De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1937 3 april pagina 4

3 april 1937 – pagina 4

Dit is een ingescande tekst.

S... i Ordonnans: Heeren.^de 'generaal Franco laat vragen wat er voor hem te doen i's." De neeren : Corvee piepers jossen .' (Vendredi, Parijs) Nu krijgt u een idee, mevrouw, van wat die arme menschen in Madrid eiken dag moeten uitstaan!" (Sydney Bulletin) ,0 hemel, nu heb ik hem met wit garen gehecht!" (Marianne, Parijs) Een ongeluk met het kleine wagentje r:. (Oer lustige Sachse, Lefpzig) 16 DE GROENE No, 3121 ?».... Op een keerpunt f TELKENS weer hebben de vreed zame naties zich ingehouden, ge weifeld, rechtsomkeert gemaakt, zijn gevlucht; maar terwijl hun voeten nog vluchtten, rees in hun gemoed een grim mig verzet. De een na den ander Rus land na de ondervindingen in Mantsjoerije en de West-Europeesche mogendheden na de gebeurtenissen in Abessyni hebben halt gemaakt, zich schrap gezet en zijn begonnen zich te bewape nen. In Engeland is het belangrijkste feit van de drie laatste maanden zonder twijfel de eenstemmigheid der publieke opinie van alle schakeeringen in 'den steun van het bewaper.ingsplanderregeering geweest. En terwijl het volkomen waar is, dat bewapening geen doel op zich zelf is, maar alleen als instrument voor een moedige en wijze politiek, gclooven wij dat Baldwin en zijn opvolger nu zij eenmaal het middel hebben gewild, vroeger of later gedwongen zullen worden, ook het doel te willen. Maar het is niet alleen bij de traditio neel vredelievende naties, dat de wal het schip heeft gekeerd. De aankondiging van het Engelsche bewapeningsprogram en de volteekening van de Fransche defensielecning zijn gevolgd door de publicatie van de pauselijke encycliek. En op het oogenblik dat Hitler er aan herinnerd is, dat er eens een Duitsche weg naar Canossa heeft geleid, heeft Mussolini een even scherpe waarschuwing gekregen, dat sommige Italiaansche we gen naar Caporetto (de plaats van de groote Italiaansche nederlaag in den wereldoorlog) leiden. Het is nog niet geheel mogelijk, de uitwerking van de Italiaansche debacle in Brihuega op den uitslag van den Europeeschen oorlog n Spanje te overzien. Het kan zijn, dat de zwarte en blonde Mooren, die door Franco in der haast zijn opgetrommeld, er in zullen slagen, het oprukken der regeeringstroepen tot stilstand te brengen. Het kan zelfs zijn, dat Madrid onhoudbaar zal blijken. Maar wat er ook op het Spaansche oorlogstooneel zal gebeuren, het breken van het moreel der Italiaansche troepen in Castiliëis een beslissende gebeurtenis. Deze nederlaag dreigt een groot deel van Mussolini's levenswerk ongedaan te ma ken. Deze Romeinsche dictator heeft er immers naar gestreefd de wereld ervan te overtuigen, dat zij te rekenen had met een verjóngd en gemilitariseerd Italië. Indien hij nu het verwijt niet kan ontgaan, dat de Italianen hun leeuwenmoed ver liezen zoodra zij zich tegenover Europeesche troepen bevinden met een weinigje modjrne bewapening, zal het prestige van het fascistische Italiëin geheel Europa als sneeuw voor de zon ver dwijnen. Komt van Oostenrijk de victorie? HET prestige van Italiëschijnt al weg te dooien in Oos tenrijk, welkshoorigheidaan Italiëeen van de symbolen van Ita lië's macht was. De voet balmatch t e Weeen op Palmzondag, was reeds een kwaad voorteeken voor de Von Sthuschnlgg Italianen, die van het veld werden gefloten, nadat de Oosten rijkers twee goals tegen hen hadden gemaakt. Men zegt, dat de Oostenrijksche regeering er achter is gekomen. dat Italiëbezig was het aan Duitschland over te leveren als een tegenpraestatie voor Duitschen steun aan Italiaansche desiderata in de Middellandse hèZee. Von Schuschnigg is er de man niet 'naar, zich zulk een verraad te laten aan leunen en heeft prompt geantwoord met een actie voor een overeenkomst met Tsjecho-Slowakije en Hongarije. De suc cessie-staten van de Habsburgschedubbelmonarchie hebben sterke gemeenschap pelijke belangen bij een tegenweer tegen Duitschlands drang naar het ZuidOosten. Het lijkt haast wel, of zij ter elfder ure niet alleen hun gezamenlijk belang inzien maar ook dienovereen komstig gaan handelen En een consoli datie van Zuid-Oost-Europa tegen alle pogingen tot overheersching door mach ten van buiten zou een ontzaglijke ver sterking van den Europeeschen vrede beteekenen. Er zijn teekenen van een keerend getij in Europa en in Engeland zelf- Wij kun nen nog niet zeker zijn of zij een werke lijke keer beteekenen, of slechts opper vlakkige tegenstroomingen zijn. In ieder ^eval, zelfs indien wij den stroom meekrij gen, is het zeker, dat hij ons zeker niet in behouden haven zal brengen, als wij er bij gaan neer zitten en onszelf feliciteeren met onze meesterlijke passiviteit. Men kan niet stroom-opwaarts drijven; en als het getij op het oogenblik werkelijk onzen riviermond binnenloopt, moeten wij klaarstaan om van dezen vloed gebruik te maken. De tegenspoed der dictatoren is onze kans. (Hoofdartikel in The Economist, Londen) Na*pel der mlalnkte Nazlopntacli In Hongarije ONDANKS felle reacties van be langrijke organen der Hongaarsche publie ke opinie en demon stratieve redevoerigen, was de houding van den premier na de ontdekking der sa menzwering opmer kelijk zwak. Ook zijn Admiraal Horthy .<dementi's"zinspcelden op veel grootere voorbereidingen tot een Putsch, dan het publiek anders ver moed zou nebben. Zijn verklaringen over de onschuld van het-Duitsche gezantschap in Boedapest waren duidelijk door Berlijn gedicteerd; baron Hahn, de Duitsche persattaché, was ongetwijfeld zeer geïnteres seerd in het Hongaarsche radicalisme en de gezant, de zoon van den ouden generaal Von Mackensen, is overgeplaatst naar de Wilhelmstrasse. Tegelijk met Daranyi's ontkenningen kwam de anti-Habsburguitbarsting van de Giornale d'Italia, als een opvallende gehoorzaamheid van Rome aan Berlijn, gezien Mussolini's welwil lende belangstelling voor de restauratie nog kort tevoren. De sleutel voor de binnenlandsche situatie van Hongarije is de positie van den Regent, admiraal Horthy. Het is een publiek geheim, dat hij onge veer even goed in staat is, een constitutie te verdedigen (zelfs al is het de duizend jaar oude van Hongarije) als president Hindenburg dat in zijn laatste jaren deed. Het is ook bekend, dat hij bezeten is door een anti-Habsburg obsessie en Hitleriaansche sympathieën heeft en dat de radicale Marton-Mécsergroep nog steeds tot de regeeringspartij behoort, omdat de Regent haar daarin wenscht te behouden. En zoo lang dat het geval is, is het moeilijk voor de leden der oppositie als graaf Bethlen en Tibor Eckhardt, hoewel zij het eens zijn met Daranyi, in de regeering zit ting te nemert. Toen onlangs minister Kozma zich terugtrok is het ministerie van Binnenlandsche Zaken zonder leiding gelaten. Daranyi heeft het tijdelijk waar genomen, maar er zal veel van afhangen, wien hij als zijn opvolger benoemt. Want Gömbös had" het departement zoo volgestopt met Nazi-aanhangers, dat de instel ling van een heftig Germanophiel regime hierdoor sterk vergemakkelijkt zou zijn. De ondermijning van het uitvoerend gezag op deze wijze is veel bedenkelijker dan de Putsch die gedreigd heeft, dat de Honr gaarsche regeering een opstand, zelfs een behoorlijk gewapende, gemakkelijk zou kunnen onderdrukken, als zij werkelijk wilde. (The New Statesman and Nation, Londen) I>emazeniuhetuon-interventle-net PHILIP Noel Baker heeft onlangs bij de behandeling der non-interventie in het Lagerhuis in een knappe speech zes bedenkelijk groote mazen in het non interventie-net aangewezen. De eerste is, 1 dat er geen lucht-contróle is'. De fascisti sche landen hebben zich reeds vroeg tegen eiken vorm van controle op dit terrein verzet en nog steeds kunnen de Italiaan sche vliegtuigen naar Marokko of Mala ga en de Duitsche 's nachts over Frankrijk vliegen. Ten tweede zijn de Canarische eilanden, die in handen der rebellen zijn, althans vooreerst, nog niet betrokken in het plan. Ten derde is het controle-plan niet van toepassing op niet-Europeesche landen. Het vierde en vijfde gevaarlijke puilt in het controleplan zit in de rechten en plichten van de controleurs en bewakers Theoretisch moet het volgende gebeuren Als een controleur ziet, dat het schip waa ? <t * dei hij op vaart oorlogsmateriaal uitlaadt, bericht hij dat vertrouwelijk naar de commissie in Londen. De commissie stelt dan de regeering op de hoogte wier onder danen schuldig zijn aan de schending der overeenkomst en deze regeering moet de schuldigen dan straffen. Men mag zich wel afvragen hoe snel de Duitsche en Itaiaansche regeeringen wel zullen zijn in het bestraffen van hun onderdanen, die helpen aan de vernietiging van het ,.roode gevaar" in Spanje. Maanden uit stel en schijnvonnissen behooren tot de mogelijkheden. Een goede methode om dit te voorkomen zou zijn, de rapporten der controleurs dadelijk voor de pers be schikbaar te stellen. Wie het eerlijk meent met de non-interventie kan daartegen geen bezwaar hebben. Wat de bewaking betreft, rijst de vraag in hoeverre Itali en Duitschland te vertrouwen zijn. Slechts weinig vrienden van de Spaansche regee ring vinden het een prettig idee, dat Italiaansche en Duitsche schep ?n de kust der regeeringspartij bewaken. Het plan der gemengde patrouilles is verworpen, maar er is geen enkele reden waarom er b.v. geen Fransche officieren op Duitsche en Italiaansche oorlogsschepen geplaatst zouden kunnen worden en omgekeerd. Hun tegenwoordigheid zou het vertrou wen in de werkzaamheden der fascisti sche bewakers zeer versterken. Maar het zesde'en meest gevaarlijke ,,gat"is, dat het plan de Spaansche sche pen er geheel buitenlaat. Zij zijn als te voren vrij in hun komen en gaan, beladen met zooveel manschappen en wapenen als zij maar kunnen bergen. Het is niet te verwachten, dat de Duitsche en Italiaan sche bewakers veel hulp de regeeringskust zullen laten bereiken. Maar als zij het de rebellen willen laten winnen, is niets een voudiger, dan Duitsche en Italiaan sche handelsschepen voor een schijnbetaling aan generaal Franco te verkoopen en hem daarmee zooveel hulp te bezorgen a?s hij noodig heeft. (Manchester Guardian) Dnitsch-Spanje IN het theater Eu?I genia te San-Sebastiaan werden tableaux-vivants ver toond, gewijd aan de glorierijke gebeurte nissen, waarmee de geschiedenis van het nationaal-socialistische Duitschland gepaard is gegaan. Na QueipodeLlano de voorstelling had een plechtig huldebetoon voor de leiders van het Derde Rijk plaats. Het publiek heeft het Duitsche volkslied gezongen, en bij den uitgang hebben defilés plaats ge had ter eere van dit groote land. (Diario de Navarra, Pdmpelune) De Parljsche tentoon?telling en Hitler TIJDENS een interview, dat Hitler te Berchtesgaden aan den journalist PaulVerner heeft toegestaan, deed hij de volgende uitlating: ,,De tentoonstelling in Parijs zal zeker een groot succes wor den. Ik zal al mijn best doen, dat er een zoo groot mogelijk aantal Duitschers heen gaan. Natuurlijk zal dat niet gemakkelijk zijn. Schacht laat niet gemakkelijk devie zen los. Het spijt mij, dat ik zelf niet kan gaan, want als er n reis zou zijn, die ik graag zou maken, zou het deze wel zijn." En toen de interviewer hem er opmerk zaam maakte, dat niets zich tegen de ver vulling van dien wensch zou vérzetten, antwoordde Hitler:.,,Ik geloof, dat het verstandiger is te wachten mijzef dit ge noegen te gunnen, tot ik mij eerst uit zaken heb teruggetrokken." (Weltwoche, Zürich) Goebbels klacht KOMT men in een een dorp van b.v. 800 inwoners dan kan het gebeu ren, dat een vergade ring slechts een g tal van 6p tot 80 be zoekers bijeenbrengt. Daaronder zijn dan twee dozijn leden van de Hitlerjugend Ootbbt van de, Bund De\vtscher Madel.enz.. Het zaaltje zou echter esn drie- a vierhonderd menschen kunnen PAG. 7 DE GROENE Ne. 3122 bevatten. De 80 bezoekers zitten dan wat verlegen langs de muren, hier eens een en daar weer een paar. Behalve deze paar menschen ziet de spreker leege steelenen banken. Hij heeft soms vijf, zes uren treinreisachter zich en moet nu in deze onwaardige omgeving het evangelie van Adolf Hitler verkondigen. Hij spreekt en spant zijn beste krachten in om uit deze mislukte vertooning nog te redden, wat er te redden is.'Meestal zal het hem niet lukken, wanfhet geestelijk contact tusschen spreker en toehoorder ontbreekt in dergelijke bijeenkomsten. Na de rede stamelt dan menige voorzitter nog een aantal slcchtgekozen woorden: met tal van valsche klanken erdoor wordt dan door het handjevol menschen nog het Duitschland- en Horst Wessellied gezon gen en daarmee is het failliet der ver gadering volmaakt. Dergelijke politieke vergaderingen zijn niets anders dan geweldige blamages voor de plaatselijke beweging.... De gezagdrager, i,c. de plaatselijke voorzitter moet acht dagen voor de vergadering de S.A. en S.S. de , .Naziona l-Sozialistische Frauenschaft", de Hitler-Jugend en B. d. M., hetArbeidsfront en ook andere vereenigingen als de oud-strijders-bonden voor een leden appel bijeenroepen en hen voor de ver gadering propaganda laten maken. De zaal moet behoorlijk verwarmd zijn en 's zomers moet men zoo min mogelijk vergaderingen organiseeren. Ee voor zitter mag principieel na het einde der politieke speech niet meer spreken. Waarom zou die rede nog aangevuld moeten worden? De redenaar geeft een gesloten geheel en daarbij blijft het. De spreker moet van het station gehaald worden en men moet er op staan, dat de plaatselijke afdeeling ook overigens in elk opzicht voor hem zorgt. De betaling van dm spreker moet voor de vergadering afgehandeld zijn. Het gaat niet aan, dat de penningmeester als de spreker betaald moet worden, niet aanwezig is, er niet is of meedeelt, dat hij nergens van weet, en het honorarium dat den spreker toekomt moet hem uitbetaald worden, want het is een onmogelijke toestand, dat bij het einde der vergadering er nog een lang debat over geldzaken ontstaat tusschen spreker en plaatseijke voor zitter. Rijksgouwleider voor Pomtneren Max Gronauer in de Monatsblaüer der Reichspropagandaleitung der N.S.D.A.P. M Leon Blum Blnm's rede over CUchy | EN was het er algemeen over eens, dat Blum's rede bewonderenswaardig was. Toch had de minister-president een zeer moeilijke taakte vervullen;de radicalen moest zooveei mogelijk gerust gesteld worden; de communisten moch ten niet te zeer gekwetst worden; eenigen overijverigen socialisten vooral den bur gemeester van Clichy, Auffray, moest de waarheid worden gezegd en ten slotte moet de ,,sfeer" van vertrouwen, hoop, hersteld worden, die atmosfeer van een heid, die acht dagen te voren het welsla gen van de leening tot resultaat had ge had. Deze kwestie was onmogelijk voor elkaar te brengen door de belangrijke vragen te vermijden; zelfs een middel matig spreker zou er voor terug geschrikt zijn, een dergelijke methode zelfs maar voor mogelijk te houden. Blum dacht er dan natuurlijk ook niet over. Integendeel hij stelde zich tot taak alle kwesties tot den grond toe te behandelen en ze volle dig te ontwarren, zpnder ook maar iets in de schaduw te laten, met een onver gelijkelijke behendigheid lof. en blaam, beloften en reserves, bezweringen en dreigementen uit te balanceeren". Toen hij van het spreekgestoelte af daalde was er geen afgevaardigde, die niet erkende dat deze rede meesterlijk was geweest. ,,Er was genoeg gelegenheid om er meerdere omejetten uit te bak ken", merkte een afgevaardigde der oppo sitie tijdens een pauze in de zitting op, maar uw leider heeft er zich door ge slagen zonder n ei te breken." (Maninne, Parijs) De kleine caricaturen in den tekst zijn uit Marianne" FANTASIE EN WERKELIJKHEID IN AFRIKA Wat is dot een foto morgana?" Aldui «tltllTr»vMo(Rome)iiehd« uliaan. , * .,, 5the penetratie In Noord-Af r Ik» voer «n d« JO, JO. . . . noem net moor ZOO.' wijie w»iropdeEnj«l*ehenerop re»f«eren De zieke Wede en hoor verpleger (Nebelspalter, Rorschach) TE MOOI OM WAAR TE Z//N En wee dengene die een hond noor Be/gi'ëdurft uitsteken.'" (Réilités, Brussel) John Buil vindt het geen pretje, op twee paarden te rijden (Chicago Tribune) Zie je dat, lieve .... een nddktlooper!" (Monstlque, Charleroi)

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl