rouwen en vrouwenleven het prentenboek en het sprookje VELE jaren geleden gaf een oude, wijze oom me de sprookjes van Grimm ten geschenke. Dat boek is lang mijn lievelingslektuur geweest. Ik heb het nog. De grijze band is groezelig geworden, de bladen zijn beduimeld en vele liggen er los. Heb ik het daarom niet aan mijn eigen kinderen durven geven? Ben ik bang geweest dat ze het heiligschennend zouden vernielen, zonder eerbied voor wat naar het uiterlijk tóch rijp scheen voor de prullemand? Het is mogelijk. Maar er heeft toch ook iets anders achter gezeten. Ik heb nóg waardeering voor Grimm, en ik kan nu bovendien verklaren waarom. Ik waardeer hem uit literair, psychologisch en folkloristisch oogpunt ten tijde dat ik hem liefhad met al de overgave van mijn kinderhart waren literatuur, psychologie en folk lore zelfs nog geen klanken voor me. Maar sindsdien ben ik, behalve in deze dingen, bovendien geschoold (spreekuit: ge-school-d) in paedagogie, en ik heb geleerd dat verhalen als die van Grimm in hoge mate onpaedago gisch en zelfs paedagogisch-slecht zijn. Er wordt in gelogen en gemoord, list wordt beloond en de deugd niet altijd, ze overprikkelen de fantasie en leggen de grondslag voor neurosen.... enzovoort, enzovoort. Ja, er is uit paedagogisch oogpunt geen kwaad genoeg van die oude sprookjes te ver tellen. Trouwens, ze zijn helemaal niet als kinderverhalen bedoeld, het zijn volksverhalen, de hele Grimm is eigenlijk slechts bij vergissing als kinderboek aan de markt gekomen.... WAAROM moest ik voortdurend aan Grimm denken toen ik bij Boekhandel Van Heteren op het Rokin de tentoonstelling van werk van Nelly Bodenheim bezocht? Het sprookje is archaïsch. Ook het meeste teken werk van Nelly Bodenheim leeft in een sfeer die niet van deze tijd is. Het zou wellicht de moeite waard zijn, na te gaan hoe zij er toe is gekomen, bij voorkeur sprookjes en oude, kinder versjes te illustreren. Waarschijnlijk is het vanzelf" gegaan, omdat dit Illustratie uit Nelly Bodenheim : In Hol' land staat een huis. werk haar nu eenmaal het best lag en het meest aantrok. Want ook wan neer zij andere dingen tekent dat prachtige vruchtenboek, waarvan in de luxe uitgaaf de getekende letters haast nog expressiever zijn dan de illustraties zelf, een wonder van rake, speelse fantasie ! blijft ze in de sfeer van het sprookje, van het heel oude. Vaak zelfs in het aanzien der tekeningen: het papier schijnt vergeeld, het is alsof er het weer in zit, en ('s dat een motgaatje, of werd alleen maar het papier wat ruw van het tekenbord getrokken ? Je ruikt de oude tijd daar in het zaaltje bij Van Heteren natuurlijk is het verbeelding, maar ik rook dezelfde lucht die in het Museum Plantijn hangt, waar perkamenten folianten achter kippengaas en groen satinet te rusten staan. Er is in dat oude iets van een roeren de bekoring. Een man met grijze'haren bladerde in ,,12 Sprookjes en Rijmpjes" en ik hoorde hem vertederd uitroepen: O, dat is precies zoals wij vroeger plaatjes in onze prentenboeken had den l" Het was niet waar, hij zag de plaatjes uit zijn kinderprentenboeken door een waas van herinnering waar schijnlijk mooier dan ze zullen zijn geweest, fijner, zuiverder van tint en gevoeliger van tekening. Maar ook bij hem wekte het werk van Nelly Boden heim herinneringen aan de dierbaarste prentjes uit zijn jeugd. IK stel me voor dat een kunst kritikus waarderende dingen zal kunnen schrijven over de tekeningen van Nelly Bodenheim, maar dat is een hoofdstuk op zichzelf. De vraag die zich nu opdringt is: Waarin ligt de grote bekoring van dit werk de bekoring die maakt dat je er moeilijk van kunt scheiden? Is dat wel hele maal in den haak? vraag je je af. Is het niet .een droom die je bekoort, de droom van een goede oude tijd die er hooit is geweest; van sprookjes uit je jeugd, die je bij gebrek aan beter hebt genoten maar die toch wel heel erg onpaedagogisch waren, zo erg dat je ze nu niet aan je eigen kinderen durft geven; van plaatjes die je mooi vond omdat je geen betere kende, maar die slechts stuntelige pogingen waren, vergeleken bij de prachtige NIEUWS UIT DE VROUWENBEWEGING OP den landdag van 14 Maart zullen vrowjvelijke politici van allerlei richting een beschrijving gevsn van haar werkzaamheid als lid van Eerste of Tweede Kamer, Ge meente- of Provinvialen Raad. Deze eerste vrouwen-landdag, toegankelijk voor alle belangstellenden, wordt door het jongeren werkcomitévan de Vereeniging voor Vrouwenbelangen en gelijk Staatsburgerschap georga niseerd op de idyllisch gelegen jeugdherberg De Duinark" te Noordwijkerhout. Afrikaansche vrouwen hebben onlangs voor het eerst een internationale conferentie gehouden, waar vele belangrijke onderwerpen door deskundige vrouwen werden besproken. Mej. L. van Eeghen heeft er zoowel Nederland als den Inter nationalen Vrouwenraad vertegen woordigd. TJ£T schijnt, dat de eerste ?*?* Fransche vrouw, die tot de studie in de medicijnen werd toegelaten, dit te danken had aan Keizerin Eugériie, die in de afwe zigheid van Napoleon III den Hoogen Raad presideerde, waar dit ongehoorde verzoek aanhangig werd gemaakt. De Keizerin, misschien deels uit nieuwsgierigheid en deels uit vrouwelijke solidariteit, vond, dat men het maar eens moest probeer en. kinderkunst van onze opvoedkundig zo veel hoger staande tijd? Zijn deze prentjes niet, net als de sprookjes van Grimm, eigenlijk bestemd voor grote mensen mensen met herinneringen, met artistiek en psychologisch inzicht, met wereldwijsheid en kritische zin? Inderdaad, de prentenboeken van Nelly Bodenheim zijn niet paedago gisch. De letters schrijft zij ze met een veren pen? zijn archaïsch en dus onduidelijk, in elk geval zeer onkinderlijk; de tekening al die fijne details in zo'n silhouet, dat ont gaat het kind toch, hoeveel beter is dan niet de sobere strakheid van het moderne kinderboek, om van fotogra fische prentenboeken maar niet eens te spreken. En het boek van In Holland staat een Huis" eindigt met het kind dat alleen blijft, wenend bij een grafzerk... ze zouden er van gaan dromen, de lieve kleinen. En... neen, dit werk behoort, paedagogisch gespro ken, met de sprookjes in de kast Venena B (in A staan Van de Velde, en Magnus Hirschfeld). En dan komen je lieve kleinen en halen je, respektloos als ze zijn voor grote mensen-werk en paedagogische overpeinzingen, bij je boeken en papieren vandaan, en als je later op de dag terugkomt zijn In Holland staat een Huis" en 12 Sprookjes en Rijmpjes" verdwenen, in beslag ge nomen. Wat doe jij nou met kinder boeken l" zeggen ze, en de oudste (ze moet nog zeven worden) vindt de sprookjeskoets van Ijzeren Hendrik vél mooier dan de rijmprent en de jongste wil In Holland staat een Huis" (waarvan hij alle figuren al uit zijn hoofd kent) mee naar bed hebben. En ze dromen er inderdaad van, maar zonder enig noodlottig gevolg voor hun gemoedsrust. Daar sta je dan weer met je paedagogie en je inzicht, gelogenstraft door het Leven. Het Sprookje leeft nog, ook voor het hedendaagse kind, het leeft veel meer en veel intenser dan al onze zorgvuldig bedachte naedagogische verhaaltjes, en de prentjes van Nelly Bodenheim, die onze grootmoe ders verrukt zouden hebben in de dagen dat de kantjes van haar broekjes onder haar rokjes uitkwamen, zullen nog leven als onze fotografische pren tenboeken (waarvoor niets dan lof, daar niet van . . . .) nog slechts een meewarige glimlach zullen ontlokken aan ons nakroost. En wie er toch nog aan twijfelen mocht of de kunstenares Nelly Boden heim de weg weet recht naar het kinderhart, die moet zijn kleuters een paar stukken voorzetten van het geestige kinderservies der familie Kakelbont (?Hier woont Kakelbont, de haan, met zijn Hennetje, en zijn Hoentje, de kui kentjes en Kapoentje"), dat de firma Van Gelder bij Van Heteren heeft ge xposeerd. Ik waag de voorspelling, dat deze kippenfamilie bij de nederlanse kinderen even populair zal wor den als Roodkapje .... en hier hebben we nu eens een sprookje dat zo pa»dagogisch is als men maar kan wensen, want ik verzeker u uit blijde ervaring dat rijmpjes als: Kindertjes, nu rustig wezen, Anders kan Kapoentje niet lezen" en: Haast je, rep je, gauw in 't hok, Kippen moeten vroeg op stok" aan tafel veredelend werken en meer invloed hebben dan menige vermaning! Wanneer verschijnt het boekje van de familie Kakelbont, dat in de maak schijnt te zijn? Kleuterland wacht er op! ELSE HANSEN l"EEN RECEPT VAN DE GROENE1""*11""""" ....... ""i 1 . . . Galette lorraine Teekenfng van Neffy Bodenheim bij /iet sprookje van den Ijzeren Hendrik in 12 Sprookjes en Rijmpjes". Het orgl. nee/ is gekleurd. moderne moeder met veel s liefde, maar weinig tijd, maakte f | voor haar hongerige vierjarige doch- | i ter, die vooruit moet eten, het vol- | i gende smakelijke gerecht klaar, waar- \ l bij de gasten zich slechts met moeite | f van onhygiënisch en onpaedagogisch | f meeproeven konden weerhouden. Zij | f raspte met een fijne rasp wat rau- f = we aardappels roerde daar per\ f man, vrouw of kindreen ei door, f assaisonneerde als voor een gewone f f omelet, goot in een beboterde koekepan f | en liet deze mélange in ongeveer een = kwartier op een hef l klein vuur gaar J \en bruin worden. Volwassenen^ | kunnen er nog wat cayenne op* | f strooien," deelde ze ons mee, terwijl | f ze de platte koek mathematisch zuiver f J m een groot aantal gelijke stukken \ f verdeelde, en een werkelijk vin- f | dingrijke cuisinière brengt allerlei f | variatie aan door toevoeging van f | kaas, ham, gebakken spek, groente- \ f resten en wat niet al." , | TiiiiiiiMiiiiiiiiiimiiiiiiiimiiiiiimiiiiiiiiiimiiimiMiMiiiMiiiiT PAG. 12 DE GROENE Ne. 3118 ?l* OVERPEINZINGEN in een vegetarisch restaurant G. J. Werumeus Buning-EnsinJc VAN mijn ouderlijk huis zijn mij twee dingen helder bijgebleven: de tuin en de kelder. In den tuin stonden vijf knoestige pereboomen. Ik herinner me mijn Vader, zooals hij op stille zomerochténden vóór hij naar zijn kantoor ging, langs het perenperk liep, de kleine vruchten betastte en bekeek en dan haastig naar den dageHjkschen arbeid ging. De vruchten werden grooter en dan kwam de herfst en op een Zondag moesten we allemaal helpen plukken. Van n specialen boom werden de vruchten nóg zorg vuldiger behandeld dan van de anderen. Vader stond op een ladder gaf ze n voor n. aan en zei: ,,Voorzichtig, die zijn voor je moeder." De kelder was een groote kelder zoo als die nu nog alleen in ouderwetsche huizen te vinden is. Er stonden bakken aardappelen, potten met ingemaakte kweeperen en allerlei jams, met zuur kool, snijbobnen.... enfin ook allemaal dingen die nu nog alleen in ouderwet sche huizen te vinden zijn, dus niet. In een van de hoeken van den kelder was een soort kast van traliewerk. Er waren rekken in en op die rekken lagen flesschen wijn. Het onderste rek was ons, onder bedreigingen zooals alleen een ouderwetsche vader die kan uiten, verboden aan te raken. Op de bovenste rekken lagen flesschen gewone roode wijn, op het onderste Bourgogne. Als er een oom of tante op bezoek kwam zei Vader: ,,Haal eens even een flesch wijn uit den kelder." Als mijn Moeder jarig was zei Vader niets, ging zelf en kwam met een flesch Bourgogne terug. Ik weet nog hoe teeder hij de dikbuikige flesch in zijn armen hield; geen van zijn zoons heeft hij als baby ooit zóó om zichtig behandeld. En dan was Moeder jarig. Langzaam, heel langzaam vulde Vader haar glas. We keken allen naar het diepe donkere rood. Dat is edel vocht," zei Vader. Vader en Moeder tikten even met hun glazen tegen elkaar en terwijl Moeder dronk keek Vader haar gespannen aan. Niet te koud?" vroeg hij dan. Voor ons was dat ieder jaar weer een plechtig oogenblik. AAN dat alles moest i k denken, toen mijn zoon en ik verleden week een menu inkeken. Het was een vegeta risch menu en n zeer keurig vege tarisch restaurant met op alle tafeltjes een vaasje bloemen, zij het dan ook nagemaakte maar dat zag je niet zoo dadelijk. Aan al die tafeltjes zaten menschen, sommige gewone" zal ik maar zeggen, zooals u en ik, die, omdat de maand op haar einde loopt en je anders na een drukken dag dadelijk op een cafetaria bent aangewezen.... u be grijpt misschien wel wat ik bedoel. De meesten waren vegetariërs. Som migen zelfs duidelijk zichtbaar óók tegen het gebruik van melk en eieren, maar allen vereenigd door den mys'.ieken en uiterst taaien band: Gén vleesch !" Het menu zag er uit als alle menu's in nette, restaurants. Het vleesch was hier vervangen door boonencroquetten en (verder waren er veel groenten, ook rauwe, en nóg meer toespijzen. Tot zoover was 'alles best, hoewel ,het por tie olijfolie met afzonderlijk bestek" mij een nauwelijks bedwongen griezel en een vage geur van een of andere apotheek bezorgde. Maar ten slotte is een mensch zelfs in dezen tijd nog vrij om te eten en te drinken wat hij wil wanneer hij daartoe de middelen bezit. De rilling vanwege de olijfolie was ik dus gauw te boven en we lazen verder. Onder de vele soorten pannekoeken, flensjes, havermout en rijst met of zonder zilvervlies was de af deel ing PAG. 13 DE GROENE Na. 31 IS Dranken". Het woord werd vooraf gegaan door alcoholvrij". Het leek mij, gezien het publiek, vrij overbodig, maar misschien was dit een persoon lijk en te veel op eigen ervaringen ge baseerd inzicht. Een mensch, vooral een Hollander, is wat al te zeer geneigd tot afkeuring. Ik deed dus mijn uiterste best niét Hollandsch te zijn en mijn hersens op vooral ruime gedachten in te stellen. Wij lazen verder. Alcoholvrije wijn dus. Roode wijn. Witte wijn. Bourgogne. Bourgogne. Ik keek nog eens. Het stond er. Vijf minuten lang heb ik getracht groot-menschelijk te denken. Vijf minuten lang heb ik, met een meneer tegenover me, die, al kauwende een peer in kleine stukjes zat te hakken alsof het een aardappel was, getracht mij te verplaatsen in het leven van een mensch dat een varken te veel respecteert en te weinig eerbied heeft voor Life's liquor" zooals in de Rubayat staat. Ik dacht hoe moeilijk het was om den lieven langen dag aan arme schapen, en koeien en varkens te denken en hoeveel apenootjes en nobel gevormde peren je wel moet verorberen (al het ik dan iets tegen de manier waarop) om het zwakke leven er in te houden.... En toen werd ik nijdig. Onbehoorlijk, on-vegetarisch nijdig. Ik zag het diepe, donkere rood uit mijn kinderjaren, zag de smalle hand van mijn moeder die haar glas ophief en hoorde de stem van mijn vader: Dit is edel vocht." En hier stond het onder de rubriek alcoholvrije dranken" en een juffrouw in een witte apothekersjas zou het voor je neerzetten zooals ze een glas melk neer zou zetten, waarschijnlijk in een van die dikke glazen waar ze hier Ranja uit drinken. Het menu heb ik naast het vaasje met nagemaakte tulpen gelegd. Mijn zoon en ik hebben nog nmaal den nadrukkelijken geur van boonen- enlinzencroquetten opgesnoven en toen zijn we weggegaan. Thuis hebben we spiegeleieren niet ham gegeten en er een eerlijk glas wijn bij gedronken! PAG. I9DEGROENSN0.3II7 r»o. 9 'i' WIST U dat U de kosten voor Ziekenhuisverpleging en operatie kunt verzekeren bij de ~"?-^?^ Verg. voor Ziekenhuisverpleging in de Ned. Herv. Diaconessen Inrichting? Inlichtingen Kantoor der Vereenlging Overtoom 283 (Diaconessenhuis) Tel.82002-80202 ZWITSERLAND voor opvoeding en onder wijs het ideale land -JONGEMEI8JES PENSIONAAT IN DE BERGEN«<Le» FrêneV Val de Jonx, hoogte 1050 M. Grondig onder» rlcht ,n de Fransche taal en andere talen. Huishoud- en kookcursus. Muziek. Handels onderricht. Alle soorten sport. Eigen Chalet a/h Lac de Joux. Zwltsersche Sklschool. Geïllustreerde prospectus. Billijke prijzen. Mr. 4 Hw. J. P1GUET ,Le Presbytere" Courtelary (Jura Zwitserland) Instituut voor jonge dame*. Fransen, talen. Toll«dlffe opleiding Toor de huishouding. Muilek. Sport. Z«r gezond klimaat. Dennebonchen. Hoogt* 700 M. Prima referentiln en prospectus. Os. en Mevr. VOUMARO. VOOR BRAND/TOF EÜ^ESI S? RLE MAN B E RGH U U ? A m oio l Rorano W'J gareeren, wasschen, smeren, halen en brengen nillOlGI Ual ayc Uw auto. Prijzen vanaf f 15.- per maand. Onze 30 jarige WeesperzIJda 143. Tel.63218 ervaring is een waarborg voor goede service. Stalling voor 100 auto's Dag en nacht geopend. N.V. CIVIELE EN MILITAIRE KLEERMAKERIJ DEKKER & DIJKSTRA voorheen de erven H. van Dijk ; j leverancier» van Ind'uche Uitrustingen} UTRECHT, Nieuwe Gracht 6 TELEFOON DOOR HET OEHEEIE LAND TE ONTBIEDEN 13416 Góéd zoo! Paaschhaas! De Paaschhaas is druk in de weer geweest. En met succes! Een vijftal nieuwe DROSTE Paascheitjes zijn weder aan,de reeds bestaan de toegevoegd. Het zijn de BERNINA- - NOVELLAROMORA- - HAZELNOOTen ROOM-KOFFIE EITJES. 40 et. per ons. Elk Paascheitje van Droste is een lek kernij op zichzelf. Spaart plaatjes voor onze albums. ALTIJD WELKOM! PASTILLES CACAO BONBONS