f DE GROENE AMSTERDAMMER Opgericht In 1877 ONAFHANKELIJK WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 61 e Jaargang No.3114 Redactie: Mr. M. K A N N, TH. M O U S S A U LT, Dr. P. H. RITTER Jr., Mr. N. J. C M. KAPPEYN VAN DE COPPELLO en Mr. R. H. DIJKSTRA Red. en administr.: Keizersgracht 355. Amsterdam C. Telefoon 37964 - Postgiro 72880 - Gem. giro G 1000 De abonnementsprijs bedraagt f 10.?per jaar. Abonnementen kunnen met elk nummer ingaan, doch alleen tegen het einde van een jaargang worden opgezegd. ALS KATTEN OM DE HEETE BRIJ Talmende Staatslieden M. KANN WAT was wel de oorzaak dat geheel'Europa de rede, die Hitler verleden week ter afsluiting van zijn eerste vierjarig tijd perk hield, met zooveel spanning verwachtte ? Dacht men werkelijk dat nu de aera der overeen stemming zou aanbreken? Dat de Europeesche staatslieden wellicht tot een gemeenschappelijke formule konden komen en weldra samen om de groene tafel zouden zitten om te praten over credieten, grondstoffenleveranties, handelsvrijheid en ontwapening? Neen, het ware te schoon om waar te zijn. Dat het zoover nog niet was, dat wist men wel. Maar tegelijk was er een gevoel over de menschen vaardig geworden, hier, in Parijs, in Londen en overal waar de harteklop van het wereldgebeuren merkbaar is, dat nu de laatste camouflages der diplomatieke oorlogvoering ontbladerd zouden kun nen worden, dat de laatste sluiers gelicht zouden kunnen worden van het eigenlijke doel dat de politieke grootmachtigen nastreven, dat aan den met angst verwachten dag van morgen het masker althans bijna zou kunnen worden afgerukt, zoodat wij tenminste zouden weten wat we van de toekomst te wachten hadden. Maar niets van dat alles. Hitlers rede was vol komen negatief. Wij zijn er geen stap dichter mee gekomen tot een duurzame fundeering van den Europeeschen vrede. En nauwelijks verder daarvan verwijderd, dan wij al waren. Men zou hoogstens dit kunnen zeggen, dat het op nieuw te berde brengen van den eisch omtrent koloniaal bezit er op berekend scheen in Engeland kwaad bloed te zetten maar dat was toch niet te vermijden. De situatie in het binnenland dwingt Hitler, sinds eenigen tijd, dit chapiter telkens ter sprake te brengen. ZELFS wie zijn verwachtingen minder hoog gespannen had en nog niet de aankondiging van de naderende ontknooping van alle huidige politieke drama's verwachtte, wie zich op niets anders gespitst had dan op een antwoord aan Eden en Blum, kwam bedrogen uit. Eden had gezegd, dat Engeland den collectief gewaarborgden vrede nastreefde. Daarbij zou iedere staat zich kunnen aansluiten, ongeacht zijn regeeringsstelsel. Men moest zich niet met de binnenlandsche aangelegenheden van andere staten inlaten. En zeker niet een alliantie-politiek voeren die tegen een bepaalden staat gericht was. Eden bedoelde hiermee te zeggen, dat Engeland er niets voor voelde om gevolg te geven aan Hitler's oproep tot een kruistocht tegen Sowjet-Rusland. En wat Duitschland betrof Engeland was van harte bereid het Duitsche Rijk in zijn economische nooden te hulp te komen, mits dit .rijk bereid was zich in het collectieve vredessysteem te scharen, zijn agressiviteit te laten varen en, gemeenschappe lijk met de anderen, tot beperking der bewapening te komen. Blum heeft, ruim een week later, dit laatste tactvoller gezegd. Hij heeft het woordje mits" vermeden. Hij heeft niet zoo iets hardvochtigs willen zeggen als condities". Maar hij heeft toch gezegd dat, wanneer Duitschland zich uit eigen vrijen wil in een collectief verband wilde schikken, wanneer het mee wilde werken aan den economischen opbouw door grooter handelsvrijheid en aan het tot standbrengen van een politieke stabiliteit door een gemeenschappelijke ontwapening, dat het dan naar van zelf sprak op den grootsten financieelen steun zou kunnen rekenen. Dit was, AAN INZENDERS VAN MANUSCRIPTEN wordt verzocht bl| hun bljdnjtn ««n ftfr*nk«*rd brlifonufaf mie idru vin dan afwndtr (n M ilulun. Op htt »dr*s v»n ttukk«n, voor di rtdtctlt b*> tttmd, vtrmalda m«n CMH nunm vtn ptriontn. met Eden vergeleken: hetzelfde anders. Dat Eden en Blum zoo gesproken hebben, heeft zijn reden. Ongeveer een half jaar geleden is Schacht al in Parijs geweest om eens te polsen hoe men over economische hulpverleening dacht. Hij motiveerde toen de Duitsche Wehrwirtschaft" als volgt: om millioenen arbeiders aan 't werk te houden, moest het Duitsche Rijk hun wel werk verschaffen in de wapenindustrie. Zou men Duitsch land echter economisch te hulp komen, met crediet, met grondstoffen, met kolonies, dan zou het daardoor mogelijk worden het razend tempo der bewape ning te vertragen. Beter dan wie ook ingelicht over de allesbehalve rooskleurige economische vooruit zichten van zijn vaderland, keerde Schacht de vraag, die hij vreesde dat men hem zou stellen, om. Wanneer Duitschland geholpen werd, zou het wel tot concessies bereid zijn. De Franschen lieten hem weer vertrekken. Onlangs was er echter weer sprake van, dat Schacht naar Parijs zou gaan. Maar deze reis is op 't laatste moment afgesprongen. In het licht d«r politieke redevoeringen is het duidelijk waarom deze reis niet doorging. Frank rijk en Engeland denkt er precies zoo over wil rst waarborgen, veiligheid en overeenstem ming, en dan helpen. Uit de redevoeringen van Eden en Blum bleek dit overduidelijk. WAT heeft Hitler op dit alles geantwoord? Aan het adres'van Blum niets l Aan het adres van Eden dit, dat hij iedere collectieve actie tot bevestiging van den Europeeschen vrede afwees en dat hij opnieuw het bolsjewistische gevaar van stal haalde. Hulp heeft hij niet noodig wel koloniën. Bekijkt men den toestand zoo en gemakshalve beperken wij ons tot de drie kernpunten Eden, Blum en Hitler, waarbij wij alle nevenkwesties als Italië, Spanje, of het z.g. aanbod tot waarborg der Nederlandsche neutraliteit buiten beschouwing laten dan zien wij dat inderdaad het complexe vraag stuk der Europeesche politiek er een heel stuk eenvoudiger begint uit te zien. Wel naderen de standpunten elkaar niet, maar het begint n-ende-zelfde kwestie te worden, waarover men praat. Geeft dit hoop? Den oppervlakkiger! toeschouwer kan dit misschien hoop geven. Maar wie nauw keurig ziet, zal begrijpen dat deze ne formule, waaronder nu alles valt samen te vatten, geen basis biedt voor een compromis. De collectieve organisatie van den vrede laat zich niet met de nationaal-socialistische zienswijze vereenigen. , Neen, we moeten nog n stap verder komen. De politieke leiders moeten maar zij zullen dat niet doen voordat zij er door de omstandigheden toe gedwongen worden precies zeggen waar het op staat en niet als katten om de heete brei blijven draaien. Eden moet zeggen dat men zich wél moet bemoeien met^eens anders binnenlandsche aange legenheden, wanneer dat in het belang van den vrede noodig is. Maar dat Duitschland dan eerder voor bemoeienis in aanmerking komt dan Rusland. Blum moet ronduit zeggen, dat het wél om condities gaat waarbij Frankrijks veiligheid gewaar borgd wordt en de vrede in Europa. En Hitler zal maar zoover is het nog niet dat een economische debacle óf, wel hem dwingt een Europeesch conflict te ontketenen, óf hemzelf mitsgaders zijn regeer ing wegjaagt. Laat ons niet op toekomstige gebeurtenissen vooruit loopen. Maar de tijd is niet meer zoo heel ver af dat Schacht wanneer hij dan nog iets te zeggen heeft en vrijheid zal hebben te handelen zijnerzijds precies zal zeggen waar het op staat. Dan zal hij opnieuw in Parijs en Londen aankloppen en komen vragen, wat de condities zijn. Mogen de overwin naars dan tenminste blijk geven van wijsheid! PAG. 2 DE GROENE No.3114 Naar het einde van Amerika's vlegeljaren? De staking in de r OEN de bekende socioloog Werner Sombart in zijn jonge, socialistische dagen, in 1006 n.l. zijn boekje schreef over de vraag Warum gibt es in den Vereinigten Staaten keinen Sozialismus?" kwam hij tot de conclusie, dat hoeveel verMaringen er ook mochten zijn van het feit dat een socialistische arbeidersbeweging in de Vereenigde Staten ontbrak^ en hoezeer verschillende oorzaken samenwerkten, van deze alle te zeggen was, dat zij bezig waren te verdwijnen of in hun tegendeel te verkeeren en dat binnen een menschenleeftijd onher roepelijk een vorm van socialisme zou moeten ontstaan. Nu heeft de geschiedenis sinds 1906 ons wel geleerd, dat het socialisme een begrip is dat voor zooveel differentiatie vatbaar is dat een definitie bijna onmo gelijk wordt, Er is zulk een diep onderscheid tusschen het socialisme van een Stalin en een MacDonald, een Hendrik de Man en een Trotzky dat het ons niet meer kan verwonderen dat het socialisme" in Amerika weer een geheel anderen vorm zou aan" nemen dan eenige die wij in de Oude Wereld kennen. Daarvoor zijn oorzaken te over: wil het socialisme in de V. S. niet tot klewlingen, ongeschoolden en maatschappelijke paria's benevens enkele intellectueelen beperkt blijven, dan zal het dat proletarisch karakter, met zijn negativiteit ten opzichte van alles wat uit de bestaande orde voortkomt en met zijn verbeten haat tegen leiders van het bedrijfsleven en de overheid moeten missen. Immers de geschool de arbeider wordt in Amerika als heer behandeld, hij voelt zich vrij en medeverantwoordelijk burger van den staat, omdat hij alle ambtenaren waarmee hij te maken heeft zelf helpt kiezen, en hij heeft altijd nog de mogelijkheid een eind op te klimmen op de maatschappelijke ladder of zijn kinderen daartoe in staat te stellen, zonder dat iemand hun ooit zal vragen wat pa doet". En het is nog niet zoo heel lang geleden, dat hij ook nog altijd de mogelijk heid had zich als zelfstandige boer in een onontgonnen streek te vestigen. Die tijd is thans echter voorbij en daarmee zijn de vragen van werkloosheid, conjunc tuur-politiek, ordening" en vele andere ook voor den geschoolden arbeider acuut geworden. En niet alleen voor den arbeider maar voor het geheele volk. Het geheele bewind van Roosevelt is niet anders geweest, dan n machtige poging om snel den achterstand bij West-Europa in sociale wetgeving in te halen, en door tal van ordeningsmaatregelen in industrie en op het platteland te verhoeden, dat de economische crisis tot een debacle van langen duur werd. Roosevelt heeft daarbij een f ellen strijd moeten voeren tegen tal van groote industrieele n financieele belangengroepen, die in het ongeorganiseerde Amerika nog in veel sterker mate een staat in den staat" vormden en nog vormen, dan dat in Europa het geval is. Maar met den steun van het overgroote deel der publieke opinie dat is bij zijn herkiezing gebleken heeft hij zijn New Deal" kunnen doorzetten. IT alles heeft grooten invloed op de arbeidersbeweging in de V.S. Daar heeft men' door het voorbeeld der regeering nu een visie gekregen van den Amerikaanschen vorm van socialisme (met of zonder gebruik van far woord). Men ziet daar nu, dat de regeering niet verder kan gaan dan zij doet, maar dat de omvorming van het maatschappelijk leven thans steun moet vinden in organisaties uit het maatschappelijk leven zelf. Dit heeft den vorm aanDONDER Argeioözen" VAN Dimitroff is het woord afkomstig, dat alom ter wereld clubs van argeloozen" moeten worden opgericht, waarin intellectueel niet-communisten dienen te worden vereenigd om doeleinden na te streven die strooken met de communistische politiek van het oogenblik. Deze tactiek heeft tweeërlei gevolg gehad. In elke beweging, elke organisatie die iets nastreeft dat Moskou ook wil (het kan intusschen iets zijn dat ieder normaal mensch kan aan vaarden), trachten communisten binnen te dringen. Maar tevens wordt iedere vereeniging welker tweede secretaris een broer heeft wiens tante eens naat een filmvoorstelling der V.V.S.U. is geweest door heel- en half-fascistische krantjes als planeet van Moskou" uitgekreten. En er zijn niet weinig verontruste democraten die geneigd zijn zulk een diagnose te aanvaarden. Het wordt tijd te zeggen, dat noch het gewroet van de eene, noch het gekrijsch aan de andere zijde erg belangrijk is. Wie zich door het eerste .overmatig laat verontrusten of zich door het 4 utomobielindustrie genomen van een groote afscheidingsbeweging van bijna een derde van de verouderde, conservatieve en vaak wat corrupte [vakbeweging, de Ame rican Federation of Labour, die zich buiten alle politiek hield en meestal den strijd voor haar pro gramma schuwde. De afscheidingsbeweging, het Committee for Industrial Organisation, onder den mijnwerker Lewist heeft nu den strijd aange bonden met een der machtigste en conservatiefste trusts, die der General Motors, welke op zich zelf weer deel uitmaakt van de belangengroep der Duponts en van J. Pierpont Morgan. Tot 1934 was alle zelfstandige vakbeweging in deze industrie ondenkbaar. De N.R. A. van Roosevelt maakte dit daarna mogelijk, toen de president bij een dreigende staking in dat jaar persoonlijk kon ingrijpen; maar de werkgevers wisten hun eigen oude personeelsorganisaties en de vakbeweging aangesloten bij de American Federation of Labour zoo tegen elkaar uit te spelen, dat de arbei dersbeweging toch tot machteloosheid gedoemd was. De nieuwe vakbeweging van Lewis wil het n krachtiger n handiger aanpakken. Hij maakt een scherp onder scheid tusschen de General Motors en de verdere auto industrie die in een veel juister verhouding tot zijn arbeiders staat en is een staking tegen de General Motors begonnen met als inzet erkenning der onaf hankelijke arbeidersbeweging, een billijker loonschaal en beperking van 't versnelde tempo van den loopenden band. Verder laat hij niet het geheele bedrijf staken maar slechts in enkele vitale deelen, waar juist zijn vakbeweging sterk staat. Dit .heeft hetzelfde resultaat, terwijl het bedrijf de honen aan de andere arbeiders moet blijven uitbetalen. Toen de directie vervolgens de staking wilde breken door de werk tuigen van een der onderdeelen naar elders te ver voeren, is bezetting der fabriek gevolgd om het materiaal te bewaken. Dit gaat den onwettigen kant uit, maar men moet niet vergeten dat hier een juridisch luchtledig bestaat, waarvan ook de werkgevers gebruik maken door het laten optreden van door detective-bureaux geleverde ploegen onderkruipers, bedrijfspolitie met traangas en vuurwapenen. Door ingrijpen van de regeering is dit laatste echter binnen de perken gebleven. Maar behalve de regeering en de openbare meening (o.a. de protestante, katholieke en joodsche geestelijkheid in een gemeenschappelijk manifest) staan zelfs een deel der aandeelhouders aan den kant der stakers: een groep hunner heeft op inwilliging van hun eischen aangedrongen ook al zou voor hen zelf nadeel daaruit volgen. De corres pondent van de N.R.Ct. heeft op 29 Januari uit hun schrijven merkwaardige passages geciteerd. Zoo blijkt uit allerlei symptomen wel, dat men dit conflict in de automobiel-industrie niet met een formeel oordeel over de wettigheid of onwettigheid van enkele strijdmiddelen kan beoordeelen. Het is vseleer een machtsstrijd in een juridisch niemandsland waarbij het gaat om de mogelijkheid van een krachtige vakbeweging met socialistische doeleinden of de ongebreidelde machtspositie van groote trusts als de General Motors. Het is een van de vele kanten van het heftige groeiproces dat de Vereenigde Staten, die bezig zijn volwassen te worden, doormaken. Misschien zijn deze industrieele conflicten er zullen er nog wel meerdere volgen zelfs welde laatste symptomen der vlegeljaren, voordat dit groote land zijn eigen karakter heeft ontdekt. Dr. P. A. georganiseerd, wat met den noodigen terreur tot het beoogde resultaat heeft geleid. Een en ander heeft nu geleid tot scherpe protesten van het Vaticaan, wegens schending van het concordaat. Protesten die ook in alle Roomsche kerken voor de geloovigen zijn herhaald. JOPJES laatste laat weerhouden van medewerking aan een overigens sympathiek streven handelt rijkelijk.... argeloos. Uitvlucht CARL von Ossietzky blijft in Duitschland, en omdat er toch niets aan te doen is be ginnen we hem langzamerhand maar weer te vergeten. Alleen Göring komt ons nog even aan hem herinneren. Hij verklaart dat Ossietzky natuurlijk al lang toestemming zou hebben gekregen om naar het buitenland te gaan.... ils dat buitenland niet, toen hij den Nobelprijs reeg, zoo'n anti-Duitsche hetze op touw had ezet. Waardoor het vermoeden gerechtvaardigd «rerd dat men ook de persoon van Ossietzky voor jropagandistische doeleinden zou wenschen te gebruiken. Maar als die vrijlating zoozeer vanzelf sprak, jvaarom heeft Göring daar dan niet rder voor gezorgd? Hij heeft er drie en een half jaar den tijd voor gehad. ' Deze bereidverklaring achteraf is goedkoop. Te goedkoop om ze te kunnen aanvaarden. MET BEN VARIANT OP HET BEKENDE GEZEGDE, zouden wij ditmaal kunnen zeggen, dat de wereld wel een draaitooneel lijkt. Over de eene gepassioneerde scène is het doek nog niet neergelaten, of de andere volgt. En achter de schermen klinkt het gerucht van wat zich daar afspeelt. De fondsen blijven stijgen in Wall Street, de staalproductie bereikt vrijwel het peil der hausse-ja-en, maar in de industrie is het onrustig, getuige de nog steeds voortdurende groote staking in de auto-fabrieken. Tegelijkertijd wordt het stroomgebied van Ohio .en Mississippi door hoog water geteisterd. Geheele steden reusachtige steden zijn overstroomd. Voor een deel is dit wel het gevolg van een niet voldoende in elkaar grijpen van de waterstaats-maatregelen der af zonderlijke Staten. In zooverre is dit dus water op Roosevelts molen. De president zal nu wel minder tegenstand ontmoeten in zijn plannen om ook de badijking en kanaUseering, de afwatering en de irrigatie in federale bestuursmaatregclen samen te vatten. Door schade en schande wordt men wijs. Zal ook door schade en schande het volk van Japan wijs worden? Het zal dan nog veel moeten doormaken. Vergeefsche pogingen om tot een bezadigd kabinet te komen hebben (hetgeen inge wijden voorzagen) gefaald. Er is nu een kabinet gekomen, waarin het leger de lakens uitdeelt. Of dit kabinet een