Historisch Archief 1877-1940
r.-, v.
V V.
^*
Sfe "
/i *
"*T
j'itfi'i>T'L- i«"-rji
BORDPAPIER
M. VAN BLANKENSTEIN
^
*v:: '
£<.'??
en ander slecht materiaal
DE spil Rome-Berlijn loopt door
MiddenEuropa. Midden-Europa draagt die spil. Het
heeft er waarschijnlijk geen zwaren last aan
te dragen. Want wij gelooven niet, dat die spil van
deugdelijk metaal is, of zelfs maar van een goede
kwaliteit hout. Wat wij ervan merken wekt bij ons
den indruk, dat de wereld een niet al te kunstige
constructie van bordpapier wordt voorgehouden.
Daarom denken wij nog heelemaal niet gering van
die spil. In de internationale politiek heeft papier, in
allerlei vormen, altijd een overdreven beteekenis
gehad. Het aanzien van vele verdragen en bond
genootschappen heeft alleen kunnen voortbestaan,
en bestaat alleen voort, omdat zij nooit op de
proef zijn gesteld. Zoodra iemand het waagt, het
op hun deugdelijkheid te laten aankomen, ontdekt
de wereld spoedig hun ware samenstelling.
De spil Berlijn-Rome is nog zoo gek niet, al is zij
ook maar van bordpapier, omdat niemand er aan
denkt, haar, uit nieuwsgierigheid, te bekloppen.
Want een dergelijk onderzoek brengt risico mee.
Zij mocht toch eens echt en massief zijn! Men
probeert dat niet zonder noodzakelijkheid. Daarop
berust de waarde van de spil.
Een spil, waar zooveel aan gedraaid wordt, en die
zoo zware lasten aan haar uiteinden te dragen heeft,
moet op goede onderleggers rusten. Zij drukt met
haar volle gewicht op Midden-Europa. Biedt dat
de vastigheid, die er noodig is voor het functioneeren
van de spil, zelfs wanneer deze zelf uit echt materiaal
vervaardigd zou zijn? Wij gelooven er niets van.
ledere politieke constructie in Midden-Europa is
vermolmd. ledere politieke constructie in
MiddenEuropa is dus gemakkelijk uit elkaar te slaan. Maar,
uit elkaar geslagen, levert geen ervan de grond
stoffen op, om er werkelijk iets betrouwbaars uit
samen te stellen. Midden-Europa biedt, politiek
gesproken, een schouwspel van groote verwarring
en een merkwaardig gebrek aan samenhang. Ik weet,
dat klinkt als een gemeenplaats. Is het ooit anders ?
Ja, toch: Zoo erg als het nu is, is het te voren niet
geweest. Niet enkel de voornoemde spil is van
bordpapier. Van broos papier is nu alles, wat de
naties daar verbindt.
IJ hooren nu zoo vaak: De Kleine Entente
ligt uit elkaar l Zou men dat een wijs en wel
ingelicht man uit die wereld vragen, dan ware
allicht een sceptisch glimlach je zijn antwoord. Ons
kent ons" in de betrokken landen en hun naaste
omgeving. Men weet er, dat een Stojadinowitsj, die
nu in Zuid Slaviëregeert, niet neen zal zeggen, als
hem eenige voordeelige gelegenheid wordt aan
geboden, onverschillig van welken aard deze zij, en
waar het aanbod vandaan moge komen. Stojadino
witsj maakt daar voor het overige zelf geen geheim
van. Hij erkent tegenover de zijnen, zelf niet te we
ten, welke partij hij kiezen zou, als hij partij kiezen
moest, omdat hij niet voorzien kan, hoe op het be
slissende oogenblik, dat Hij niet kan berekenen, de
omstandigheden zullen zijn. Hij staat nu wel, door
zijn nieuwe betrekkingen tot Italië, met zijn twijfel
in het bijzonder in het middelpunt van de belang
stelling. Maar in een andere hoofdstad der Kleine
Entente, te Boekarest, weet men evenmin wat men
wil, al lijkt daar de houding nog duidelijker, omdat
men er niet aan zoo onmiddellijke verleiding is
blootgesteld. Wat Beek, de Poolsche minister van
buitenlandsche zaken, kwam aanbieden aan samen
werking in verschillende richting ook tegen de
Kleine Entente was geen verleiding. Daarvoor
is de Pool een te fantastische figuur. Hij is goed om
met Goering te onderhandelen, niet voor overreding
tot gevaarlijke dingen van altijd toch nog gare"
Roemenen.
