een scenario van Wisjnewski, waarvan de Parijsche film correspondent van de Nieuwe Rotterdamsche Courant enige tijd geleden schreef, dat dit de eerste Russische film is, welke als geluidsfilm geheel op het plan van het beste werk uit de zwij gende" periode staat. Wie het werk uit de zwijgende" periode nog in zijn herinnering heeft en welke filmliefhebber heeft dat niet? zal dus na deze aankondiging in ge spannen verwachting zijn. Men kan Zich deze verwachting intussen uit het hoofd zetten: onze Nederlandse film keuring heeft De matrozen van Kroon stad" voor openbare vertoning ontoe laatbaar verklaard, wegens commu nistische tendenzen". ?** Kennis van deze film hebben dus slechts zij kunnen nemen, die De ma trozen van Kroonstad" in het minder zorgvuldig behoede Parijs zagen, waar de film in verschillende bioscopen we* Uit dc ft/m De matrozen van Kroonitad" ken en maanden achtereen liep, en zij die hier voor deze en andere Russische films een lidmaatschap van de V^reeniging van Vrienden der Sowjet-Unie" en alle bezwaren van een voorstelling op de Zondagmorgen over hebben. De vraag, die hier mag worden ge steld is tweeledig: is deze film werkelijk als film van bijzondere betekenis? is inhoud of vorm zodanig, dat een verbod redelijkerwijze gemotiveerd is? De eerste vraag moet zonder beper king met ja worden beantwoord. D* matrozen van Kroonstad" is een fito van bijzondere betekenis, zowel doof de inhoud als door de vorm, welke W* tot n geheel zijn geworden op '«* wijze die deze film inderdaad pi»*4* op het plan van de grote werken Russische filmkunst DE f Urn geeft een beeld uit de in October 1918, toen de int tie-oorlog het behoud van Pet* en daarmede het nieuwe regime tot' uiterste bedreigde. In deze periode het de heldhaftige strijd der arbei THOSCOOP Symptomatisch zij ook beschouwd de omstandigheid, dat Edwards af scheidswoord niet het eenige histo rische geluidsdocument van die week was. De stellig ook met groote span ning aan tienduizenden luidsprekers verbeide mededeelingen van den om roeper der B.B.C, over Baldwins boodschap in het parlementsgebouw aan de Theems kunnen als geen actual performance" geldende in de hoedanigheid van symptoom nog wor den terzijde gesteld. Maar de nagenoeg frince Edward" tot de ontroerende en slotwoorden God bless you all, God save the King" nagenoeg de geheele wereld in spanning hield, niet slechts ils feit, doch voor ons als symptoom «o interessant. Als zoodanig immers doet zij de aandacht stilstaan bij «gelijkheden, welker ontwikkeling men thans weliswaar nog niet geheel rermag te overzien, maar die zich toch met niets ontziende vooruit?evendheid, slechts geremd door binnen zeer korten tijd te overwinnen iktische hinderpalen, zal voltrekken. ;elijkertijd uitgezonden plechtigheid ? uitreiking van de Nobelprijzen >mt als voorbeeld van actueele ioreportage stellig in aanmerking. bgelijk hebben dan ook velen, teninde in afwachting van Baldwins ver?'-ring de spanning wat te breken, de idensatoren hunner radiotoestellen jdelijk op Stockholm gericht. Voor ons land komt zich nog een -de klankdocument hierbij voegen, van nationaal-historische beteeiis had kunnen worden, indien zich et ia een dichten mist een nieuwe rindemis voor de ooggetuigenrepor*-e had geopenbaard. De niet te be ien omroepverslaggever van de ining der nieuwe verkeersbrug over Hollandsch Diep redde zich zoo ! hij kon, zoodat hij niet het geheel al kon helpen, dat de niet voor adcasting bedoelde conversaties en Ier gerucht nabij de tijdelijk door omroeper ongebruikt gelaten en stomme" maar geenszins doo" microfoon meer tot de verbeelding raken dan de toelichting, die de eri^e reporter in zijn weinig belenswaardige positie nog wist kwijt raken. G. K. KROP GELEGENHEIDSVOORSTELLINGEN HET tooneel bestaat in waarheid alleen voor gelegenheids-voorstellingen, het vieren van fees ten. Geen schooner gelegenheid voor de tooneelkunst dan een nationaal feest. Dan kan zij toonen wat zij op dat moment aan leven inhoudt, over welke toovermiddelen zij beschikt, welke dichters, tooneelleiders en spelers die speciale poque heeft voortgebracht. Dan kan zij boven de dagelijksche sleur en strijd om het bestaan uitstijgen. Dan kunnen alle factoren samenwerken om een beeld te brengen van datgene wat het volk in zich draagt, nu eens niet wat het onderling verdeelt, maar wat het verbindt. Dan kan de concurrentiegeest wegvallen tusschen de gezel schappen, dan kan er iets ontstaan wat lang nadat de aanleiding vergeten is, aan de vroegere aanleiding" blijft herinneren, zooals eenige Engelsche huwelijken onvergetelijk werden door Shakespeare's Midzomernachtsdroom en De Storm, en de eenige dagen uit gestelde opening van een Amsterdamschen schouwburg op Kerstavond door Vondel's Gijsbrecht van Aemstel. Dan kunnen tooneelschrijvers en tooneelspelers werken voor de idee, voor de zuivere uiting van hun geestesarbeid, waaraan de dagelijksche oefening vooraf moet gaan. Niet, dat er in den voorbereidings tijd van een dergelijke feestuiting geen materieele problemen te overwinnen zijn. Eerstens zijn de commissies of corporaties, die het initiatief nemen en die vaak ondanks de goede, zij het soms ietwat eerzuchtige bedoelingen, door onbekendheid met het terrein der kunstenaars veelal bang zich aan koud water te branden; bovendien zijn zij qua commissies meestal ontstaan door politieke tegenstellingen, inplaats van uit een eendrachtig enthousiasme. De zich geroepen voelende dichters zullen zich zelf aanmelden; kaf en koren onder hen valt licht te onderscheiden. Is er momenteel geen waarachtig groot dramatisch auteur, dan kan veel tot stand komen door samenwerking van een dichter en n regisseur. Is de dichter de grootere scheppende per» soonlijkheid, dan zal de regisseur de Eduard Verkade beeldende taal van de phantasie den vorm kunnen verleenen. Is de regis seur de meerdere in scheppingskracht, dan zal de dichter de vormen der beel dende phantasie van den regisseur een dieperen gespierden inhoud kunnen verleenen door zijn taal. Ontvangt de regisseur het dicht werk van den auteur gereed, dan moet hij uit zijntooneelbegaving en-ervaring de fantastische droombeelden een vorm verleenen, welke deze in de realiteit van het tooneelbeeld der handeling niet doet verdwijnen, integendeel ze door contrast en toegevoegde muziek onderlijnt. Door een f eest-voorstelling wordt den regisseur-directeur uitzonderlijke kans geboden uit ruimer beurs dan anders, voor risico van de commissie of comporatie een voorstelling voor te berei den. De directie, die de uitvoering aan vaardt, behoeft zich geenszins tot zijn eigen gezelschap voor de feestvoorstellingen te beperken. Meerdere gezel schappen kunnen desnoods bijeenge bracht worden en verbonden- in n taak, die boven belangen en concur rentiestrijd uitgaat, verantwoordelijk heid plaatst waar anders zoo vaak ijdelheid of afgunst heerscht. Bij enkel feestvoorstellingen" valt de overweging weg, dat gelegenheidsvoorstellingen veelal mislukken, wat betreft het doorexploiteeren, en wel omdat een kunst zinnige aandacht van de feestgenooten te veel wordt verdeeld tusschen de gebeurtenis" en de artistieke daad". Dit is inderdaad in geringe mate nadeelig voor een te vormen zuiver