Historisch Archief 1877-1940
\
K' \
actie en represailles", het ondersteunen van deze
campagne in de organen der N.S.B. En wij kunnen
thans weer den gunstigen kant zien van het laatste,
n.l. dat er een scheiding der geesten" heeft plaats
gehad tusschen de meeloopers uit allerlei sociale,
persoonlijke en andere groepen, die ten slotte hun
vaderlandsch hart toch op de rechte plaats hebben
en de verdwaasden, die geheel naar de pijpen van
Berlijn dansen. En nergens is duidelijker tot uiting
gekomen hoe de Nederlander werkelijk over derge
lijke acties uit het buitenland denkt, dan bij het
galaconcert in Den Haag waar formeel alles in orde
was en achtereenvolgens correct het Nederlandsche,
Duitsche (met het Horst Wessel-aanhangsel, dat er
tegenwoordig werkelijk officieel bij schijnt te
hoorsn) en het Engelsche volkslied ter eere van de
vorstelijke personen en hun buitenlandsche gasten
werden gespeeld, doch het verschil in het enthousiaste
meezingen van het publiek bij het eerste en
laatste en het vrijwel volledig zwijgen bij het mid
delste volkslied sterker sprak dan welke uitdruk
kelijke demonstratie ooit had kunnen doen.
DR. COLIJN HEEFT ZICH IN EEN INTERVIEW MET
een Scandinavisch persvertegenwoordiger uit
gesproken voor een hervatting der besprekingen met
de Oslostaten tot het voorbereiden van vermindering
der handelsbelemmeringen tusschen de kleine Staten
in het Noorden, Nederland, Belgiëen Zwitserland.
Het is al een oud plan dat indertijd is mislukt, maar
thans, nu het verschil tusschen goudblok en
sterlingblok na de jongste devaluatie is opgeheven, her
nieuwde kansen biedt. Natuurlijk zou een
algemeenEuropeesche samenwerking beter zijn» maar de
autarkie van sommige landen laat dit helaas niet
toe en dwingt ook tot een uithollen van de
meestb'egunstigingsclausule. Zoo is een samenwerking
der kleine staten, die ook ten aanzien van den wereld
vrede en tegenover de ideologische blokvorming een
gelijke taak hebben, verreweg het beste wat wij
kunnen doen.
De ministers Deckers en Gelissen hebben zich de
gelegenheid niet laten ontgaan, weer eens een van
hun bekende economische uitstapjes te maken, al
zal in dit stadium ministerieel werk hij het onder
zoeken van mogelijkheden met de Scar.dinaviërs nog
niet heel dringend noodzakelijk zijn. Maar in ieder
geval valt er voor Nederlandsche ministers in
Scandinaviëtoch wel een en ander te leeren, zoowel
t.a.z. der actieve welvaartspolitiek als ter leering
hoe weinig gevaren voor ideologische blokvorming
er zijn bij sociaal-democraten in landen met oude
democratische traditie, mits men hen maar in
de verantwoordelijkheid voor het gemeenebest laat
d;elen.
DE CONCENTRATIE BIJ HET BIJZONDER ONDER
WIJS ter bezuiniging zal thans eindelijk, na vele
jaren van voorsprong op het openbare onderwijs,
zijn beslag krijgen. In staatscommissie bestaande
uit de ministers van Onderwijs, Financiën, de
fractieleiders en de onderwijsspeciaJisten .van de zes
belangrijke partijen, is volledige overeenstemming
bereikt omtrent objectieve regelen, volgens welke de
concentratie bij openbaar en bijzonder onderwijs
gelijkelijk moet plaats vinden terwijl bovendien de
openbare school als vluchtheuvel" voor minder
heden gehandhaafd blijft. Voorloopig zal de school
strijd geen overheerschende plaats innemen in ons
parlementaire leven. Slechts twee vragen moeten
ons van het hart. Wat gebeurt er met de overmaat
van door minister Marchant opgeheven scholen?
Zijn er voldoende waarborgen dat bij het voorbe
reidend lager onderwijs niet zulke maatregelen
plaats vinden, dat de toevoer naar de openbare
scholen wordt af gedamd?
ONZE LUCHTVAARTMAATSCHAPPIJ, DE K.L.M,
breidt haar diensten nog voortdurend uit.'
Nu krijgt West-Indiëeen beurt. Verder schijnt er een
zeer goede kans te zijn, dat onze Indië-lijn nu toch
naar Australiëzal worden doorgetrokken. Het is
voor de Britsche mentaliteit wel een bittere pil,
dat het verkeer op deze lijn niet in Britsche han
den kan worden gehouden, maar de snelheid en
service" van de K.L.M, zijn zooveel grooter,
dat zij niet te weren is. De Imperia! Air
ways" gooien nu het roer om en gaan door
tariefsverlaging hun kracht vooral zoeken in con
currentie met de stoomvaartlijnen. Maar het is
verwachten, dat de K.L.M, hierin zal volgen en
ook de passageprijzen voor den dienst op Indiëzal
brengen op een bedrag dat niet ver boven die prij
zen van de eerste klasse op onze scheepvaartlijnen
uitgaat.
Veilig voor Griep en Keelpijn
De antiscptische tandpasta Ivorol zuivert den
mond van bacteriën en vermindert besmettings
gevaar in tijden van griep en verkoudheden.
PAG.-4.DE GROENE No.3lll
/*,,?
HOEWEL het mijn bedoeling is, juist een
volkomen a-politieke beschouwing te houden,
zie ik mij toch verplicht, te beginnen met een
inleiding, welke ietwat naar politiek zweemt.
Men hoort den laatsten tijd veelvuldig en in alle
toonaarden betoogen dat de democratie in gevaar
verkeert", óók in Nederland. Het zij zoo.
De oude politieke partijen, zonder onderscheid,
wijzen met vuur en verwe de groepeeringen aan, die
naar haar wijze van zien een gevaar vormen voor de
democratie. Het zij zoo.
Er worden nieuwe groepeeringen in het leven ge
roepen, bestaande uit vogels van diverse pluimage,
die zich er toe zetten, om met vereende krachten en
in georganiseerd verband den strijd aan te binden
tegen de gevaren, die de democratie bedreigen, als
hoedanig zij dan beschouwen de uiterst linksche en
rechtsche groepen, welke zich steeds nadrukke
lijker aandienen. Het zij zoo.
De groepen, die als de bedreigers der democratie
worden aangemerkt, karakteriseert men dikwijls als
de georganiseerde ontevredenheid". Het zij zoo,
want in dezen tijd van economische
wereld-verdwazing met als gevolg werkloosheid, achteruitgaande
verdiertsten, kwijnend handelsverkeer, toenemende
overheidsbemoeiing en hooge belastingen, kortom
sterk verlaagd welvaartspeil, kan het niet anders,
of er moet veel ontevredenheid komen. De reactie
van den mensen op stoffelijken tegenspoed hangt
uit den aard der zaak af van allerlei factoren: gods
dienstige, zedelijke, verstandelijke en aan het
karakter ontleende. Doch het is een onweerlegbaar
feit, dat wanneer groepen van menschen door de
zelfde oorzaken ontevreden worden, de neiging
ontstaat, zich aaneen te sluiten en twee dingen
.aan te wijzen: een zondenbok en een panacee !
Wie ondanks de bewogenheid der tijden het
hoofd koel weet te houden, zal noch met een
onverschillig schouder ophalen, noch met een
onevenwichtige boosheid op deze verschijnselen
reageeren. Hij zal ze als feit aanvaarden en zich
bezinnen op middelen, welke nerzijds in staat zijn,
bepaalde landgenooten terug te brengen tot meer
evenwichtig denken en oordeelen en anderzijds,
oorzaken van zulke evenwichtsstoornissen weg te
nemen. Den wind uit de zeilen nemen," wordt dit
met een gemeenzamen t*rm wel genoemd.
HET is duidelijk tn het spreekt vanzelf
dat de Nederlandsriie regeering (het stelsel",
,,de democratie", of het kapitalisme", al naar men
wil) bij haar arbeid fouten heeft gemaakt, ernstige
fouten zelfs, in sommige gevallen voortspruitende uit
het feit, dat de toestanden van dezen tijd geen prece
dent hebben althans niet voor onze generatie.
Wanneer men dan daarnaast bedenkt, dat het
aanwijzen der fouten en het bepalen hunner grootte
sterk beinvloed wordt door indiuidueele factoren,
dan behoeft het niet te verwonderen dat in dezen tijd
et vél critiek komt op het beleid der overheid.
In die klachten schuilt vaak een kern van juistheid,
doch generaliseering en het onvoldoende besef van
andermans moeilijkheden, benevens het overschatten
van eigen belangen en het onderschatten van de
betrekkelijke onmacht der overheid, maken den
toestand zeer verward, met als gevolg in vele
ge/allen de een speurtocht naar zondebokken en
panaceeën.
Er zijn en worden echter ook fouten gemaakt,
die absoluut" zijn, d.w.z. bij welker beoordeeling
gén subjectieve maatstaven als doelmatigheid,
wijsheid, deskundigheid, belangen-taxatie, enz. te
pas komen. Fouten dus, waarvoor slechts n
hooit falende, algemeen aanvaarde maatstaf geldt en
die deswege onvergeeflijk zijn.
Die maatstaf is oud-vaderlandsch: de deugd
zaamheid, het vage en toch weer scherp omlijnde
oirbaarheidsbegrip. Hoe ook de crisis" moge
hebben huisgehouden in ons economische en so
ciale leven, bij de breede massa leeft toch nog een
scherp besef Van wat oirbaar is en wat niet, zoodat
óók de overheid hier een richtsnoer heeft voor al haar
daden.
IK wil mij beperken tot het agrarische 'crisis
terrein, en zie dan, dat aan het hoofd van een
groot landbouwcrisisbureau te 's-Gravenhage werd
benoemd een man, die zoo juist uit de gevangenis
was ontslagen; hij was wegens zeer groote malver
saties en valschheid in geschrifte veroordeeld tot
een langdurige vrijheidsstraf. Dat zulk een man kon
worden benoemd tot een der allerhoogste functies
op agrarisch crisis-gebied, was een volstrekte fout
en daarom een gevaar voor de democratie en een
kluif" voor het radicalisme, te meer omdat de
EN DEMOCRATIE
volksvertegenwoordiging zich slechts schoorvoetend
en niet dan na een trommelvuur der dagbladen met
dit zaakje" was gaan bemoeien.
De voorzitter der Zuivelcentrale beging de vol
strekte fout, aan bepaalde, door contract gebonden
leveranciers van melkpoeder, annuleering der over
eenkomst toe te staan, toen de marktprijzen op
liepen. Anderen daarentegen sommeerde hij te
leveren, waaraan dezen voldeden, totdat de
kwijtscheldings-manoeuvre par indiscrétion (heureuse)
bekend werd. Alsof dit nog niet genoeg ware, werd
de zaak officieel doodgezwegen, óók inde Tweede
Kamer. Pas een arbitrale berechting voorzien in
de contractbepalingen stelde de Zuivelcentrale
in het ongelijk, hetgeen haar veel geld en nóg meer
prestige kostte. Ook in dit geval mocht men spreken
van een volstrekte fout en dus van een gevaar voor
de democratie".
Toen de overheid zich het monopolie nam van de
bereiding en export van bacon, sloot zij
slachtcontracten af met de fabrikanten. 'Hoewel de bepa
lingen van dat contract diep geheim waren (waar
om?), werden zij bekend en toen bleek, dat sprake
was van onzedelijk hooge vergoedingen. Doch de
regeering ontkende dit jaren lang op gezag van
haar speciaal daartoe aangestelden deskundige, die
echter tevens verreweg de grootste belanghebbende
was. Nadat op deze manier acht millioen gulden te
veel voor het slachtwerk waren uitgegeven schafte
de regeering het contract af en verving het door
aanbesteding. De fabrikanten maakten toen een
geheime afspraak, om 30 pCt. op den prijs te zetten
bij de inschrijving. Nadat dit door de dagbladen was
onthuld, bleek dat de hoogelijk verbolgen
minister niet was gewaarschuwd door zijn
adviseurRegeeringscommissaris, hoewel deze er wél van
had geweten, volgens den bewindsman. Vrijwel
onmiddellijk daarna trad de belanghebbende
regeeringsadviseur ten lange leste af. Tot de grootst
mogelijke verbazing echter van vrijwel ons geheele
volk togen kort daarna een minister, vergezeld
door zijn twee hoogste ambtenaren, naar het stadje,
waar de fabriek van den gewezen functionaris is
gevestigd, om hem .eigenhandig de versierselen
op te spelden van Ridder in de Ned. Leeuw, een
onzer hoogste onderscheidingen. De zeilen van het
radicalisme zijn du moment boller gaan staan door
deze volstrekte fout
Kort geleden bepaalde déregeering, op advies
van een Regeeringscommissaris, die zonder bijstand,
advies of medeweten van bedrijfsleven of deskundi
gen, met de Engelsche regeer ing was gaan onder
handelen over den invoer daar te lande van gecon
denseerde melk, dat deze handel voortaan gemono
poliseerd zou worden in de handen zes
Nederlandsche fabrieken en hun even zoovele Londensche
agenten. Alle anderen werden practisch uitgescha
keld en moesten hun relaties product van
jarenlangen arbeid en kosten ? aan de zes uitverkoren
concurrenten overdragen. Als motief gold, dat een
en ander de eisch en de voorwaarde was geweest,
waarop het Engelsche departement van Handel had
afgezien van een prohibitief invoerrecht (op zich
zélf al weinig waarschijnlijk, omdat Nederland 80
a 90 pCt. van alle in Engeland geimporteerde
condensmelk, een uitgesproken volksvoedsel, levert).
Nadien heeft het Engelsche Departement aan
twee verschillende groote Nederlandsche dagbladen
verklaard, dat deze eisch, deze voorwaarde, niet is
gesteld. Na de eerste verklaring, bepaalde de mi
nister zich er toe, in de Tweede Kamer mede te
deelèn, dat de Regeeringscommissaris niet tot zulk
een laagheid in staat is" (het verzinnen van dat
argument) en na de tweede, herhaalde, categorische
ontkenning van den Board of Trade heeft onze over
heid in lle talen gezwegen. Niet alleen de ge
dupeerden, doch een ieder, wien het hoog gezag der
overheid ter harte gaat, vraagt zich thans af, waarom
dan de onrechtvaardige exportregeling is getroffen,
? benevens waarom onze regeering het niet van vol
doende belang acht, duidelijk te maken, aan welke
zijde van het Kanaal lichtvaardig met de waarheid
wordt omgesprongen. En het kan niet anders, of
wederom neemt de windkracht op de zeilen van het
radicalisme toe, als gevolg van een fout, die hoe
men ook gestemd of gezind is een fout is l
Ik wil het bij deze vier sprekende voorbeelden
la|;en en deze opdragen aan hen, die die zich ge
roepen achten, tegen het radicalisme en vóór de
democratie hun krachten aanwenden. Er moge een
leering in zijn besloten. De begrippen zonde en
bokken liggen hier dicht bij. elkaar?en
met politiek" heeft een en ander niet te maken!
P. H. LAAGLAND
De reportage van de week
LKBLUIC ICOTTERIIMI
Strijd tegen conservatisme en wansmaak
HET is nog niet zoo lang geleden,,dat Rotter
dam heelemaal niet leelijk was. Het had een
eigen geheimzinnige bekoring. Singels, bin
nenhavens en slooten waren talrijker dan gewone
straten. Het verkeer in de binnenstad ging grooten
deels door het water en verder over tallooze hooge
ophaalbruggetjes. In het water de gezellige bedrijvig
heid van kleurige schuiten, schippersfamilies en de
klassieke schippershondjes. Langs den kant verborgen
hooge boomen de onregelmatige pakhuizen en
kantoren en het rommelig gedoe van laden en lossen.
Zware sleeperskarren dreunden, met hoog op de
bok de heerschers van Rotterdams straten, de
geweldige, vloekende sleepers, die zoo fijn om niks
een opstootje konden maken, waarbij de Rotter
dammers onder de kreet wattedóeoen !" in een
oogenblik te hoop liepen. En de paarden sloegen
vuur uit de onmogelijke hobbelkeien, deponeerden
nog wat meer glibberigheid op de bemodderde
straten met al de heuvels en dalen van de eeuwige
verzakkingen, zoodat de nette Hagenaar en de
trotsche Amsterdammer en de deftige Arnhemmer
zeiden: Ba, wat een vieze stad.
Maar het was mooi, al had de Rotterdammer zelf
daar geen oog voor.
Lang bleef de dorpsche genoegelijkheid. Waar
vond je zoomaar midden in de stad een vredig
weiland met slooten en knotwilgen, koeien en scha
pen ? Waar vond je een tweede Coolsingel en Blaak?
Het water beheerschte de hoofdverkeerswegen en
spoelde soms een heel eind over de straat, zoodat de
witte en blauwe trammetjes (nu groote knalgele
gevaarten) er doorheen plonsden. De oude, groene
Coolsingel.... Aan den eeneh kant de statige
Delft£che poort, afsluiting van de oude stad, die nu zoo
zielig en onbeholpen staat in het moderne
grootestadsgedoe, alsof hij met zijn eigen figuur geen raad
meer weet. Aan het andere einde de hooge molen
en het houten bruggetje over den Binnenweg. En
aan den overkant, daar wist men de Zandstraal, de
buurt van de zonde, waar nette menschen nooit
kwamen.
Direct aan den rand van de stad vond men het
Zuid-Hollandsche platteland in al zijn schilder
achtigheid. Massa's inwoners heeft Rotterdam in
de laatste eeuw van de Zuid-Hollandsche eilanden
gekregen. Het drukt zijn stempel op de mentaliteit
van de inwoners en op het stadsbeeld. Misschien
is ook daaruit te verklaren dat zoolang boerderijen
en weilanden tot in de stad behouden zijn gebleven.
DE leelijkheid van Rotterdam heeft zich pas
geopenbaard, toen de stad modern" werd
Het verkeer, maar bovenal de hygiëne (het
sterftecijfer was ongewoon hoog,
cholera-epidemieën- een gewoon verschijnsel) eischte demping
van de vele nuttelooze singels en slooten. Boo
men werden gerooid. Het water en het groen,
die zoo trouw door de eeuwen heen een waas van
schoonheid aan Rotterdam hadden gegeven, ver
dwenen. Al het leelijke en vieze kwam naakt te
voorschijn.
Het bleek dat de stad was opgebouwd zonder
eenig plan, zonder zorg, zonder liefde en toewijding.
Een afschuwelijk product van het jonge, ongebreit
delde liberalisme. Geldverdienen was de
hartstochvan de opbouwers geweest. En het geld dat verdiend
werd, moest opnieuw geld opbrengen'en dus werd
alles, geld, verstand, energie, aan de Haven besteed.
Kantoren en huizen waren bijzaak. Enkele degelijke
groote kantoren langs de havens en de Maas, een
paar buitenhuizen aan Parklaan en Schie getuigden
van wat meer aandacht voor het uiterlijk. De
leidende figuren waren consequent en leefden ook
zelf in hoogmoedigen eenvoud. Woonruimte werd
daar gezocht, waar het het meest practisch was,
dus dicht bij de havens. Woonstad en zakenstad
waren n. Schoonheid en kunst waren luxe voor
nietsnutters"; hier moest geld verdiend worden!
De massa's bootwerkers, metaalbewerkers en
zeelieden, die het havenbedrijf noodig had, moesten
ook leven en wonen. Langen tijd werd de groeiende
bevolking opgepropt in de binnenstad. Elk stukje
grond werd volgebouwd, en hoe hooger de huizen,
hoe meer wezens op een vierkanten meter konden
wonen". Doelloos, kriskras dooreen werd alles
volgesmeten. Stegen van 80 c.M. breed, nog gedeel
telijk weer overbouwd, sloppen, hofjes, holen, daar
woonde Rotterdam. In de smalle strook tusschen
Schiedamsche Dijk en Baan b.v. waren 6400 men
schen opeengestopt; tusschen Goudsche Singel,
Kipstraat en Botersloot 17.300 !
JE zou de heele stad wel willen afbreken, ver
zuchtte een ingenieur, die dagelijks met dit
probleem te maken heeft
Nu is er n voordeel. Rotterdam heeft geen last
van de beroemde traditie en sentimentaliteit voor
het oude. Er is geen traditie; er is weinig of niets
antieks, dat de moeite waa :d is. De eenige moeilijk
heid in dit opzicht is de DelftschéPoort, waar al
heel wat raadszittingen en krantenartikelen aan
gewijd zijn. Er is zelfs een vereeniging ter bescher
ming van dit bouwwerk. Wellicht zal hij een eind
achteruit moeten verhuizen om met het oude rijtje
huizen aan de Delftsche vaart als een soort monu
ment" bewaard te blijven.
Maar verder hoeft men zich niet het hoofd te
breken over compromissen tusschen de schoonheid
van den ouden en de ischen van den modernen tijd.
Men heeft volkomen de vrije hand en de /raag is,
of men er in zal slagen de nieuwe stad een eigen,
moderne schoonheid te geven.
Erg hoopvol ziet het er niet uit.
In de eerste plaats zal er gebroken moeten worden.
En er wordt gebroken. Op sommige plaatsen lijkt
de stad wel een ruïne. Zelfs het afbreken wordt
slordig en zorgeloos gedaan; jarenlang ligt in het
centrum een soort zandvlakte, omzoomd met de
wrakke resten van wat eens de Zandstraatbuurt
was. Zooal niet systematisch", dan toch met
rukken en stooten, zal de heele oude stadsdriehoek
wel afgebroken worden. Er zullen dan waarschijnlijk
alleen kleine bedrijven, werkplaatsen en kantoren
komen, zoodat de binnenstad volledig City" wordt
en men er geen woonhuizen meer zal vinden. Het
plan is goed en radicaal. Het eerste begin van uit
voering is gemaakt aan de Meent, de doorbraak van
Coolsingel naar Goudsche Singel. Ir. van Loghem
maakte destijds een prachtig plan voor de bebouwing
van dezen hoofdverkeersweg. Maar op het oogenblik
is de Meent reeds bedorven. Zonder eenig systeem
worden de afgebroken gedeelten hier en daar volge
bouwd. Hier wordt een tamelijk'aannemelijk blok
gebouwd, daar wordt het,oude wat opgekalefaterd.
De Coolsingel, de trots van groot-Rotterdam"
geeft nog minder hoop. Het is een soort illustratie
van het elck wat wils". De een heeft aardigheid in
hoogbouw, zooals de Bijenkorf en het hotel Atlanta,
de ander houdt meer van laagbouw, ook al om
practische overwegingen, zoodat ten Noorden van
Wat er van den geve/ van een door architect
Oud ontworpen restaurant werd gemaakt
PAG. 17 Dtf GROENE No. 3111
de De/ftsche Poort verrijst...
het stadhuis de Doelen en het restaurant
NieuwPschorr dit soort vertegenwoordigen. Als troost
voor degenen, die in de hooge gebouwen verblijf
moeten houden, zullen de daken van dezen laag
bouw dan beplant worden.
Verder vertoont de staalkaart het
mooigemaakte" stadhuis met tierlantijntjes, pilaren, beelden, en
wat er al niet meer te ontdekken valt, naast het
sombere steengevaarte van het nieuwe Postkantoor
en in de verte de strakke lijnen en het glas van de
Bijenkorf.
Tusschen het oude Gymnasium en het gebouw
van Schieland is een restaurant geklemd, waarvoor
de architect Oud een opvallend mooie,
zuivereenvoudige gevel ontwierp. Het ding was echter een
voortdurende aanklacht tegen zijn omgeving en
detoneerde dusdanig, dat de handige exploitant
met wat reclame voor strijkjes en mosselen, wat
versiering om het kale" weg te nemen, de zaak redde.
De drukke zijde van Rotterdams boulevard is
voorloopig nog overgelaten aan sigaren- en
vischwinkels, aan exploitanten van bioscopen n restau
rants om van hun pandjes en panden te maken, waar
ze lust in hebben, zij het dan onder controle van de
noodige commissies.
En overal schettert de reclame. Geen schutting,
geen muur, bijna geen gevel, of er is de meest
smakelooze reclame op. En of dit nog niet genoeg is
heeft men op de gekste plaatsen nog reclamezuilen
en borden neergezet. Dat ook aan reclame artistieke
ischen gesteld mogen worden, schijnt onbekend.
Tot zoover de perspectieven voor de binnenstad...
De buurten, die omstreeks ,1900 gebouwd zijn, de
?buurten van het driehoog-achter en driehoog-voor,
[de buurten van de tusschenkamers en alcoven,
[kunnen niet werkelijk verbeterd worden. Men zou
ook daar de heele boel moeten afbreken. Natuurlijk
is daar voorloopig nog geen denken aan. Hier en
daar ziet men in zoo'n grauwe straat een fiisch rood
blok, maar al gauw is het nieuwe er af en is het.
ondergegaan in de bedompte gorigheid van de buurt.
MAAR Rotterdam is niet alleen de stad van de
Coolsingel en provinciaalsche stationnetjes,
van rommel en alcoven, het is ook de stad van
Maasen Waalhaven, van het wonder van glas-en-beton,
de fabriek van van Nelle, van het flatgebouw in den
Bergpolder, van den wolkenkrabber aan de Schie
en het G.E.B.gebouw, van het tuindorp Vreewijk,
volgens deskundigen eenig in zijn soort.
Moderne techniek en wereldhandel maakten
Rotterdam tot een stad zonder licht en lucht, zonder
schoonheid en vreugde. Toen er geld verdiend werd,
verwaarloosde men de stad.
Diezelfde techniek maakt het thans mogelijk de
stad bewoonbaar te maken. Het verlangen groeit,
de wil om dit volgens een vast plan aan te pakken en
een einde te'maken aan de practisch nog bijna
onbeperkte bevoegdheden van grond- en
,huisexploitanten eveneens. De strijd tegen conserva
tisme en wansmaak is nog lang niet gewonnen,
zooals vele fouten in nieuwe buurten of oude her
bouwde straten bewijzen. Maar de hoofdzaak is: er
is geen geld. Wanneer het noodige geld op welke
wijze dan ook weer gevonden wordt, dan zal het een
dankbaar werk zijn van het leelijke Rotterdam"
een stad te maken, waar aan de ischen van het
moderne zakenleven, n aan de ischen van gezond
heid, schoonheid en ontspanning van den modernen
mensch in een harmonisch geheel voldaan wordt.
S. Z.
PAG. 5 DE GROENE No. 3111
l **'«?»
, ,«??? A ?"?
l
}