.-t ??i ALTIJD WELKOM! Spaart plaatjes voor onze albums. BUIT EU AMFRQFfinRT WAARLIJK BUITEN WONEN? H l VI L. i\ O l U U 11 l Vestigt U dan aan den zoom van het WESTERWOUD ; het fraaie boschcomplex ten Zuiden van Amersfoort. Rondom een groot natuurreservaat kunnen terreinen voor het goede type landhuis worden verkocht. Lage belastingen in Leusden, Woudenberg en Maarn. Inlichtingen N.V. 'T SCHOUTENHUIS" ta WOUDENBERG. Tel. 22. l Rl ARIPIIM l-anc'e'" rustigen gezond wonen in schitt. natuur. Lage bel. (b.v. IDL/tmwUIYI 39 opc. fondsbel.) Geschikt bouwterp, zonder wegbel. of grondafstand. Inl. M. OLANDA, Langestr. 118, Tel. 4788, Hilversum en bij de makelaars. (D E B l LT l\TH' 7' WIJNGAARDEN & Co., Tel. 28357, Hessenweg 236 - Waterweg 35. , ' j Riante Landhüls|et onder architectuur («bouwd m. centr, verw. w. «n k. »tr. w«er. Ingebouwd bid. Koopsom t 8000 f 110OQ. Hyp. betchlkbaar. Ontbiedln» zonder verpllehtlnf. IDEN DOLDER N.V BOSCHWIJK l» ,T «??ffcii HERTENLAAN 35 - TELEFOON BILTHOVEN 3404 | Buiten wonen In bosch en hei + 6O treinen e) Vraagt prospectus VACANT l EOORD HEIDEBAD (EPE) c. Hulijei - T«nt«n - Zwemmen - Pur d r uden - Cintine - Winkel. Huisjes f 7.5O?f 40 per week Comfortabele tenten f 3 f 81 per week. Pension v»n»f f %. VRAAGT PROSPECTUS SOESTDIJK - SOEST ?£ KOOP vrjjst. villa In villapark, bev. suite, serre, keuken, bljk., f KOf\f\ kelder, 4 slaapkamers, vaste wascht., zolder, garage, tuin (ca. 500 M-) v! ? ? PoUU. . Landhuiwn te huur v. f. St5.~ af, villa's v, f. 30.- af. Gr. en f r. Won.gMs bij Won.bur. ittMu. Elg. Ir. J. G. F. GUien c. 1., beeed. makelaar. Steenhofstraat 5 t/o station SoestdIJk. Tel. 2300! LANDKRUtfEfi Een LANDKRU1SER heeft meer vrij vloeroppervlak en meer berg ruimte dan elke andere Nederiandsche aanhangwagen, is dut beter bewoonbaar. Bovendien een eleetrisch gelaicht stalen kruisframe en hydraulische remmen voor veiligheid. Ir. D. A. BONHOF, Haarlem, Jullenelaen 206, Tel. 11781 ALTIJD ACHTERAAN.... TOCH AAN DE SPITS! l J dat U de kosten yoor Zlekenhulsverpleging " «n operatie kunt verzekeren bij de , ? ,. Verg. voor Zieken h u is ver pleging in de Ned. Herv. Diaconessen Inrichting? Inlichtingen Kantoor der Vereeniging Overtoom 283 (Diaconessen huis) Tel. 82002-80202 Schilderkunst Het tijdvak in de houtsnede Jan Engelman Tentoonstelling Frans Masereel; Kunsthandel Buffa, Amsterdam DE tentoonstelling van Frans Masereel bij Buffa, die ook nog naar déandere groote steden zal gaan, bestaat uit schilderijen. Het zijn meest havengezichten, indrukken van de kaden, de schepen, de hijschkranen, de kroegen, van heel het pittig gedoe aan den waterkant. Ze zijn eenvoudig, rondborstig, met .werkelijke goede trouw geschilderd, ze lijken wat op Vlamincks, om de kleur, en soms op Permeke's, om de behandeling van het water, maar deze beide schilders zijn, ieder in hun genre, veel en veel sterker. Er zit niet veel in", in deze schilde rijen van Masereel, niet aan den kant van een verfijning der peinture en niet in het gebied waar de psychologie, de kennis van den mensen huist, óf dient te huizen. Het best is een vrouwen portret, een ,,Vrouw uit Equihen", waarin de expressie van den kop ons bijblijft en de wijze waarop het hemd tegen het vleesch van de borst is ge schilderd. Ook een Visschersvrouw, liggend aan het strand, de zware beenen naar den toeschouwer gewend, in een technisch niet makkelijk ver kort, heeft kwaliteiten in de verdeeling van het vlak en in het grijzige coloriet. M ASEREEL's schilderijen zouden hem in het picturale land geen gezag geven, er zouden niet zoo velen naar omkijken, indien hij niet een houtsnijder was van ongemeene repu tatie. Hij heeft Fransche, Duitsche en Engelsche boeken geïllustreerd, hij heeft aan talrijke tijdschriften mee gewerkt, en hij heeft zijn prenten boeken" de wereld in gestuurd, waar van vooral de Passie van een Mensch, het Stundenbuch en De Zon grooten opgang hebben gemaakt. Waaraan was deze groote reputatie te danken? Ik geloof niet, dat het ooit duidelijk gezegd is, dat zij niet was te danken aan de waarde van zijn houtsneden als beeldende kunst. Masereel's reputatie1/ is een reputatie die steunt op de tendenz van zijn werk, zij is een ty- ( pische tijdvak-reputatie, d.w.z. d:- j kunstenaar heeft enkele leidende ge voelens van zijn tijdperk (en dat is, nauw omschreven, het tijdsperk van het expressionisme, van den humani tair en Aufschwung tijdens en na den Europeeschen oorlog, het tijdperk dat vervuld was van de gedachte aan blijvenden vrede en de gelijkheid der menschen), in pakkende houtsneden vastgelegd. Men heeft hem terecht den Walt Whitman van de houtsnede ge noemd. Wie echter dit werk dieper bekijkt vindt er niet in een echte bezonkenheid en een werkelijken nood, een per soonlijkheid met ,,fond" en met tensie, doch al te vaak een vooze op winding, pathetiek, sentimentaliteit. De prenten zijn soms innemend, door hun naïveteit, door het directe van de voordracht, door het lan waarmee zij een overtuiging naar voren brengen. Maar men wordt te vaak getroffen door het simplisme van het geheel, door het caricaturale der menschbeeltenissen (de kapitalisten en oweejers, die hij achtervolgt!), om geboeid te blijven. Tendenz is in de kunst niet onder alle omstandigheden ver werpelijk. Tendenz is slechts te ver dragen als het persoonlijk accent be wijst, dat er voldoende betaald" is door den kunstenaar en daarvan over tuigen Masereel's prenten niet of zel den. Zijn wijsbegeerte en zijn maat schappelijke critiek zijn te gemakkelijk, te populair, zijn drama's zijn te erg", zijn aandoeningen der liefde te weinig innig en zijn kennis van den mensch blijft te schematisch. DEZE dingen zouden ons misschien niet eens hinderen, of niet in die mate hinderen, indien zijn houtsneden, en tant que houtsnede, maar sterker waren gemaakt. Het vormen der vor men, de forma formans en de defini tieve uiting, is in de kunst, en vooral in de beeldende kunst (n'en déplaise de palstaanders van Forum), een zoo ge wichtig, een vaak zoo mysterieus door slaggevend moment, dat de waarde van het kunstwerk er mee staat of valt. Altijd weer komen, uit den onnoeme lijk uitgebreiden vloed van kunst werken, door de eeuwen voortgebracht, de scheppingen naar voren, die, ont daan van actualiteit, zuiver zijn ge maakt, die de idee eener ideale volRACHT . komenheid steunen, op welke speciale wijze dit dan ook wordt bereikt. Van de moderne, expressionistische houtsnede, gestoken in groote partijen, veelal vlak gehouden, vertoont de houtsnede van Masereel vooral den ,,makkelijken" kant. Hij past de techniek van mannekesprenten toe, maar zonder de wezenlijke naïveteit. Typeerend is bijvoorbeeld de stereo tiepe wijze waarop hij een man in zijn kleeren, in zijn colbertcostuum, model leert. Als men het voor 't eerst ziet, verrast dat even, met zijn eenvoudige tegenstelling van zwart-en-wit, met zijn gedurfde schuine lijnen, maar al dra blijkt het een cliché, gemakzuchtig en zonder wezenlijk plastisch effect. De guds vergenoegt zich met het wegsteken van grove partijen, de vereenvoudiging is bijna overal gewild en gefor ceerd. Veel rijker is het talent van zijn landsman Jozef Cantré. Behalve dat deze een dieper en meer poëtisch begrijper van het leven is, beheerscht hij de techniek van de moderne houtsnede in veel verfijnder nuance. Ook zijn werk doet primitief aan, vergeleken bij de vroegere en de nieuwe houtgravures. Maar het is van een wezenlijke kracht, het heeft een veel suggestiever ruimte gevoel en een veel grooter besef van de natuur van het hout. De houtsnede van Cantrébehoort tot de sterkste scylographische uitingen van het expres sionisme, met enkele proeven van De Smet en Frits van den Berghe. Omdat de kunstenaar niet bleef steken in de leuzen van het Tijdvak, maar de werkelijke oppermacht van het leven erkende, het leven dat altoos doorgaat, over kerkhoven en ruïnes. Hnutsnede van Frans Masereel, uit Un fait divers" Romeo enjulia HET is feitelijk zoo natuurlijk, dat het scenario, het stuk en het hoorspel, respectievelijk voor de film, het tooneel en de radio het uitgangspunt moeten zijn, zoowel wat vorm als inhoud betreft. Omdat het woord voor de radio ge sproken zooveel gelijken kan op een telefoongesprek, zal men deze waar heid zoo gemakkelijk bij uitzending vergeten. Niettemin heeft het gesproken woord voor de radio als kunstuiting weinig zin, wanneer het niet beteekenis heeft en de schoonheid van de taal in al haar kracht eri innigheid verklankt. Hoeveel het tooneel ook te aanschou wen geven mag, al het aanschouwelijke zinkt weg voor het door lichaam en stem uitgebeelde woord, en zoo gezien blijft de eerste taak van een tooneelleiding nieuwe werken in manuscriptvorm te herkennen, of wanneer deze er niet zijn, zich op klassiek repertoire in schoone gebonden taal te verlaten. Doordat de film zwijgend begon, schijnt het beeld en het verhaal daarvan nog steeds de hoofdzaak, maar wat kwam er van Een Midzomernachtsdroom" en Naar het U lijkt" terecht? Nu komt de derde Shakespeare-film: Romeo en Julia, en doordat de tekst met zooveel meer piëteit behandeld is, de geest van het treurspel niet ver haspeld komt het treurspel ook in filmvorm tot zijn recht. Wij gelooven aan de liefde van Romeo en Julia; khet zijn menschen gebleven en zij spreken de taal van Shakespeare. Zoodra men den Engelschen tekst kan volgen, werken de Nederlandsche ondertitels door het beeld gedrukt storend. Want het ge drukte" woord kan het gesproken" niet vervangen. Het tot leven ge komen gesproken woord is voor de radio, het tooneel en dus ook voor de film noodzakelijk en deze Romeo en Julia film bevestigt onze overtuiging dat voor het Nederlandsche volk de Nederlandsche film een noodzakelijk heid is, maar alleen wanneer gebruik gemaakt wordt van een beteekenisvollen tekst. EDUARD VERKADE Een woongebouw voor Rotterdam BINNENKORT zal te Rotterdam aan de Kralingse plas een nieuw woon gebouw opgetrokken worden; het gebouw Kralingen" van de architecten W. van Tyen en H. A. Maaskant. Het is een soortgelijke bouw als het alom bekend geworden woongebouw de Bergpolder". Het gebouw Kralingen" zal zo verdiepingen bevatten (de foto van de maquette naar het eerste ontwerp toont 12 verdiepingen), ieder met vier woningen. De bouw is een z.g. galerij bouw", met galerijen langs de wonin gen, die als straten" fungeren. De woningen zijn bestemd voor jonge of kleine gezinnen. Bij het binnentreden van de hoofd ingang van het gebouw kan men in de hal door middel van huistelefonen naar iedere woning telefoneren, zodat bezoekers, en leveranciers zich niet onnodig naar boven behoeven te be geven. Het gebouw bevat 2 liften, centrale verwarming, warm-watervoorziening en een centrale vuilnis-afvoer. Hiertoe kan men het emmertje huisvuil een voudig op iedere galerij in de stortkoker legen. De conciërge zorgt op de begane grond voor afvoer naar de stads-reiniging. Op de begane grond vindt men wat in zovele woningen in de stad ontbreekt een bergplaats voor fiet sen en voor kinderwagens, was- en droogcellen met mechanische was- en droogapparaten, ten dienste van de bewoners. Ook een donkere kamer en logeer kamers zijn in het gebouw onder gebracht. Op het dak komt zelfs een terras met speelgelegenheid voor kin deren. De huren der woningen zullen ? 45 tot ? 57.50 per maand bedragen óf wel ? 100,?tot ? 120,?met volledige ser vice. In deze service is dan de verwar ming, warmwatervoorziening en der gelijke begrepen. Het gebouw wordt opgetrokken in betonskelet; in tegenstelling met het : woongebouw Bergpolder", dat geheel in staal werd uitgevoerd. De staalprijzen zijn echter op het ogenblik voor deze bouw te duur geworden. Het moet een voorrecht zijn om straks in dit gebouw, liefst op de bovenste verdieping, te kunnen wonen, want het biedt een prachtig uitzicht over de Kralingse Plas. Ook zal dit punt voor 1 jonge, sportlievende mensen een ideaal oord zijn, door de mogelijkheden voor roeien, zeilen en zwemmen in de naaste omgeving van de woningen. Het gebouw zal worden uitgevoerd door de Aanneming Mij.' Van Eesteren . te Rotterdam. Zonder onvoorziene tegenslag zal men in Februari 1938 de woningen reeds kunnen betrekken. Dit snelle bouwtempo is een gevolg van een verdoorgevoerde rationaliseering in alle bouwonderdelen. , K. L. De lateraat Congressen REGELMATIG komen de voor standers van het nieuwe bouwen uit de verschillende landen op werkcongressen bijeen, teneinde een . bepaald onderwerp te behandelen. In het jaar 1928 kwamen deze architecten voor het eerst bijeen op het kasteel te la Sarraz bij Lausanne, f waar zij de gast waren van Madame de Mandrot. In deze eerste bijeenkomst, waaraan o. a. ook Dr. Berlage nog deelnam, werden richtlijnen opgesteld voor een gezonde ontwikkeling der architectuur. Het tweede congres dat te Frankfurt a. M. werd gehouden had tot onderwerp de woning voor de gezinnen met miniumm inkomen. Het derde congres te Brussel was gewijd aan de woonwijk en haar logische indeeling, Waarna het vierde congres te Athene zich met de functioneele stad bezig hield. Te Parijs zal thans dezen zomer het vijfde congres gehouden worden, waar bij als thema het onderwerp Wonen en Ontspanning" behandeld zal worden hetwelk een onderdeel vormt van de studie de functioneele stad". Het onderwerp Wonen en Ontspanning" wordt bekeken ten aanzien van nieuw te bouwen stadswijken, te saneeren stadswijken en wat betreft het ge west" (de omgeving der stad). Ook zal op dit congres de publicatie gereed gemaakt worden van de studie de functioneele stad", waarvan reeds een gedeelte in Holland en in Zwit serland werd samengesteld. Het congres vangt aan op 29 Juni en eindigt op 2 Juli, Door de Fransche groep van Les Congres Internationaux d'Architecture Moderne" wordt deze bijeenkomst, georganiseerd, waarbij zij een tentoonstelling van de studie de functioneele stad" in het paviljoen des temps nouveaux" op de wereld tentoonstelling voorbereiden. Een groot aandeel in deze werkzaamheden heeft de Fransche architect Le Corbusier. Het belang der congressen blijkt o.a. ook uit de publicaties, die na elk congres, over den verrichten arbeid verschijnen. Zoo noemen wij de studies over woningtypen voor ge middelde inkomens en de studie over de zoogenaamde rationeele woon wijk" alsmede van de functioneele woonwijk", welke laatste in 1935 werd tentoongesteld in het Stedelijk Museum te Amsterdam, onder de benaming Wonen, Werken, Verkeer en Ontspanning in de hedendaagsche stad". Deze studies, die steeds door middel van duidelijke populaire teekeningen in beeld worden gebracht, reizen over de geheele wereld, teneinde in alle landen te worden tentoongesteld. De in elk land zich bevindende principieel gerichte groepen architecten arbeiden volgens de conclusies van de C.I.A.M. Holland wordt door deze Internatio nale Congressen vertegenwoordigd door de Architectengroep de 8*' te Amster dam en de Vereeniging Opbouw" te Rotterdam. Als voorzitter treedt op C. van Eesteren, stedebouwkundige te Amsterdam. B. M. Het nieuwe woongebouw Kralingen", te Rotterdam; architecten W. van Tijen en H. A. Maaskant io~ tV. PAG. 12 EN 13 DE OIOENE .Ne. 1128