DE GROENE AMSTERDAMMER ,*? ONAFHANKELIJK WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 6ie jaargang NO. 3112 Red. «n administr.: Keizersgracht 355, Amsterdam C. Telefoon 37964 - Postgiro 72880 ? Gem. giro G 1000 De abonnementsprijs bedraagt f 10.?per jaar. Redactie: Mr. M. K A N N. TH. M O U S S A U LT, Dr. P. H. RITTER Jr., Mr. N. J. C. M. KAPPEYNE VAN DE COPPELLO en Mr. R. H. DIJKSTRA Abonnementen kunnen met elk nummer ingaan, doch alleen tegen het einde van een jaargang worden opgezegd. WAT WIL MUSSOLINI? EEN ieder herinnert zich hoe Emil Ludwig nog slechts enkele jaren geleden Mussolini por tretteerde als een waardig en ruimdenkend staatsman die, meer dan hijzelf en zijn tegenstanders geneigd waren toe te geven, de figuur van een Vader des Vaderlands begon te belichamen. Ongetwijfeld heeft Ludwig ook in dit geval zijn subject door een wat te romantischen bril bekeken. Maar het is óök zeker dat er veel waars in deze visie schouwt. Mus solini is gebleken een staatsman van formaat te zijn, die tot aan het oogenblik waarop hij zich in het Abessynische avontuur stortte een groote mate . van vertrouwen en de klimmende waardeering ge noot zelfs van het niet-fascistische Europa. De Abessynische veldtocht, of juister uitgedrukt: het daaruit voortvloeiende instorten van het Front van Stresa, plaatste hem echter buiten den kring der ,,fatsoenlijke" West-Europeesche politici. De uit komst van zijn strijd met Hailie Selassie, den Volken bond en uiteindelijk Engeland, heeft echter niet de fatsoenlijke" politici in 't gelijk gesteld maar vrij wel geheel en al Mussolini. Dat alles is nu een jaar geleden. Opnieuw stelt, in deze snel vervlietende dagen, Mussolini het onge rust geworden Europa voor een puzzle. Zal hij zich nu naar Engelands leiding schikken en langzamer hand toestemmen in liquidatie der Spaansche con troversen en isoleering van het vechtende Spanje of is het uitspelen van de Duitsche kaart, het gesnoef over de as Rome-Berlijn" toch meer dan de eervolle terugtocht van een dictator ? Is het de aankondiging van een koppige oppositie tegen Europeesche aaneensluiting en het voorspel van een strijd tusschen dictatuur en democratie, een strijd die door zijn eerzucht volgehouden moet worden en dan niet langer beperkt kan blijven tot het onge lukkige Iberische schiereiland maar onafwendbaar moet overslaan op het Europeesche continent ? MEN zou dezen tweesprong der hedendaagsche politiek zóó kunnen omschrijven: kiest Mus solini den weg der aaneensluiting, dien der liquidatie van het Spaansche avontuur, wellicht met instand houding der hoogdravende vriendschap voor het Duitsche Rijk, dan is er voor den vrede in Europa in deze constellatie uiteindelijk niet veel te vreezen. Zelfs nauwelijks een ontploffing" een tot een wereldoorlog leidende ontploffing van een in de klem geraakt Duitschland. Het Italiaansch-Düitsche contact kan in de zich dan ontwikkelende figuur zelfs een groote zegen zijn. Uiteindelijk zal Duitsch land aansluiting moeten zoeken. En men klopt nu eenmaal liever bij zijn vrienden aan dan bij zijn vijanden. Maar met dat al zal Mussolini den Duitschers niets kunnen bieden. Zelf ontbreken hem de materieele hulpbronnen en het krediet al evenzeer. Zijn rol kan geen andere zijn, dan die van den be middelaar. En wanneer hij niet te voren overtuigd is van het welslagen van deze missie, loopt hij groot gevaar zelf het slachtoffer te worden van een mis lukking. Zelfs buiten zijn schuld: door het niet tot elkaar komen