De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1937 2 januari pagina 4

2 januari 1937 – pagina 4

Dit is een ingescande tekst.

* ?? -v * ? ' ' i*n n - ? ? - *-* .'?-S Wat mankeert hem ;'$ hij gek geworden ?" Nee\ .. hij heeft in de bioscoop Ben Hurjgez/en." (Smith's Weekly, Sydney) Keurig hoedje_meneert zeer modern, dat noemen wij het Anthony Eden-model." ? ; (Sydney Bulletin) HET PROFÊSS/ONEÊLE GEBAAR IN DE BALZAAL van: den arts (I), den cellist (II) den verkooper (III), den tandarts (W), den phrenoloog (V) en den zwemkampioen (VI). (Humorist, Londen) Ttihet Hjalmar Schacht Duttschlands keuze VERLEDEN jaar had het Nieuwe Duitschland een harden winter ^ door te maken, maar de huidige winter wordt nog erger gemaakt, hoofd zakelijk door Hitler's eigen besluiten. Want terwijl Duitschland tevoren slechts een deel van zijn import behoefde te verminderen en andere categorieën te betalen met gesubsidieerden export om zijn groote bewapeningscampagne vol te kunnen houden, is het thans genood zaakt zelfs aan de noodzakelijkste vredesindustrieën kapitaal en arbeid te ont trekken, om zijn nieuwe vierjaren-plan te verwerkelijken. Dit plan heeft het dubbele doel: de bewapening op volle kracht gaande te houden en de ver sterking van de nationale poging om in het binnenland zooveel mogelijk grond stoffen voort te brengen die in normale omstandigheden ingevoerd worden. Het onvermijdelijk gevolg van deze poging, om een Duitschland, dat door de historie heen bestemd is geweest op de interna tionale markt mede te dingen, in het keurslijf van zelfvoorziening te wringen, is een loonsverlaging geweest en het nu dreigende voedseltekort. Een dergelijk plan heeft gevaarlijke en paradoxale consequenties. Want, terwijl de opofferingen, die aan de Duitsche burgers worden gevraagd, goedgepraat worden als middelen ter verkrijging van economische en politieke concessies (het zij in de koloniale, hetzij in de centraalEuropeesche sfeer), vermeerdert de huidi ge verwringing van de Duitsche volkshuis houding den binnenlandschen druk der ontevredenheid. Op grond van dezen druk heeft dr. Schacht den laatsten tijd aange kondigd, dat een ..ex plosie" nabij is. Maar een land, dat opzette lijk zijn loonen laag houdt en voedselte kort onder zijn burgers veroorzaakt in vredes tijd, veroorzaakt zelf de meest voor de hand liggende bronnen van onrust. De redevoeringen van Eden te Bradford en een dergelijke van Blum zijn door de semi-officicele pers in Duitschland uit gelegd als een aanbod van economischen bijstand in ruil voor ontwapening. Maar dan antwoordt deze pers: ,, Duitschland's veiligheid is niet te koop. Geen gezond volk zal ooit zijn vitale rechten voor economische voordeelen verkwanselen." ?Maar toch. (wederom een tegenstrijdig heid) hoopt Duitschland zelf uit zijn oor- ? kigsvoorbereiding de economische voor deden te behalen, welke naar het zelf volhoudt alleen kunnen voortkomen uit het bezit van politieke macht. Wat te zeggen van een dergelijke geestesgesteld heid ? Is het een nationaal minderwaar digheidscomplex', dat zich alleen staande kan houden door voortdurend op de groote trom te slaan, omdat Duitschland beseft dat het wegens zijn zoo toegejuichte verdragen met Italiëen Japan zich zelf in Europa buiten de wet heeft gesteld? Het is zeker, dat er in de Duitsche regeeringskringen twee hoofdstroomingen zijn. De eerste bepleit, dat een nieuwe verrassing als de herbezetting van het Rijnland noodig is, en bespreekt de keuze tusbchen Spanje, Tsjecho-Slowakije en Dantzig. De gematigder strooming wordt vertegenwoordigd door dr. Schacht, die vooreen kleine kolonie pleit,om Duitsch land van een bezitlooze tot een bezittende natie te maken. De eerste methode is die van de ijzeren vuist, en de tweede die van de chantage. Laat ons hopen.dat Duitsch land beide methoden zal verwerpen en terug zal keeren tot de vredelievender richting, zooals de redevoeringen van Hitler in Maart die aangaven. Want in Europa is de tijd nu voorbij, dat con cessies door dreigementen kunnen worden afgedwongen. (Manchester Guardian) Het toppunt van tact DE gematigden \n de Sowjetregeering hopen, dat de kapiteins der Sowjet; schepen, die naar de Middellandsche Zee gezonden zijn, bescheiden zullen optreden en geen onuitgelokte aanvallen van de oorlogsschepen der rebellen zullen veroor zaken. (Daily Express, Londen) A Hertog van Wlndsor Naklauken van net Eogelsche Koningadrama DE afscheidsrede van ex-koning Edward is, naar be kend is, vastgelegd op een gramophoonplaat. Noch in Enge land, noch in de V.S. heeft ooit een gramophoon plaat zulk een succes gehad. Den dag na deze rede werden de winkels in Londen letterlijk overstroomd door be stellingen. In Boston heeft een zaak in drie dagen meer dan duizend van deze platen verkocht, die bijna vier gulden per stuk kosten. (Marianne, Parijs) WANNEER een gebeurtenis, als in deze hachelijke week, zoo .de beste Britsche eigenschappen toont, beseft de rest van de wereld waarom Groot-Brittanniëhet recht heeft op de eerste helft van zijn naam. (News Review, Londen) OP Zaterdag na de abdicatie werden de radioprogramma's weer normaal-; maar een typische B.B.C.-iaaatregel was de censureering van de titels der dans muziek, opdat hieruit geen zinspelingen op de crisis zouden worden gehoord . . . Van de uitzending op den laten avond van Ambrose's op Zaterdag werden op aanwijzing der B.B.C, bijvoorbeeld ge schrapt ,,No regrets", ,,Crazy with love", ,,I don't want to get hot" en ,,We go well together". Een algemeen veto was er ook tegen het nummer ,, Front-page news". (The Melody Maker, Londen) Daar al* hier Mijnheer de Redacteur, STA mij toe, als iemand die geen bijzonder belang heeft bij het dragen van een uniform van welken aard ook, er op te wijzen dat de ..Public Order Bill" welke thans is aangenomen een rechtstreeksche aanval is op de vrijheid en onafhankelijkheid van het Britsche volk, dat meer dan alle andere er prat op gaat zich nimmer tot slavernij te verlagen. Nu de geweldige macht, tot in details uit te maken wat precies als uniform moet worden beschouwd, in handen is ge legd van onafzetbare bestuursmandarijnen die in geen enkel opzicht verantwoording schuldig zijn aan het Parlement of aan het volk, doet ons land een nieuwen stap waardoor langzaam doch zeker de elemen taire rechten (waarvoor onze vaderen hebben geleden en gestreden) worden afgeknaagd tot wij ten'.slotte' volledig verslaafd zullen zijn aan een verborgen dictatuur, machtiger en zielverstorender dan eenige fascistische of communistische. (Ingezonden stuk in de Glasgoui Record) ngelscho kleurenmystlek DONDERDAGAVOND h'cpft voor mij altijd de beteekenis gehad van lichtrose met een mat-gröene streep, die tot negen uur steeds breeder wordt. Ik ben overtuigd, dat al uw lezers hiervoor de grootste belangstelling zullen hebben. (Ingezonden stuk in de Radio Times, Londen) Bijgeloof in Oost-Europa DEZER dagen heeft de politie in Djisinau in Bessarabiëeen priester ?gearresteerd, die nog iets beters verkocht dan aflaten: hij reisde in niet meer of minder dan plaatsen voor het Paradijs". Hij had een kaart van den hemel, verdeeld in genummerde vakjes. De boeren en vooral hun vrouwen kwamen bij den priester hun plaatsje in het hemelrijk uitzoeken. De plaatsen ,,dicht bij God den Vader" kostten het dubbele van de overige; die, welke dicht bij den aartsengel Michaël lagen, waren ook zeer gezocht, terwijl de gewone plaatsen voor 1200 lei (ongeveer 14 gulden) werden verkocht. Toen deze handel ontdekt werd had de priester al 200 plaatsen verkocht. (Dimineatza, Boekarest) AndréGide en het Communisme AANDRËGide's boekje Retour de l'U.R.S.S." heeft de Ware Gelóóvigen tot woede gebracht. En dat is gemakkelijk te begrijpen. Gide is als enthousiast voor het communisme en voor Sowjet-Rusland in Leningrad aangekomen, nog juist op tijd om een grafrede op Gorki te houden. En daarna is hij er op uitgetrokken om PAG. ft