u l 'l VI rouwen en vrouwenleven STAATSBURGERESSEN IN DE MAAK Vijf voorgangsters Mevrouw Hilda Verweyjonker Mevrouw Mr, C. C. Bakker-van 6o$se Mevrouw Mr. 6. BokkerMort Mevrouw W. van Itallie-van Embdcn Mejuffrouw Johanna Westernion ,, ....en stel daarom voor dat in artikel i der kieswet ver val te hef woord mannelijk"* in arti?kel 9 ver val Ie het woord man nelijk" en in artikel 54 worde voor het woord mannen" gelezen personen". Met deze woorden bracht de heer Marchant zijn plan, ook aan de vrouwen het algemeen kies recht te verleenen, voor de Tweede Kamer, een plan dat destijds in goede aarde viel, aangezien het meerendeel der leden zich er mee kon vereenigen. Hiermee was de Nederlandsche vrouw tot volledig staatsburgeres gepromo veerd, dat wil zeggen ze bezat dezelfde burgerrechten, die den Nederlandschen man zijn toegekend. Maar maakt dat een vrouw tot staats burgeres?? Natuurlijk met. De politiek ligt den man zooveel nader dan de vrouw en dat misschien minder door aanleg dan wel door het contact dat hij er door zijn werkkring mee krijgt en door de traditioneele café-, club-, tram- of treingesprekken, die hij erover voert dat er nog wel iets anders noodig is dan een enkel gewijzigd regeltje in een wet om een vrouw in een gelijk waardig staatsburgeres te veranderen. ZWEDEN is het eenige land ge weest, waar men dat direct en duidelijk heeft ingezien. Reeds in 1923 besloten de eerste vrouwelijke kamer leden en eenige andere vooraanstaande personen een instelling op te richten, waar de vrouw onderricht zou worden gegeven in de uitoefening van haar staatsburgerschap. In zijn definitieven vorm kwam deze school tot stand in 1926 te Fogelstad op het buiten van de in haar land zeer bekende Rittergutbesitzerin Preken Tamm. Het was mijn voorrecht in den afgeloopen zomer een deel van een cursus op Fogelstad te volgen. Mijn gebrekkige Zweedsch geleerd in tien dagen met de onvolprezen Linguaphone stelde mij natuurlijk niet in staat de lessen in alle details te volgen, maar wat ik daar opstak, aangevuld met veel vrien delijke explicaties in andere talen en met wat het oog zag, overtuigde mij meer dan ooit van het groote nut van een dergelijke instelling. Niet alleen dat men op deze wijze werkelijk bij het begin begint en iets ,,solied"kan opbou wen : de feitelijke samenbrenging van zooveel meisjes en vrouwen gedurende drie of meer weken bevordert meer dan alle woorden het latente gevoel van solidariteit, dat in velen sluimert. ,,Denk niet," zei Rector Honorine Herraeline tegen me, dat ik van de heele politiek en de heele vrouwen beweging op de hoogte ben. Ik doe niet anders dan de menschen wekken, ze laten zien dat er een buitengewoon interessante wereld om haar heen be\ staat, waarin ze zelf actief kunnen leven als ze dat verkiezen; dat geen vrouw zich eenzaam en nutteloos be hoeft te voelen, maar dat er overal andere vrouwen bereid staan haar voor te lichten en dat er overal goed en be langwekkend werk te doen is. Maar, het inzicht dat deze arbeid aangepast moet worden aan de capaciteiten van de werkster en dus vaak, vooral in het begin, op bescheiden schaal moet wor den ingezet, dat inzicht komt meestal niet dan na veel innerlijken strijd en na minstens n ernstig gesprek in mijn rectorskamertje. , ,,Er zijn nu meer dan duizend vrou wen op de school geweest van 17 tot 73 jaar oud en behoorende tot alle la gen en standen van de maatschappij. De meeste oudleerlingen hebben met ons contact gehouden, en zoo weten wij dat ze naar alle kanten zijn uitge zwermd in haar politieke en maat schappelijke belangstelling. En zoo weten we ook, waar vrouwen te vinden zijn, die zich werkelijk voor bepaalde stroomingen interesse er en en daarvoor willen werken. Ik geloof in alle be scheidenheid, dat in het openbare le ven van 2weden nu al iets van het resultaat van ons werk te merken is; in ieder geval is dit het goede begin." OP het pas afgeloopen internaat op De Vonk te Noordwijkerhout is met dit'begin een begin gemaakt. Meer dan dat was het niet. Een week is ver schrikkelijk kort als het er om gaat een rooster van lessen en voordrachten te maken. Maar wat een aardig begin I Dertig meisjes en vrouwen van 19 tot 43 jaar, van stad en platteland, die er toch, net als in Zweden, in slaagden een zekere eenheid te vormen, die een rustige aandacht hadden, welke het spreken voor haar leidsters een genoe gen maakte, die wat moeizaam maar heel gewillig zich inspanden om onder leiding van mevrouw Royaards een spreekkoor te vormen en daarbij de verschrikkingen van de afzonderlijke beurt moedig doorstonden. Het aanschouwelijk onderwijs in de staatsinrichting, voorafgegaan door drie duidelijke lessen van Mr. Corry Tendeloo, omvatte in Den Haag een zitting van de Staten-Generaal en pp De Vonk zelf hoogst geanimeerde ver kiezingen, waarbij toekomstige volks* redenaressen zich openbaarden. Ge leidelijke afschaffing van het mannenkiesrecht behoorde tot een van de meer radicale partijprogramma's! DE kroon op deze lessen vormde ten slotte de Vrouwen-Landdag, waar ditmaal heusche politieke vrouwen, niet meer van een publieke tribune'af, maar van zeer nabij konden worden aangehoord. En wat was er al niet te hooren ! Dat men een minister pas na een jaar antwoord mag geven, tenzij men hem heel onbeleefd, maar wel veel sneller interrumpeert. Dat de acoustiek in de Tweede Kamer zoo slecht is, dat niemand te verstaan is, hetgeen een practische vrouw dom vindt. Dat de gemeenteraad een prach tige gelegenheid biedt om moederlijke zorgen maatschappelijk nuttig te ma ken, en nog zoo veel meer. Johanna Westerman, mevrouw Bakker-Nort, Itallie-van Embden en Verwey-Jonker vertelden van haar werk, de resultaten en de teleurstellingen, op zoo'n wijze, dat de bijna honderd aanwezigen een duidelijk beeld kregen van wat men zou kunnen noemen Hef en leed en.... nut van de vrouw in de politiek. Mevrouw Bakker-van Bosse wist ten Slotte met haar zeldzame en typisch vrouwelijke welsprekendheid te doen beseffen, dat de onredelijke oerkrach ten in mensen en maatschappij niét weg te dringen zijn, maar wél dienst baar gemaakt kunnen worden aan re delijk, mensen- en vrijheidslievend in zicht, opperste formuleering van de taak der aandachtig luisterende aspi rant-staatsburgeressen. Het internaat op De Vonk en de Vrouwen-Landdag, een goed begin van een groot werk. W. H. POSTHUMUS-VAN DER GOOT Prijsvraag HET Comitévoor een gemeen schappelijke Actie tot Hervor ming onzer Huwelijkswetge ving" heeft een prijsvraag uitgeschre ven voor de samenstelling van een populair geschriftje, waarin de voor de gehuwde vrouw en moeder pijnlijkste gevolgen onzer verouderde huwe lijkswetten, zoowel ten aanzien van persoonlijke- als vermogens-rechten worden uiteengezet aan de hand van gevallen uit de practijk en juris prudentie. Het geschriftje mag niet grooter zijn dan n octavo-vel druks (plus minus 5500 woorden); de getypte copie in vijfvoud vóór i Mei 1937 in te zenden aan den Secretaris van het Comité: Mr. v. Dullemén, Waldeck Pyrmontlaan 2, Amsterdam (Zuid). De copie te onderteekenen met een pseudoniem en in te sluiten een ver zegeld couvert vermeldende op de bui tenzijde datzelfde pseudoniem en inhou dende opgave van naam en adres van den schrijver. Ter beschikking, wordt gesteld n prijs van ? 100.?, n van ? 50.?en n van ? 25.?voor 'de geschriften, welke door het Dagelijksch Bestuur als de beste worden geoordeeld. De in zenders moeten bereid zijn afstand te doen van hun auteursrecht ten be hoeve van het Comité, wanneer dit tot uitgave van een of meer der bekroonde geschriftjes overgaat. De stem STRAKS zal ik hem door de radio kunnen hooren en omdat ik niet erbij kan zien, zal het een aftreksel van een brokstukje van eigen geluid zijn, maar als je erg graag iets wilt herken nen, misschien gelukt het dan wel een heel klein beetje: een slechte gramof oonplaat is toch nog altijd een aanleiding om in jezelf naar werkelijke muziek te luisteren. Dit moet iets dergelijks zijn, er moet zoo iets als herinneringsgeluid ontstaan, want eigenlijk herinner ik me de klank van zijn stem niet. Het is ook al zoo lang geleden, het is haast niet na te rekenen; zijn het 10 jaren (of is het al langer?) ik weet het niet en het kan mij niet schelen omdat het eens zoo was: herfstwind over de brug waar je samen tegenoptornt, het laatste avond licht in het water dat je trekt, waar je even naar moet blijven staan kijken: Zou je het aandurven....? Waarom niet ? Juist omdat het niet zoo eenvoudig dreigt te worden, er is moed voor noodig en kracht en er zijn van die jaren waarin je moed en kracht meent te hebben voor alles wat hevig is, alles wat moeilijk is, alles wat erg van je wordt verlangd. Waarom *zou je niet durven en groeien in je eigen overmoed en fel strijdlustig opkomen voor iets dat ver overd wil worden, waarom niet? Het water en de wind en de ingehouden mannestem, het strakke gezicht, de emotie, de herfst en het nog zoo jong zijn, ze verjagen allen twijfel alle aar zeling. Natuurlijk durf je het aan en je hebt het niet gekund, je hebt het niet afgemaakt en nooit weer het ge zicht gezien, de stem gehoord. Tot nu vanavond hij spreken zal over een droor, technisch onderwerp, een onderwerp waar jij heelemaal geen belang in stelt, dat je niet raakt, maar misschien, wie weet, kun je tot luisteren dwingen om der wille van de stem. De omroeper kondigt aan, de stem zet in.... misschien is er iets terug te vinden van de Amstelbrug en den wind over het water, maar het verdwijnt on der de woorden, die zeer wetenschap pelijk en technisch een mij volkomen onverschillige zaak uiteen zetten;,je zoekt tevergeefs, je kunt niet herkennen je zet af, je sluit weg met een bijtende teleurstelling omdat je het zoo graag gewild en' zoo stellig verwacht had.... De woorden ze raken je niet, ze laten je koud en het is nu niet meer, erg, dat je het indertijd niet hebt gekund, het spreekt na al die jaren eindelijk van zelf. S. = EEN RECEPT VAN DE l Ingezonden mededeelingen be- \ \ treffende een Fransche f l 'Chocolade Mousse i | TN een klein Parijsch restaurant f l* raken wij in vervoering over eens | mousse. De kok komt uit dédonkere f i keuken gesneld om het gemakkelijke | f recept met veel woorden uit te leggen. f l In weinig woorden is het: | f Neem voor 6 personen 8 reepen f f (240 gram) gewone pure chocolade f | (5 cent per reep). f | Smelt de reepen in n pan. Vooral | | niet koken! Daarom de pan liefst in | l waterbad gestoken. | | Nu de pan van 't vuur af en zes f | ei-gelen, stuk voor stuk met een vork, | \fijnmakende, toevoegen. | f Meng de eigelen goed door de i f chocola en voeg al roerende het over- f f gebleven geklopte eiwit toe. f | Indien u over meer eiwitten mocht f f beschikken, roer deze dan door de | | mousse. Zij wordt luchtiger wat f f ook voor een mousse een deugd is 11 "iiiiiiiiiiiimirumimmmimimiiimiMiiiiimiiiHfiiiHiHiMiiiT NIEUWS UIT DE VROUWENBEWEGING E Fransche Senaat beziet op het oogenblik een wetsontwerp be treffende de uitbreiding van de han delingsbevoegdheid van de gehuwde vrouw, een onderwerp, dat ook in Nederland wel eens aan de orde mocht worden gesteld. Het voortreffe lijke juridische comitévan de ge zamenlijke Fransche vrouwenvereenigingen volgt deze beraadslagingen op den voet en heeft zoo juist beslo ten den heeren senatoren een bezoek te brengen om het vrouwenstandpunt nog eens in herinnering te bren gen. (~*ABR1EL Delattre heeft bij de vJ Chambfe des Députés een wets ontwerp ingediend met de strekking vrouwen als bijzittend rechter" bij de Fransche kinderrechtbanken be noembaar te verklaren. >?«**',, EEN MODESHOW en wat er aan voorafging WIJ zitten op stoelen, langs de wanden van Metz & Co.'s eerste en tweede verdieping geschaard, en bezichtigen de voorjaars collectie. Met elkaar vormen wij een ietwat speciaal publiek: een publiek met karakter, men zou ook kunnen leggen: een lichtelijk eigenwijs publiek. Wij bewonderen (natuurlijk!) de Parijsche Mede, en willen graag haar voorschriften opvolgen, maar niet op slaafsche wijze l Wij wenschen onzen eigen smaak niet geheel op zij te zetten, en wij verlangen dat er met óns figuur rekening gehouden wordt. Bovendien houden wij niet van het begrip modetint", maar wenschen wij kleuren en stoffen te dragen, die met onze persoonlijkheid in overeenstem ming zijn. En daarom prefereeren wij déze imprimé-stoffen, omdat ze niet gewoon" zijn; daarom bewon deren wij het lichtgroene tailleurtje met de afneembare pelerine (die dus ook los over de blouse gedragen kan wor den), en de georgettèblouse met rijen pailletten bezet; en daarom zouden wij graag zoo'n avondjapon bezitten van Italiaansche zijde, vóór dichtge knoopt als een sportjurk, en met kraag en ceintuur van verguld linnen. Verre weg het grootste deel dezer origineele collectie wordt op eigen ateliers ver vaardigd en dat heeft heel wat voeten in de aarde. Het is al begonnen in het vorig jaar September: toen al moesten er stoffen bezichtigd voor de voorjaarscollectie; en de laatste drie maanden is er hard gewerkt: stoffen koopen (weinig me ters van een extravagante stof, veel van een courante), dan volgt de eerste serie ontwerp-teekeningen, en wordt het geteekende model gemaakt van goedkoop katoen. Hierbij moet ter dege rekening gehouden worden met den aard van de stof die men denkt te verwerken: georgettèb.v. kan alleen voor een ruim model gebruikt worden, linnen is slechts geschikt voor een eenvoudige japon of mantel. Naar het katoenen model wordt nu de stof ge knipt, tamelijk royaal, opdat men nog eenige speling overhoudt. Dan wordt de jurk gepast; nu kan men eerst volledig het effect beoordeelen. Alle garneering moet eerst geprobeerd wor den : een breede kraag kan op een teekening alleraardigst zijn, maar in werkelijkheid, gemaakt van een be paalde stof, zeer tegenvallen. Ge woonlijk moet er drie maal gepast TaHleur met afneembare peltnnt; georgettèblouse met patfetten; ovond/abon van Italioonsche zi/Je, met kraag en ceintuur van verguld linnen V werden. Van een collectie als deze is ongeveer 25 pCt. op de nieuwe Parijsche modellen geïnspireerd; het ove rige is al vóór Februari klaar, en moet soms nog haastig veranderd worden, wanneer Parijs deze of gene lijn blijkt te verwerpen. Men kan zich dus wel denken dat de zorgen van ontwerper en uitvoerders niet gering zijn, en dat er menige zucht van verlichting geslaakt wordt, wan neer de eerste mannequin de trap af daalt, en door het publiek met geest drift wordt ontvangen. V. v. D. B. Foio H. Ruedi S.A. Blauwe Regen aan het Meer van Lugano en Montc San Sah'atore ZUID.ZWITSERLAND LUGANO EN LOC ARNO voor een ideale lentevacantle aan de oevers van het Meer van Lugano en het Lago Maggiore: Het geheele jaar door voor automobilisten bereikbaar dank zij het speciale autotransport door de Alpentunnels. Zeer gezond klimaat. Zuidelijke vegetatie. Talrijke excursies. Zeer voordeelige abonnementen op de spoorwegen in de om geving. Gemakkelijk en vlug te bereiken via Ootthard- en Siiriplonroute. Hotels en pensions voor iedere beurs. Een verblijf in de lente aan de zonnige oevers van de heerlijke Zwit. sersche meren overtreft alle verwachtingen, die het woord lente" onwillekeurig opwekt. ' Bovendien is Zwitserland een der goedkoopste reislanden omdat: 0 ondanks de devaluatie van den Zw. frank met 30°de hotelprijzen niet verhoogd zijn en de koopkracht van den gulden zelfs IS0,'o hooger is dan vroeger, , 0 de 30?45°'o reductie op Zwitsersche reisbiljetten en de verlaging van den benzineprijs met 30°'0 voor buitenlandsche automobilisten van kracht blijven, 0 de gerenommeerde Zwitsersche hotels voordeelige arrarigementen alles inbegrepen" voor 7 dagen vanaf f 20.?bieden.' , | 0 er rdirecte hichtverbindingen met aansluitende treinverbindingen bestaan. Daarom: . NAAR ZWITSERLAND IN LENTETOOI/ Ideale vacantle. Lente aan de zonnige oevers van het ' M EER VAN GEN VE GENÉVE LAUSANNE VCVCV MONTREUX en andere charmante plaatsen. Bloemen Zon Alle sporten Lommerrijke boulevards Talrijke excursies -r Heuvels Bergen. CENTRAAL ZWITSERLAND - VIERWALDSTATTERMEER Uw vacantieland in de lente l 7-daagsche abonnementen voor een willekeurig aantal tochten per boot en bergspoor in het Viervvaldstattenneergebied. L U ZE R N aan het klassieke meer, voor sport, gezondheid en ontspanning. Hotels in alle prijsklassen. Kurzaal, golf, tennis, strandbad, hlstorisphe bezienswaardigheden. Ontelbare excursies per spoor, boot en auto in het gastvrije Urschweiz". W E G Q l S. Het meestbezochte lente-kuuroord aan het Vierwaldstattermeer. 27 hotels met 1500 bedden. Excursiecentrum (zon, bloesem),, sport, ontspanning. VITZN AU. De Riviera in het hartje van Zwitserland, in het voorjaar voor een kuur«MI sportverbiijf bijzonder geschikt. i ? ? , ?? ' INLICHTINGEN EN PROSPECTUSSEN i Zwlt««r*eh V«rkear*bur«au, Konlngiplcin . ft, Amsterdam «n da r«l«bur««ux PAO. II M GROENE »