De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1937 15 mei pagina 2

15 mei 1937 – pagina 2

Dit is een ingescande tekst.

r.-, v. V V. ^* Sfe " /i * "*T j'itfi'i>T'L- i«"-rji BORDPAPIER M. VAN BLANKENSTEIN ^ *v:: ' £<.'?? en ander slecht materiaal DE spil Rome-Berlijn loopt door MiddenEuropa. Midden-Europa draagt die spil. Het heeft er waarschijnlijk geen zwaren last aan te dragen. Want wij gelooven niet, dat die spil van deugdelijk metaal is, of zelfs maar van een goede kwaliteit hout. Wat wij ervan merken wekt bij ons den indruk, dat de wereld een niet al te kunstige constructie van bordpapier wordt voorgehouden. Daarom denken wij nog heelemaal niet gering van die spil. In de internationale politiek heeft papier, in allerlei vormen, altijd een overdreven beteekenis gehad. Het aanzien van vele verdragen en bond genootschappen heeft alleen kunnen voortbestaan, en bestaat alleen voort, omdat zij nooit op de proef zijn gesteld. Zoodra iemand het waagt, het op hun deugdelijkheid te laten aankomen, ontdekt de wereld spoedig hun ware samenstelling. De spil Berlijn-Rome is nog zoo gek niet, al is zij ook maar van bordpapier, omdat niemand er aan denkt, haar, uit nieuwsgierigheid, te bekloppen. Want een dergelijk onderzoek brengt risico mee. Zij mocht toch eens echt en massief zijn! Men probeert dat niet zonder noodzakelijkheid. Daarop berust de waarde van de spil. Een spil, waar zooveel aan gedraaid wordt, en die zoo zware lasten aan haar uiteinden te dragen heeft, moet op goede onderleggers rusten. Zij drukt met haar volle gewicht op Midden-Europa. Biedt dat de vastigheid, die er noodig is voor het functioneeren van de spil, zelfs wanneer deze zelf uit echt materiaal vervaardigd zou zijn? Wij gelooven er niets van. ledere politieke constructie in Midden-Europa is vermolmd. ledere politieke constructie in MiddenEuropa is dus gemakkelijk uit elkaar te slaan. Maar, uit elkaar geslagen, levert geen ervan de grond stoffen op, om er werkelijk iets betrouwbaars uit samen te stellen. Midden-Europa biedt, politiek gesproken, een schouwspel van groote verwarring en een merkwaardig gebrek aan samenhang. Ik weet, dat klinkt als een gemeenplaats. Is het ooit anders ? Ja, toch: Zoo erg als het nu is, is het te voren niet geweest. Niet enkel de voornoemde spil is van bordpapier. Van broos papier is nu alles, wat de naties daar verbindt. IJ hooren nu zoo vaak: De Kleine Entente ligt uit elkaar l Zou men dat een wijs en wel ingelicht man uit die wereld vragen, dan ware allicht een sceptisch glimlach je zijn antwoord. Ons kent ons" in de betrokken landen en hun naaste omgeving. Men weet er, dat een Stojadinowitsj, die nu in Zuid Slaviëregeert, niet neen zal zeggen, als hem eenige voordeelige gelegenheid wordt aan geboden, onverschillig van welken aard deze zij, en waar het aanbod vandaan moge komen. Stojadino witsj maakt daar voor het overige zelf geen geheim van. Hij erkent tegenover de zijnen, zelf niet te we ten, welke partij hij kiezen zou, als hij partij kiezen moest, omdat hij niet voorzien kan, hoe op het be slissende oogenblik, dat Hij niet kan berekenen, de omstandigheden zullen zijn. Hij staat nu wel, door zijn nieuwe betrekkingen tot Italië, met zijn twijfel in het bijzonder in het middelpunt van de belang stelling. Maar in een andere hoofdstad der Kleine Entente, te Boekarest, weet men evenmin wat men wil, al lijkt daar de houding nog duidelijker, omdat men er niet aan zoo onmiddellijke verleiding is blootgesteld. Wat Beek, de Poolsche minister van buitenlandsche zaken, kwam aanbieden aan samen werking in verschillende richting ook tegen de Kleine Entente was geen verleiding. Daarvoor is de Pool een te fantastische figuur. Hij is goed om met Goering te