artistiek oordeel, vooral wanneer de voorstelling op een waarachtig verheven peil staat. Wanneer daarentegen, ondanks alle goede bedoelingen, het eindresultaat middelmatig wordt, is de saamhoorige mentaliteit van de feestgenooten de redding van den avond, zelfs die van vele daarop volgende. De naam ,,gelegenheidsvoorstelling" drukt het hin ken op twee gedachten uit, welke fataal is, zoodra men gelegenheid" neemt in de beteekenis van de aanleiding, en niet in de beteekenis van de geboden uitzonderlijke mogelijkheden van nauw verband tusschen uitvoerders n het door een feestelijke gedachte verbonden tot waardeeren geneigd publiek. En ten slotte de kritiek, die in zoo veel opzichten alleen een reflex is van de algemeene appreciatie in de zaal, die volkomen machteloos is eenig succes te vernietigen, noch een fiasco doeltreffend aan te bevelen. Bij een gelegenheidsvoorstelling" is deze zelfs uitgesloten, niet ter plaatse. Zelfs zonder voorschrift van een impotentengeweldenaar-minister-voorschoone-kunsten en propagada-dictator, is haar in dergelijke gevallen door een ongeschreven wet het zwijgen opgelegd. Wie wil zich de teleurgestelde" too nen, zoolang het feest duurt ? Wie wil kritisch zijn, wanneer allen zich in gespannen hebben, uit welk indivi dueel motief dan ook, gemeenschappe lijk iets uitzonderlijks tot stand te bren gen? Wie waagt er een kunstzinnig kritische blik te werpen uit het verleden der ervaring, in de zich reeds afteekenende schemerende toekomst, zoolang alles bedoeld is voor een uitzonderlijke spanne tijds, zooals in het huidige geval van 19 December 1936 tot 7 Januari 1937? Na den laatsten datum zal echter on middellijk kunnen blijken, eventueel worden neergeschreven, welke werken, speciaal voor dit Prinselijk huwelijk geschreven en ingestudeerd, een langer adem inhouden dan voor deze feeste1 ijke twintig dagen. Wie van de auteurs, Nijhoff?Van Duinkerken, Ben van Ijselsteijn en Eduard Veterman, de eerepalmen toekomen, of gezamenlijk moe ten deelen. Wie van de drie leiders met het hem ten dienste staande gezelschap den naam van chef der tooneel cuisine, als Hofleverancier van het geestelijk trouw-déjeuner, zich waardig toonde. Mochten in dergelijke gevallen onge lukkigerwijze eerepalmen onverdeeld blijven, en de geleverde maaltijden niet in den smaak zijn gevallen ja, dan kunnen er hoogstens lessen voor de toekomst uit geput worden, en zal de onuitgesproken opgekropte teleur stelling lang blijven nawerken, schul digen en onschuldigen meedoogenloos treffen. DA<r Petrograd, gesteund door de majen van de rode vloot van KroonI, welke, gedragen door de idealen f revolutie, de schijnbaar onovertanehjke vijand terugdreef. Het zijn 'dealen en ook de moeilijkheden, aanvankelijke tegenstelling en wrijV tussen de arbeiders en de matrozen Ke m deze film worden uitgebeeld ? vrijwillig optrekken tegen een veel *e« vijand, het zich als n man *«n achter de leider, ook door de ijlozen voor wie verloochening van Partij op dat ogenblik redding had nnen betekenen; de moed, waarmede een vrijwel hopeloze situatie werd 'rgescreden en de overwinning van fcrtrTd*111"8*11 en moeilijkheden in ^"««gegeven in beelden, zoals * M Russische fümkunst deze ver te scheppen; een realisme, 'dat opJoven de realiteit; een détail, dat perpt en soms ook verzacht (beide l J 7',bij' dc v°gdtjcs op de afgenSl telf/?ondraad) maaf da* nooit i2?* ** Pgeno"»*n, nooit afleidt Jjort vervlakt. Daarbij is hier, zoals * van andere zijde terecht werd op«t, voor het eerst in de Russische J^vere montage van beeld en getoegepast, waarbij het geluid op Pu nt*n ** g«k<>»nen tot de waar« n*t beeld, zoals wij die uit de ^oegere Russische films kennen. " DE Het hoogtepunt vindt deze toepassing van het geluid in de muziek op het meest kritieke moment van de strijd, als de commandant vraagt om een vrolijk deuntje te spelen, om in de bijna vertwijfelde situatie de moed op te wekken. Voortdurend is het beeld van de strijd begeleid door de muziek zon der dat wij de muzikanten zien en tel kens horen wij een instrument uitvallen als weer n van deze mannen gesneu» veld is. Een staaltje van filmkunst dat m.i. zelden is overtroffen. Hiertegenover vallen de zwakke pun ten (b.v. de minder geslaagde vrouwen figuur) volkomen in het niet. DE kwaliteit van deze film als zo danig verscfejtrpt de vraag omtrent de motieven van de keuring. Tegenover een als film slecht of willekeurig pro duct zou .haar verantwoordelijkheid minder groot zijn geweest. Over de vorm is hierboven voldoende gezegd. Deze staat aanmerkelijk hoger dan het gemiddelde product, dat volgens de keuring ons geen kwaad zal doen. De inhoud is in de eerste plaats een stuk geschiedenis, met grote sober heid en dit ligt in het streven van de huidige productie op het gehele gebied. van beschrijvende en beeldende kunst in de Sowjet-Unie - stellig Ook met een groot besef van verantwoordelijk heid ten opzichte van de historische juistheid door de scenarioschrijver, die deze gehele episode als matroos heeft medegemaakt, weergegeven. De reali teit van het slagveld kan geen motief voor het oordeel van de keuring zijn. Wij hebben op dit gebied meer gezien en bovendien is het begrip slagveld niet uitsluitend communistisch". Revo lutie-scènes komen in de film niet voor, het is oorlog tussen twee partijen en zelfs in deze interventiestrijd niet eens burgeroorlog. Propagandistische waar de in communistische zin kan hoogstens gelegen zijn in de idealen die deze man nen bezielen dank zij welke door den noodtoestand opgelegde en zelf verko zen dicipline deze mannen in staat zijn geweest zóó den dood of de overwinning tegemoet te gaan: en hoe die idealen in deze vrijwilligers helden deden groeien; en hoe die idealen van een handvol menschen een vervaarlijker armee heb ben gemaakt, dan die van hun veel tal rijker tegenstanders", zoals de filmcorrespondent van de N.R.C, in Juni van dit jaar uit Parijs beschreef. Maar ook in dit opzicht is er geen meter film, welke de orde" en de goede zeden" ook maar een ogenblik in gevaar zou kunnen brengen. Inderdaad is deze film in Spanje ver toond mét het kennelijke doel de rege ringstroepen voor een groot deel immers ook arbeiders die de wapens hebben moeten opnemen tegen een veel sterkere en deels ook vreemde be dreiging te enthousiasmeren en in derdaad schijnt het voorbeeld van de aanval van n man met een bos hand granaten op een reusachtige tank met succes opgevolgd te zijn. Maar wij heb ben hier gelukkig nog altijd geen situ atie als in Spanje en wij moeten er toch zeker voor waken, dat normen die daar zouden kunnen gelden hier voorlopig verre blijven. Ten slotte blijft dan nog de Inter nationale", die n paar maal als prachtige geluidsmontage is toegepast Als deze het motief tot ontoelaatbaarverklaring was, dat men het dan ópenlijk zegge. Met of zonder nadere verklaring blijft deze beslissing van de keuring een ergerlijk en onbegrijpelijk staaltje van willekeur of partijdigheid. Of is het alleen maar de realiteit de waarheid welke als tegenwicht tot de gebrui kelijke en volledig toelaatbaar ver klaarde sentimentele en sensationele leugens ongewenst" is? KUNSTZAAL VAN LIER R O KI N 128 AMSTERDAM Doorfoopend Tentoonstellingen