7 Financiën en economie DE TOESTAND IN AMERIKA C. A* Klaasse ER zijn enkele verschijnselen te signaleeren, die op het oogenblik voor den stand van de con junctuur in de V.S. symptomatisch zijn, en die misschien voor het verdere ver loop van de business-cycle" van groote beteekenis kunnen worden. In de eerste plaats dan is er de sta kingsgolf die steeds verder om zich heen grijpt. Deze stakingen hebben natuurlijk de directe consequentie van mindere bedrijvigheid in de betrokken ondernemingen, hetgeen zich voort plant op déindustrieën die de leverantie van grondstoffen verzorgen. Voor zoo ver nu maar de totale consumptie door de staking niet vermindert doordat de stakers hetzij uit eigen besparing, hetzij uit steunkassen hun levensonder houd bestrijden beteekent dit ver loop alleen maar een verschuiving van productie en afzet naar een later tijd stip, en hoeft er nog geen sprake te zijn van duurzamen invloed op de conjunc tuur. Hoewel de stakingen veelal niet direct samenhangen met acute looneischen, doch veeleer het recht tot organisatie de inzet is, spreekt het van zelf, dat op den achtergrond van deze beweging de loonkwestie staat. In verscheidene bedrijfstakken heb ben trouwens reeds verhoogingen van den loonstandaard plaats gevonden. In dat licht bezien gaat het dus hier om een tendens tot verhooging van de productiekosten. Dit vraagstuk heeft weer tweeërlei aspect: de invloed op de winstcapaciteit der ondernemingen, en de invloed van een eventueele wijziging in de inkomensverdeeling tusschen ar. beid en kapitaal op de algeheele con junctuur. Het eerste aspect is voor de short run van het meeste belang, het tweede voor een beschouwing op de long run. Nu is de invloed van loonsverhooging op de winstcapaciteit moeilijk te voor spellen, omdat dat vraagstuk direct samenhangt met de mogelijkheid om kostprijsstijging af te wentelen op de gebruikers door prijsverhooging. In eiken bedrijfstak zal dat verschil lend zijn, al naar de concurrentie onder aanbieders en de elasticiteit van de vraag de afwenteling van de kosten stijging mogelijk maken. Slaagt de af wenteling en blijft de winst van den ondernemer procentueel gelijk, dan verandert er eigenlijk niets; prijs en kosten nemen in gelijke mate toe, de vaste rentetrekkers betalen het gelag. Lukt het niet, den prijs met de loons verhooging op te zetten, dan beteekent zulks, dat er een wijziging in de inkomstenverdeeling tusschen kapitaal en arbeid komt. Direct voert dat tot een vermindering van de ondernemerswinst. Maar wan neer men naar het andere aspect: den duurzamen invloed op de algeheele conjunctuur kijkt, kan men tot andere conclusies komen. HET is hier niet de plaats om in enkele zinsneden een conjunctuur theorie te ontvouwen, laat staan n die als de eenig juiste temidden van de veelheid dier theorieën bestempeld kan worden. Maar toch valt het niet te ont kennen, dat men meer en meer tot het inzicht gekomen is, dat de industrieele depressie die in 1929 in de V.S. intrad wellicht tot voornaamste oorzaak had de discongruentie tusschen de con sumptie en productie, voornamelijk productie van productiemiddelen. Wan neer de productiecapaciteit sterker wordt uitgebreid dan de consumptie kracht, dan moet dat tot een depressie leiden. Nu mag als vaststaand worden aan genomen dat de omvang van de kapi taalvorming van primairen invloed is op de uitbreiding der productiecapaci teit. Hoe meer besparingen, hoe grooter kans, dat men het productieappa raat te groot gaat maken, omdat de belegde besparing de productiecapaci teit «enerzijds vergroot, en anderzijds in mindering komt van de consumptie kracht. De drang tot besparing zal het grootst zijn onder de trekkers van kapi taalsinkomen. Kan men in een op gaande conjunctuur ervoor zorgen, dat de loonen een naar verhouding grooter deel van de totale productieopbrengst in het beslag nemen, dan is er een groote kans althans, dat de verhouding tus schen verbruiks- en productiecapaciteit ten gunste van eerstgenoemde verbe tert. Aldus bezien heeft het stakings- en loonvraagstuk voor de conjunctuur groote beteekenis, waarbij men zooals gezegd verschil moet maken tusschen de directe gevolgen op het winvermogen der bedrijven en de duurzame conjunc tuurontwikkeling, en dus ook duur zame winstcapaciteit. Het is misschien niet toevallig dat het tweede verschijnsel dat de aan dacht trekt: de plannen van Roosevelt terzake van de overheidsuitgaven ten einde doelbewust aldus déconjunctuur te beïnvloeden, direct verband houdt met hetzelfde vraagstuk van productie capaciteit en consumptie. Het symptoom waartegen Roosevelt zich richt is de hooge prijs van staal en koper waaraan hij overigens heel weinig zil kunnen doen maar de oorzaak van die hooge prijzen is inder daad behalve de bewapeningsvraag de productie van productiemiddelen. De toeneming van de vraag naar pro ductiemiddelen is het inderdaad, die steeds de opleving markeert, en in dien tak van bedrijf pleegt ook de depressie aan te vangen, wanneer het verbruik nog gelijk blijft maar de behoefte aan productiemiddelen is gedekt. Het is dus volkomen begrijpelijk, dat in dit stadium van de conjunctuur Roosevelt tracht het normale verloop te keer en. Het middel, dat hij daarvoor aan geeft: geen overheidswerken meer ver richten op 't gebied van ijzer- en staal constructie, maar meer in de richting van dijken-verbetering, wegenaanleg enz. lijkt wel logisch. Wanneer men die koerswijziging in den aard der overheidswerken analy seert, komt men tot deze quintessens: omschakeling van werken met kapitaalsintensieve productiemethode naar zulke met arbeidsintensieve. Het i<? natuurlijk onjuist, dat daardoor, zooals Roosevelt zegt, de consumptie stijgt. Immers de vraag naar staal beteekent ook loonbetaling aan arbeiders in die industrie, en zelfs wanneer nieuwe productiemiddelen moeten worden ge maakt om den staalafzet te bevredigen, beteekent dat weer consumptieve vraag bij de betrokken arbeiders. Maar wel is er dit groote verschil, dat bij kapitaalintensieve productie er nieuwe productiemiddelen moeten wor den gemaakt orn het bestaande tekort aan te vullen, en dat, zoodra dat is ge beurd, de eerste schrede bergafwaarts is gezet, omdat de continuïteit in de vraag daar onmogelijk is. ALDUS kan de conjunctuurgolving door den staat wel degelijk wat verzacht worden. Er is ten minste dan een doelbewuste politiek; wanneer men in den depressietijd, zooals in de V.*5., enorme overheidswerken laat verrich ten, komt er van nivelleering alleen iets, wanneer men die uitgaven in de opleving beperkt, waarbij men dan inderdaad vooral, de uitgaven in kapitaalsintensieve richting moetbesnoeien. Overigens is ook de recente belasting wetgeving betreffende heffing op onuitgekeerde winsten reeds een factor die, hetzij doelbewust of niet, de ten dens heeft, overkapitalisatie te rem men. De onderneming is eerder ge neigd ingehouden winsten voor uit breidingen te besteden dan nieuwe kapitaalsuitgiften voor dat doel te ver richten. En uitgekeerde winst kan tenminste geconsumeerd worden, ingehouden re serves per se niet. Wanneer dan ook nog de loonpolitiek in deze richting meewerkt, kunnen deze verschillende factoren tezamen ertoe leiden, dat de discongruentie tusschen productie van productiemiddelen en de consumptie, die onvermijdelijk in elke conjunctuur beweging moet ontstaan, langer uit blijft, en wellicht ook minder ernstig is. Wat nu den invloed van beide ver schijnselen op de beurs betreft, is geens zins gezegd dat deze ongunstig hoeft te zijn. Indien loonsverhooging door prijsverhooging wordt gevolgd, en de procentueele winst gelijk blijft, zal de winstcapaciteit in geld uitgedrukt refiel natuurlijk niet toenemen en dus een koersstijging kunnen mee brengen. En wat den tweeden factor betreft: het stond reeds lang vast, dat de overheidsuitgaven geen duurzame vraag.naar ae zware industrie zou beteekenen. Deze vraag moet bij den huidigen stand van de conjunctuur vervangen worden door die uit het bedrijfsleven. Als Roosevelt werkelijk een politiek van prijsdruk zou gaan uitoefenen, zag de zaak er voor de beurskoersen anders uit, maar daarop lijkt geen kans te zijn. Puzzles Prijswinnaars zijn deze week: voor het /etterroodse/ Mevr. V. Kriste-Hi/mans v. d. Douwer, Lcidschekade 49, Am' sterdam C.; voor het visitekaartje Jhr, H. Strick van Linschoten, Koornmarkt 73a, Delft. Voor elke puzzle wordt een plastiek van Hildo Krop uit geloofd. Inzendingen vóór Dinsdag op een BRIEFKAART; op de adreszijde LETTERRAADSEL of LADDERRAADSEL vermelden. stijlen komt dan vertikaal een zegs wijze te staan. i. uurwerk 2. door den runderslager te leveren voor het middageten 3. aanteekening 4. deel van den bijbel 5. officieele mededeeling van een deurwaarder 6. geneesmiddel 7. schending 8. muziekstuk 9. vlag Nieuwe opgaven Letterraadsel Van de onderstaande lettergrepen moeten 23 woorden worden gevormd, waarvan de ie en 30 letters (de laatste van beneden naar boven gelezen) een vers van Maurits Uyldert vormen. au - baan - da - de - del - den - den dink - drijf - ech - en - er - et - fie ga - gang - ge - gen - gend - gie - go gra - gre - hè- ir - kap - Ie - lee - lees len - lic - lo - lo - Ion - me - me - me men - mes - mid - mo - mo - mur na - ne - ne - neel - neu - neij - ni nis -no-o-o-o-o- om - om - on or - ra - ra - raar - ré- ren - rig - rist ro - sa - se - te - te - ter - ten - tho ? ti - toe - tri - vel - vel ^ ver - ver wrijf - zwa. Omschrijving: x. dorp in Overijsel, 2. wordt bij massage gebruikt, 3. onredelijk, 4. vul kaan, 5. eigenschap van een zwemvest, 6. rondgang, 7. vogelkunde, 8. uit vinder van een thermometer, 9. in breker, 10. wedrenterrein, u. gekleur de prent, 12. kasteel aan de Vecht, 13. inrichting voor haarbehandeling, 14. sportonderwijzer, 15. lasten, 16. tal men, 17. neger uit Midden-Afrika, 18. moeilijkheden, 19. niet rijk, 20. dorp op de Veluwe, 21. landmeter, 22. dorp in N.-Brabant, 23. echtgenooten. Ladderaadsel Op iedere sport van deze ladder een woord van 7 letters te plaatsen volgens onderstaande omschrijving. Op de .n Oplossingen Letterraadsel De deur viel schokkend uit de wand. (Willem ten Berge) i. d eken 2. e r k e r 3. drevel 4. e i n d e l ij k 5. u n d in e 6. r e uz el 7. vliegeneter 8. i n t i mus 9. e i d er e end 10. l i e d e r l ij k il- s a w ah 12. c 7 aan 13. henna 14. onderling. Visitekaartje Het beroep van E. C. A. Ooghuis, Laren-Geld, is: Genealoog-heraldicus. DE UNIVERSEEL ARNHEM" POLIS BIEDT DUBBELE VEILIGHEID: PENSIOEN BIJ LEVEN 1. Vanaf Uw zestigste Jaar pensioen van L 1000.- zoolang U leeft; 2. daarna nog extra i 5000.- voor de achterblijvende». GEZINSZORG BIJ OVERLIJDEN Bij overlijden vóór het 60ste Jaar krijgt het gezin: 1. een directe urtkeering van f. 5000.- ineens; 2. vast inkomen van f. 1000- per jaar tot 30 jaar na Ingang polis; 3. een spaarpot" van f. 5000.- tegelijk met laatste uitkeering. Bovenstaand voorbeeld geldt voor het sluiten van een Universeel Arnhem" polis op 30 jarigen leeftijd. De premie bedraagt dan I. 376.per jaar, te betalen bij in leven zijn, hoogstens tot het 60ste jaar. Universeel Arnhem" polis van de N.V. Levensverzekering-Mi], ARNHEM ff Velperplein l Arnhem, DE NIEUWE PRIJSVRAAG Baron van Münchhausen over den Zeugen-registrator Zooals men weet is in Amerika een toestel uitgevonden, dat registreert of iemand, die er mee onderzocht wordt, de waarheid spreekt dan wel liegt. Gevraagd wordt, in hoogstens i$o woorden weer te geven, wat het óórdeel van baron von Münchhausen over dit toestel zou zijn. Als eerste prijs loven wij wederom uit een Dunhül bureau-vulpen houder met artistiek uitgevoerden standaard ter waarde van ? 17.50; als tweede prijs een plastiek van Hildo Krop. De redactie heeft het recht de inzendingen te publiceeren. Op de beslissing der redactie is geen beroep. Inzendingen uiterlijk Maandag 3 Mei. Verslag en prijstoeket;ning in het nummer van Zaterdag 8 Mei. N.V. DE HOLLANDSCHE VOORSCHOTBANK KRUISWEG 70 HAARLEM De Bank verstrekt voorschotten met een minimum van?1000.-op billijke en wat de terugbetaling betreft gunstige voorwaarden onder borgtocht of zake lijke zekerheid. Een prospectus wordt op aanvraag gaarne toègezorrden. HOTEL DE WITTE" Het beste ter plaatse Amersfoort * Telef. 22 INVI MAATSCHAPPIJ VOOR HYPOTHECAIR CREDIET .IN NEDERLAND (waarmede gefusioneerd de N.V Maastrichtsche Hypotheekbank voor Nederland) Qevastigd ta -S.QRAVENHAaE Thans verkrijgbaar: 4 % PANDBRIEVEN lOO % ...... 3è% PANDBRIEVEN 98i°/0 mat 2''» uUIotinp p Jiar .V. INSULAIRE HYPOTHEEKBANK HEERENGRACHT 244 AMSTERDAM C. 4% PANDBRIEVEN d 99%% Conversie der 57. en 41/, V. Pandbr. in 4% PANDBRIEVEN d 9914% f die op de hoogte wil blijven van wat er léft in het Jodendom, zoowel binnen- als buiten onze grenzen, (eest het Nieuw IsraelietischWeekblad Uitgever J. L JOACHIMSTHAL AMSTERDAM-C. Het oudste Joodsche weekblad met de grootste oplaag. lÜfCHIMIKI Vrijdag Nederlandsche Première van een oergeestige film pakkende inhoud zeer amusant Prachtig van spel en mise en scène WILLIAM POWELL EN CAROLE LOMBARD MY MAN GODFREY (Universal Picture) Dit wereldsucces werd in Londen en Parijs meer dan drie maanden achtereen vooruirverkochte zalen vertoond. Gesoigneerd voorprogramma o.a. de NIEUWSTE ACTUALITEITEN Ophettooneel: RONNY&GRAY Acrobatisch Danspaar. Toegang boven U jaar Lone nummers van De Groen*: 20 et, Ouder dan S maanden: 60 et. Toexendtnf uitsluitend na ontvangst van het bedrac. CALATHEA CAREZZA ORAMAR STELVIO l jr f ? -. t 1 RHUMLETS CREMULA In de rij van Droste* lekkernijen zijn xes nieuwe bonbons gekomen. Stuk voor stuk 'n verrassing l ALTIJD WELKOM! Sjwutrt plaatjes voor onze albums.' PAG. 19 DE GROENE No. 3115 Itci nnb .huwwen TT weet. wn ?i\ewi\t>o1 nl* PAG. 18 DE GROENE No. 3125 /ifc#tert*»