onderhandelen, niet voor overreding tot gevaarlijke dingen van altijd toch nog gare" Roemenen. De bewering, dat de Kleine Entente uiteenligt, is even dwaas als de bewering zijn zou, dat zij nog vrij goed in elkaar zit. Die zelfde wijze, waarvan wij zooeven spraken, zou nog sceptischer glimlachen, wanneer men dat in zijn tegenwoordigheid be weerde. Dikker en Thijs v AMSTERDAM Het Restaurant waar de keuken nog op bijzondere wijze wordt ve rz o r g d. Alles staat op losse schroeven. Zelfs de vriend schap tusschen Moskou en Ankara, die jaren lang de hechtste vriendschap in Europa en in de naastbijliggende buitengewesten mocht heeten. Moskou is in dit opzicht tot zekere hoogte waarlijk het slacht offer van zijn trouw aan Volkenbond en aan Frank rijk. Het heeft in de aangelegenheid van Alexandrette niet zijn oudsten en trouwsten vriend bijge staan, maar Parijs en Genèvé. Het heeft Turkije hardhandig voor groote dwaasheden behoed, door te dreigen die, zoo noodig, te beletten. Ankara heeft toch zijn zin gekregen, en Rusland zit nu met de ontevredenheid der Turken, der beheerschers van de Dardanellen, bijwijze van gebakken peren. O, wat hebben daar voor gevaarlijke guitenstreken gedreigd. Soms meenden Ismet en Rustu Aras zelf, dat het te bont werd. Zij hebben hun Ghazi belet, een dolzinnig plan uit te voeren. Zelf wilde hij zich aan het hoofd van 100 krijgslieden stellen, en met een boot naar het betrokken gebied gaan. Ismet en Rustu Aras bleken machtig genoeg, om hem daar van af te houden. Het gevolg van het geslaagde, Syrische avontuur der Turken is geweest, dat de banden met Rusland, die velen eens, als een spil, een gevaar hebben ge leken, nu over hun elasticiteit gerekt, slap neer hangen. WAT wil Polen, wie is het trouw, wie is het ontrouw? Dit is een raadsel, waarover men zich zoowel te Parijs als te Berlijn het hoofd kan breken. En ook te Warschau. Te gelooven, dat kolo nel Beek rust of berusting zou kunnen vinden in eenige kalme vriendschap, en zonder eenig span nend, diplomatiek avontuur, zou het demonstreeren zijn van onwetendheid omtrent de natuur van den, zoo permanenten, Poolschen minister. Er is geen enkele vriendschap der Polen die veilig is, en ook geen enkele vijandschap, behalve wellicht die tot Tsjechoslowakije. Kolonel Beek moet zich daarbij voelen als een vischje in het water. En wel in een water met veel waterplanten, dus met veel pikante hoekjes voor verrassingen. Als de geschiedenis der lijnen" van zijn politiek ooit geschreven wordt, zal zij, door haar bontheid, steeds het nageslacht respect inboezemen. Met Frankrijk tegen Duitschland, met Duitschland tegen Frankrijk, weer met Frankrijk tegen Duitschland, en dan weer, heel gematigd» met Duitschland tegen de vrienden van Frankrijk. Met Rusland tegen Duitschland (1933), met Duitschland tegen Rusland dan pogingen om ook anderen voor een verdeeling van westelijk Rusland te interesseeren. Vervolgens plotseling inzicht, dat dit toch niet gaat. Een paar maal in zijn discreet streven door indiscreties ge troffen, pogend te intrigeeren met iedereen tegen iedereen, behalve met Tsjechoslowakije. Ieder moet een vast punt hebben in zijn beleid, en dat is voor Beek zijn vijandschap tot Tsjechoslowakije. Die moge niet politiek zijn, zij is in ieder geval consequent, en zij zal duren, zoolang Polen aan kolonel Beek zijn buitenlandsch beleid zal ter beschikking stellen als speelplaats voor zijn grillige diplomatie. QCHUSCHNIGG moge er, als onzeker man, ook ^ wezen. Men vrage Mussolini nu of hij hem bij kop of staart heeft. Als de Duce geen heroiek antwoord geeft, maar de nuchtere openhartigheid wil betoonen, die hem soms in het gesprek met vreemdelingen kenmerkt, zal hij waarschijnlijk bekennen, dat voor het oogenblik zelf niet te weten. Zijn glimlach daarbij zal echter niet sceptisch,, doch eer medelijdend zijn. Want hij meent stellig, dat Schuschnigg wel hevig tegenspartelt, maar zoo ongeveer als de visch aan den hengel; dat Schusch nigg een heel stel haken veel te diep heeft ingeslikt, om nog los te kunnen. Voorloopig echter slingert hij hevig aan de lijn. Nu eens brengen zijn sparte lingen hem boven Praag, dan weer boven Londen. En voortdurend nog buiten den greep van Rome. Mussolini heeft het wel anders verwacht. Hij dacht al dat hij de lijn kon inhalen, toen hij Schuschnigg kort geleden naar Venetiëciteerde. Reeds scheen alles in orde. Toen werd de visch weer opgeschrikt door het befaamde artikel van Gayda, en door de vreugdekreten van Berlijn, die dit uitlokte. En daar ging hij weer Schuschnigg heeft heil te Boedapest gezocht, en niet gevonden. Boedapest is zoo welvoorzien van allerlei richtingen, zelfs binnen zijn regeeringskamp, pro-Duitsche, pro-Italiaansche, pro-West Eu ropeesche, dat het ieder beleid wagen kan, steeds overtuigd op een oogenblik van benardheid de voor reclame is niet ieders werk en goede ff JP verkiezingspropaganda vereischt nog tienmaal **** meer tact, omdat eenerzijds duidelijk een aan tal andere partijen gereed staan om haar als onwaar dig, onjuist of demagogisch te betitelen, anderzijds toch de suggestie van zelbewuste kracht moet worden gewekt. Bovendien lijkt het wel, of het misbruik, dat in de dictatuurstaten van het reclamemiddel wordt ge maakt om de lading te dekken, de partijen hier te lande te huiveriger heeft gemaakt vóór het toch altijd grove middel der borden en vlaggen, en zij daartegen over de vergaderingen en huisbezoeken hebben geïn tensiveerd. Maar toch blijft er nog een groote hoeveel heid bord- en biljettenreclame over, waarvoor het de moeite loont er eens met een critisch oog langs te wandelen. De indruk, dat het bij deze verkiezingen allereerst gaat om de tegenstelling democratie met welk accent dan ook en dictatuur, en vervolgens om aanpassing" of ordening", zooals de vage termen luiden, blijkt juist. Op defascistische groepen na, zingt iedere partij het lied der vrijheid, der democratie, der vaderlandsche traditie, al naar zij gebekt is. Zelfs Nationaal Herstel heft de leuze aan: Geen Mussert, geen Moskou, Oranje boven" en het communisme die van: Voor een democratische regeering'1 en Fascis me is gewetensdwang", alsof communisme dat niet ook inhield. Dat de vrijheid zijn groote kracht in de nationale traditie vindt, wordt het beste uitgedrukt in een propagandaplaat van Eenheid door Democra tie", dat op de eerste, schielijk weer ingetrokken N.S.B, leuze Zonder dezen man (Mussert) heeft ons land geen toekomst meer" antwoordt met een citaat en kop van Prins Willem: Zonder vrijheid heeft dit land geen toekomst". Het merkwaardige en waarde volle verschijnsel doet zich hierbij voor, dat groote sommen aan verkiezingsreclame worden besteed door een beweging, die zelf geen kamerzetels wenscht en niets anders adviseert dan het niet-stemmen op com munisten of fascisten. De vrijheidsidee vindt men net even in het ridicule getrokken terug in de aanbeveling der liberalen, die verwijzend naar het voorbeeld der vaderen die voor hun vrijheid vochten (zee-slagen op den achtergrond), vragen Wat doet gij?" En deze vraag, zwaar geladen van verantwoordelijkheid, beantwoorden met Stemt dr- /? H. J. Vos". Inde lijn der traditie als fundament der vrijheid ligt trou wens ook de hausse in oude documenten en leuzen in Gothische letters. Komiek doet dit echter aan bij de communisten (dit heele woord komt op het biljet niet voor), die een Nederlandschen leeuw met pijlen bundel laten worstelen met Mussert, vechtend met een wolfsangel, op