der tegenstanders. Het risico zelf door de gebeurtenissen weggevaagd te worden, is er een waaraan iedere dictator nu een maal bloot staat. Dat dus deze weg er een zonder risico's is, kan niet niemand beweren. De andere weg, die van den tot het uiterste be sloten houwdegen, is dat echter evenmin, paar is het risico veel grobter en duidelijker, verslagen te worden beteekent het einde. Maar voor den door-, tastende heeft deze keuze het voordeel dat men zijn lot in eigen hand houdt. Het valt moeilijk te zeggen welken weg op dezen tweesprong Mussolini kiezen zal. Vóór den Abessynischen oorlog stond hij eveneens voor een dilemma. Hij heeft toen geen oogenblik geaarzeld en den oorVeilig voor Griep en Keelpijn De antiseptische tandpasta Ivbrol zuivert den mond van bacteriën en vermindert besmettings gevaar in tijden van griep en verkoudheden. log gekozen. De omstandigheden waren zeker niet dezelfde. Laat ons echter niet over 't hoofd zien dat, toen de beslissing viel en de oorlog was uitgebroken, de risico's zeer groot geacht werden en bijna alle deskundigen van meening waren dat dit avontuur Mussolini zijn nek zou kosten. Ondanks alle paci fistische en politieke resistentie, ondanks alle voor spellingen van militaire deskundigen, heeft de door zetter het toch gewonnen. De overwinnaar heeft later het applaus van de menigte. Ja, maar.... zeggen zijn theoretische critici, (en daaronder niet de minsten), hij heeft het bijna verloren; want wan neer de Volkenbond iets meer had volgehouden en b.v. een olie-embargo had afgekondigd, zou het hopeloos misgeloopen zijn. Inderdaad en Mussolini's nog voortdurende benauwdheid voor den Volkenbond spreekt dan ook wel uit het feit dat hij krampachtig aan zijn lidmaatschap van het instituut van Genève vasthoudt, hoe vernederend dat ook vaak mag wezen. Zeker, het zou misgeloopen zijn, wanneer de Volkenbond eerder met scherpe maat regelen (b.v. sluiting van het Suezkanaal) zou zijn gekomen, of wanneer de Sancties zelfs ter elfder ure nog met werkelijk efficiënte embargo's zouden zijn aangevuld. Of wanneer Mussolini een echec zou hebben geleden en er niet in geslaagd was om de Westersche Mogendheden aan het schrikken te ma ken door Hitler den wenk te geven het Rijnland te bezetten. Maar dat is allemaal niet gebeurd En geland heeft geen ernstige sancties durven door zetten en het elkander in de kaart spelen van Hitler en Mussolini werd geen chéfe, zoodat de overwin ning in AbessyniëMussolini als vanzelf in den schoot viel, ondanks de theoretische stelling dat het bijna een mislukking was geworden. Bijna is nog niet half, een banaal gezegde dat in de politiek zeker op zijn plaats is. Maar om op ons uitgangs punt terug te komen, dat geen ander was dan in het verleden naar oriëntatie te zoeken om den weg te vinden in de problemen van vandaag was nu de beslissing van Mussolini, om in Abessyniëtot den oorlog over te gaan, een roekeloos avontuur of was het een berekening waaraan een meesterlijk inzicht in de politieke verhoudingen en een geschoold ge voel voor politieke realiteit ten grondslag lag ? Mij dunkt: dit laatste. De virtuositeit waarmee Mussolini Hitler de overwinning in den Abessynischen oorlog zonder slag of stoot in het Rijnland liet bevechten, spreekt boekdeelen. MAAR juist deze verstandhouding tot het Derde Rijk heeft Mussolini op het hellend vlak ge bracht. Dit bleek reeds uit de gebeurtenissen van Juli het Duitsch-Italiaansche verdrag en het ge lijktijdige opvlammen van de revolutie in Spanje. Sindsdien hebben de gebeurtenissen een steeds on heilspellender loop genomen: de on-of f icieele be zetting der Balearen, de sabotage van alle non interventie-pogingen, die in hoofdzaak en zeker in eersten aanleg van de Duitsch-Italiaansche bondgenooten uitgingen, en ten leste de Marokkaansche kwestie. Totdat Eden Italiëeen ongekend duidelijk halt toeriep. Hierna kwam het bekende Gentlemen'sagreement tot stand, waaraan Eden blijkens zijn jongste redevoering niet getornd wil zien, zoodat wij energieker stappen mogen verwachten dan de tot nu toe traditioneel gehandschoende diplomatieke vertogen, wanneer Mussolini dit agreement mocht blijken te hebben vergeten. Wat zal daar tegenover Mussolini's houding Zijn? Ook in de politiek leidt de eene stap tot den andere. Door de voor elf maanden zoo nuttige verstandhouding tot Hitler is Mussolini nu niet meer geheel vrij. Hij heeft Duitschland zijn woord verpand maar woorden beteekenen niet veel. Vandaar het plotselinge bezoek van Goering. Intussch'en is er niets, dat er op wijst, dat Mussolini Hitlers afgezant bepaalde beloften heeft kunnen doen. Het heeft er allen schijn van, dat Goering met leege handen thuis komt. Maar ook anderzijds tegenover Engeland, de eenige waarlijk neutrale groote mogendheid in de Spaansche krakeelen teekent Mussolini's politiek zich nog niet af. Het heeft er allen schijn van dat de Duce zelf nog PAG. 2 DE GROENE No. 3112 Eenzijdige verbetering HET plan-Deterding is mede bedoeld ter ver betering van de betrekkingen tusschen Ne derland en Duitschland. Prachtigl Maar nu wil het ongeluk, dat wel de Nederlandsche pers hier deels in waardeerenden, deels in afkeurenden zin over schrijft, doch dat het Duitsche volk van het royale gebaar van dezen Nederlander onkundig wordt gelaten. De goede betrekkingen lijken ons op deze wijze wat eenzijdig te zullen worden. Liberale geest of liberale staat ? DE Jonge Liberaal" van December bestrijdt nationaal-socialisme en socialisme met aanhalingen van eigen aanhangers, die zeggen dat behalve de omstandigheden ook de geest der menschen den toestand moet verbeteren. Zie je wel," zegt het blad, als alle menschen en gelen zijn geworden.... zal er aan socialisme geen behoefte meer zijn." Accoord, maar kan niet, evengoed als het liberalisme structuur gaf aan onzen staat van 1848, een of andere vorm van sociale ordening structuur aan onzen modernen staat geven ? Met behoud van den liberalen geest, die het ook met de persoonlijke verantwoordeVerschuivende "j" "irET is den armen krantenlezer soms bang r?i te moede. Telkens stort zich over zijn hoofd ?*? ?* een nieuwe golf van suggestieve kracht, die hem poogt mee te sleuren in een strooming, in een richting, die hij niet kent, maar die hem in ieder ge val los maakt van de veilige, bekende kust. En tel kens als hij weer opduikt, omdat de golf voortrolt, nadert er een nieuwe go'fdie hem van het houvast dat hij hervonden had, opnieuw dreigt te berooven. Het is nu al meer dan een jaar geleden, dat de leuze opgeld deed dat de keus tusschen communisme en fascisme onvermijdelijk was geworden. Vete suggestibelen lieten zich vangen en schaarden zich, al naar hun sociale denkbeelden en verlangens, aan den eenen of anderen kant. En'bij hen die wat minder vatbaar waren voor een psychische infectie hoorde men toch telkens weer de opmerking: t,Ja, ik voel niets voor het communisme of fascisme, maar als ik moest kiezen, dan zou ik natuurlijk den kant van het fascisme (c.q. communisme) kiezen". Maar deze golf ebde weg, toen inplaats van een uit gesproken zegetocht van een der beide richtingen, integendeel bleek, dat in Europa de democratische landen en groepen zelfbewuster gingen optreden, zich sterker organiseerden, hun verdedigingsmidde len versterkten. En velen die eerst geaarzeld hadden, keerden met een wat hechter gefundeerde overtuiging tot hun oorspronkelijk standpunt terug. Toen volgde op den partijdag te Heidelberg van 1036 eentweede golf: Sowjet Rusland is de vijand der beschaving. Nu zal wel spoedig zijn gevaarlijk karakter blijken. Aaneensluiting van de Wester sche beschaving tegen de barbarij van het Oosten is noodzakelijk." Een nieuwe groep liet zich hierdoor een tijdlang meesleepen, maar niets gevaartijkers bleek dan dat de communisten in Frankrijk deelden in een verkiezingszege van links en dat zij de regeer ing in Spanje (evenzeer als andere richtingen generaal Franco) ondersteunden, bereid waren bij wederkeerigheid dezen steun na te laten en diverse scheepsincidenten langs, zich heen te laten gaan. Zoo ebt ook deze leuze weg. En wie haar thans nog aanheft, buiten den kring der reeds overtuigden, vindt geen gehoor geen beslissing heeft genomen. Hij zal óf den een óf den ander moeten teleurstellen, Hitler of Eden. Op zich zelf zal hem daaraan niet al te veel gelegen zijn. Trouw is in de politiek .ver te zoeken. Idealen spelen er nauwelijks een rol. Staatkundig beleid en per soonlijke eerzucht, dat zijn de drijvende factoren. Het is duidelijk, dat deze twee krachten nu in conflict komen. In het geval-Abessyniëliepen zij nog parallel; nu niet meer. Een door eigen fouten lijkheid van onvolmaakte menschen durft wa gen, natuurlijk. Maar ook daarvan heeft de liberale partij of haar jeugdorganisatie niet het monopolie I Gevoelige teenen H OTTERDAMMERS hebben blijkbaar gev >e|\ lige teenen, waarop men wijs doet niette trappen. Althans ons artikel Leelijk Rotter dam" heeft ons eenige verontwaardigde protes ten bezorgd. Wij kunnen de schrijvers echter ge rust stellen : ie heeft de auteur van het artikel heelemaal niet tegengesproken dat er den laatsten tijd heel veel aan de verfraaiing van Rotterdam is gedaan; 2e beteekent de titel Leelijk Rotterdam" even min dat geheel Rotterdan leelijk is, als de titel Donker Amsterdam" in ons blad eenige jaren geleden beteekende, dat geheel Amsterdam in duisternis wandelt; 3e gaat het betoog, dat Amsterdam ook leelijke punten heeft (iets wat wij niet graag zouden be twisten) wat langs de zaak heen; 4e was het in het geheel geen Amsterdamsche critiek op Rotterdam, want wij mogen wel ver klappen dat de auteur van het artikel door en door Rotterdamsch is en voelt. niiiniiuuiiiiuuiiiuii leuzen ofwel hij laadt de verdenking op zich de propaganda-ministeries van Berlijn of Rome in de kaart te spelen. Ondertusschen heeft zich in al die landen, waar men zich noch in den eenen noch in den anderen hoek wil laten dringen een breede basis van samenwerking gevormd, hetzij door een regeeringsvorming, hetzij door een toe nadering van regeerings- en oppositiegroepen, met uitsluiting van de extreme vleugels. In ons land is die merkwaardige beweging: Eenheid door Democratie" opgebloeid, die, zonder zich zelf in de practische politiek te willen mengen, of daar zelfs maar een standpunt in te bepalen, de atmosfeer wekt voor samenwerking onzer nietextremistische politieke partijen. Er zijn natuur lijk groepen, wien dat niet bevalt; er zijn linksche die-hards die meenen dat men aan een dergelijke eenheidsdemonstratie alleen kan deelnemen, als zich dit ook in het partijkiezen voor economische theorieën uit, en aan den conservatieven kant kan vooral een oudere generatie het nog niet aan vaarden, sociaal-democraten als nationale partij erkend te zien. Van dien kant wordt dan ook de leuze aangeheven: Elke samenwerking met sociaal-democraten leidt tot een verkapt volks front1'. Een geliefde sluitrede is dan ook: sociaal democraten zijn ten slotte marxisten en consequent marxisme is communisme, dus' zijn de socialisten niet te vertrouwen. Afgezien van de vraag in hoeverre theoretisch marxisme iets te maken heeft met vertrouwen, zou het interessant zijn na t gaan, in hoeverre er werkelijk nog sprake is van marxisme, zooals de bestrijders dat verstaan, bij de leiding van onze S.D.A.P. De principieele aanvaarding der democratie, die steeds meer als houding van deze partij komt vast te staan, wijst in een andere richting. Derhalve zal ook deze leuze wel weer afslijten bij gebrek aan realiteit, en het aanheffen ervan langzamerhand het omge keerde effect krijgen. Misschien zullen wij eindelijk zelfs wet gaan inzien, dat geen enkele leuze die geen reëelen vorm aanneemt in menschen of feiten, aanhang oerdient'. MR. W. VERKADE geïsoleerd geraakt en berooid Duitschland moet den staatsman Mussolini .een verwerpelijk bondgenoot lijken in een om Spanje ontstaand conflict. Maar den eerzuchtigen wederoprichter van het Romeinsch Imperium moet de kans om Engeland uit de Middellandsche Zee te verdrijven tóch aanlokkelijk toe schijnen. De Tijd zal leeren welke van de twee het wint, wijsheid of roekeloosheid. M. KANN VAN HET SPAANSCHE FRONT GEEN NIEUWS het wordt een deprimeerende herhaling. Het garnizoen van Madrid heeft een klein succes behaald op den aanvallenden Franco die blijkbaar wanhopige kansen waagt. Het lijkt op tooneelen die zich tijdens den wereldoorlog afspeelden waarbij de wil der bevelhebbers om tout prix een stelling te nemen stroomen bloeds kostte. Zeer vaak .werden dan geheele regimenten door het tegenstand biedend mitrailleurvuur neergemaaid, terwijl ieder tastbaar succes uitbleef. Zoo vergaat het Franco's troepen nu. De wereld wacht wat er van de hernieuwde non interventie pogingen zal terechtkomen. Het zenden van vrijwilligers moet nu verboden worden en een grens- en zee-controle ingesteld. Nog steeds wacht Engeland op het Duitsch-Italiaansche antwoord. Zal dit gunstig zijn of afwijzend of opnieuw uit stellend? Dat laatste lijkt niet onwaarschijnlijk. Weinig bemoedigend is voor 't overige de houding van Lissabon, dat te kennen heeft gegeven, geen internationale controle op zijn gebied te willen dul den. Wij zijn in de wereldpolitiek gewend geworden aan het feit, dat de groote fascistische mogendheden kleinere dictaturen opstoken om op een geschikte plaats den voet dwars te zetten. Het is te Genève een standing joke geworden om deze kleintjes Askari's" te noemen. Als Askari's (inlandsche troepen) streden Oostenrijk, Hongarije en Albani voor Mussolini tegen Abessyniëin de sanctiepolitiek. Eenige jaren geleden zagen wij Polen en Hongarije dergelijke diensten aan het toen nog te Genève aanwezige Duitsche Rijk bewijzen. Dat Portugal nu, nog voordat het Duitsch-Italiaansche antwoord geformuleerd is, een poging doet om ieder accoord illusoir te maken, geeft te denken OPTIMISTISCHER STEMMEN KLINKEN ONS TOE uit Amerika waar zoojuist Roosevelt in zijn tweede ambtsperiode plechtiglijk werd bevestigd. Franklin Delano Roosevelt zal zijn campagne voor sociale gerechtigheid voortzetten en zweert te zullen voorkomen dat er honger en gebrek geleden wordt waar overvloed heerscht. Ontegenzeggelijk heeft hij veel gedaan en de Vereenigde Staten zijn een heel eind op weg om opnieuw het materieele paradijs der arbeiders te worden, dat het tenmaal, vóór de depressie, geweest is. Toch valt daarginds in ander opzicht nog een geweldigen socia'.en achterstand te aanschouwen. Hoe goed de arbeider die werk heeft en dat hebben er in normale tijden verreweg de meesten het ook hebben mag, zijn wettelijke be scherming en zijn bescherming dor r eigen organisa tie zijn gering. Het groote conflict dat nu bij General Motors is uitgebroken, gaat om het recht tot orga nisatie in landelijke vakbonden. Tot nu tóe waren de arbeiders daar in hoofdzaak in eigen fabrieks-vakvereenigingen georganiseerd, een organisatie-metho de waarin de werkgevers het middel vonden om te ontkomen aan collectieve contracten, of beter uit gedrukt: aan vastgestelde loonen en arbeidsvoor waarden voor geheele bedrijfstakken. Deze laten zich echter op den duur niet tegenhouden. Sloan, de president van General Motors, behoorde vier jaar geleden tot de groote steunpilaren van Roosevelt. Toen de president ernstig werk begon te maken van zijn program van sociale wetgeving, werd die steun minder en minder. De verkiezingen leerden Roose velt dat hij dezen steun ook best kon missen. In de huidige staking is de regeering natuurlijk geen partij. Maar dat in dezen strijd, die niet in de eerste plaats een loonstrijd is, de stakende arbeiders wenschen hebben, die niet ver af staan van het regeeringsprogramma, dat is vast en zeker. DE VEREENIGING VOOR INTERNATIONAAL RECHT vergaderde in den Haag en haar voorzitter prof. mr. J. A. van Hamel heeft bij die gelegenheid behartenswaardige dingen gezegd over ons buitenlandsch beleid. Hiermee bedoelen wij niet zijn passage over den Volkenbond, die wat negatief was en voor de taak van Nederland daarin weinig perspectief bood, maar wel die aangaande de ver antwoordelijkheid ook van den gewonen staats burger voor het incident" en die betreffende de erkenning van Sowjet-Rusland. Men zal zich her inneren, dat wij in J.uli j.l. een nummer van ons blad grootendeels aan dat vraagstuk hebben gewijd en daarbij tot dezelfde conclusie kwamen als professor Van Hamel thans, dat erkenning met politieke of religieuse voorkeur niets te maken heeft, doch dat het in verschillende opzichten van nationaal belang kon zijn niet van of f icieele relatie met dit land verstokeri te zijn. Niet alleen echter, zooals wij toen betoogd hebben op economische en financieele PAG. 3 OE GROENE No. 3112 gronden maar ook op politieke gronden is dit gewenscht. Prof. van Hamel heeft er n.l. zeer terecht op gewezen dat wij zooveel mogelijk samen moeten gaan met Scandinaviëen Engeland maar dat onze beste bijdrage aan den vrede is, met alle landen, ook die waarmee wij in ideologisch opzicht verschillen, in een goede relatie te staan. Wij moeten in de huidige omstandigheden op alle mogelijkheden geprepareerd zijn. Die van in n kamp te geraken met Rusland, ook in verband met Indië, is lang niet alleen van onzen eigen wil afhan kelijk, maar het is gewenscht om, als dit op een oogenblik in het belang van onze zelfstandigheid of van den vrede is, geen belemmeringen te ont moeten door gebrek aan officieele relaties. DE INDISCHE BEGROOTING, DIE BINNENKORT weer aan de orde komt, zal blijkens het dezer dagen gereed gekomen Voorloop ig Verslag stof genoeg bieden voor een uitgebreide discussie in de Tweede Kamer. Of zij steeds even terzake dienende zal zijn als uitgebreid, is een tweede vraag, die verlofgangers midden uit het Indische leven, wel eens ontkennend beantwoorden. Indiëgroeit zoo snel, dat wie er langer dan een paar jaar weg is, nauwelijks meer kijk op den gang van zaken kan hebben, terwijl de Hollandsche politieke en sociale hobbies wel in de laatste plaats geschikt zijn om op Indische ver houdingen toegepast te worden. De behandeling in de afdeelingen heeft allereerst geleid tot een vrij groote mate van critiek op den afgetreden landvoogd en het door hem gevoerde politieke en politioneele beleid, geheel in overeenstemming met de voortreffelijke artikelenreeks die ongeveer een jaar geleden over dit onderwerp in de N.R.Ct. verscheen. Ondanks het feit, dat de nieuwe G.G. vóór zijn benoeming ook volkomen onbekend was met Indië, verwacht men van hem meer, al staan vooral de Katholieken, die hun candidaat gepasseerd voelen, sceptisch tegenover den nieuw-benoemde. En de wijze waarop hij tot nu toe in Indiëis opgetreden bevestigt die goede verwachtingen. In dit verband is misschien ook de gissing niet te stout dat aan de amnestie voor de schepelingen van de ,,Zeven Provinciën" ter gelegenheid van Prinses Juliana's huwelijk, het advies van den G.G. niet vreemd zal zijn geweest. Ook schijnt het geenszins in strijd met de algemeen erkende noodzaak van waardige gezagshandhaving om wat meer evenredigheid te verlangen in het optreden van de landsoverheid tegenover de Indonesische nationale beweging en de tot nog toe volkomen ongemoeid gelaten nationaal-socialistische beweging onder de Nederlanders. Het zeer algemeene wantrouwen in de Kamer tegen deze laatste beweging (evenals tegen de Duitsche invloeden in een groot deel der Europeesch-Indische pers trouwens) zal waarschijnlijk tot een uniformverbod, misschien ook tot een verbod van lidmaat schap voor ambtenaren moeten leiden, maar daar naast mag ook een ietwat breeder mogelijkheid tot vrije ontplooiing van de loyale inheemsche volks beweging leiden tot een gelijkwaardige behandeling. OVER HET ECONOMISCH BELEID ONDER G.G. de Jonge werd in het algemeen gunstiger geoor deeld, al achten sommigen de ? 25 millioen die thans ter beschikking gesteld zijn voor welvaartsdoeleinden veel te gering en al betreuren velen het dat de regee ring de bevolking niet wat meer heeft laten deelen in de devaluatiewinst van ? 100 millioen, die de ondernemingen maken, door het amendement van den Volksraad, dat verdubbeling der heffing van 2% op deze winst bepleitte, niet over te nemen. Nog niet in deze begrootings-beschduwingen is betrokken het voorstel tot uitbreiding van het KIES RECHT voor den Volksraad. Behalve met het actief en passief vrouwenkiesrecht, wordt het ook uitge breid met een getrapt kiesrecht voor de Europeanen, die buiten de stadsgemeenten over het Indische land verspreid wonen. Wij zouden niet stellig willen be weren, dat allen wien dat recht thans ten deel valt, het ook zullen waardeeren, doch het kiesrecht is er niet ten pleziere van de individuen, maar dient ook om de belangstelling en de medeverantwoordelijk heid voor de landszaken te wekken. UW PARTIJ heeft voor schriftelijke propaganda veel voordeel van een Alg. Adressenbureau, dat behalve Adressen ook prima outillage heeft voor adresseren, etc. Inl. bl| De Mutator", Alg. Adressenbureau. W. Parkweg 112-g, Amsterdam-I. Tel. 91077 i ?T /?V