De bewering, dat de Kleine Entente uiteenligt, is
even dwaas als de bewering zijn zou, dat zij nog
vrij goed in elkaar zit. Die zelfde wijze, waarvan wij
zooeven spraken, zou nog sceptischer glimlachen,
wanneer men dat in zijn tegenwoordigheid be
weerde.
Dikker en Thijs v
AMSTERDAM
Het Restaurant waar de keuken
nog op bijzondere wijze wordt
ve rz o r g d.
Alles staat op losse schroeven. Zelfs de vriend
schap tusschen Moskou en Ankara, die jaren lang
de hechtste vriendschap in Europa en in de
naastbijliggende buitengewesten mocht heeten. Moskou is
in dit opzicht tot zekere hoogte waarlijk het slacht
offer van zijn trouw aan Volkenbond en aan Frank
rijk. Het heeft in de aangelegenheid van
Alexandrette niet zijn oudsten en trouwsten vriend bijge
staan, maar Parijs en Genèvé. Het heeft Turkije
hardhandig voor groote dwaasheden behoed, door
te dreigen die, zoo noodig, te beletten. Ankara heeft
toch zijn zin gekregen, en Rusland zit nu met de
ontevredenheid der Turken, der beheerschers van de
Dardanellen, bijwijze van gebakken peren. O, wat
hebben daar voor gevaarlijke guitenstreken gedreigd.
Soms meenden Ismet en Rustu Aras zelf, dat het
te bont werd. Zij hebben hun Ghazi belet, een
dolzinnig plan uit te voeren. Zelf wilde hij zich aan
het hoofd van 100 krijgslieden stellen, en met een
boot naar het betrokken gebied gaan. Ismet en
Rustu Aras bleken machtig genoeg, om hem daar
van af te houden.
Het gevolg van het geslaagde, Syrische avontuur
der Turken is geweest, dat de banden met Rusland,
die velen eens, als een spil, een gevaar hebben ge
leken, nu over hun elasticiteit gerekt, slap neer
hangen.
WAT wil Polen, wie is het trouw, wie is het
ontrouw? Dit is een raadsel, waarover men
zich zoowel te Parijs als te Berlijn het hoofd kan
breken. En ook te Warschau. Te gelooven, dat kolo
nel Beek rust of berusting zou kunnen vinden in
eenige kalme vriendschap, en zonder eenig span
nend, diplomatiek avontuur, zou het
demonstreeren zijn van onwetendheid omtrent de natuur van
den, zoo permanenten, Poolschen minister. Er is
geen enkele vriendschap der Polen die veilig is, en ook
geen enkele vijandschap, behalve wellicht die tot
Tsjechoslowakije. Kolonel Beek moet zich daarbij
voelen als een vischje in het water. En wel in een
water met veel waterplanten, dus met veel pikante
hoekjes voor verrassingen. Als de geschiedenis der
lijnen" van zijn politiek ooit geschreven wordt,
zal zij, door haar bontheid, steeds het nageslacht
respect inboezemen. Met Frankrijk tegen
Duitschland, met Duitschland tegen Frankrijk, weer met
Frankrijk tegen Duitschland, en dan weer, heel
gematigd» met Duitschland tegen de vrienden
van Frankrijk. Met Rusland tegen Duitschland
(1933), met Duitschland tegen Rusland dan
pogingen om ook anderen voor een verdeeling van
westelijk Rusland te interesseeren. Vervolgens
plotseling inzicht, dat dit toch niet gaat. Een paar
maal in zijn discreet streven door indiscreties ge
troffen, pogend te intrigeeren met iedereen tegen
iedereen, behalve met Tsjechoslowakije. Ieder moet
een vast punt hebben in zijn beleid, en dat is voor
Beek zijn vijandschap tot Tsjechoslowakije. Die moge
niet politiek zijn, zij is in ieder geval consequent,
en zij zal duren, zoolang Polen aan kolonel Beek
zijn buitenlandsch beleid zal ter beschikking stellen
als speelplaats voor zijn grillige diplomatie.
QCHUSCHNIGG moge er, als onzeker man, ook
^ wezen. Men vrage Mussolini nu of hij hem bij
kop of staart heeft. Als de Duce geen heroiek
antwoord geeft, maar de nuchtere openhartigheid
wil betoonen, die hem soms in het gesprek met
vreemdelingen kenmerkt, zal hij waarschijnlijk
bekennen, dat voor het oogenblik zelf niet te weten.
Zijn glimlach daarbij zal echter niet sceptisch,,
doch eer medelijdend zijn. Want hij meent stellig,
dat Schuschnigg wel hevig tegenspartelt, maar zoo
ongeveer als de visch aan den hengel; dat Schusch
nigg een heel stel haken veel te diep heeft ingeslikt,
om nog los te kunnen. Voorloopig echter slingert
hij hevig aan de lijn. Nu eens brengen zijn sparte
lingen hem boven Praag, dan weer boven Londen.
En voortdurend nog buiten den greep van Rome.
Mussolini heeft het wel anders verwacht. Hij dacht
al dat hij de lijn kon inhalen, toen hij Schuschnigg
kort geleden naar Venetiëciteerde. Reeds scheen
alles in orde. Toen werd de visch weer opgeschrikt
door het befaamde artikel van Gayda, en door de
vreugdekreten van Berlijn, die dit uitlokte. En daar
ging hij weer
Schuschnigg heeft heil te Boedapest gezocht, en
niet gevonden. Boedapest is zoo welvoorzien van
allerlei richtingen, zelfs binnen zijn
regeeringskamp, pro-Duitsche, pro-Italiaansche, pro-West Eu
ropeesche, dat het ieder beleid wagen kan, steeds
overtuigd op een oogenblik van benardheid de voor
reclame is niet ieders werk en goede
ff JP verkiezingspropaganda vereischt nog tienmaal
**** meer tact, omdat eenerzijds duidelijk een aan
tal andere partijen gereed staan om haar als onwaar
dig, onjuist of demagogisch te betitelen, anderzijds
toch de suggestie van zelbewuste kracht moet worden
gewekt. Bovendien lijkt het wel, of het misbruik, dat in
de dictatuurstaten van het reclamemiddel wordt ge
maakt om de lading te dekken, de partijen hier te
lande te huiveriger heeft gemaakt vóór het toch altijd
grove middel der borden en vlaggen, en zij daartegen
over de vergaderingen en huisbezoeken hebben geïn
tensiveerd. Maar toch blijft er nog een groote hoeveel
heid bord- en biljettenreclame over, waarvoor het de
moeite loont er eens met een critisch oog langs te
wandelen.
De indruk, dat het bij deze verkiezingen allereerst
gaat om de tegenstelling democratie met welk
accent dan ook en dictatuur, en vervolgens om
aanpassing" of ordening", zooals de vage termen
luiden, blijkt juist. Op defascistische groepen na, zingt
iedere partij het lied der vrijheid, der democratie, der
vaderlandsche traditie, al naar zij gebekt is. Zelfs
Nationaal Herstel heft de leuze aan: Geen Mussert,
geen Moskou, Oranje boven" en het communisme die
van: Voor een democratische regeering'1 en Fascis
me is gewetensdwang", alsof communisme dat niet
ook inhield. Dat de vrijheid zijn groote kracht in de
nationale traditie vindt, wordt het beste uitgedrukt in
een propagandaplaat van Eenheid door Democra
tie", dat op de eerste, schielijk weer ingetrokken
N.S.B, leuze Zonder dezen man (Mussert) heeft ons
land geen toekomst meer" antwoordt met een citaat en
kop van Prins Willem: Zonder vrijheid heeft dit
land geen toekomst". Het merkwaardige en waarde
volle verschijnsel doet zich hierbij voor, dat groote
sommen aan verkiezingsreclame worden besteed door
een beweging, die zelf geen kamerzetels wenscht en
niets anders adviseert dan het niet-stemmen op com
munisten of fascisten. De vrijheidsidee vindt men net
even in het ridicule getrokken terug in de aanbeveling
der liberalen, die verwijzend naar het voorbeeld der
vaderen die voor hun vrijheid vochten (zee-slagen
op den achtergrond), vragen Wat doet gij?" En
deze vraag, zwaar geladen van verantwoordelijkheid,
beantwoorden met Stemt dr- /? H. J. Vos". Inde
lijn der traditie als fundament der vrijheid ligt trou
wens ook de hausse in oude documenten en leuzen
in Gothische letters. Komiek doet dit echter aan bij
de communisten (dit heele woord komt op het biljet
niet voor), die een Nederlandschen leeuw met pijlen
bundel laten worstelen met Mussert, vechtend met een
wolfsangel, op een kaart van Nederland, voorzien van
het opschrift Nederlanders waeckt voor uw saeck"
in letters die men meer in de Standaard" dan in de
Tribune"- (pardon: Volksdagblad) sfeer zou
verredding vereischte groep naar voren te kunnen
schuiven. Het kan regeeringsvertegenwoordigers
uitsturen, naar drie, allemaal onderling strijdende
hoofdkwarteren, waarvan ieder in volle oprecht
heid en met groote overredingskracht in den geest
kan spreken van het regeeringskamp, waarin hij
zich bevindt. Schuschnigg zal te Boedapest zeker
sympathiseerende zielen hebben getroffen, maar
geen staatslieden, die hem bij zijn spartelingen om
aan Rome te ontkomen, willen helpen. Zoomin als
Stojadinowitsch, met Rome zich verbroederend,
de Kleine Entente zal loslaten, zoomin trekt
Hongarije, in vol besef van de materieele waarde
van die spil ? ja, misschien juist om het besef
ervan zijn handen van de spil Rome-Berlijn af.
Als Hongarije het bordpapier tusschen zijn vingers
voelt, weet het, dat tot vechten geen plan bestaat.
Dat is geruststellend. En het maakt het te ver
leidelijker, te probeeren, met die spil evenzeer zijn
voordeel te doen, als Rome en Berlijn dit nastreven.
Gdmbös was zeker voor een stalen spil geweest.
Maar het tegenwoordige Hongarije is niet zoo
gebrand op vechten als hij.
WAT ziet er nu in die wereld nog als politiek
houvastbiedend uit? Ik zou het niet weten. ,
Als er nog iets is van geraamte in dit alles, dat
eenigen samenhang zou kunnen waarborgen, dan
is het .. Neen, laat ik den lezer zacht daarop voor
bereiden. Men mag als ernstig, critisch man" zoo /
iets eigenlijk in dit tijdsgewricht niet zeggen of
schrijven. En toch is het waar: Als er nog iets '
kans op samenhang biedt, dan is het de ..
Volken\\
langs verkiezingsreclames
wachten. De communisten zijn trouwens meer onbe
doeld grappig. Voor wie een lang genoeg geheugen
heeft voor de communistische propaganda van twee,
drie en meer jaren geleden, met zijn volkomen een
zijdige instelling op het uitsluitende arbeider sb'elang,
doet het merkwaardig aan affiches met Redt de
landbouw, kiest de Visser", Bestaanszekerheid voor
de middenstand, kiest L. de Visser" aan te
treffen. Toegegeven moet echter worden dat hun ant
woord op het Mussert wint" zeer geslaagd is : Wie
Mussert kiest, verliest".
TJECLAME, die zich richt op associatie van
partij*^ program, -naam en -leider met het lijstnummer is
voor onervaren kiezers natuurlijk nuttig: maar als
zooals de S.D. A.P. veel heeft gedaan, die cijferplaten
twee aan twee gaat opplakken, verwijst men deze
onervarenen naar lijst 22, welke niet bestaat. Volkomen
zinneloos is het dragen van lijstnummer tjes. zooals bij
de twee grootste partijen in trek is. Zij worden niet
voldoende gedragen om de suggestie van groote macht
te geven : wie weet, bij welke partij de cijfertjes hooren
heeft het niet noodig; wie het niet weet, begrijpt het
zonder uitleg niet. Effect zou het alleen kunnen hebben
bij personen met zeer imponeerend uiterlijk: maar
dezulken dragen deze cijfertjes juist meestal liever niet.
De persoon van den partijleider wordt behalve door
de N.S.B, gebruikt bij de christelijk-historischen en
de S.D.A.P., resp. met De Geer en Albarda, maar
vooral bij Vrijzinnig-Democraten en
Anti-Revolutionairen. De namen van Oud en Colijn de laatste
al dan niet in een te nauw harnas geperst uitge
beeld moeten zeker dienen om rustig vertrouwen
in te boezemen, al zal men in Gereformeerden kring
stellig wel eens het hoofd schudden over zoo veel per
soonsverheerlijking van den lijstaanvoerder en al is
de leuze Op Oud vsrtrouwd, is hecht gebouwd" door
associatie met veel grooter dan menschelijke macht
zeker niet geschikt om christelijke kiezers te trekken.
Ook borden van de R.K. Staatspartij kunnen
btasphemisch verstaan worden: Lijst T, Goseling. Redt
het Christendom" kan er reeds moeilijk mee door voor
wie het vermogen van menschenwerk in geestelijke
zaken gering acht; maar nog erger wordt het, als
men wat ook mogelijk is doorleest: Goseling
redt het Christendom".
Dat de N.S.B, tenslotte van deze verkiezings
campagne zelf niet veel verwacht, blijkt uit de
defensieve leuze: Geeft Mussert een eerlijke kans".
Een treffende leus voor wie bedenkt, hoeveel eerlijke
kansen den minderheden door zijn geestverwanten die
wel aan de macht kwamen werden gelaten, en hoeveel
eerlijke kans er zou zijn om dezen Leider ooit weer
kwijt te raken, wanneer hij, in het ondenkbare geval,
dat hij ooit de kans van meer dan 50 zetels zou
krijgen, bleek te leur te stellen. G. A.
bond. Die kan nog verrassingen opleveren. Achter
den Volkenbond staat in ieder geval Engeland. Dat
hangt daar zijn politiek aan op. Als Engeland iets
zou kunnen doen, dan ware het over Genèvé. Over
weegt het, hoe het zijn nieuwe wapening zou
kunnen toepassen, met instemming van de open
bare meening in het land, den kijkt het schuin in
de richting van Genèvé. Velen in Midden-Europa
hebben dat niet geloofd. Zij hadden te veel ver
trouwen in de dictatuur, en te weinig in de demo
cratie. Zij waren ook wat verdoofd door alle
heroïek, die hun uit Berlijn en Rome in de ooren
schetterde. Het heeft lang geduurd, voor Schmidt,
de Oostehrijksche staatssecretaris van
buitenlandsche zaken, creatie van Schuschnigg en nu adviseur
van Schuschnigg, er toe kwam, toch eens ernstig
te Londen te gaan kijken. Het is nu ook in den
Jioogsten nood, dat het geschiedt. '
Er is een nieuw inzicht, dat men te Weenen en
«Iders, zóó moeilijk tot zich heeft kunnen laten
doordringen, maar dat nu niet meer te verloochenen
valt; Dat den dictaturen niet meer alles lukt, dat
hun laatste half jaar heel rijk aan teleurstellingen,
ja, zelfs aan vernederingen is geweest. Zou
Westuropa dan nog niet ingeslapen zijn? Welbe
schouwd is Engeland in ontwakenden toestand en
vertoont Frankrijk een wat vastberadener
buitenlandsche politiek. En dan is er de dreigende schaduw
-van het monster Rusland. Dat is met elkaar niet
heelemaal niets!
Ook Beek voelt zich tot Londen aangetrokken.
En Londen verwijst iedereen naar Genèvé, om daar
weer Engeland, als vredesengel te ontmoeten....
DEZE WEEK IS GEHEEL DE WERELD GETUIGE
geweest van de Engelsche
kroningsplechtigheid. Letterlijk: geheel de wereld. Niet alleen
door lijfelijke aanwezigheid, maar ook door het
luisteren naar de radio-uitzending. De modernste
techniek heeft zich in dienst gesteld van een oer
oude en gewijde plechtigheid, waarbij GeorgeVI in
Westminster Abbey tot koning gekroond en gezalfd
werd, nadat hij voor God, ten overstaan van zijn
volk, de gelofte had afgelegd, als een goed vorst te
zullen regeeren.
Tradities als deze kroningsplechtigheid blijven niet
in stand omdat zij de nationale trots van een volk
streelen, of om de daaraan verbonden pracht n
praal, maar omdat in dit ceremonieel de ideeën ge
symboliseerd zijn, die van de monarchale gedachte
in dit geval van de Engelsche monarchale ge
dachte datgene gemaakt hebben, waartoe dit in
den loop der tijden is uitgegroeid. De kroningsplech
tigheid symboliseert van oudsher het kardinale
principe van de afhankelijkheid van den Vorst van
een hoogere macht. De souverein zweert Gods wet
te zullen handhaven. Den Koning van Engeland
wordt bij deze plechtigheid dan ook een bijbel over
handigd, symbool van de Goddelijke wetten. Hierin
moet men niet enkel een religieus symbool zien.
De kroningsplechtigheid legt den nadruk op
's konings plicht om de rechten van den mensch, de
vrijheidsrechten van het natuurrecht, te handhaven.
George de Zesde werd omgord met het Zwaard der
Gerechtigheid om ,,recht te doen en onrecht en
Willekeur te bestrijden, het Geloof en de zwakken
te beschermen, te verbeteren wat ontoereikend is
en in stand te houden wat dienstig is om recht,
vrede en welvaart te bevorderen."
Hoe oud deze Engelsche ceremoniën ook mogen
zijn, ze zijn geen holle of leege frazen geworden.
De traditie, vóór alles de Engelsche traditie, leeft
omdat zij met de historische ontwikkeling gegroeid is.
Binnen dit kader is steeds plaats geweest voor
nieuwe ideeën; nergens is de democratie op natuur
lijker wijze tot volle ontwikkeling gekomen, dan
juist in Engeland. Zoo heeft de plechtigheid in
Westminster Abbey dan ook gelijkelijk beteekenis
gehad voor de daar aanwezige leden van den ouden
adel, voor de arbeiders-afgevaardigden uit het
Lagerhuis en voor de vertegenwoordigers der
rijksdeelen overzee.
MOET NIET BIJ DEN DAAR AANWEZIGEN GAST
uit het buitenland, om het even of hij daar als
vorstelijke persoonlijkheid of
grootwaardigheidsbekleeder zijn volk vertegenwoordigde, óf dat hij er
maar als gewoon toeschouwer in het gedrang
stond moet niet bij hem de overtuiging zijn wak
ker geroepen, dat deze in de historie wortelende,
deels zelfs oud-testament i sch e ceremoniën, beter
dan welk argument ook, de arrogante aanmati
gingen van het fascisme weerleggen, dat zóó maar,
zelfs zonder eenig schijn van recht, de pretentie
heeft zich zelf op den troon te verheffen? En dat,
waar zij dit doet zooals in Italiëhet gekroonde
staatshoofd tot een belachelijke figuur maakt, of
hij nu Koning heet, dan wel Keizer.... Neen, men
hóórt het, de koningsgezinde toon van alles, wat fas
cisme heet, is valsch. ?
Het Italiaansche volk mag dan ook geen kennis
nemen van de groote gebeurtenis te Londen. Als
yoorwendsel voor het terugroepen der Italiaansche
journalisten uit Engeland heéit de motiveering ge-,
diend dat de Engelsche pers niet vriendelijk genoeg
over de heldenfeiten van den Duce schreef. Maar
de Londensche kranten noemen zwart zwart en wit
wit. Zij verschijnen niet onder censuur. En zij ver
tellen wanneer de Italianen diézich immers niet
in Spanje bevinden klop hebben gehad en wan
neer de vaderlandsche rebellen daden van afschu
welijke wreedheid hebben verricht. Waarom zouden
'zij dat niet? De Italianen pok in deze gevallen prij
zen, dat doen slechts de Duitsche kranten. Op hoog
bevel. In Engeland is de pers onafhankelijk. En
daarom is deze retórsiemaatregel even dwaas als
doorzichtig. Waarlijk, het ziet er in de wereldpolitiek
nog niet paisibel uit.
IN SPANJE BLIJFT DE POSITIE ONGEWIJZIGD. DAT
het een burgeroorlog is, valt nu niet meer vol te
houden. Spanje is de uithoek van het vasteland,
waar het niet gelukt is den nieuwen Europeesche oor
log te voorkomen. Deze brand kan ieder oogenblik
verder om zich heen grijpen. Maar de positie der
aanvallende fascisten wordt steeds moeilijker. De
ontwikkeling der gebeurtenissen in Catalonië, waar
forsch tegen de anarchisten is opgetreden, slaat hun
PAG. 3 DE GROENE No. 3118
het laatste propagandistische wapen uit de handen
een schijnwapen, overigens. Wat den strijd zelf
betreft: in het Noorden, voor Bilbao, loopt de aan
val, precies als voor Madrid, vast in een stellings
oorlog.
AAN DE INTERNATIONALE BEURZEN BLIJVEN
de voorjaarsstormpjes niet van de lucht. Van
ernstiger aard dan dat, zijn de schommelingen van
den financieelen barometer toch niet. Bij ons blijft
het vrij rustig. De vaste koers van den gulden legt
daarvan ook getuigenis af. En de wekelijks met
tientallen millioenen toenemende goudvoorraad van
de Nederlandsche Bank niet minder.
Voor Java is het Londensche suikeraccoord
niet al te slecht uitgevallen. De suikerooms hebben
voor dit eiland het export-quotum voor de vrije
markt vastgesteld op 1.050.000 ton. Voor Nederland
is dit accoord van veel belang. De Nivas heeft reeds
tegen hoogeren prijs groote hoeveelheden suiker
kunnen verschepen. De opleving, die .pp de
buitenbezittingen begonnen is, zal nu ook langzamerhand
op Java kunnen doorzetten. Een en ander spreekt
ook uit de opbrengst van het eerste kwartaal der
Indische middelen, welke die van het vorige jaar
met 16 en de raming met 8 millioen overtreffen.
Voor 1938 zal het bedrag der inkomsten vermoede
lijk zelfs op 90 millioen meer geraamd worden.
Dat Nederland bij de opleving niet achter zal blij
ven, staat vast. Ook hier blijkt dit uit de sterke
toename van de Rijksmiddelen over April.
Ook in de internationale politiek is onze positie
benij denswaar d en het is, tot het bereiken van de
best mogelijke internationale verstandhouding, te
hopen, dat de te verwachten uitspraken van het
Haagsche Hof over het Maaswater tot een algeheel
accoord tusschen Nederland en Belgiëzullen leiden.
Er zijn immers ook nog andere kwesties, die tusschen
ons en den met ons bevrienden buurstaat geregeld
moeten Worden.
NU ALLE CANDIDATEN-LXJSTEN GOEDGEKEURD
en de nummers ook voor de niet door meerdere
kamerleden vertegenwoordigde partijen eindelijk
toegewezen zijn het moebonnoodige ontstemming
wekken dat dit pas zoo laat geschiedt; bij een
volgende gelegenheid vraagt dat een tijdige regeling
gaat men ook over het ongeoorloofde onder
werp", de kabinetsformatie, spreken. De liberale
kikvorsch blaast zich op tegen den socialistischen os,
door bij voorbaat te verklaren niet met de S.D.A.P.
te kunnen samenwerken, tenzij bij verloochening
van haar geheele theoretisch verleden. Het is een
merkwaardig verschil met 1913, toen de liberalen
om het hardst aandrongen op regeeringsdeelname
door de socialisten. Maar de verhoudingen zijn ver
anderd: o.a. zóó, dat het aantal liberalen wel zoo
zal slinken, dat de formateur met hun getalsterkte
gegn rekening meer zal hoeven te houden. D,e hoop
der Maasbode", dat wij zullen terugkeeren tot
het nauwe overleg der fracties, zal ongetwijfeld ij del
blijken. Niet alleen dr. Colijn heeft dit in krasse
termen als een funeste practijk afgewezen, ook tal
van consequenties pleiten er tegen: met name die,
dat de openbaarheid van de parlementaire behan
deling van belangrijke zaken in het gedrang komt,
wanneer de belangrijkste door een deel der fracties
(n.l. die der regeeringspartijen) onderhands
bijvoorbaat beslist kunnen worden. Vooral in moeilijke
tijden als deze moet een ministerie op eigen ver
antwoordelijkheid met een program kunnen komen.
De Avondpost" weet te vertellen, dat aangestuurd
wordt op een rechtsch" kabinet , maar zonder
Colijn, omdat de Katholieken dat niet meer willen.
Veeleer zou jhr. De Geer in aanmerking komen.
Maar of de A.R. dit weer zou verdragen?
ER DREIGT ALLERLEI GEVAAR VOOR DE
WERKloozen: niet alleen wordt hun bestaansminimum
niet in overeenstemming gebracht met de verhoogde
prijzen de bezuiniging door het beschikbaar
gestelde voedsel valt slechts in zeer beperkte mate
binnen het weekbudget van den werklooze maar
bovendien dreigt het gevaar dat de beslissing of
steun en werkverschaffing gedurende den zomer
gehandhaafd blijven, in handen gelegd te worden
van de bij geringer steun direct-belanghebbende
gemeenten, ook van de meest achterlijke. Dit moet
leiden tot desorganisatie en trek van
steunbehoevenden naar andere plaatsen, die zoo voor hun
sociaal besef moeten boeten met een stroom armlas
tigen. De beantwoording door minister Slingenberg
van de vragen van het kamerlid Drees, doen meer
denken aan uitvluchten, dan aan een verklaring.
Enfin, deze minister heeft zijn langsten tijd gehad.
i
i
f.
k-,