DE GROENE No. 910» \ l uwe/U het leven in de Socialistische SowjetRepubliek te bewonderen. De oorspron kelijke geestdrift kon de ervaring niet geheel overleven en zijn boek, dat in menig opzicht een dapper en eerlijk boekje is zegt dit ook. Dit is natuurlijk een misdadige, d.w.z. een burgerlijke, beleediging in de oogen van iedere Ware Geloovige. Want politiek is in 1936 wat de godsdienst in 1936 was; men mag alles alleen óf wit óf zwart (of moeten wij zeggen,,rood") zien, als men tot het ware geloof gerekend wil worden; van minder dan een jota in een woord van de Marxisti sche of Hitleriaansche geloofsbelijdenis kan de keuze van uw redding of ver doemenis afhangen. Naar de maatstaven van een vijfentwintig jaar geleden zwaait Gide groote lof toe aan wat hij in Rusland prijzenswaardig vond en dat zijn juist de dingen, die een socialist steeds slechts mogelijk heeft geacht in een socialistische maatschappij. Zijn critiek is uitsluitend gericht tegen de fanatieke onverdraag zaamheid, die elke gedachte of geestes houding, die afwijkt van de officieele, tot een misdaad verklaart en die het geheele volk wordt opgelegd, van denCommunistischen artiest af tot den kleinen jongen in den trein toe, n machinaal gevormde, geest. De Ware Geloovige heeft, zooals gezegd, Gide reeds uitgeworpen en hem veroordeeld als niets meer dan een bourgeois en liberaal. Maar de Ware Geloovfgen hebben altijd ongelijk gehad. en zijn bezig nu weer ongelijk te krijgen. Op zich zelf is er niets in het begrip socialisme of communisme, dat het noodig maakt, dat een socialistische staat tot een kerk wordt, met Paus en inquisitie en al, of dat staatseigendom van de productiemiddelen uitgebreid moet worden tot staatseigendom van het denken. Maar ik vrees, dat de commu nisten even langen tijd noodig zullen hebben om dat teleeren, als de Christenen noodig hadden om téleeren dat er in het Christendom niets is dat het noodig maakt, dat Christenen ketters verbran den. (New Statesman and Nation, Londen) I>e Fransche begroeting DE senaat durft de regeering niet ten val te brengen. Maar zij laat geen gelegenheid voorbij gaan, om haar te laten merken, dat zij in het geheel niet op haar gesteld is. Fei telijk is er een abso lute tegenstelling tusschen deze vergade. ring van- plattelandsburgerij en het kabinet-Léon Blum, dat de uitgesproken gedachten van het algemeene vakverbond vertegenwoordigt. Zoolang de regeering, zoo goed of zoo kwaad als het gaat, binnen het kader van de republikeinsche wetgeving blijft han delen zal de senaat haar tolereeren, echter niet zonder haar wantrouwig in het oog te houden. Maar bij den eersten maatregel, die ,, radicaal, laat staan socialistisch is" zal de hooge vergadering optreden. Men zegt wel, dat zij niet durven; maar dat is een vergissing. Zij' durven wel op den dag, dat een nieuwe capitulatie voor hen gelijk zou staan met zelfmoord. Zooals een der senatoren zei: ..Sterven om te sterven en zich ver dedigen komt op het zelfde neer." In de Kamer is de algemeene geest heel anders. De begrooting is aangenomen, met de meerderheid niet alleen van het Volksfront maar ook van die der centrum afgevaardigden. De regeering heeft zoo 489 stemmen achter zich gekregen, zooveel als zij nog nooit heeft verworven. Van de begrootingsdebatten is weinig te zeggen, daar zij niet alleen bekort wa ren, maar ook van weinig belang. De coryphaet'n der Ka mer zwegen. Alleen Paul Reynaud voer de het woord op zijn bekende talentvolle wijze. Maar de ge* schiedenis leert dat het voor elke regefering goed is, om een welgekozen opposi tie-leider te hebben. In de acht dagen dat de begrootingsVlnceni Aurlol Reynaud debatten geduurd hebben heeft de Kamer gegoocheld met milliarden, alsof het te verwaarloozen kleinigheden waren. Het is waar, alles went; en al zijn de inkom sten en uitgaven van den staat astrono mische getallen, zij verschrikken niemand meer. Men kan zelfs niet meer op een millard nauwkeurig ramen en zoo hoorde men een der bekende afgevaardigden ver klaren, dat het begrootingtekort dit jaar ,,2o a 30 millard" zou bedragen, zonder dat iemand gechoqueerd werd door deze gigantische schatting. (Marianm, Parijs) Japan, kan China niet veroveren EEN oorlog tusschen Japan en China zal eigenlijk heelemaal geen oorlog zijn in den zin dien wij daaraan hechten. China is een land dat nagenoeg geheel landbouwend is en de administratieve machine is zóó ingericht, dat iedeie pro vincie ongeveer een onafhankelijke positie inneemt. De vijand zou Nanking kunnen bezetten en China zou er betrekkelijk weinig van merken; de regeering zou een voudig naar een andere plek verhuizen. Er is geen enkel punt waarvan de vijan delijke bezetting de nationale economie zou verlammen. (Times, Londen) Het gedrag van Australië* Jeugd KOSTBAAR meubilair is verbrand en mooie tapijten zijn bedorven door cigaretten-eindjes, en fijn glaswerk is gebroken en in een hoekje verstopt om er niet de onmiddelijke aandacht op te laten vallen. Het schandelijkste voorbeeld is meegedeeld door een gastvrouw die enkele dagen nadat zij een partij had gegeven, bemerkte dat haar vleugel volledig onbruikbaar was geworden. Zij liet hem repareeren en haar werd toen medege deeld, dat er cigarettenendjes, sigarenpeukjes en groote hoeveelheden asch uit gehaald hadden moeten worden. De ,,ge zellige jongelui" hadden het waarschijnlijk als een goede mop beschouwd of als iets handigs, om het mooie instrument als aschbak te gebruiken. Dergelijke grove voorbeelden van bar barisme geven een afschuwelijk beeld van de huidige ,,society-manieren" en zullen thans tengevolge hebben, dat vele namen op de invitatielijsten zullen ontbreken. (Smith's Weekly, Sydney) Doodende en niet doodende stralen REEDS dadelijk na de ontdekking der hoogfrequente stralen door Hertz had men er een vermoeden van dat zij zouden kunnen worden gebruikt om te dooden. Doch de betrekkelijk primitieve hulpmiddelen van dien tijd maakten dat meri er practisch niet veel mee bereikte. Toch slaagde d'Arsonval nog vóór den oorlog er in, in het laboratorium bij proefdieren een belangrijke tcmperatilurverhooging te verwekken met behulp van stralen van korte golflengte. Na den oorlog werd! het onderzoek in deze richting met kracht hervat. Prof. Essau in Jena wist in 1929 stralen te produceeren waardoor muizen en ratten oogenblikkelijk werden gedood. In Ame rika ging men een stap verder en nam men in 1930 proeven met honden, koeien en menschapen. De koe bleek 'het best tegen de doodende straal be stand te zijn: haar hart hield eerst na 29 seconden op met kloppen. Bij ai deze dieren constateerde men het z.g'. Jouleeffect : temperatuurstijging van alle weef sels door het doorgaan van een electrischen stroom. '.''?; Intusschen is men nog niet zoo ver dat de doodende s raal tot oorlogswapen is geperfëctionneerd. Hiertoe zou men nieuwe zenders van ongekende capaciteit moeten uitvinden. Doch wel is hét mogelijk gebleken, met koite golfzenders troepen te, desorganiseeren. Terwijl een zender van 1500 Watt op 15 meter golflengte bij den mensen die zich in de nabijheid bevindt na ongeveer een uur zenuwstoornissen teweegbrengt, is dit bij een zender van 400 Watt op 3 meter reeds na enkele oogenblikken het geval. De uitwerking is van psychischen aard: angst, nervositeit, pessi misme en minderwaardigheidsgevoel tre den op en verlammen de activiteit van den getroffene. (Prager Tageblatt) De kleine caricaturen in den tekst zijn cit?.,,Marianne". KERSTETALAGES | (Glasgow Record) l Uw vredesduif komt er nooit, meneer [Rooseve/t... zou het geen tijd worden om een vredeshar/ng te trainen?" (Le Canard Enchainé, Parijs) PAG. 7 Dl GROENE No. 3109 \ Dankbaar dot oceanen hem scheiden van de anderen! (Washington Star) end stel oo: l SLOT ENZESFELD t »»Zijne Hoogheid verzoekt den heeren hem alleen te laten met zijn smart." (Le Canard Enchainé, Parijs)

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl