f'\ "~ TlJfc. 1»».J1' löXi M. l ; v f r DE UNIVERSEEL ARNHEM" POLIS BIEDT DUBBELE VEILIGHEID: GEZINSZORG BIJ OVERLIJDEN Bi] overlijden vóór het 60ste jaar krijgt het gezin: l. een directe uitkeering van i. 5000.- ineens; 2. vast inkomen van t. 1000.- per jaar tot 30 jaar na ingang polis; 3. een spaarpot" van f. 5000.- tegelijk met laatste uitkeering. Bovenstaand voorbeeld geldt voor het sluiten van een Universeel Arnhem" polis op 30 jarigen leeftijd. De premie bedraagt dan f. 376.per jaar, te betalen bij in leven zijn, hoogstens tot het 60ste jaar. Universeel Arnhem" polis van de N.V. Levensverzekering-Mij. _^^v«^__ PENSIOEN BIJ LEVEN 1. Vanaf Uw zestigste jaar pensioen van L 1000.- zoolang U leeft; 2. daarna nog extra f. 5000.- voor de achterblljvenden. ARNHEM ff Velperpleln l Arnhem. HOTEL DE WITTE" Het beste ter plaatse Amersfoort * Teler". 22 N.V. DE HOLLANDSCHE VOORSCHOTBANK KRUISWEG 70 HAARLEM De Bank verstrekt voorschotten met eenminimum van/1000. -op billijke en wat de terugbetaling betreft gunstige voorwaarden onder borgtocht of zake lijke zekerheid. Een prospectus wordt op aanvraag gaarne toegezonden. IN vi MAATSCHAPPIJ VOOR HYPOTHECAIR CREDIET IN NEDERLAND (waarmeda gefusioneerd de N.V. Maastrlchtsche Hypotheekbank voor Nederland) Qavastlad ta 'S-ORAVENHAOC Thans verkrijgbaar: 4 ?/?PANDBRIEVEN lOO / at o/» PANDBRIEVEN 98*°/n met 2°'0 uitloting p.Jiar .V. INSULAIRE HYPOTHEEKBANK 4% PANDBRIEVEN a 993 4% HEEREN8RACHT 244 Conversie der 5"/t en 4l/iV. Pandbr. in AMSTERDAM c. 4 % PANDBRIEVEN & 99V* % VRAAGT VRIJBLIJVEND DEMONSTRATIE VAN DE PHILIPSTOESTiLLEN DOOM W. N. H. BAAS Radio-en ElectroTechnisch Bur. RIJNSTRAAT 26 - Tel. 22201 (na 20 uur 90771) - AMSTERDAM Z. LAMDKRUUEfi Een LANDKRU1SER heeft meer vrij vloeroppervlak en meer berg» ruimte dan elke andere Nederiandsche aanhangwagen, is dus beter bewoonbaar. Bovendien een electrisch gelascht stalen kruisframe en hydraulische remmen voor veiligheid. Ir. D. A. BONHOF, Haarlem, Jullanalaan 295, Tal. 11781 ALTIJD ACHTERAAN . . . . TOCH AAN DE SPITS Financiën en economie REACTIE op goederen en HET lijkt alles heel erg op de typische verschijnselen die een economische depressie plegen vooraf te gaan. Nog geen achteruit gang in de bezetting der verwerkende industrieën, eerder nog toeneming van bedrijvigheid, winstcijfers die nog stij gende resultaten aantoonen, maar toch al een daling van de prijzen van grond stoffen en op de aandeelenbeurs een reactie van het koerspeil. Wanneer men denkt aan het con junctuurverloop hier te lande i.« men natuurlijk geneigd, verwonderd zich af te vragen, of een zoo geringe, schoor voetende, opleving al bezuurd moet worden met een naderende depressie. Maar daarbij moet men natuurlijk bedenken dat in de Vereenigde Staten en in Engeland de conjunctuur al heel wat verder was, en dat men daar van een gematigde en op sommige gebieden zelfs van een geavanceerde hausse kon spreken. Toch was ook daar de economische toestand nog geenszins van dien aard dat men die kon aanmerken als de top in de conjunctuurgolf vlak voor de inzinking. . Zulk een top is bereikt wanneer de industrie van productiemiddelen zich tegenover een verzadigde markt be vindt, een markt van verwerkende industrieën waar de tendens nog aller minst bergaf gaat, maar de behoefte aan uitbreiding is voldaan. In zulk een stadium van de ,, business cycle" wordt het sein voor de neergaande lijn gegeven, die begint bij de industrieën van productiemiddelen en zoo zich verder uitbreidt. Zooals gezegd, in dat stadium ver keerde de conjunctuur nog niet, noch in Engeland noch in de V.S. De reactie op de goederenmarkten is meer van technischen aard, niet nog een gevolg van verminderden afzet, maar meer psychologisch van natuur, ingeschoten op verwachtingen ten aan zien van het verdere verloop. Wat niet wegneemt, dat zulk een terugslag heel belangrijk kan zijn, omdat immers de grondstofproduceerende bedrijven in het heele economisch bestel zulk een belangrijke plaats innemen dat ook een reactie van technischen aard verstrek kende gevolgen op den heelen toestand en dus ook weer op de afzetmogelijk heden kan hebben. Wat is nu wel de oorzaak van de minder optimistische ,,stemming" die de basis was van de recente ontwikke ling op goederen- en effectenbeurzen. De daarvoor genoemde factoren zijn vele en velerlei. De hausse was zuiver een gevolg van den bewapent ngswedloop, aldus velen, dus was de opleving onge? zond, er moet een reactie op vol gen. Nu moge de bewapening als basis voor de volkswelvaart hoogst ongezond zijn, een vraag die uit deze bronnen voortkomt is niet minder reëel en tastbaar dan uit welke andere bron ook voortkomend. Aangenomen, dat de vraag uit dezen hoofde tijdelijk is, en zal ophouden of verminderen, zoodra de bewapening foolproof" is, of zoodra de menschheid zoodanig fool proof" is dat men met bewapenen ophoudt, moet men toegeven dat precies hetzelfde geldt voor elke con junctuuropleving die gebaseerd is op een accumulatie van vraag voor een bepaalde bestemming. Een hausse die gegrond was op opkomst of sterke uitbreiding van het spoorwegwezen zooals zich' in de geschiedenis er eenige hebben voor gedaan een hausse die haar ontstaan dankt aan, het electriciteitswezen, de opkomst van de automobiel als massa vervoermiddel, de opkomst van de PAG. 18 DE GROENE Ne. 3127 f C. A. Klaasse J effecten beurzen radio, de kapitaalvoorziening van ka pitaalarme landen, alle hoogconjunc turen die op n van deze oorzaken waren terug te voeren waren bestemd om dood te loopen in een depressie nadat het vacuüm waaraan zij haar ontstaan dankten was gevuld. Afgezien van het feit, dat heel moeilijk te overzien is welk aandeel de bewapening in de huidige opleving heeft, valt niet te ontkennen dat in wezen de beteekenis voor den economischen toestand noch voor den short run, noch voor den long run afwijkt van die bij andere eenzijdig georiënteerde hausses en dat waren vrijwel alle. Er zijn nog verscheidene andere factoren die men aanvoert voor de momenteele inzinking van het prijspeil. De verwerkende industrie en de handel heeft in verband met het oploopénde prijsniveau groote voorraden grond stoffen gevormd. Dat moet spaak loopen zegt men, want in het tijdvak van voorraadvorming is een extravraag naar grondstoffen ontstaan, grooter dan net werkelijk verbruik, zoodat er een terugslag moet vol gen. De stelling is juist, maar evenzeer is het juist dat hetzelfde altijd en in elke hoogconjunctuur gebeurt. In het huidige conjunctuurstadium kan een verminderde vraag uit hoofde van voorraadvorming nog makkelijk opge vangen worden door een nog steeds stijgende verbruiksvraag. Wat niet wegneemt dat deze factor van groote beteekenis kan worden, want wanneer zich maar de indruk vestigt dat om deze of andere reden de prijzen omlaag zullen gaan, dan houdt niet alleen de vraag voor voorraadvorming op, maar blijft de reëele vraag ook tijdelijk uit, omdat men voorraden inteert. En dat kan fataal worden voor een eventueel labiel evenwicht in den economischen toestand. EEN ander argument, dat dieper grijpt, en meer op duurzame in vloeden wijst is dit: de prijzen van industrieele grondstoffen zijn veel sterker gestegen dan van landbouw producten. Er ontstaat aldus een dispariteit die op den duur de afzet moet belemmeren. Eén van de oorzaken van de depressie van 1929 was de enorme daling van de prijzen der landbouwpro ducten bij gelijkblijvende of minder sterk dalende prijzen van industrieele producten. Nu zijn wel de landbouw producten in prijs gestegen, maar de industrieproducten zullen veel sneller stijgen, zoodat wederom een kloof ontstaat die dezelfde nadeelige gevolgen op de afzetmogelijkheden moet hebben. Inderdaad ligt voor de ontwikkeling van de conjunctuur op den duur hier een probleem, maar het is zeker niet acuut, en het lijkt wat ver gezocht de huidige marktontwikkeling hieraan toe te schrijven. Trouwens wanneer men al deze argumenten op den keper beschouwt, blijkt dat zij alle min of meer achteraf bedacht zijn toen de reactie er al ? dubbel en dwars was. Dergelijke ver klaringen komen trouwens altijd wan neer om n of andere exogene oorzaak een markt verstoord raakt, en dan ( wordt die verstoring verscherpt doordat men al deze argumenten ziet. Ook dit keer was er een oorzaak, buiten de marktverhoudingen zelf gelegen, die den eersten stoot gaf voor een algemeene prijsdaling, nl. de ge ruchten over revalorisatieplannen in de V.S., gepaard gaande met en ten deele 1 veroorzaakt door een overvloedig aan bod van goud uit Rusland en uit hamsterbezit. 1 De revalorisatie-idee, eenmaal geIf DC GROENE No. 1117 lanceerd, had paniekachtige gevolgen en combineerde: devaluatie om prijs stijging te bewerkstelligen, revalorisatie om prijsdaling te bereiken. President Roosevelt had immers zijn opinie gegeven: de prijzen, speciaal van staal en koper, waren veel te hoog gestegen, veel hooger dan noodig was voor een loonende exploitatie der mijnen. De aanval op de stijging van het prijsniveau, door Roosevelt gedaan, zou wellicht niet zulk een indruk hebben gemaakt wanneer die niet gecoïncideerd had met den stroom Russisch goud, die Amerika in verband met zijn credietruimte-restrictie-politiek zoo dwars zat, dat men maatrege len overwoog om dien stroom te weren. Toen in verband daarmee geruchten de ronde deden over plannen om door invoerrecht op goud of zelfs verlaging van den goudaankoopprijs de gewraakte invloeden van de goudimporten op de geldmarkt en indirect op de con junctuur tegen te gaan, combineerde men dat dadelijk met den wensen om de prijzen laag te houden, een verband waaraan de Amerikaansche regeering misschien, nog heelemaal niet gedacht had. In elk geval was het euvel gesticht. Men realiseerde zich plotseling de mogelijk verstrekkende gevolgen van het goudprobleem, zooals dat is ont staan na de algemeene herwaardeering van de munten, en vereenzelvigde een revalorisatie met sterke prijsdaling, een consequentie die nog allerminst zeker is. Toegegeven, reeds voor deze ge ruchten was de New-Yorksche effecten beurs geruimen tijd weifelend, hetgeen na de sterke stijging van voorheen volkomen logisch was, en mede samen hing met de halve plannen van de regeering voor de belemmering van kapitaalimport. Maar de groote klappen in het koerspeil, vooral van de basiswaarden, zijn toch was gevallen nadat de goudwaardekwestie op het tapijt was ge komen. Toen de eerste reactie in de goederenprijzen er was, heeft men allerlei andere motieven gevonden die de technische marktpositie raken en ook een flauwe houding veroorzaakten. Op zichzelf beteekent natuurlijk de daling van vele goederenprijzen, en van de effectenkoersen voor de con junctuur een terugslag, ook al via den invloed op de speculatiewinsten en de uitgaven daaruit gedekt. Maar voor het verdere verloop zal het toch van veel belang zijn hoe de goudwaardekwestie tot oplossing wordt gebracht. Daarover een volgend maal. Schaken onder redactie van Dr. S. TARTAKOWER 'Nieuwe meesters EEN ten opzichte van de schaakkunst actief land is Zweden, waar naast het internationaal bekende glorierijke trio: Stahlberg, Stoltz, Lundin ook jonge talenten op duiken, zooals Danielsson en Karlin. Laatstgenoemde jonge meester heeft reeds heel Europa rondgereisd en zich overal met de sterkst en gemeten. Zoo heeft hij in Spanje tegen den Spaanschen kampioen Dr. Rey een tweekamp ge speeld, die remise bleef, in Finland den solieden Bök bedwongen, in Polen zelfs den fantasievollen Najdorf ge slagen. (In een tweeden tweekamp nam Najdorf echter schitterend revanche t). De hieronder volgende partij toont niet alleen de vindingrijke stijl van beide meesters, doch is ook in theoretisch opzicht waardevol. OOST-INDISCH (alt een te Warschau geapeelden tweekamp) Wit: KARLIN Zwart: NAJDORF i. d2?d4 Pg8?f6 2. Pgi?fs 3. C2?4 4. Pb i?3 5. Rei?gs Een nieuwtje ! Gebruikelijk is 5. 64. Op 5- 63 kon zooals in de Grünfeld variant de bevrijdings-stoot 5 .. .. d$ volgen, terwijl thans deze mogelijkheid buitengesloten is. 5 d7?do In aanmerking komt 5.. . .hó 6. Ddi?dz Pb8?d7 Hier kon en moest zwart met 6. Te8 en in dien daarop 7. Rhó, dan 7. Rh8 zijn belangrijkst verdedigingsstuk voor afruil behoeden. 7. Rhó l e7?05 8. Rhóxg7 kg8xg7 9. g2?gs Dit uitgestelde fianchetto is zeer krachtig. 9. ...... Dd8?e7 io. Rfi?g2 07?c6 u. o?o Pfó?e8 12. 62?64 Nu wordt het duidelijk, dat de voor naamste gebeurtenissen zich op de e- zoowel als op de f-lijn zullen afspelen. 12 Pe8?c7 13. h2?hs f??f6 14. Pf3?h4 ? Pc7?-eó Rf8?g7 o?o 15. Pc3?ea c6?c$ Zwart tracht het veld d4 te veroveren 16. d4xc5 dóxcs 17. Pc2?es Pd7?b6 18. b2?b3 Pe6?d4 19. f2?f4 esxf4 20. g4xf4 f6?f5 21. Ph4?fs Pd4xfs+ Op dadelijk 21 .... f 5 xe4 zou niet 22. P x d4, 63 ! l Taei, Dfó, doch, zoo als in het verloop van de partij zal geschieden, Taei i volgen 22. Tfi x f3 l Het tijdelijke offer van den pion op 64 zal ruimschoots zijn rente op brengen. 22 f$ x 64 23. Tai?ei Rc8?f5 24. Tf3?03 Ta8?d8 25. Dd2?f2 Td8?d4 26. Pcs x 64 Dc7?7 Zwart heeft zich tot op heden zeer actief verdedigd, hier zou hij beter gedaan hebben door met 26 R x 64 den gevaarlijken vijandelijken rossinant onschadelijk te maken. 27. Pe4?fs Pb6?c8 ten einde de dreiging 28+67-!- te pareeren, doch nieuwe onweerswolken komen aandrijven. 28. Te3?65 h7?h.6 Ook andere zetten konden geen redding brengen. 29. Te4+f4! h6xgs 30. TfsxfS kgyxfS 31. f4xgs+ Wit heeft op fraaie wijze een pion bemachtigd en slaagt er in dit voordeel in winst der partij om te zetten. 3i Td4?f4 32. Df2?b2 Tf4?d4 33. Tei?f i-f Kf8?g7 34. Db2?f2 Dc7?e? 35. Dfe?f6+ Liquidatie-kunst! 35 De7 x f6 36g6xf7 + kg7?f8 37. Rg2xb7 Pc8?b6 38. f6?f7 l a7?35 Of 38.... Td7. 39. Le4 en wit zal zich in het beslissende overwicht van twee plus-pionnen bevinden. 39. Tfi?f6 Pb6?d7 40. TfóxgÓ Kf8xf7 41- Tg6?gS Kf7?f6 42. TgS?ds Td4xdS 43' C4xds! .......... Precies tot aan het einde! Op 43. RxdS zou zwart veel grootere remise-kansen hebben, terwijl thans wit met 2 verspreide vrij-pionnen ds en h3 opereert. 43. ........ Kfo?es 44. hs?h4 en zwart gaf het op. S. G. T. Puzzles Prijswinnaars zijn deze week: voor het letterraadsel Me;'. 6. ". d. Horst, Oudegracht 261, Utrecht; voor de deeling Prof. Dr. N. J, Polak, van Vollenhovcnstroat 11 a, Rotterdam. Voor elke puzzle wordt een plastiek van HU do Krop uitgeloofd. Inzendin gen vóór Dinsdag op een BRIEFKAART; op de adreszijde LETTERRAADSEL of SPREEKWOORD vermelden. Nieuwe opgaven Letterraadsel Van de onderstaande lettergrepen moeten 16 woorden worden gevormd, waarvan de eerste letters, van boven naar beneden, en de derde, van be neden naar boven gelezen, een vers van Jo Landheer vormen be - ei - del - der - der - druk - e - e cel - eet - ei - f i - gant - har - huis in - kei - kend - laag - Ie - len -lijk ma - mens - mid - na - nan - nee nen - nier - norm - on - poe - pont ren - sa - tig - tui - wisch - ij. Omschrijving: i. beschilderen, 2. populair Amster damsen vaartuig. 3. Mohammedaan" sche bedelmonnik, 4. boomvrucht, 5. invorderen, 6. smaakvol, 7. genees» middel, 8. bovenmatig, 9. uit naam van, 10. gezond maken, u. gemeen, 12. rechtstreeks, 13. het geldwezen betreffende, 14. tuinarbeider, 15. kwellend, 16. gaarkeuken. Spreekwoord Plaats recht onder elkaar 12 zelf standige naamwoorden van 6 letters, als omschreven. De eerste en derde letters vormen dan, van boven naar beneden gelezen, een spreekwoord. i. bevalligheid 2. vergunning 3. scherpzinnigheid 4. afwaartsche beweging 5. verrukking 6. restant van een echtpaar 7. plaats waar zekere sport beoefend wordt ? 8. plaats in Gelderland 9. visschersvaartuig 10. raadsel il. hoofdpersoon uit een roman 12. Egyptische god. Deeling Oplossingen KALFSTONG Sleutel tot de oplossing: T kan niet anders dan 6 zijn en A, N en F zijn dus even: 2, 4 of 8. L en N, benevens A en O moeten onderling 5 verschillen. Letterraadsel O Heer l het wordt nu tijd, wellicht, U aan te roepen. (E. du Perron) i. o m n ipotentie 2. h e er en veen 3. espenblad , 4.e l e on ore 5. r o odekool 6. hèr een i gen 7. e l egie 8. t a tewaleri 9. w e n te l a ar zo. o m a g r a xx. r e alisatie 12. d ruide 13. t i tuleeren 14. n e hernia 15. u l c er a t ie 16. t r iangulatie 17. I| s lepeltje 18. d e l tametaal 19. w e e k e l ij k \ t l /t^Mwt .ü/:'-.