Historisch Archief 1877-1940
i
A*?/
De reffeeria£«wl«*ellnff la Spanje
N \denopstand in
Barcelona was
er een wisseling van
personenin de Spaan*
sche regeering
noodig. Er was vecj
critiek op Caballero.
omdat deze ouder
wordende man moei
te had tot een beslui*
te komen, langzaan.!
was geworden en
weinig tosgankelijk voor anderen, maar
toch het ministerie van Oorlog in eigen
hand wilde houden. Aangezien hij bouwde
op een politieki n Opperst* n Oorlogsraad en
geen voldoende bekwame generale staf
had, was het resultaat, dat er nauwlijks
van een gecentraliseerd commando sprake
was. En daar hij stond op het behouden
van zoowel dit belangrijke ministerie als
het premierschap, leidde dit ten slotte
tot zijn verdwijning. Het nieuwe
ministerie onder Dr. Negrin (een gematigd
socialist, van beroep een bioloog) zal
bïginnen eenheid en besluitvaardigheid
in het legercommando tot stand te
brengen. Laat ons hopen, dat dit nog
op tijd zal zijn om Bilbao te redden.
Prieto, die als minister van luchtvaart
go?d bevallen is, zou een goed minister
zijn voor de geheele defensie. In de tweede
plaats bsteekent het nieuwe ministerie
een uitdrukkelijke ruk naai de gematigd
heid. Da anarchisten en C.N.T. ver
dwijnen geheel en de liberale republi
keinen krijgen naar verhouding een
grooter aantal posten te bezetten. Men
zegt, dat de Cortes weer bijeengeroepen
zal worden, om op het democratisch en
pari m^ntair karakter der republiek na
druk te leggen. En het is zelfs mogelijk,
dat er eenige voorzichtige stappen gedaan
zullen worden tot herstc l van de openbare
uito3fening van d n Katholiek' n gods
dienst. Dat de communisten in deze
ontwikki ling een leidende rol spelen, zal
niemand verbazen die de werkelijke ver
houdingen in Spanje kent.
(New Statesman and Nation, Londen)
De veiligheid van
TsjechoHET congres der socialistische partij
in Tsjecho-Slowakije. dat maar eens
in de drie jaar' plaats heeft, is j.l.
Pinksteren bijeen gekomen. En het heeft
zich geopenbaard als ten ware inter
nationale antifascistische demonstratie.
De afgevaardigden uit Roemeniëen
Joegoslaviëkwamen^ ondanks hun regee
ringen, de waarlijke gezindheid van hun
volk tot uiting brengen, die nog steeds
verknocht is aan de Kleine Entente en
steeds hoopt op een nauw*, n band met de
democratieën van het Westen.
De Labourleider Attlee legde een op
zienbarende verklaring af, dat de onaf
hankelijkheid van Tsjecho-Slowakije
gehandhaafd moet blijven, hetgeen toonde
welk een gewicht men in Engeland thans
hecht aan de Midden-Europeesche vraag
stukken en aan het land, dat een voorpost
der democratie ia temidden van een
fascistisch en reactionnair buurschap.
Het schijnt overigens, dat een overval
van Hitler-Duitschland thans minder
gevreesd behoeft te worden, dan het
vorige jaar. En waarom? Omdat de
volksfrontregeering in Frankrijk te ken
nen heeft gegeven, dat Frankrijk iedere
schending van een land, waarvan het
de integriteit bij verdrag heeft gegaran
deerd. als een schending van haar eigen
grondgebied zou beschouwen. Telkens
wanneer de democratie zich krachtig en
vastbesloten toont, trekt het fascisme
zich terug. Maar willen alle Fransche
diplomaten b. v. wel. dat het fascisme
zich terugtrekt?
(Vendredi, Parijs)
Kweedscne adrertentie
IK heb een landarbeider noodig.
Wel1 iswaar bezit ik geen piano en geef ik
geen dansonderricht.enwilik mij er zelfs
nitt tos verbinden mijn medewerker
drie maal per dag wildbraad aan te
bieden: Maar hij kan wel rekenen op die
overvloedige maaltijden, een goed bed
en een fatsoenlijk loon. Wie een koe van
een gramofoon kan onderscheiden en
niet bang is om vijf uur op te staan,
die kom», en ik beloof hem niet als lid
van het gezin, maar nog veel beter te
behandelen. Brieven etc.
(Adv. in Svttiika Landshygden.Malmö)
Deeaseli Kroninffftjvbtlenm
DIJ het aan het bewind komen van
?^ de eerste socialistische regeering
in- Denemarken, waren bepaalde elemen
ten in de omgeving des Konings zeer
ongerust. Als de socialisten de macht
hadden, zouden zij dan ook niet den
Troon omverwerpen....? Het ergste
verwachtend, stelde n der intimi van
den Koning hem de volgende vraag:
,.Zou Uwe Majesteit zich niet slecht op
Haar gemak voelen met een socialistisch
ministerie?" Maar de koning was van
een geheel andere meening: ,,Waarom
zou ik?" antwoordde hij, ,,zijn de socia
listen niet de vertegenwoordigers der
werkende klasse? En hoor ik als koning
niet ook tot de werkers van mijn land?
Daarom zie ik niet in, waarom een op
rechte samenwerking met welke socialis
tische regeering ook, mij ooit zou hin
deren."
De koning beschikt over een groot
aantal kast* elen en paleizen, waar hij met
een onveranderlijke regelmaat van tijd
tot tijd verblijft. Elk dezer gebouwen
heeft zijn eigen sociale functie, in dezen
zin. dat de koning, die zeer gastvrij en
waarlijk democratisch is, maar de sociale
vooroordrelen van anderen ontziet, zijn
gasten indeelt naar de kast eden, waar hij
ze ontvangt. Zoo ontvangt hij op
Amalienberg déstaatslieden, hooge ambtenaren
en hun families; in Sorgenfri zijn vrienden
en verwanten, onafhankelijk van rang en
plaats; in Marsaliborg de dignitarissen
uit de provincie; in Frederiksborg de
leden der hooge aristocratie en op zijn
kastf f l in Skagen de burgerij en vooral de
bohème". Kan ik het helpen, als de
verschillende menschen en klassen niet
met elkaar willen omgaan? Het meeste
wat ik kan doen is deze eigenaardigheden
van hun groepskarakterrespecteeren....'
(Politiken, Kopenhagen)
Gewetensvraag
MOETEN wij in ons eigen huis op
staan, wanncc- wij het ,,God save
the King" door da radio hooren? Wat
doen anderen in dit geval ?
(Sunday Craphic, Londen)
Toeval of opzetr
BIJ de nabeschouwingen op de
Engelsche kroning duikt een kleine
aardigheid op. In tegenstelling tot de
Italiaansche Pers heeft de Duitsche een
zeer uitvoerige berichtgeving over de
feestelijkheden gegeven, waarheen
trouwens ook een bijzondere delegatie
was gezonden onder leiding van maar
schalk Von Blomberg. Men verrmldde
zelfs hoe de verschillende personen in de
Westminster-Abbey hadden gezeten. Zoo
kon men in de Deutsche Allgemeine
Zeitung van 13 Mei lezen: ,,tegenover
hem zat Generalfi Idmarschall von Blom
berg op den derdtn zetel tusschen den
Zuid-Amerikaan Sefior Julfan Besteiro
enz " Daar de uitnoodigingen en
aanduidingen bij het kroningsfeest vol
gens naties en niet volgens werilddeelen
plaats hadden, is de vage aanduiding
,,Zuidamerikaan" als buurman van den
Duitschen opperbevelhebber, dezen of
genen lezer misschien reeds opgeval
len. Nog meer verwonderd zulk n de
kenners van de pers-usances geweest
zijn. want het spreekt vanzelf, dat de
Engelsche hofmaarschalk aan de
persvertegenwoordigers gastenlijsten heeft
verstrekt, die met een nauwkeurigheid,
de groote gebeurtenis waardig, waren
opgesteld; vergissingen of punten van
onzekerheid waren dus uitgesloten. Als
men een en ander nazoekt in andere
lijsten, zooals b.v. die in de Times van
ii Mei, wordt de zaak duidelijk. Want
Don Julian Besteiro is een. volkomen
Europeaan en vertegenwoordigde als
eerste gedelegeerde een volkomen
Europeésche rfegeering, namelijk de Spaansche
van Valencia, de roode". Of de
Engelschen, die van een grapje houden en reeds
bij de begrafenis van George V, Von
Neurath en Litwinoff naast elkaar
hebben laten wandelen, zich ook ditmaal
weer een kleine ondeugendheid geper
mitteerd hebben, of dat de buurschap
van Besteiro en Von Blomberg het gevolg
c/e* tveie/tl
Von Ribbentrop
van het blinde alfabet was, is niet
duidelijk. Maar wel is het duidelijk, dat het
feit, dat de ervaren Engelsche hofhouding
het ,,roode" Spanje letterlijk op een lijn
stelde met den Maarschalk des Rijks, de
zoete kinderen thuis onbekend moest
blijven.
(Das Nette Tageluch, Parijs)
Ton Ribbentropplana
HET is kenmer
kend, dat de
Duitsche ambas
sade in Londen uit
noodigingen ver
stuurt in het Duitsch
in een zeer moeilijk
leesbaar Gothisch
lettertype. Het ge
rucht gaat, dat het
gezantschap van Irak
in het Iraqui heeft
geantwoord. Ik hoop, dat op een goeden
dag een goed overzicht van Ribbentrop's
avonturen in Engeland zal worden ge
schreven. Hij is de effectrijkste aller
an t i-nazi-propagandisten. Het volgende
verhaal werd mij verteld door een oog
getuige : Aan een diner had een energieke
en openhartige dame, die dicht in de
buurt van Ribbentrop zat, gezegd: Ex
cellentie, ik geloof, dat u de slechtste
ambassadeur bent, die Duitschland ooit
naar Engeland heeft gezonden. U hebt
geen gevoel voor humor." Ribbentrop
antwoordde: ,,Ik verzeker U, dat U het
mis hebt. Ik heb een buitengewoon
gevoel voor humor. En daar ben ik heel
trotsch op. U zou mij en den Führer"
eens in Brechtesgaden moeten zien,
terwijl wij samen over den grond rollen
van het lachen, als een van ons beiden
een grap vertelt."
(Critic in The New States
man and Nation, Londen)
Kerk en Staat in Dultschland
IN de kringen van de Belijdenisbewe
ging groeit de overtuiging, dat de
Staat niet meer bereid is, de kerkelijke
verkic ingen te doen plaats vinden als
aangekondigd was. Hoewel er nog geen
definitieve beslissing is genomen, stem
men alle jongere berichten hierin
overc: n, dat deze verkiezing niet zal door
gaan.
Het Propaganda-ministerie is over
tuigd, dat er een verkiezing ,,gemaakt"
zou kunnen worden, dat aan het
nationaalsocialisme een meerderheid zou kunnen
verschaffen in de Duitsch-Evangelische
Kerk. Maar in weerwil hiervan zijn de
leiders van den Staat toch verontrust
door den overgroot en toeloop bij vergade
ringen van de Belijdeniskerk. Uit alle
deelen van Duitschland, vooral uit
Sileziëen Oost-Pruissen hebben een
groot aantal berichten de geheime politie,
het propaganda-ministerie en het mini
sterie voor kerkelijke zaken bereikt, die
bevestigen, dat de vergaderingen van de
Belijdenisbeweging een groot en zelfs
een ongedacht succes hebben. En dat,
ondanks alle mogelijke zichtbare en
onzichtbare vormen van terreurmiddelen,
gebruikt door den Staat. In de laatste
paar wekt n zijn staat en partij begonnen
samenkomsten te organiseeren, waar de
partijleden geacht worden te komen,
steeds op hetzelfde uur waarop vergade
ringen van de Belijdenisbeweging plaats
hebben. Er zijn ook S.A. oefeningen voor
luchtbeschërming georganiseerd om de
menschen van de belijdenisbijeenkomsten
weg te houden. Deze pogingen zijn
overal mislukt, de of f iciee Ie bijeenkom
st'n werden geboycot, terwijl de bijeen
komsten de r Belijdeniskerk ovt rvol waren.
De autoritt iten zijn er ook zeer van
onder den indruk, dat kort na de aan
kondiging van de verkiezingen, er een
soort van ..tenheidsfront" is ontstaan
van een gróót aantal kerkelijke leiders
uit het geheele land tegen de terroris
tische maatregelen van <UH Staat. Dit
eenheidsfront, dat zelfs de gematigde
Duitsch-Christelijke bisschoppen omvat,
heeft verzet aangeteekend tegen de
staatsvoorschriften voor de verkiezingen.
(Manchesier Guardian)
mjk*blaacbop Httller over een
nieuwe religie
E Rijksbisschop rekende af met een
aantal verkeerde voorstellingen, die
z.i. in het huidige Duitschland nog be
staan. In de eerste plaats is het verkeerd,
om aan te nemen, dat er een God in den
hemel bestaat, God en goed hebben de
zelfde beteekenis. De mensen draagt
echter het goede in zijn hart, en God
beteekent het willen van al het goede.
Ook van de beteekenis van Christus
heeft men zich volgens den Rijksbisschop
een verkeerde voorstelling gemaakt.
Niet liefde en medelijden vervulden Hem.
doch verbitterde haat tegen het Joden
dom. Christus is als held gestorven.
Nooit heeft hij eraan gedacht een Kerk
te stichten. Deze Kerk is een vreemd
lichaam in het Arische Duitschland.
Daarom ook is de verkiezing der
algemeene synode geen religieuse aangelegen
heid. Aan den Staat behoort het lichaam,
aan de Kerk behoort de ziel. Aan onze
kinderen mag de Joodsche aard niet
meer worden onderwezen en daarom
wijst de Rijksbisschop, ondanks de mee
ning van eenige religieuze persoonlijk
heden, het Oude Testament af.
Met de SopCt., die het huidige Chris
tendom afwijzen, aldus de Rijksbisschop
wil ik een nieuwe Duitsche Kerk op
bouwen. Bij de benoeming der geeste
lijken moet vanzelfsprekend de Ari
rparagraaf worden toegepast. De zending
onder de heidenen wijs ik van de hand,
omdat Chineezen, Joden e.a., ondanks
hun bekeering, toch het karakter, dat
met hun ras overeenkomt, behouden.
(Algemein Evangelisch Luthersch
Kirchenzeitung)
Journalistiek duel
EEN klein plaatsje in Californiëme*
hcogstens 2500 inwoners, Alturas ge
naamd, is het tooneel geweest van een
merkwaardig drama, welks helden twee
journalisten zijn: Harry French, de
hoofdredacteur van de ,,P3aydealer en
Modoc County News" en Claude L.
McCracken, directeur van de ,,Modoc
Mail". Al eenige jaren was er een heftige
strijd tusschen de twee collega's, welke
dateerde van den dag, dat McCracken
zijn dagblad gesticht had, dat dadelijk
'een ernstig concurrent was gebleken voor
het weekblad, dat reeds 40 jaar door de
familie French werd uitgegeven. Eerst
waren het tamelijk banale
kwaadsprekerijtjes over en weer. Zoo maakte
McCracken zich in de kolommen van zijn
..Mail" vroolijk over de familie French.
bij wie wegens wanbetaling het electrisch
licht in huis was afgesneden, De redactie
van de ..Playdealer" antwoordde met een
verhaal over de arrestatie van den heer en
mevrouw McCracken wegens handel in
verdoovende middelen. Daarop publi
ceerde McCracken een lijst van alle men
schen met den naam French, die voor met
name genoemde misdaden veroordeeld
waren.
Tot wanhoop gebracht meende Freni h,
dat een dergelijke beleediging niet meer
met inkt schoongewasschen kon worden.
Daarvoor was bloed noodig l Op een avond
begaf hij zich, voorzien van een revolver,
naar het huis van zijn gehaten concurrent,
die aan den maaltijd zat met twee van
zijn medewerksters, en loste vijf schoten
op hem. Daarna ging hij zich bij de politie
' aangeven. Ondertusschen stond McCrac
ken, die doodelijk gewond was. er op om
Op zijn ziekbed een dramatisch verslag te
dicteeren van den aanslag, waarvan bij het
slachtoffer was geworden, bestemd voor
de Associated Press" en de United
Press".
Het genoegen, zijn laatste artikel te
kunnen lezen, werd hem echter niet ge
gund. Terwijl de krantecjongens in de
straten van alle Amerikaansche steden
de titel der sensationeele reportage Hoe
ik vennoord werd" uitschreeuwden, be
zweek de schrijver aan zijn verwondingen.
(Time, tiew-York)
De caricaturen in den tekst zijn uit
Marianne"
? ? ? door H htU aooi en «m«t«rd«m
UI l n V6 rZO rfifl II fif v&n voorst ? bu»«um ? metrweg 22 ? tel. 3100
D O bloembollen planton
HOLLYWOOD'S NIEUWSTE SUPER FILM
Charles Laughton in The great Dane" (De groote Deen) naar het meesterwerk Hamlet" van W. Shakespeare
Hamlet, prins van Denemarken (Charlet
Laughton) is uit zijn humeur.
Hij is zeer gereserveerd tegen de koningin,
zijn moeder (Bette Davis) en tegen zijn oom,
den koning (Warren Witliam) en
geeft er de voorkeur aan, zijn tijd door te
brengen tusschen de schedels op het kerkhof.
(r
Uit een gesprek met den geest van zijn vader
(George^ 'Arliss) verneemt hij, dat de vorige
koning werd vermoord door zijn oom.
Hij i$ zelfs grof tegen het meisje zijner keuze, de lief
tallige Ophelia (Myrna Loy) die in den vijver springt.
T
Hij zweert wraak en organiseert een revue.
Dit gaat den koning vervelen en hij spreekt
met Laertes (Warner Baxter) af, dat Hamlet
gedood moet worden.
Laertes, die een vergiftigd rapier heeft,
daagt Hamlet tot een duel uit.
Hamlet is een zoo geweldig schermer, dat
hij Laertes verslaat, niettegenstaande het ver.
giftiede rapier en even KUS
Ze beginnen en
den koning en
diverse hovelingen.
De koningin neemt vergif en Hamlet's
toekomst gloort.
13
PAO. t DB GROENE No.lIM
' ?»;
Ib?
i
Ondertusschen is Ophelia gered door haar vader Polonius (Charlet Butteruiorth) dit
het gelukkig paar zijn zegen geeft.
(The New Yorkerl
-'. -!?'.'"*?' ?' 'Vvt'v' n'*'-V"'- *-'.'"~.?'
7-*'.«'j ??'»?*''^'T'***-*'
'i'r"\"'' ' *. .-i?>1?, !W~a-*