^ \ DE GROENE AMSTERDAMMER Opgericht m )877 ONAFHANKELIJK WEEKBLAD VOOR NEDERLAND *'? J"rg*n* "0.3129 Redactie: Mr. M. KANN, TH. MOUSSAULT, Mr. N. J. C M. KAPPEYNE VAN DE COPPELLO ?n Mr. R. H. DIJKSTRA Red. en administr.: Keizersgracht 355, Amsterdam C. Telefoon 37964 - Postflro 72880 - Gem. giro G 1000 De abonnementsprijs bedraagt f 10.?per jaar. Abonnementen kunnen met elk nummer Ingaan, doch alleen tegen het eind« van e«n jaargang worden opgezegd. DE ZOEKENDE GEEST Mr. M. Kann WIE er zijn werk van maakt, de vraagstuk ken, die zich voordoen op het gebied der buitenlandsche politiek te analyseeren en te formuleeren en het tot zijn taak rekent, geregeld de belangrijkste gebeurtenissen te verslaan, dien wordt het op een bepaald oogenblik duidelijk dat er tusschen de vraagstukken die voor de wereld van belang zijn en dat zijn niet alleen de politieke een duidelijk verband bestaat. Verband wil niet zeggen: identiteit. Het beteckent slechts n of meer punten van gemeenschap. Het is duidelijk dat er tusschen de politieke crisis, die wij sinds een aantal jaren doormaken, en de lang durige economische crisis die wij, naar het schijnt, bezig zijn voor een goed deel te overwinnen, eenig verband bestaat. Althans in zooverre is dit duidelijk, dat niemand zal ontkennen dat deze twee commoties elkander sterk beïnvloed hebben. Depressie en werkloosheid hebben, met name in Duitschland, millioenen in de armen van het nationaal-socialisme gedreven. De ontwikkeling van het nationaalsocialisme (het is bereids een gemeenplaats dat te zeggen) heeft, door het streven naar autarkie, den wereldhandel nog verder ontwricht. ledere bescher mingsmaatregel daartegen heeft dat daarna op zijn beurt nóg iets meer gedaan. Tegelijkertijd heeft het nationaal-socialisme, door economische nooden daartoe aangezet, maar al te gaarne naar de her bewapening gegrepen als middel van werkverschaf fing waardoor op haar beurt weer de politieke spanning in Europa toenam, en zoo ad infinitum. Dit betreft in hoofdzaak nog slechts de verhouding West Europa?Duitschland. Min of meer parallel hieraan loopt de tegenstelling der gevestigde Middellandsche Zee-belangen tot Italië. En dit alles betreft dan alleen nog maar onzen kar.' \;.j\ den aardbol. In Oost-Aziëzijn er nog de tegenr-Mlingen Rusland?Japan, China?Japan en de vrede lievende ontwikkeling van Oost Aziëversus het streven der Japansche militairen zonder dat deze drie antithesen daar tot eenig parallelisme aanleiding geven. De krachten immers, die aan dit Japansche streven weerstand bieden, hebben weinig of niets gemeen. Maar ook hier doet zich telkens een wisselwerking gelden tusschen economischen dwang en politieke dynamiek. HET kan niet anders, of al deze aardsche moei lijkheden drukken zwaar op de individu die zich in zijn rustig bestaan bedreigd voelt. De menschelijke geest zoekt een uitweg. Omdat de druk zoo overmatig groot is, zoekt hij aller eerst veiligheid in samengaan met vele anderen. There is safety in numbers. Zelden, is er een tijd geweest, waarin de neiging zóó groot was om de ' gansche wereld in twee kampen te verdeelen. Zelden deden -ismen" en ideologieën" meer opgeld. Het is natuurlijk heel gemakkelijk om de menschheid te verdeelen in Uitverkoren Volk en Philistijnen. De inventie is niet bepaald nieuw. Maar waar leidt zij toe? Juist het feit dat deze neiging, die niets anders is dan een geraisonneerde vorm van het instinct tot zelfbehoud der horde, zoo oud is, zou ons op onze qui-vive moeten doen zijn. Het is alles horden-instinct wat zich onder den naam van