lang leven zal hebben, is, gezien de weerstand die het parlement en het volk beginnen uit te oefenen, op zijn minst genomen, twijfel achtig. IN RUSLAND ZIEN WIJ, TERWIJL HET AARDSCHE schouwtooneel zich verder voor onze oogen afrolt, hoe kinderen op school reeds wordt ingetrechterd, dat zij uitdrukking moet g^ven over hun geweldigen afschuw voor de samenzweerders", hoe zij in hartstochtelijke moties de Moedigste straffen eischen. Toch heeft men het nog niet aan gedurfd Radek ter dood te brengen. Wat deze Vrotzkistcn" ban*-n;-«r<»ring betreft, staan wij voor een raadsel. Een raadsel, dat ongetwijfeld eenmaal door de geschiedenis zal worden opg-lost. D 3 luidende bekentenissen worden, als steeds, door geen enkel feit gestaafd. Reeds 'zijn enkjle, door den openbaren aanklager aangevoerde bijzonderheden gebleken volkomen gefantaseerd te zijn. Intusschen lijkt het wel waarschijnlijk dat Raden c.s. gerekend moeten worden tot degenen die sceptisch stonden tegenover het régime-Stalin. En dat zij daaraan onder elkaar hartgrondig uitdrukking hebben gegeven. In een dictatuur is deze trouweloösheid" niets anders dan landverraad. Volkomen ongeloof waardig is de samenzwering met vreemde mogend heden. Radek heeft overigens te kennen gegeven, dat hij gemarteld was totdat hij zijn bekentenis" aflegde. Uit deze bekentenissen vloeien weer nieuwe vervolgingen voort tegen hooge Sow j et-ambtenaren. Het schijnt dat speciaal zij, die in den loop der jaren de Russische ambassade te Londen (waar van steeds de ernstigste waarschuwingen uitgaan!) . bezet hebben, het doelwit zijn van Stalin's wraak zucht. Eerst Kamênef, toen Rakofsky, die naar Siberiëverbannen werd, en nu Sokolnikof M IINISTER VON ELTZ-RUBENACH, DE DUITSCHE minister van verkeerswezen, is een moedig man. Hij heeft n.l. bedankt voor de eer, hem toege dacht, om met de andere ex-Duitsch-Nationale ministers na de rede van Hitler bij den vierden verjaardag van het bewind opgenomen te worden in déNationaal-socialistische partij en is vervolgens als minister afgetreden. Dit laatste is in een autori taire staat van heden even gevaarlijk als onder de verlichte en onverlichte despotieën van vroeger eeuwen. Waarom heeft deze minister dien gewaagden stap, welke hem toch in ieder geval zijn carrière kost, ondernomen? De redenen behoeft men niet ver te zoeken, wanneer men weet dat hij tot de Roomsch-Katholieke kerk behoort: immers de spanning tusschen deze kerk en het huidige regime in Duitschland is nog nooit zoo scherp geweest als thans. Al uit die zich niet meer in zoo ruwe vormen als deviezen- en zedenprocessen, tegen nonnetjes en monniken of als het lot dat een aantal vooraan staande katholieken op den sosten Juli 1934 heeft ondergaan, zij is grooter, omdat thans stelselmatiger en ingrijpender dan ooit alle godsdienstige invloed op de jeugdopvoeding wordt geweerd. Bij de Hitlerjugend en de Arbeitsdienst gaat de anti-christelijke mythos-propaganda zelfs tot gedwongen meedoen aan bespotting van de mis en andere blasphemische handelingen. Thans wil men ook de Katholieke scholen opheffen en heeft daarvoor een referendum PAG. 3 DE GROENE Na. 3114 DB PROTESTANTE KERKOPPOSITIE HEEFT GEEN direct politieke beteekenis meer. Maar dat wil niet zeggen, dat zij geen werking meer heeft. Als men in een onzer grensplaatsjes hoort dat de predikant aan den overkant der grens preekt over teksten als: Ik heb voor Mij zevenduizend overgelaten, die de knie niet voor Baal gebogen hebben" dan is het duidelijk, dat de strijd nog onverzwakt voortduurt. Slechts hooren wij er veel minder van, omdat steeds weer nieuwe uitingsmogelijkheden versperd worden. Zoo laatstelijk de kerkblaadjes van den radicalen ?vleugel der Belijdenisbeweging onder den predikantex-duikbootkapitein Niemöller, Overigens komt de gematigde groep die in de Rijkskerkcommissie met de restanten der Duitsche Christenen" samen werkt, thans telkens voor beslissingen te staan, die uit zullen maken of ds. Niemöller met zijn radi cale weigering van zijn medewerking aan die kerkcommissies gelijk heeft gehad of niet. Er zijn in den laatsten tijd n.l. tal van nieuwe conflicten gerezen in Lübeck, Oldenburg en andere landen waar de Duitsche Christenen de meerderheid hebben in de Kerkbesturen en met behulp van overheid en Gestapo een soort kerkelijke gelijk schakeling pogen door te zetten, en het is nu de vraag of de Rijkskerkcommissie, waar de gematigde richting der belijdenisgetrouwen de meerderheid in heeft, deze lagere organen tot de orde zal roepen. Het feit dat de onderhandelingen tusschen de gematigde en de radicale groep, om weer tot eenheid van actie te komen mislukt zijn, doet ons vreezen, dat het onmachtige compromis in de Rijkscommissie weer de moeilijkheden uit den weg zal gaan. OOK VOOR ONS GEEFT HITLERS RIJKSDAGREDE sror tot «<adonir«n. De Daitsche regeering zou aan Nederland en België^«rrekerd hebben, dat zij bereid is deze staten ten allen tijae <oe onaantaAii..» neutrale gebieden te erkennen en te garandeeren. De Nederlandsche regeering heeft hierop te Berlijn nadere inlichtingen laten inwinnen. Waarschijnlijk slaat Hitlers uiting op zijn betuigingen van 7 Maart '36 naar aanleiding van de remilitarisatie van het Rijnland, waarbij hij zich vati de verplichtingen van het Verdrag van Locarno losmaakte. Nederland was daarbij geen partij; Belgiëwel. Wij behoefden ons aan alle desbetreffende mededeelingen niets gelegen te laten liggen. Overigens was toen de strekking van Hitlers betoog, dat hij wel aan nieuw Westelijk Pact wilde meedoen (waarbij dan de onschendbaarheid van Belgiëopnieuw gegaran deerd kon worden en ook die van Nederland plechtig , verzekerd) mits geen van de betrokkenen zich aan een Oost-Europeesch bondgenootschap verplichtte. Uiteraard hield de Nederlandsche regeering zich buiten de toen ter tafel gebrachte controversenMocht de kwestie van garandeering onzer onschend baarheid opnieuw ter sprake gebracht worden door wien ook dan zal de Nederlandsche regee ring zonder twijfel antwoorden, dat zij de oplossing van dit vraagstuk slechts in het collectieve plan ziet. Daarvoor is Nederland lid van den Volkenbönl. Maar bovendien, wat geven alle betuigingen van respecteering der onschendbaarheid? Zie Belgi 1914. Neen, een werkelijke garantie van onschend baarheid der Europeesche grenzen zien wij slechts als bovenbouw van een herstel der Europeesche rust. Het is duidelijk dat die bovenal op economisch gebied gezocht moet worden. Dat Belgiëluidens de woorden, ^loor Koning Leopold gesproken tijdens het bezoek van den Koning van Zweden, voor de Oslo-plannen voelt, stemt tot heugenis. Na het officieele bezoek aan Brussel komt Sandler, de Zweedsche minister .van Buitenlandsche Zaken naar Den Haag. Proficiat! DE GRONDWETSHERZIENING WORDT IN VRIJ snel tempo door de Tweede Kamer behandeld. Aan de orde zijn geweest de volksvertegenwoordi ging, het kiesstelsel en de ordening. Ten aanzien van het kiesstelsel schijnt minister De Wilde nu toch zijn zin te krijgen: de mogelijkheid tot wat meer armslag" ten aanzien der evenredige vertegenwoordiging zal vermoedelijk worden ge opend. Al zijn splinter- en vooral de eenmansbelangenpartijtjes een gevaar voor het parlemen'lï' rnv*. t" b»fc