I. L.. I Henriëtte van Eyk aan Dr, A. Romein-Verschoor EEN BRIEFWISSELING ONZE medewerkster s t Henriet t e van Eyk, winnares van den C. W. van der Hoogt-prijs voor 1037, en Dr. Annie Romein?Verschoor, die den Wijnaendts Francken-prijs won, wenschen elkaar in nevenstaande brieven geluk met haar onderscheidingen Beste Annie Romein, HET is feitelijk een raar idee van de redactie van De Groene mij te vragen over jou te schrijven. Sommige menschen zeggen dat er nog nooit een verstandig woord uit me is gekomen. En er zijn toch beslist ver standige woorden noodig om aan het ik zou haast zeggen perverse verzoek van dit blad te voldoen. Maar het geeft me een onpleizierig gevoel, te moeten schrijven over iets waar ik niet genoeg van af weet, of liever over iets, waar ik heelemaal geen bevoegd heid heb om over te schrijven. Ik kan alleen dit zeggen: dat ik groote bewon dering heb voor de manier waarop jij je stof (gek woord!) overziet, en voor de wijze waarop je, uit schijnbaar losse stukken en brokken, een geheel hebt weten te vormen. En nu wilde ik je nog even vertellen wat Thérèse van je denkt. Je weet, dat ik de juffrouw ben, die alles voor haar typt. Vanmorgen vertelde zij mij in een vertrouwelijke bui het volgende: Een zekere mevrouw Romein Verschoor heeft een prijs gekregen, die ik had moeten hebben, rechtshalve tenminste, maar wat is recht! Dat mensch moest zich schamen; eerst schrijft ze een gemeen boek, en of dat niet genoeg is, neemt ze een ander de prijs uit de mond weg. Als er nig eergevoel in die mevrouw had gehuisd, had ze alles moeten weigeren, en de prijscommissie (die ze overigens wel zal hebben omgekocht) opmerk zaam moeten maken op mijn serie artikelen over,,Het Kind in De Poëzie", die ik eerst heb gepubliceerd in het Vrouwenleesblad, en die Papa nader hand heeft laten uitgeven op geschept papier. Maar die dame zal haar trekken wel thuis krijgen. Een bevriende jour nalist heeft haar al heelemaal uit gekleed in zijn blad, waarin hij zeven tien menschen opnoemt, die er meer voor in aanmerking zouden zijn ge komen, zoodat we hopen dat haar pleizier nu wel vergald zal zijn. Jonker van Ratburgh heeft dat bekroonde tractaatje gelezen toen hij keelontsteking had bij gebrek aan wat beters. Omdat het Vrouwenspiegel" heet, had hij gehoopt op iets in den geest van La Vie Pamsienne", maar het werd een groote desillusie. Het gaat over saaie schrijfsters, die allemaal als los zand aan elkaar hangen. Hoe dat mensch aan al die namen komt is me een raadsel. Jonker van Ratburgh zegt dat ze er wel f ets van af moet weten, zooals iemand, die de klok heeft hooren luiden zonder klepel. Maar dat geeft haar nog niet het recht om brutale dingen te zeggen over die arme, doode Mivrouw Bosboöm-Toussaint, die Gra vin Knal altijd zoo heeft geïnspireerd met Majoor Frans. Dan komt ze tot overmaat van ramp nog aandragen met Betje Wolff, en ze gaat vergelij kingen maken en zegt dat die malle Betje veel prettiger is dan Mevrouw Bosboom, wat natuurlijk niet waar is omdat Betje Wolff au fond een ge woon iemand was, die samen met Een slechte gelaatskleur behoeft niet zoo te blijven/kan zelfs mooi worden indiendeze verzorgd wordt met witte Purol.. De huidzuiverende, huidgenezende en huidvoedende Vracht welke Purol bezit,maakt de huid jeogdigfrisch, gezond en fluweelzacht en zuivert deze tevens von alle huid-onreinheden, zooals vetwormpjes, pukkels, vlekjes en uitslag. Gebruik voor gelaatsverzorging witte Purol. Deze \s na inwrijving onzichtbaar op de huid en daarom ook zeer geschikt voor gebruik overdag. Doei 30 tn 60 el. Tub« 43 et. Bij Apoth. tn Drog. Saartje Burgerhart boeken schreef voor de hoogste klasse meisjes H.B.S., waar we uittreksels van haar kregen omdat ze aan n stuk te langdradig werd. Verder schiet ze bok op bok. Haar grootste bok is Top Naeff, waar ze natuurlijk jaloersch op is. Toen vroeg ik aan van Ratburgh wat ie dacht dat zoo'n mensch wilde met dat boekje, en hij zei dat z'n boek handel, waar ie na z'n ziekte was gaan klagen, veronderstelde dat 't alleen maar voort kon komen uit een soort vrijheid-voor-vrouwen-complex; dat het haar niet zoo erg kon schelen wat die vrouwen schreven, maar hoe ze waren toen zij schreven, of ze vrij wa ren, en óf ze wisten dat ze vrij waren, en of ze het prettig vonden om vrij te zijn. Enfin, echt kinderachtig gedoe van een juffrouw zonder kop en staart. Thérèse," zei van Ratburgh toen, een geest als de jouwe staat te hoog voor al dat klein gepraat over vrij heid en maatschappij ! Er zijn beter en kostbaarder dingen...." Hij greep mijn hand en kuste mijn opaal. Ik begreep dat hij iets bedoelde zonder te weten wat het was. Maar dat is juist het mooie, als twee zielen rake lings langs elkaar heen gaan. Een wiekslag van den geest is een subtiel iets.... Maar om op die Mevrouw Romein terug te komen. Ze zegt verder, dat zij iedereen bedankt, de heele Konink lijke Universiteit, en een leeszaal, en een bibliotheek. Ze heeft het dus niet allén gedaan. Dat is niet eerlijk. Ik geef de Commissie in overweging die prijs terug te vragen." BESTE Annie, over twee feiten mag je blij zijn: dat Thérèse niet in de advies-commissie heeft gezeten, n dat ze zich ongunstig over je uitlaat. Ze is zoo langzamerhand opgegroeid tot ,,een monster onder mijn pen", en wat zij zegt is misschien wel het ongekeerde van wat een normaal mensch zou willen beweren. Ik hoop, dat je dat bij het lezen van het bovenstaande zult willen bedenken. Met beste groeten en nogmaals har telijk gelukgewenscht. JE HENRIETTE VAN EYK Beste Henriëtte, IK wou even met je overleggen. Als de ne hand de andere wast je weet het. Het is heel plezierig om eens in het zonnetje en de bloemetjes gezet te worden, maar zo'n situatie bergt zijn gevaren. Laurier is alleen als genees middel voor verkoudheid volmaakt onschuldig en geld enfin, je moet een gegeven paard, al was het Saartje zelf, niet in de bek kijken. Maar er bedreigen de bekroonde andere gevaren, die zich nog onschul diger voordoen en voor n daarvan wilde ik je waarschuwen. Je krijgt van een tijdschriftredactie zo'n terloops telefoontje om een stukje te schrijven voor het blad en voor je het weet, heb je ja" gezegd, maar wat is er in werkelijkheid gebeurd? De spor tieve redactie heeft haastig ergens op de kennis der ijdelheid vier paaltjes in de grond geslagen en de touwtjes gespannen en wij beiden zitten daar binnen opgesloten: Boeren, burgers en buitenlui, hier kan je zien hoe de bekroonde ironie-en-persiflage en de bekroonde onverdraagzaamheid en on gemotiveerde hooghartigheid elkaar te lijf gaan. Nee, Henriëtte, laten we daar niet inlopen. Laten we te voren dz koppen bij elkaar steken en afspreken, dat wij het laatste lachen. Of wel jij speelt deze keer de rol van de karikaturaal mistekenende vrouwenhaatster en ik die van de grote mildheid in het beoordelen van mensen en toestanden en zacht begrip voor de oorzaken van menselijke fouten ik citeer niet verder, want dan loopt het hopeloos mis of wel laten we tot stichting en voorbeeld van volgende advies-commissies zonder een zweem van mephistophelisch aprioristisch wantrouwen, maar eveneens zonder de naar men zegt vrouwelijke neiging om ook op dat wat men bewondert een paar stuiver af te dingen, ons be perken tot de vraag: wat waardeer ik in mijn vis-a-vis. Welnu, wat ik het meest in je waardeer is.... dat je een vrije vrouw Annie Romein aan Henriëtte van Eyk bent. Schrik niet en denk niet aan reformjaponnen en laarzen-met-treklussen! Ik zal je zeggen, wat ik daarmee bedoel en als je mijn boekje gelezen hebt, zal je het ook zo wel be grijpen. Je hebt met Betje Wolf nee alle vijfhonderd guldens ten spijt ver geef ik het de commissie nooit, dat ze mijn liefde voor haar miskend hebben je hebt mét Betje en met Nine van der Schaaf een eigen genre geschapen in onze letterkunde en voor een vrouw zeker betekent dat een grote vrijheid van geest. Vrijheid van geest tegenover ons naar manlijke normen gegroeid literair leven. Maar er is nog een andere vrij heid in de capriolen van Gabriel en Saartje, die je werk voor een vrijheidsmaniak als ik ben, bijzonder dierbaar maakt: de vrijheid van de ongezochte doelloosheid. Wij kennen de bezwaren van de literaire cri.iek tegen de tendenzkunst, waar nu eens een l'art-pourl'art aan de souvereiniteit van de individueele uiting tegenover werd gesteld. Ik vraag mij wel eens af of die tegenstelling wezenlijk zo groot is, of niet althans de literatuur als onze meest beredeneerde kunst zo aange tast is door de doelmatigheidsdrang van het kapitalisme, dat we alleen nog maar kunnen onderscheiden tussen wat zijn doel in zich zelf vindt en wat het daarbuiten zoekt. Maar de verade ming, die de werkelijk doelloos bloeien de geest ons geeft, moeten we in de uithoeken van Europa of van daar buiten zoeken en daarom was het een blijde verrassing, toen die tegelijk wilde en exotische plant Gabriel op eens tussen de Amsterdamse straat keien uitbotte. Ik ga lekker niet uit zoeken welke ijzeren ideologische ge bondenheid er nu toch wel tussen die straatkeien en het magere mannetje bestaat. Ik eindig eenvoudig als de kinderen, omdat mijn blaadje vol is met de ver zekering van mijn toegenegenheid voor hem en voor niet zijn hemelse maar zijn aardse moeder. JE ANNIE ROMEIN Jan Greshoff: FR^NS COENEN een jaar na zijn dood ~ 24 fani 1936 Frans,Coenen: Onpersoonlijke her inneringen (Bruna, Utrecht) DE werkzaamheid van Frans Coenen kan op ongezochte wijze in drie tijdperken verdeeld wor den. Hij besteedde zijn jeugdjaren, in de schaduw van den kwijnenden Nieuwen Gids doorleefd, aan een reeks prozastukken in den gangbaren naturalistischen trant, doch met een ver bitterd accent, dat er iets onmisken baar eigens aan gaf. Zondagsrust" is niet lang geleden in de Salamander bibliotheek herdrukt, waardoor wij gelegenheid kregen dien tekst, een goede dertig jaar oud, aan ons huidig inzicht en onzen smaak van nu te toetsen. Wij waardeerden daarin het vermogen om atmosferen op te roepen, een verengde doch diepe mensehenkennis en wezenlijk voor Coenen in al zijn stadia een levens liefde, welke zich, om zuiver en'vrij te blijven, zoo diep mogelijk versteekt. Hij was toen reeds wat hij zijn leven lang blijven zou: de teederécynicus, de man die gromt en grauwt pm niet in snikken uit te barsten. Doch al het werk uit die eerste periode mist zijn volledige werking op onzen geest en ons gemoed, omdat het geschreven is met een al te sterk tijds vooroordeel. Het is zoo zeer gebonden aan een letterkundige mode, dat het mét die mode achtergebleven en bijna uit ons gezichtsveld verdwenen is. Coenen heeft met hart en ziel de leuzen van zijn dagen aanvaard, zonder achterdocht of berekening zich in den strijd geworpen en hij levert ons juist daardoor zulk een duidelijk voorbeeld van het gevaar, verbonden aan de liefde voor de actualiteit, waarmede men ons tegenwoordig ook weer aan het hoofd zeurt. Hoe volkomener een schrijver opgaat in de ' daverende dingen zijner dagen", des te geringer wordt zijn kans op duurzaamheid. Wie tot eiken prijs nieuw" en van nu" wil zijn, beperkt zijn werking in den tijd. Allén een werk, dat bij het ont staan al oud, d.w.z. aan de ijdelheid van het 'heden onttrokken is, ver andert niet. De duurzame letterkunde is gebouwd op een klein aantal themata, welke zoo innig verbonden zijn met de oorsprongen van het leven, dat de tijd er geen vat op heeft. Waarschijnlijk heeft Frans Coenen op een bepaald oogenblik gevoeld, hoe onnoodig het was voort te werken vol gens de naturalistische theoriën als ijverig leerling van de naturalistische school. De tweede periode van zijn letterkundig leven is dan ook geheel aan het essay gewijd. Hij publiceerde in boekvorm ,,Dickens en de Roman tiek" en de Studiën van de Tachtiger Beweging", terwijl tal van opstellen en lezingen (o.a.. over Strindberg en Ibsen) in oude tijdschriftnummers of in manuscript verborgen liggen. Dit werk is nog volkomen leesbaar gebleven en behoort tot het rijkste en rijpste van wat het Nederlandsche essay opge leverd heeft. Van concessies aan den tijdgeest is geen sprake meer. De mentaliteit en de stijl zijn gezuiverd van alle onnatuurlijkheden en in deze bijna academische beschouwingen is Coenen eerlijker en vollediger aan wezig dan in de romans en novellen van zijn jeugd. In de derde periode vond Frans Coenen de synthese van zijn beeldende en zijn beschouwende drift, van den . romancier en den essayist, in Onper soonlijke Herinneringen". Dit boek, dat geen roman en geen essay en beide is, verscheen gedurende de laatste maan den van Coenen's leven in Groot Nederland; het boek zag hij niet meer. /^NPERSOONUJKE Herinneringen" bestaat uit drie duidelijk (Slot oppag, 10, ie kot. onderaan) PAG. 8 oe GROENE NP. 3134 E -V V DOOR DE DEVALUATIE DIT JAAR HET GOEDKOOPSTE VERBLIJF. GEDEZET BAS E L BERNER OBERLANO . ZWITSERLAND 1300 M. boven den zeespiegel - 2500 bedden. Ondanks wereldvermaardheid blijft WENGEN het ideale rust- en l uchtku u roord. GEEN AUTO'S, GEEN STOF.' Gelukkige vacantie voor families en kinderen l Heerlijk zwembad - Tennis. Centrum van uitstapjes. AitoinL:OFFIZIELLE S VERKEHRSBÜfiO WENGEN ENGELBERG HET IDEALE VACANTIE-OORD IN HET HART VAN ZWITSERLAND VERWARMBAAR ALPENBAD ? TALRIJKE VLAKKE WANDcL- EN GROOTE BOSCHWEGEN ? BEKOORLIJKE BLOLM£NPRACHT * GENEESKRACHTIG HOOGTtKLIMAAT MEEfT HEKE.NDK MOTEL* Pa i-r l'e *'o pr GRAND HOTEL KURHAUS I60B. 1*3!- "Ï6.1 $06.*'(29.Hotel TERRACE-PALAC6 1208.13.?16.- 106.- 129.PARKHOTEL SONNENBERGI20B.il.?H.?90.- III.Hotel BELLEVUE-TERMINUS I50B. II?14.- 90.- III.Howl EDÉLWEISS 100 B. 9.50.12.50 78.- 94.MKE-T HKKKXDE HOTELS l'.'i,»l»m r v:.n S dage t Hot.l SCHWEIZERHOF 80 B 9.50-12 Hotil SCHÖNTAL-DES ALPES 100 B. 8.50-12.Hotel MÜLLER-HOHENECK 80 B. 8.50-10.50 Hotel CENTRAL 70 B. 7.50. 8.50 rrorlul pr «i 7 d 78.- 94 70- 9470.- 83. 62.. 69.Prospectussen worden rechtstreeks door de bovengenoemde botels toegezonden Na veelvuldige proef nemingen is het gelukt, het Bermeer van Klosters met zijn bekend strandbad electrisch zóó te verwarmen, dat het water gedurende den heelen zomer gedurig de temperatuur van 21°warmte houdt KLOSTERS HOTEL S LVRETTA & KURHAUS METGASTHOF HIRSCHEN Traditioneele Zwitsersche gastvrijheid verbonden met moderne leiding. L. Meisser, Eig Een paradijs van Alpenbloemen tn Ober.Engadin (1800 M.] 2 meren, bosschen, effen wegen, bergtochten. HOTEL EDÉLWEISS Het verblijf waar de Nederlanders zich thuis voelen. Matigt prijzen. SilS-mqVia bijStMorii HotelIEdelweiss DE WERELDBEROEMDE KUURPLAATS aan het VIERWOUDSTEDENMEER, te midden van Het schoonste meer- en berglandschap, biedt U heerlijke vacanHegenoegens. Verlaagde Pduschalprijzen in alle hotels. NIEUW: Abonnement, 7 dagen geldig, waarmede op onbegrensde wijze gebruik kan worden gemaakt van de 10 bergsporen en alle stoombooten. Inlichtingen: Offiz. Verkehrsbüro, Luzern en alle Reisbureaux BRAUNWALD Glarner Alpen (1300 M.) ZON - RUST BERGSPORT Men vrage het nieuwe pros pectus aan het Verkehrsbüro Braunwald. SEDRUN het wild-romantische Bergdorp in het Bündner Oberlahd (1400 M.) biedt onvergetelijk vacantie-genot in het SPORTHOTEL KRONE Behaaglijk ingericht Familiehotel, met elk comf. Pensionpr. Fr. 8.- tot U.SEELISBERG De tuin van het Paradijs boven het Vierwoudstedenmeer (800 M. b. h. M) HOTEL BELLEVUE (125 bedden} gerenommeerd hotel met rnod. comf., schitterend gelegen. Prachtig uitzicht vanaf het terras tenstonprljzen: Hoofdgebouw (m.'atr. w.) Fr. 9.- tot 12.50 Dependance (z. str. w.) Fr. 8.- tot 9. Z ER M ATT 1620 M. b. Z. De bekende HOTELS SEILER, door de Nederlandsche toeristen geprefe reerd en met alle comfort ingericht: MONTCERV1N, VICTORIA, BEAU-SITE, MONTEROSA, RIFFELALP, enz. garandeeren in elk opzicht een genotrijk vacantie-verblijf. Pcnsionprijs vanaf xo, 11 en 12 Fr., al naar gelang de klasse van het Hotel. Maaltijden-uitwisse ling. Prospectussen. HOTEI, ztnxlcu GARAGE HET GOEDE PRACTISCHE HOTEL IN ZÜRICH VRAAGT PROSPECTUS EL Hoogelucht kuuroord m. ijzerbron en gewel dig Alpenlandschap (Glarner Eng.) 1000 M. HOTEL KURHAUS ico bedden, stroomend water, groot park, eigen, modern strandbad. Week-arrangementen 7 dagen (alles inbegrepen) vanaf Fr. 53--"« Prospect, worden toegezonden door den eigenaar J. HUBER, chef-kok. MENEER EN MEVROUW ONTVANGEN NIET!" Wanneer gij zelf In de gezinnen der koopkrachtige Nederlanders uw artikel zoudt willen gaan verkoopen, zoudt gij steeds moeten hooren: Meneer en Mevrouw kunnen u niet ontvangen". Slechts een zeer goed vriend van den huize zou u in zulk een gezinnet succes kunnen intro DIE GOEDE HUISVRIEND IS DE GROENE Een advertentie in De Groene is voor uw artikel de bette introductie! düCCeren f AG. 9 DE GROENE No. 3134 -.' l £' ;^m,