ideologieën" bij ons bewust denken tracht aan te dienen met de verlokkende belofte, ons uit de moeilijkheden te zullen redden. Nationaalsocialisme, fascisme, communisme - zij hebben er in al hun verscheidenheid, de duidelijke trekken van gemeen. Zelfs doen zich symptomen van dit atavismc voor op ander terrein. De hardnekkige zucht voor ordening en planmatig economsich bestuur, bij sommigen van andere school, verraadt een liefde tot deze kunst van het genre: l'art peur l'art. Een geneigdheid tot ordening om der wille van de ordening en niet uit noodzaak. Het schijnt, zóó bekeken, dat de samenleving van bijenkorf of mierenvolk een ideaal-staat is. Iedereen heeft een precies voor hem uitgerekende taak. De maatschappij loopt op rolletjes. Er wórdt voor je gedacht.... Er zijn niet veel woorden nood i g om duidelijk te maken, dat deze steriele maatschappij-bouw het menschdom geen werkelijke oplossing voor de bestaande moeilijkheden bieden kan. Want het beeld dat door deze diverse heilsleeren wordt voorgetooverd, is er een van regressie, van teruggang. En niet een van vooruitgang. M AAR ook dit is verklaarbaar. Er heeft steeds in ons een groote neiging gewoond om, inplaats van vooruit, terug te gaan. Om een ouden en niet meer bestaanden?toestand te trachten te herstellen. Men ziet dat in de wereldgeschiedenis, waarin op gezette tijden het woord restauratie" opdoemt. Zeer sterk hebben wij na den wereld oorlog de schade van deze restauratie-lust onder vonden. De toestand-van-vroeger, datgene dat overrompeld en gelaedeerd was, moest hersteld worden. Maar vroeger" komt nooit meer terug. Het Duitsche nationaal-socialisme ? de lezer vergeve mij dat ik daarop toch weer terugkom vertoont heel sterk de sporen van een overdreven restauratie-lust. De grootheid van het Rijk. Het verwijderen van alle uiterlijke kenteekenen van den verloren oorlog. In dit geval slaat deze lust zelfs dcór. Maar in wezen is zij niet enkel het nationaalsocialisme eigen. Zij verraadt zich daar evenwel in een dubbelen verschijningsvorm: niet alleen als ver langen om de vergane glorie van de voor-oorlogsche jaren te herstellen, maar ook nóg duidelijker atavistisch als onbewuste wensch om voor histo rische maatschappij-vormen te herstellen. Van den hang tot het verleden kan de redding nooit komen.. De menschelijke geest móet nieuwe wegen zoeken. Er is geen reden om aan te nemen, dat de moeilijkheden ditmaal onoverwinnelijk zullen zijn. Zeker, ze zijn bijzonder groot. Opnieuw is de wereldvrede in gevaar nadat geen twintig jaren sinds den wereldoorlog verloopen zijn en wij de schade van de oorlogsjaren nog geenszins te boven zijn gekomen. De convulsies, waaronder de wereld lijdt, zijn veroorzaakt door het onvoldoende voorbereid zijn der volkeren om tezamen en niet enkel in de politieke beteekenis van het woord een georga niseerde maatschappij te vormen. De aarde is klein geworden, het verkeer snel. De uitwisseling van goederen werd te overvloedig. De aanraking met anderen kon nog steeds niet plaats hebben zonder schokken te veroorzaken, in deze onvoorbereide wereld. Het is wellicht gemakkelijker, te constateeren welke oplossingen van een zoodanige geestelijke herkomst zijn, dat zij gén heil kunnen brengen, dan een weg tot opheffing der moeilijkheden aan te geven. Twee dingen kan, men echter vaststellen: De fouten in de machinerie der menschheid liggen op het gebied der internationale organisatie of in het gebrek aan een zoodanige organisatie. Terugschrikkend voor de gevolgen van deze fouten, vertoont de menschheid de neiging om te vluchten in de kudde en alle individualiteit overboord te gooien. Nog iets scherper gezegd: de politieke, economi sche en technische organisatie, die ons in staat zou kunnen stellen een gelukkiger wereld te bewonen, leidt onder het gebrek aan waarachtige bereidheid om het belang der geheele menschheid te erkennen als een hooger goed dan eigen volkstrots. En anderzijds wordt dit bijgeloof in eigen volksheil, PAG. 2 Dl GROENE Ne. 312» DONDER1937 «n 1913 IN een artikel in de N.R.Ct. vinden wij den volgenden zin: Met een leider van het proletarisch socialisme kan een overtuigd liberaal niet deelnemen aan de regeering van ons vader land. Nu niet en nooit". Dit lijkt een leelijke disqualificatie voor het liberalisme van al die liberale staatslieden in West- en Noord-Europa, die jaren lang tesamen met socialisten in een regeeringscombinatie hebben gezeten. Maar ook bedenken wij ons, hoe de geheele liberale pers in 1913 om het hardst bepleit heeft, dat de sociaal-democraten zitting zouden nemen in de regeering. En men kan moeilijk volhouden dat de S.D.A.P. thans proletarischer is dan toen. De eenige mogelijkheid die overblijft is dat de liberale" pers thans minder liberaal is dan in inimiiiiiiiiiiiiiiiii iiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiii Het Blauwe SEKEKEN van het standpunt der beoefenaars onzer vaderlandsche geschiedenis, moet het betreurenswaardig heeten, dat in 1672 de aanslag op het leven van Johan de Wiit slaagde, terwijl in 1937 de aanslag op het leven van ir, A. A. Mussert, algemeen leider der nat ionaal-socialistische beweging in Neder duitschland, mislukte. Immers bij gelijkheid van resultaat, zou er een zeker evenwicht ontstaan zijn in de historie. Ongetwijfeld ware zulk evenwicht ten goede gekomen aan de volkseenheid. Wees de Hagenaar vanouds op Kei Groene. Zoodje, de Amsterdammer zou Voortaan dit gebaar kunnen beantwoorden door te wijzen óp het Blauwe Zand. De verhouding tusschen hoofdstad en hofstad ware dan veel zuiverder. Het heeft niet mogen zijn. In de geschiedenis van ons roemruchtig volksbestaan zal het Amsterdamsche Blauwe Zand niet een plaats innemen, gelijkwaardig aan die van het Groene Zoodje te 's-Gravenhage. Wat is de reden hiervan, zoo moet de wetenschappelijke beoefenaar van de vaderlandsche geschiedenis zich bezorgd afvragen? Is hier inderdaad het afdoende bewijs geleverd van ons volksverval? Blijkt uit deze mislukking, dat de tegenwoordige bewoners van Nederland niet meer ver geleken mogen worden bij het stoere en rasechte ge slacht van bodemverbonden mannen, dat onze gouden eeuw bevolkte? Moet ons volk niet worden opgeheven uit een schandelijke verlaffing en verdierlijking, die haar weerga vergeefs zoekt in de bladen der historie? In de gröotsche dagen van het verleden, toen ons land nog niet was overgeleverd aan de heerschzucht van de joden, heeft een knecht van Juda het bestaan, dit edele Nederduitsche ras van volksgénooten te krenken in zijn diepste gevoelens. Het was de ver achtelijke brillenstijper Spinoza, die na den zoo wel geslaagden aanslag op het leven van Johan de Witt, in ' een taal, welke geheel tegenstrijdig is aan ons nationaal zelfgevoel, durfde uitroepen: Ultimt barbaroruml Deze smet werd klakkeloos op ons Arisch Bloed geworpen door een rasgenoot van de Mannheimers, de Polakken, de Cohennen. Hetjoodscheenondergrondsche gewroet van de tegenstanders der Nederduitsche zelfverheffing heeft zelfs bewerkt, dat voor dezen Spinoza op de Paviljoensgracht te 's-Graven hage, een onzer meest karakteristieke oud-Neder duitsche stukjes, stedenschoon, een standbeeld werd opgericht, hetwelk hem toont in de zittende houding, die duidelijk tot uitdrukking brengt, hoe zijn verder felijke rasgenooten er altijd op uit zijn, te gaan zitten. Hiertegen komt ons gemoed eindelijk in opstand, nu hetzelfde Nederlandsche volk zoo machteloos geworden is, dat de aanslag, gepleegd op het Blauwe Zand, inptaats van een schitterend succes, datgene geworden KOPJES Een machtig" debater NAAR ,,de Tijd"meedeelt, vergaderde de groepBouwman, de partij van kleine boeren in het land van Maas en Waal, op Pinkstermaandag in een schuur te Someren-Heide. Tijdens de rede van de tweede en laatste spreker maakte de bekende geestelijke Henri de Greeve, wiens auto het in deze onherbergzame streek had opgegeven en die ver der had moeten loopen, zijn entree. Zijn verlate aankomst was voor hem niet alleen geen be zwaar ,,zich met beide sprekers in debat" te begeven, maar dit debat leidde zelfs tot het eclatante resultaat, dat leider Bouwman toezegde nog vóór de verkiezingen met de zijnen tot de R. K. Staatspartij te zullen terugkeeren, als deze voldoende aan hun wenschen tegemoet kwam. Deze gebeurtenis toont weer eens duidelijk, dat een goed verstaander slechts e.en half woord behoeft NiiiiiiiiiiHiiimiiiMiiMiuniumii lllMIÉMIIHItllltlimil het ongerechtvaardigd vertrouwen in de horde, verkozen boven individualistisch inricht. Ander zijds? Het zijn beide uitingen van het zelfde oude bijgeloof, dat de eigen horde van bijzondere beteekenis is. Dat is zij niet. De eenige rationeel gerecht vaardigde volksorganisatie (het doet er niet toe of wij die nu politiek of economisch bekijken) is een wereld organisatie. Wanneer de menschheid den moed heeft in te zien dat de tijd voorbij is, voor goed voorbij, dat men kan vol houden dat een tegenstelling denkbaar is tusschen eigen volksheil en wcreldheil wan neer men inziet dat het economisch en technisch onmogelijk is om zelf te floreeren terwijl men een Chineeschen muur optrekt tegen de buitenwereld dan is het oogenblik gekomen dat het lang ver smaadde individualisme zich weer ontplooien zal. Zand «'s, wat wij in onze diepe volksvernedering met een ongetwijfeld aan het Hebreeuwsch ontleend woord leerden aanduiden als een sof". Voor den geschiedkundige opent het gebeurde, of juister gezegd; het niet-gebeurde op het Blauwe Zand nog breeder perspectieven. Bewijst het, dat ons volk vervallen is tot een staat, waarvoor de j stoere Gouden-Eeuwerszich diep zouden schamen, het 'l toont ook duidelijk aan, dat onze groote mannen veel grooter geworden zijn dan vroeger. Want Jan de Witt had niet den moed, een zweepje het wapen des koetsiers -?mede te nemen naar het Groene Zoodje, of het zou moeten zijn, dat hij dit zweepje nog bijtijds kwijt raakte, zoodot de vaderlandsche geschiedenis het niet in de herinnering bewaarde. Maar de algemeene leider van de nationaal socialis tische beweging in Neder duitschland, haalde een zweep over het aangezicht van den lafaard en teekende hem daarmede tot wat de man is; een uitgeworpene uit de gemeenschap der rasechte Nederlanders." Zoo verhaalde ons die belangrijke bron tot de kennis onzer geschiedenis, het Nationale Dagblad, op Zaterdag 15 Mei 1937. Dit optreden steekt gunstig af bij de weerloosheid van Johan de Witt, wiens bedienden bovendien verzuimden een pistool en een fototoestel mede te voeren. TYTELK een dank moet de beoefenaar van de W vaderlandsche geschiedenis weten aan de tegenwoordigheid van geest van den algemeenen leider, want deze tegenwoordigheid van geest behoedde hem voor de afwezigheid van lichaam, waarin Johan de Witt na het befaamde incident onwillekeurig verviel. Zweep en pistool stelden hem hoog boven de Spinoza's onzer dagen en hun verraderlijke bentgenooten, de knechten van Juda en zoo. Doch den grootsten dienst bewees hij aan de geschiedenis door het fototoestel. Zelfs de Vader des Vaderlands, de Groote Willem de Zwijger, had geen fototoestel bij de hand, toen er een aanslag op 'zijn leven werd gepleegd door Balthasar Geraerdts, Kan het bij hem ver onder schuldigd worden, omdat het fototoestel nog niet uitgevonden was, in onze dagen van ontwakend volksbewustzijn, zou het gemis onvergeeflijk geweest zijn. De beoefenaar van de vaderlandsche geschiedenis vraagt immers betrouwbaar materiaal. Zoo hebben wij hier het voorrecht, te mogen schou wen in een af grond van historische grootheid. Duize lend van' ontzag spreken wij de hoop uit, dat dit voorbeeld moge aansporen tot hartstochtelijke na volging. Vooral om de a.s, zomervacantie moeten de rasechte Nederlanders er aan denken, een foto toestel mede te nemen. Dit is de les der historie. ANTON VAN DUINKERKEN Want vrijheid tot ontplooiing van den individu is datgene waarnaar de menschelijke geest tenslotte zoekende is. Binnen enkele dagen is bij mij verkrijgbaar: DE SPHINX VAN SPANJE door ALBERT HELMAN, prijs ongeveer Fl. 1.75 Heiman woonde langen tHd temidden van het volk; Heiman spaart geen enkele part!}, ook, niet de Regeering te 1 Valencla. . Heiman neemt het, evenals in vroeger werk, op voor onderdrukten. Bestelt tijdig U zult verbaasd zijn. Boakh. Plus-Ultra" - Keizersgracht 398 - Amsterdam, C. T»l. 30269 de «enlje »lt«m»«n« boekhindtl in Nedarlind die jt*pecl»llieerd Is voor Spunteh ! VAN DE GROOTE FEESTELIJKHEDEN, DIE MET de vlootrevue voor Spithead besloten wer den, wisten de Londensche bladen van de laatste dagen nog allerlei belangrijke en soms ver makelijke bijzonderheden te vermelden. De Engel schen waren (moeten wij hierbij niet aan onze Januari-dagen terugdenken) zóó uitgelaten, dat het geen Engelschen meer waren. Een Schotsch soldaat in groot tenu, zoo meldt de News Chronicle, ging op den rollenden trap zitten, die de menschenmenigte naar de diepgelegen stations der ondergrondsche spoor te Londen voert. Het gedrang was groot en niemand bemerkte, tot op het fatale moment, wat er met den soldaat gebeurde. Het mechaniek van de trap had zijn kilt gegrepen. Kort en goed.... gelukkig bleek een der reizigers een plaid bij zich te hebben. En het geshockeerde publiek kon rustig zijns weegs gaan. Vari kleurrijk militair vertoon gesproken: de buitenlandsche gasten moeten zich op de zonnige reede van Spithead toch wel gereali seerd hebben dat al deze vroolijk gepavoiseerde schepen Engelands hersteld machtsapparaat vorm den. Onder de genoodigde diplomaten moeten er wel enkelen zijn geweest, die zich met een schok bewust werden, dat de machtsverhoudingen in West-Europa ontegenzeggelijk gewijzigd zijn. DIT MERKT MEN OP MET OOGENBLIK VOORAL TE Genève. Men heeft" er%weer opnieuw hoop dat er op het gebied der internationale organisatie toch iets tot stand te brengen is. De Volkenbondsvergade ring is in buitengewone zitting bijeengekomen om tot opneming van het koninkrijk Egypte in den Volkenbond te besluiten. Tenslotte is dat echter een pure formaliteit. Er zijn andere thema's waar over, buiten de officieele zitting om, ernstig van gedachten moet worden gewisseld. Het protokol voor de buitengewone zitting geeft daartoe reeds alle aanleiding: hoe staan, bij de goedkeuring der geloofsbrieven, de kansen %voor den vertegenwoor diger van den Negus? Dit is volstrekt niet enkel een formaliteit, maar een aangelegenheid die daarom van belang is, omdat de belangrijkheid ervan ver over het Abessynische geval heen grijpt. Tua res agitur, het gaat straks ook om uw zaak, moeten de kleine staten.begrijpen. Veel zal er van het advies van de kleine staten afhangen. Zoo blijken ,,de kleintjes" te Genève toch van buitengewoon belang te zijn. De Noorsche minister Koht, die Nederland en Belgiëbezoekt en, bij voorkomende gelegen heden de economische Oslo-consultaties ook gaarne tot een overleg in vragen van wereldpolitiek uit breidt, heeft nog eens de puntjes op de i gezet en gezegd dat Genève nooit in een zoo flagrante rechtsschending mag berusten. De Volkenbond kan dit niet zonder zijn eigen prestige in doodelijk gevaar te brengen. Het is niet te verwachten dat Engeland zich tegenover deze stelling zal plaatsen. Zonder nu veel waarde te hechten aan het gerucht dat te Genève de ronde doet, dat nl. het terugroepen der Italiaansche journalisten uit Londen kwaad bloed zou hebben gezet, moet men niet vergeten, dat Londen den laatsten tijd reden te over heeft om voor den Duce geen knieval te doen. Geen enkele. Engeland laat tegenover Italiëtwee dingen zien: zijn wantrouwen en zijn superioriteit. Italiëvoelt zich niet al te pleizisrig op dit moment. De jubel waarmee décharmante bevolking van Budapèst het Italiaansche Koningspaar binnenhaalt, kan daaraan niets veranderen. Zelfs tegenover Hongarije kan Italiëzijn eenigszins blufferige beloften van steun inzake het terugkrijgen der verloren gegane gebieden niet meer inlossen zoo zeer heeft het zich op den Balkan de handen gebon den. Maar de zeere plek is en blijft Spanje. De puzzle waarmee Mussolini zich nu moet bezig houden is deze: hoe trek ik mij met fatsoen uit dit embrouillement terug? In vraagstukken van wereld-politiek moet men het begrip fatsoen natuurlijk wel wat ruim nemen... SPANJE VOLTROK ZICH EEN MERKWAARDIGE regeeringswisseling. Caballero maakte plaats voor den uiterst knappen sociaaldemocraat Negrin. De minister van buitenlandsche zaken Del Vayo bleef, hetgeen in de tegenwoordige omstandigheden natuurlijk van groot belang is. Het ministerie omvat alle partijen die de republiek ondersteunen. Ook de communisten. De anarchisten vallen er buiten. Intusschen bevat het regeeringsprogramma slechts n doel: het winnen van den oorlog. Sociale ex perimenten zullen niet genomen worden. De oorlogs leiding wordt niet-politiek geconcentreerd. Zonder twijfel zal een sterker Spanje hiervan het gevolg zijn. Voor de vrees uit de eerste dagen van den burgeroorlog, dat de extremistisch gezinde gewapende volksmassa's de'overhand zouden verkrijgen, bestaat geen gereede aanleiding meer. DE PINKSTERDAGEN ZIJN HIER TE LANDE gezocht voor het organiseeren van massale bij eenkomsten. Dit jaar voegden zich naast den traditioneelen Katholiekendag, de pinksterconferenties der Vrijzinnig-Christelijke jeugd, der A.J.C, en der drankbestrijders nog de monstermeetings der Oxfordgroep te Utrecht en de N.S.B, te Lunteren, benevens de Vrouwen-Vredesgang. De Oxfordians zullen zich in de goedheid huns harten misschien wel wat ontnuchterd hebben ge voeld, toen zij door de feestgangers, die terug keerden van de Hagespraak, werden uitgejouwd en hun autobussen met wolfsangeltjes werden beplakt. Ook de deelneemsters aan den Vrouwen-Vredesgang zijn lastig gevallen met onbehoorlijke uitroepen, hoe wel deze demonstratie van de vrouwelijke gezind heid van eerbied voor het leven, eerbiedwaardig was door het ontbreken van alle schreeuwerige leuzen en van elke eenzijdige politieke actie. DE EERSTE KAMERLEDEN RUKTEN ZICH NOG eenmaal los uit de verkiezingssfeer orn het compromis over de onderwijsbezuiniging te beves tigen. Daarbij bleek wel, hoe veel is overgelaten aan de interpretatie van den minister inzake het hand haven van de openbare school als vluchtheuvel" voor minderheden. Als een minister zich op het standpunt stelt van den R.K. afgevaardigde de Jong, blijft er van dit art. 19 practisch heel weinig over. De Eerste Kamer zal ook nog de Pachtwet be handelen vóór de verkiezingen. Socialisten en de katholieke nestor Sasse van Ysselt hebben er op aangedrongen, want het tamelijk tamme ontwerp schijnt toch nog den druk der plattelandskiezers op vele landbezittende leden noodig te hebben, wil het er met vlag en wimpel door komen. Het vorige pachtwetsontwerp is in deze Kamer gestruikeld, maar heeft in zijn val eenige Katholieke tegen stemmers meegesleept. Zullen nu de Christelijke frac ties de belarigen van het platteland beter behartigen ? En zoo niet, wat zullen de gevolgen zijn? De bewe ging Landbouw en Maatschappij, die met name in de drie noordelijke provincies aanhang heeft, heeft in haar politieke leidraad" duidelijk laten blijken, dat zij weliswaar teleurgesteld is in de N.S.B., maar dat er toch niet zoo heel veel achterstelling van het platteland door de middenpartijen noodig is, om deze groep wederom in de richting der N.S.B. te drijven. En hiertoe kan het verwerpen van een matigende pachtwet mede leiden. Behalve gerechtvaardigde klachten spelen ook verklaarbare maar daarom nog geen juiste minder waardigheidsgevoelens mee in deze beweging. Hierin kan de personenkwestie veel goed of kwaad doen. Het is daarom goed, dat mr. Fockema Andreae, die in het Groningerland niet heeft kunnen aarden, thans als commissaris van die provincie door een Drent, die in den goeden zin provinciaalsch" voelt, wordt opgevolgd. Een tweede voordeel is, dat mr. Linthorst Homan (evenals de nieuwe burge meester van Maastricht) nog zeer jong is en in een lange loopbaan zeer veel rustig kan opbouwen. DE PARINDRA, DE INDISCH-NATIONALISTISCHE partij vandr.Soetomo, zal thans in haar geheel het standpunt der non-coöperatie, dat in BritschIndiëtot zooveel moeilijkheden aanleiding heeft gegeven, laten varen. Tot nu toe stond haar leider, die onlangs op zijn wereldreis in Nederland, blijkbaar een gunstigen indruk heeft gekregen van Nederland's eerlijken wil, om de inheemsche bevol king in de verantwoordelijkheid voor de politieke ont wikkeling van Iiidiëte laten 'deelen, wel zelf op het standpunt der samenwerking, maar zijn partij niet; al liet deze haar leden persoonlijk vrij. Op haar congres besloot zij in 1938 een definitieve beslissing in positieven zin te laten volgen. Hiermee is een tijdperk van reorganisatie der politieke inlandsche beweging afgesloten en is het beginsel van samen werking over de geheele linie (enkele splintergroep jes uitgezonderd) aanvaard. Is deze gunstige ont wikkeling reeds toe te schrijven aan den nieuwen Gouverneur-Generaal, wiens houding zooveel ge makkelijker vertrouwen inboezemt dan de hoog hartigheid en het scherpe politiestaatregime van zijn voorganger? Of geeft ook de opleving aan de inlandsche beweging weer meer vertrouwen in de mogelijkheden voor de regeering en in zich zelf om werkelijk in samenwerking met de Nederlanders wat voor de Indische volkerenmassa te kunnen doen? kruq brut i .. /? (. i , cnampaqnG v*. ? ?**? wi r ^L L ?-M f-1 ' la tout<2 pperniere qualue ??r M A PAG. 3 DE GROENE Ne. «W» *w .« ffiSK!**