een kaart van Nederland, voorzien van het opschrift Nederlanders waeckt voor uw saeck" in letters die men meer in de Standaard" dan in de Tribune"- (pardon: Volksdagblad) sfeer zou verredding vereischte groep naar voren te kunnen schuiven. Het kan regeeringsvertegenwoordigers uitsturen, naar drie, allemaal onderling strijdende hoofdkwarteren, waarvan ieder in volle oprecht heid en met groote overredingskracht in den geest kan spreken van het regeeringskamp, waarin hij zich bevindt. Schuschnigg zal te Boedapest zeker sympathiseerende zielen hebben getroffen, maar geen staatslieden, die hem bij zijn spartelingen om aan Rome te ontkomen, willen helpen. Zoomin als Stojadinowitsch, met Rome zich verbroederend, de Kleine Entente zal loslaten, zoomin trekt Hongarije, in vol besef van de materieele waarde van die spil ? ja, misschien juist om het besef ervan zijn handen van de spil Rome-Berlijn af. Als Hongarije het bordpapier tusschen zijn vingers voelt, weet het, dat tot vechten geen plan bestaat. Dat is geruststellend. En het maakt het te ver leidelijker, te probeeren, met die spil evenzeer zijn voordeel te doen, als Rome en Berlijn dit nastreven. Gdmbös was zeker voor een stalen spil geweest. Maar het tegenwoordige Hongarije is niet zoo gebrand op vechten als hij. WAT ziet er nu in die wereld nog als politiek houvastbiedend uit? Ik zou het niet weten. , Als er nog iets is van geraamte in dit alles, dat eenigen samenhang zou kunnen waarborgen, dan is het .. Neen, laat ik den lezer zacht daarop voor bereiden. Men mag als ernstig, critisch man" zoo / iets eigenlijk in dit tijdsgewricht niet zeggen of schrijven. En toch is het waar: Als er nog iets ' kans op samenhang biedt, dan is het de .. Volken\\ langs verkiezingsreclames wachten. De communisten zijn trouwens meer onbe doeld grappig. Voor wie een lang genoeg geheugen heeft voor de communistische propaganda van twee, drie en meer jaren geleden, met zijn volkomen een zijdige instelling op het uitsluitende arbeider sb'elang, doet het merkwaardig aan affiches met Redt de landbouw, kiest de Visser", Bestaanszekerheid voor de middenstand, kiest L. de Visser" aan te treffen. Toegegeven moet echter worden dat hun ant woord op het Mussert wint" zeer geslaagd is : Wie Mussert kiest, verliest". TJECLAME, die zich richt op associatie van partij*^ program, -naam en -leider met het lijstnummer is voor onervaren kiezers natuurlijk nuttig: maar als zooals de S.D. A.P. veel heeft gedaan, die cijferplaten twee aan twee gaat opplakken, verwijst men deze onervarenen naar lijst 22, welke niet bestaat. Volkomen zinneloos is het dragen van lijstnummer tjes. zooals bij de twee grootste partijen in trek is. Zij worden niet voldoende gedragen om de suggestie van groote macht te geven : wie weet, bij welke partij de cijfertjes hooren heeft het niet noodig; wie het niet weet, begrijpt het zonder uitleg niet. Effect zou het alleen kunnen hebben bij personen met zeer imponeerend uiterlijk: maar dezulken dragen deze cijfertjes juist meestal liever niet. De persoon van den partijleider wordt behalve door de N.S.B, gebruikt bij de christelijk-historischen en de S.D.A.P., resp. met De Geer en Albarda, maar vooral bij Vrijzinnig-Democraten en Anti-Revolutionairen. De namen van Oud en Colijn de laatste al dan niet in een te nauw harnas geperst uitge beeld moeten zeker dienen om rustig vertrouwen in te boezemen, al zal men in Gereformeerden kring stellig wel eens het hoofd schudden over zoo veel per soonsverheerlijking van den lijstaanvoerder en al is de leuze Op Oud vsrtrouwd, is hecht gebouwd" door associatie met veel grooter dan menschelijke macht zeker niet geschikt om christelijke kiezers te trekken. Ook borden van de R.K. Staatspartij kunnen btasphemisch verstaan worden: Lijst T, Goseling. Redt het Christendom" kan er reeds moeilijk mee door voor wie het vermogen van menschenwerk in geestelijke zaken gering acht; maar nog erger wordt het, als men wat ook mogelijk is doorleest: Goseling redt het Christendom". Dat de N.S.B, tenslotte van deze verkiezings campagne zelf niet veel verwacht, blijkt uit de defensieve leuze: Geeft Mussert een eerlijke kans". Een treffende leus voor wie bedenkt, hoeveel eerlijke kansen den minderheden door zijn geestverwanten die wel aan de macht kwamen werden gelaten, en hoeveel eerlijke kans er zou zijn om dezen Leider ooit weer kwijt te raken, wanneer hij, in het ondenkbare geval, dat hij ooit de kans van meer dan 50 zetels zou krijgen, bleek te leur te stellen. G. A. bond. Die kan nog verrassingen opleveren. Achter den Volkenbond staat in ieder geval Engeland. Dat hangt daar zijn politiek aan op. Als Engeland iets zou kunnen doen, dan ware het over Genèvé. Over weegt het, hoe het zijn nieuwe wapening zou kunnen toepassen, met instemming van de open bare meening in het land, den kijkt het schuin in de richting van Genèvé. Velen in Midden-Europa hebben dat niet geloofd. Zij hadden te veel ver trouwen in de dictatuur, en te weinig in de demo cratie. Zij waren ook wat verdoofd door alle heroïek, die hun uit Berlijn en Rome in de ooren schetterde. Het heeft lang geduurd, voor Schmidt, de Oostehrijksche staatssecretaris van buitenlandsche zaken, creatie van Schuschnigg en nu adviseur van Schuschnigg, er toe kwam, toch eens ernstig te Londen te gaan kijken. Het is nu ook in den Jioogsten nood, dat het geschiedt. ' Er is een nieuw inzicht, dat men te Weenen en «Iders, zóó moeilijk tot zich heeft kunnen laten doordringen, maar dat nu niet meer te verloochenen valt; Dat den dictaturen niet meer alles lukt, dat hun laatste half jaar heel rijk aan teleurstellingen, ja, zelfs aan vernederingen is geweest. Zou Westuropa dan nog niet ingeslapen zijn? Welbe schouwd is Engeland in ontwakenden toestand en vertoont Frankrijk een wat vastberadener buitenlandsche politiek. En dan is er de dreigende schaduw -van het monster Rusland. Dat is met elkaar niet heelemaal niets! Ook Beek voelt zich tot Londen aangetrokken. En Londen verwijst iedereen naar Genèvé, om daar weer Engeland, als vredesengel te ontmoeten.... DEZE WEEK IS GEHEEL DE WERELD GETUIGE geweest van de Engelsche kroningsplechtigheid. Letterlijk: geheel de wereld. Niet alleen door lijfelijke aanwezigheid, maar ook door het luisteren naar de radio-uitzending. De modernste techniek heeft zich in dienst gesteld van een oer oude en gewijde plechtigheid, waarbij GeorgeVI in Westminster Abbey tot koning gekroond en gezalfd werd, nadat hij voor God, ten overstaan van zijn volk, de gelofte had afgelegd, als een goed vorst te zullen regeeren. Tradities als deze kroningsplechtigheid blijven niet in stand omdat zij de nationale trots van een volk streelen, of om de daaraan verbonden pracht n praal, maar omdat in dit ceremonieel de ideeën ge symboliseerd zijn, die van de monarchale gedachte in dit geval van de Engelsche monarchale ge dachte datgene gemaakt hebben, waartoe dit in den loop der tijden is uitgegroeid. De kroningsplech tigheid symboliseert van oudsher het kardinale principe van de afhankelijkheid van den Vorst van een hoogere macht. De souverein zweert Gods wet te zullen handhaven. Den Koning van Engeland wordt bij deze plechtigheid dan ook een bijbel over handigd, symbool van de Goddelijke wetten. Hierin moet men niet enkel een religieus symbool zien. De kroningsplechtigheid legt den nadruk op 's konings plicht om de rechten van den mensch, de vrijheidsrechten van het natuurrecht, te handhaven. George de Zesde werd omgord met het Zwaard der Gerechtigheid om ,,recht te doen en onrecht en Willekeur te bestrijden, het Geloof en de zwakken te beschermen, te verbeteren wat ontoereikend is en in stand te houden wat dienstig is om recht, vrede en welvaart te bevorderen." Hoe oud deze Engelsche ceremoniën ook mogen zijn, ze zijn geen holle of leege frazen geworden. De traditie, vóór alles de Engelsche traditie, leeft omdat zij met de historische ontwikkeling gegroeid is. Binnen dit kader is steeds plaats geweest voor nieuwe ideeën; nergens is de democratie op natuur lijker wijze tot volle ontwikkeling gekomen, dan juist in Engeland. Zoo heeft de plechtigheid in Westminster Abbey dan ook gelijkelijk beteekenis gehad voor de daar aanwezige leden van den ouden adel, voor de arbeiders-afgevaardigden uit het Lagerhuis en voor de vertegenwoordigers der rijksdeelen overzee. MOET NIET BIJ DEN DAAR AANWEZIGEN GAST uit het buitenland, om het even of hij daar als vorstelijke persoonlijkheid of grootwaardigheidsbekleeder zijn volk vertegenwoordigde, óf dat hij er maar als gewoon toeschouwer in het gedrang stond moet niet bij hem de overtuiging zijn wak ker geroepen, dat deze in de historie wortelende, deels zelfs oud-testament i sch e ceremoniën, beter dan welk argument ook, de arrogante aanmati gingen van het fascisme weerleggen, dat zóó maar, zelfs zonder eenig schijn van recht, de pretentie heeft zich zelf op den troon te verheffen? En dat, waar zij dit doet zooals in Italiëhet gekroonde staatshoofd tot een belachelijke figuur maakt, of hij nu Koning heet, dan wel Keizer.... Neen, men hóórt het, de koningsgezinde toon van alles, wat fas cisme heet, is valsch. ? Het Italiaansche volk mag dan ook geen kennis nemen van de groote gebeurtenis te Londen. Als yoorwendsel voor het terugroepen der Italiaansche journalisten uit Engeland heéit de motiveering ge-, diend dat de Engelsche pers niet vriendelijk genoeg over de heldenfeiten van den Duce schreef. Maar de Londensche kranten noemen zwart zwart en wit wit. Zij verschijnen niet onder censuur. En zij ver tellen wanneer de Italianen diézich immers niet in Spanje bevinden klop hebben gehad en wan neer de vaderlandsche rebellen daden van afschu welijke wreedheid hebben verricht. Waarom zouden 'zij dat niet? De Italianen pok in deze gevallen prij zen, dat doen slechts de Duitsche kranten. Op hoog bevel. In Engeland is de pers onafhankelijk. En daarom is deze retórsiemaatregel even dwaas als doorzichtig. Waarlijk, het ziet er in de wereldpolitiek nog niet paisibel uit. IN SPANJE BLIJFT DE POSITIE ONGEWIJZIGD. DAT het een burgeroorlog is, valt nu niet meer vol te houden. Spanje is de uithoek van het vasteland, waar het niet gelukt is den nieuwen Europeesche oor log te voorkomen. Deze brand kan ieder oogenblik verder om zich heen grijpen. Maar de positie der aanvallende fascisten wordt steeds moeilijker. De ontwikkeling der gebeurtenissen in Catalonië, waar forsch tegen de anarchisten is opgetreden, slaat hun PAG. 3 DE GROENE No. 3118 het laatste propagandistische wapen uit de handen een schijnwapen, overigens. Wat den strijd zelf betreft: in het Noorden, voor Bilbao, loopt de aan val, precies als voor Madrid, vast in een stellings oorlog. AAN DE INTERNATIONALE BEURZEN BLIJVEN de voorjaarsstormpjes niet van de lucht. Van ernstiger aard dan dat, zijn de schommelingen van den financieelen barometer toch niet. Bij ons blijft het vrij rustig. De vaste koers van den gulden legt daarvan ook getuigenis af. En de wekelijks met tientallen millioenen toenemende goudvoorraad van de Nederlandsche Bank niet minder. Voor Java is het Londensche suikeraccoord niet al te slecht uitgevallen. De suikerooms hebben voor dit eiland het export-quotum voor de vrije markt vastgesteld op 1.050.000 ton. Voor Nederland is dit accoord van veel belang. De Nivas heeft reeds tegen hoogeren prijs groote hoeveelheden suiker kunnen verschepen. De opleving, die .pp de buitenbezittingen begonnen is, zal nu ook langzamerhand op Java kunnen doorzetten. Een en ander spreekt ook uit de opbrengst van het eerste kwartaal der Indische middelen, welke die van het vorige jaar met 16 en de raming met 8 millioen overtreffen. Voor 1938 zal het bedrag der inkomsten vermoede lijk zelfs op 90 millioen meer geraamd worden. Dat Nederland bij de opleving niet achter zal blij ven, staat vast. Ook hier blijkt dit uit de sterke toename van de Rijksmiddelen over April. Ook in de internationale politiek is onze positie benij denswaar d en het is, tot het bereiken van de best mogelijke internationale verstandhouding, te hopen, dat de te verwachten uitspraken van het Haagsche Hof over het Maaswater tot een algeheel accoord tusschen Nederland en Belgiëzullen leiden. Er zijn immers ook nog andere kwesties, die tusschen ons en den met ons bevrienden buurstaat geregeld moeten Worden. NU ALLE CANDIDATEN-LXJSTEN GOEDGEKEURD en de nummers ook voor de niet door meerdere kamerleden vertegenwoordigde partijen eindelijk toegewezen zijn het moebonnoodige ontstemming wekken dat dit pas zoo laat geschiedt; bij een volgende gelegenheid vraagt dat een tijdige regeling gaat men ook over het ongeoorloofde onder werp", de kabinetsformatie, spreken. De liberale kikvorsch blaast zich op tegen den socialistischen os, door bij voorbaat te verklaren niet met de S.D.A.P. te kunnen samenwerken, tenzij bij verloochening van haar geheele theoretisch verleden. Het is een merkwaardig verschil met 1913, toen de liberalen om het hardst aandrongen op regeeringsdeelname door de socialisten. Maar de verhoudingen zijn ver anderd: o.a. zóó, dat het aantal liberalen wel zoo zal slinken, dat de formateur met hun getalsterkte gegn rekening meer zal hoeven te houden. D,e hoop der Maasbode", dat wij zullen terugkeeren tot het nauwe overleg der fracties, zal ongetwijfeld ij del blijken. Niet alleen dr. Colijn heeft dit in krasse termen als een funeste practijk afgewezen, ook tal van consequenties pleiten er tegen: met name die, dat de openbaarheid van de parlementaire behan deling van belangrijke zaken in het gedrang komt, wanneer de belangrijkste door een deel der fracties (n.l. die der regeeringspartijen) onderhands bijvoorbaat beslist kunnen worden. Vooral in moeilijke tijden als deze moet een ministerie op eigen ver antwoordelijkheid met een program kunnen komen. De Avondpost" weet te vertellen, dat aangestuurd wordt op een rechtsch" kabinet , maar zonder Colijn, omdat de Katholieken dat niet meer willen. Veeleer zou jhr. De Geer in aanmerking komen. Maar of de A.R. dit weer zou verdragen? ER DREIGT ALLERLEI GEVAAR VOOR DE WERKloozen: niet alleen wordt hun bestaansminimum niet in overeenstemming gebracht met de verhoogde prijzen de bezuiniging door het beschikbaar gestelde voedsel valt slechts in zeer beperkte mate binnen het weekbudget van den werklooze maar bovendien dreigt het gevaar dat de beslissing of steun en werkverschaffing gedurende den zomer gehandhaafd blijven, in handen gelegd te worden van de bij geringer steun direct-belanghebbende gemeenten, ook van de meest achterlijke. Dit moet leiden tot desorganisatie en trek van steunbehoevenden naar andere plaatsen, die zoo voor hun sociaal besef moeten boeten met een stroom armlas tigen. De beantwoording door minister Slingenberg van de vragen van het kamerlid Drees, doen meer denken aan uitvluchten, dan aan een verklaring. Enfin, deze minister heeft zijn langsten tijd gehad. i i f. k-,

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl