l ?L-'ïfKv . i r v»- l Geestelijk leven DE OECUMENISCHE BEWEGING IN deze weken worden er twee wereldcon ferenties van kerken gehouden: n te Oxford gedurende de tweede helft dezer maand en daarna een te Edinburgh gedurende de eerste helft van Augustus. Vrijwel alle kerken uit alle deelen van de wereld, echter met uitzondering van de grootste en wijdst verbreide, de Roomsch-Katholieke, en wat ons land betreft ook van de Gereformeerde en de Christelijk-Gereformeerde Kerk met elkaar meer dan honderd verschillende kerken van de meest uiteenloopende kerktypen zullen naar elk van beide conferenties afgevaardigden zenden. Oxford en Edinburgh sluiten elkaar niet uit in dien zin, dat bepaalde kerken alleen aan de eerste, andere kerken alleen aan de tweede conferentie zouden meedoen. Slechts de uitgesproken vrij zinnige" kerken zijn van Edinburgh uitgesloten, omdat de uitnoodiging tot deelneming aan deze tweede conferentie alleen gericht is geweest tot die kerken, die onzen Heer Jezus Christus erkennen als God en Zaligmaker." Dit houdt een zeer ge wichtige restrictie in, die voor Oxford niet geldt. Hier is plaats voor alle kerken zonder onderscheid, die zich christelijk noemen. De conferentie van Oxford zal de voortzetting zijn van de in 1925 onder leiding van den ZweedschLutherschen aartsbisschop Söderblom te Stockholm gehouden wereldconferentie van kerken on Life and Work". Op gelijke wijze continueert Edinburgh de in 1927 onder leiding van den AmerikaanschAnglikaanschen bisschop Brent in Lausanne ge houden kerken-conferentie ,,on Faith and Order." Tusschen de twee conferenties van toen en de beide komende ligt een periode van gestadigen arbeid in tal van voortzettingscomité's en studiegroepen. Op dezen veelomvattenden arbeid zullen Oxford en Edinburgh voortbouwen. Oxford en Edinburgh behooren bij elkaar als de twee complementaire aspecten van een en dezelfde beweging: de z.g. oecumenische beweging". In Oxford gaat het om het leven van de Christenheid en de Kerk naar buiten; in Edinburgh gaat het om het innerlijk leven van Christenheid en Kerk. Beide hebben te maken met practische. en theoretische vragen en beide stuiten noodzakelijk op vraag stukken van theologischen aard. In toenemende mate blijkt, dat de vragen van Stockholm-Oxford telkens uitloopen op die van Lausanne-Edinburgh. WAT is nu de grondslag en het doel van de oecumenische beweging, die thans haar expo nenten vindt in Oxford en in Edinburgh. Het Grieksche woord ^oUevf4f\>vi" diende ter aanduiding van de geheele bewoonde wereld. Oecumenisch" is een streven, dat zich richt op heel de menschheid over heel de wereld. Wanneer wij spreken van de oecumenische beweging of van het oecumenisch standpunt en vraagstuk, dan denken wij daarbij aan bepaalde verschijnselen en vragen op specifiek christelijk-godsdienstig ter» rein. Er is van oecumenisch" sprake telkens wanneer men welbewust de situatie van de christen heid over heel de wereld in het oog vat. De oecumenische gedachte vindt voor een groot deel haar oorsprong in de toenemende spanningen en dreigingen in het sociale leven, zooals die reeds vóór den wereldoorlog, maar vooral in en na deze geweldige wereldcatastrophe, tot uiting zijn ge komen. Als te midden van den chaos van dezen tijd alle christelijke kerken en groepen -?ondanks hun theologische en kerkelijke verschillen nu eens n krachtig woord konden spreken en te zamen n lijn konden trekken ten aanzien van de vragen van gezin, staat, maatschappij, economisch leven en verhouding tusschen de volkeren! Met name de Wereldbond van Kerken, die onder voorbijgaan van alle dogmatische tegenstellingen de kerken wilde mobiliseeren tot een gemeenschappelijk werken voor den wereldvrede en ook de wereld conferentie van Stockholm zijn uit deze oecume nische gedachte geboren. De na-oorlogsche ont wikkeling in het leven der volkeren is echter van dien aard geweest, dat Christenheid en Kerk zich meer en meer moesten gaan bezinnen op haar houding tegenover de nieuw-geschapen situaties in plaats van dat zij de ontwikkeling van deze situaties hebben kunnen voorkomen of ook maar merkbaar beïnvloeden. Wilde Stockholm nog de wereld situatie redden: Oxford zal te maken hebben met de vraag naar de houding van de Kerk tegenover een situatie, die haar in velerlei opzicht benauwt. De behoefte aan eenheid en samenwerking, aan onderling contact is grooter dan ooit. Kunnen de Christenen het met elkaar eens worden over de vraag van de verhouding van Kerk, Volk en Staat ? AT is echter de diepste oorzaak van het-feit, dat de Christenheid zoo moeilijk tot een OXFORD en EDINBURGH Dr. W. H. van der Pol W Men verwijt het Christendom altijd zijn verdeeld heid. In deze weken is een machtige beweging van bijna alle Christelijke kerken in Oxford en Edin burgh bijeen om althans op enkele punten gezamen lijk richtlijnen te trekken. Over deze, de oecume nische, beweging en haar werkzaamheid geven de vier volgende artikelen, den lezer een overzicht. f!»flttl*tltMt»t»Mff»Mff»MftM»MMIMffM»MtM.MmM»UIMMI>tMM»MMI t ? ? l.f .Mtlll.1... ».»?»?« klaar en eenparig getuigenis tegenover de wereld kan geraken? Is deze niet gelegen in het feit van haar innerlijke verscheurdheid op vrijwel alle fun iamenteele punten van het christelijk geloof, de christelijke levenshouding, het kerkelijk leven en den eeredienst? Indien Christus en indien de Kerk van Christus inderdaad openbaringsrealiteiten zijn van bovenmenschelijke (bovennatuurlijke) orde, dan moest zulk een tegen zichzelf verdeeld zijn ten eenenmale zijn uitgesloten. Zoo is het eigenlijke oecumenisch: probleem, dat van de huidige innerlijke verdeeldheid van Christenheid en Kerk in Geloof en Leven. De oecumenische houding is die houding, welke geen vrede -vindt bij eenige gescheidenheid en tegen stelling van fundamenteelen aard, waar het het geloof en hét leven der Kerk betreft en tevens geen vrede bij de naïeve overtuiging, als zou de waarheid ten volle en uitsluitend het deel zijn van de eigen kerk, groep of partij. Oecumenische ge zindheid beteekent, dat wij in den ander" aller eerst den christen en niet den tegenstander zien. Oecumenisch besef beteekent, dat wij verstaan, dat het probleem van de verscheurde Christenheid alleen kan worden opgelost door een ernstig en geduldig luisteren naar elkaar, spreken met elkaar en schuld en ongelijk belijden voor elkaar, waar dit noodig is. Dit alles opdat eindelijk de tijd rijp worde voor een waarachtige, diepe,, organische hereeniging van gansch de christenheid in de Eene Kerk, die als het Lichaam van Christus op aarde de Verkondiging en het Verlossingswerk van Christus voortzet tot het eind der dagen. Wij doen aan Oxford geen onrecht, wanneer wij zeggen, dat het Edinburgh is, dat naar de diepte afsteekt, naar de eigenlijke realiteiten en dr ij fveeren, die de oecumenische beweging dragen. DE oorsprong en het einddoel van de oecume nische beweging hangen ten nauwste samen met enkele van de voornaamste wezenstrekken van de christelijke heilsverkondiging en de daaruit voort gesproten christelijke gemeenschap, de Kerk: het kenteeken van de algemeenheid en algemeen geldigheid en het kenteeken van de eenheid en wezenlijke onveranderlijkheid. Van den eersten dag af aan hebben de christelijke Evangelieverkondiging en de christelijke gemeenschap een uitge sproken oecumenisch karakter gedragen naar de woorden van Christus: Gaat uit in de geheele wereld; predikt het Evangelie aan alle schepselen; Ik ben met u alle dagen tot de voleinding der wereld". Naast dit kenteeken van algemeenheid en alge meen geldigheid draagt de christelijke gemeen schap krachtens haar diepste wezen, dat gegrond is in de realiteit van een eenige en onveranderlijke Openbaring, ook als kenteeken de eenheid. Deze eenheid ligt verankerd in de verschijning, het woord en het werk van Christus Jezus. Het be hoort tot het wezen van het Werk van Christus, dat de christenheid", die de vrucht is van dat werk, nimmer mag zijn een losse verzameling van individueele geloovigen", maar dat zij ten aanschouwe van de wereld een organische Eenheid moet vormen: het Eéne Lichaam van Christus, dat op klare wijze van de Christusrealiteit ge tuigt en Christus' werk voortzet tot het eind der dagen. De christenheid is zich van de noodzake lijkheid van deze Eenheid altijd bewust geweest. De kerk in gemeenschap met Rome heeft altijd aan de onvernietigbare realiteit van deze Eenheid in geloof, leven en kerkstructuur vastgehouden. De huidige oecumenische beweging speelt zich af eenerzijds voor de oogen van de wereld, die een innerlijk tegen zichzelf verdeelde Kerk en Christen heid in geen enkel opzicht ernstig neemt, ander zijds voor de oogen van de Kerk van Rome, die ervan overtuigd is, dat buiten haar gemeenschap het oecumenisch probleem onoplosbaar is. Er staan ongetwijfeld geweldige dingen op het spel. Mag men eenerzijds geen voorbarige en kunst matige resultaten forceeren, anderzijds is het verre van onverschillig, wat er ten slotte van het oecu menisch streven terecht komt. Het toekomstig lot van de Christenheid, die thans in de oecume nische beweging worstelt om de manifestatie van een nieuwe eenheid in geloof, leven, kerkstructuur en eeredienst, zal ten nauwste verbonden blijken met het lot van de oecumenische beweging. Het getuigt van bitter weinig begrip van de huidige situatie en van de crisis, waarin de christelijke kerken verkeeren, indien men met een onverschilligen toon opmerkt, dat deze'oecumenische be weging natuurlijkerwijs op niets zal uitloopen. Alsof het hier ging om een vrij onbelangrijke lief hebberij van enkele theologen. Aan de uitkomst van de oecumenische beweging, die zelf het voor naamste symptoom is van de innerlijke crisis, die de christenheid doorleeft, hangt niet minder dan het voortbestaan van een belangrijk stuk christen heid". De Eenheid der Kerk in Geloof en Leven zal ongetwijfeld in en door Christus worden her steld. Het voortbestaan van een kerk of kerkelijke groep zal hiervan afhangen of zij zich mee zal laten bouwen als een levende steen" in het groote geheel: de Eéne Kerk van Christus op aarde, ttetketk... l Waarom Rome l l zich onthoudt l TT\E Roomsch Katholieke kerk zendt geen ver/ J tegenwoordigers naar de conferenties van ?*-*^ Oxford en Edinburgh. Zij kan daarheen geen vertegenwoordigers zenden, hoezeer het onder werp van de bijeenkomsten haar Hoofd en leden ook boeit. Voor haar is het vraagstuk der kerkelijke eenheid onafscheidelijk van de kenmerken der zichtbare Kerk Gods op aarde: de eenheid, de heiligheid, de apostoliciteüen de katholiciteit. Zij praetendeert, dat deze kenmerken de hare zijn sedert de allereerste dagen van het Christendom en dat de kerkgenootschappen, te Oxford en Edinburg vergaderd, hun ontstaan danken aan een afscheiding van de ne kerk. Zij hoopt dan ook, dat de zeer ernstige bemoeiingen tot herstel der christeneenheid geen ander resultaat zullen hebben dan den terugkeer tot de Moederkerk. Of, zooals ik het elders formuleerde: voor haar is de oecumeni sche beweging in wezen contra-reformatorisch, Deze beweging zal de hervorming ongedaan maken, voor zoover de hervorming het zuiver negatieve karakter eener afscheiding vertoonde. Uit deze theologische en historische praetentie, die de Roomsch-Katholieke Kerk moet handhaven, wit zij haar wezen niet prijsgeven, besluite men echter niet, dat zij blind zou zijn voor het belang der kerkelijke bijeenkomsten. Haar eerste en laatste doel is de verheerlijking Gods op aarde: hoe kon zij anders verlangen dan dat deze verheerlijking be vorderd worde? Het menschelijke in iedere stre ving ten goede moge een beletsel zijn voor het be reiken der volkomenheid, de waarde van den toeleg eischt erkenning, ook waar men de richting niet deelt. De katholiek weet en leert, dat naast de zichtbare kerk, die de vier kenteekenen door de geschiedenis voert, de onzichtbare kerk bestaat, be heer sekt en geregeld door de eindetooze genade. Ook haar leden maken deel uit van het mystieke Lichaam van Christus. Ook zij zijn gebonden door den Christelijken liefdeband. De zichtbaar making van deze onzichtbare wer king der liefde, ziedaar wat de katholiek als eind resultaat van het oecumenische streven hoopt en verwacht. Men beoordeelt deze verwachting ave rechts, indien men haar afhankelijk stelt van de hedendaagsche Europeesche politiek of sociologie. Het gaat hier niet om de vorming van een christe lijke wereldmacht tegenover de georganiseerde on christelijke of antichristelijke machten, het gaat om het Rijk Gods, dat binnen on& is. ? ANTON VAN DUINKERKEN PAG. 4 DE GROENE Ne. 3118 FIGUREN EN VRAAGSTUKKEN der Oxfordsche Conferentie Prof. Adolf Keiler De bonte deelnemcrNMvharr DE oude colleges" van Oxford zijn overvuld met vertegenwoordigers der kerken uit de ge heele wereld. Maandag den I2den Juli stroom den zij samen naar het Sheldonian Theatre, de aula van Oxford's Universiteit. Reeds zuiver uiterlijk bood deze samenkomst een bont beeld van de huidige Christenheid. Naast de hoofdgroep van de protestantsche gedelegeerden uit Europa, ZuidAfrika, Amerika en Australiëzag men de Orthodoxe kerkvorsten uit het Nabije Oosten: de metropoliet Germanos, die het oecumenisch patriarchaat in Constantinopel bekleedt en zijn geloofsgenooten uit Roemenië, Bulgarije, Griekenland en Joego-Slavië. Vooral de Chineezen en Japanners vallen op; dr. Koo, de leider der Chineesche Christelijke studenten beweging, dr. Wei, de rector van de Central China University ontmoeten hier ds. Nishida uit Japan, terwijl beider landen weer in scherpe oorlogsdreiging tegenover elkaar staan. De Indisch Anglikaansche bisschop van Domakal is in oecumenische kringen reeds een oude bekende en den Nestoriaanschen patriarch der Abessyniërs ziet men tegenwoordig veel te Genève, sedert de Volkenbond zich met dit ongelukkige volk bezig houdt. De Russen in de emigratie worden aangevoerd door een gevierden geleerde als vader Bulgakow uit Parijs, leider der eenige Russisch-Orthodoxe academie, welke de Grieksch-Katholieke Kerk gebleven is. In het midden der plechtige bijeenkomst staat de Aartsbisschop van Canterbury, dr. Cosimo Lang, zelf een patriarch, en als voorzitter leidt hij deze conferentie, die met haar afgevaardigden, des kundigen en jeugdvertegenwoordigers tegen de duizend deelnemers telt. Het karakter der conferentie HET is een conferentie der Vriendschap, want de meeste deelnemers kennen elkaar reeds uit vroegere en voorbereidende conferenties. Het is van buitengewone befeekenis, dat heden ten dage zulk een vriendenkring, die met bezonnenheid door alle kerken trekt, de geestelijke banden aanknoopt en vernieuwt. Het is ook een conferentie van den Nood, want een ieder voelt den ernst van den tijd, de spanning der elfder ure", het dreigende oorlogsgevaar, den druk, waaronder kerken thans staan, die enkele harer zelfs met ondergang bedreigt. ? Daarom is het een conferentie van ernstige Tijds problemen voor de kerken, die daarbij voor de meest diep gaande vragen worden gesteld. Daarom is het ook een conferentie van den Arbeid. Want de problemen, waarvoor wij staan, zijn met vriendschap en goeden wil, kerkdiensten of plechtige processies, niet op te lossen. Het zijn beangstigende vraagstukken voor het Christelijk denken, dat een uitweg moet zoeken uit den hedendaagschen chaos.Maar voor alles is het een conferentie van Geloof. Pessimisme en fatalisme sluipen immers om ons heen en vóór het verouderde oppervlakkige optimis me, dat soms het Amerikaansche Christendom ken merkte, is in de huidige wereld waarlijk geen plaats meer. De wereld heeft zich thans in al haar duivelschheid en gevaarlijkheid geopenbaard, en wij zouden verlamd staan voor haar Medusaoogen, wanneer in het Geloof niet de kracht lag, die ook de wereld kan overwinnen. i De ontbrekende AAN dit alles geeft de Aartsbisschop van Canter bury in zijn openingsrede uiting als hij de groote Christelijke familie, die hier bijeen is, verwelkomt. BIJ DE FOTO'S Boven: Openingszitting van de Oecumenische Confe rentie te Oxford, (l) Ds. Henriod, secr.-gen. der Oecum. Beweging; (2) de Gr. Kath. Prof. Zankow; (3) Dr. ]. Mott, voorz. van den Int. Zendingsraad ; (4) Aartsbisschop. Lang van Conterburry; (5) Prof. Adolf Ke//er, schrijver van dit artikel; (6) de president eener Amer. negerkerk; (7 en 8) Dr. Ehrenström en Dr. Schönfe/d, /eden van het Wetenschoppe/ijk Bureau. Rechts: De geestelijke vader der Oecumenische beweging, de Zweedsch-Luthersche Aartsbisschop Söderblom, die in '925 te Stockholm déeerste were/dconferentie leidde. Hij leeft in een gelukkig land, dat het brandende vraagstuk van Kerk en Staat niet in zijn diepsten nood kent. Nog voor kort heeft hij zelf als Hoofd zijner kerk het staatshoofd gekroond, zooals hij zelf door een koning wordt bevestigd. Het is waar, de Christelijke familie is niet voltallig bijeen. Rome ontbreekt. De Aartsbisschop betreurt zijn afwezigheid. Rome verkeert in denzelfden nood, als in Duitschland, in Spanje, in Mexico is en is daarom geestelijk ook als bondgenootschappelijk leger aan wezig in den huidigen strijd om het bestaan der kerk in een haar vijandige wereld. Nog een familielid ontbreekt: het Duitsche Pro testantisme. De kleine Vrije Kerken als de Metho disten en Baptisten evenals de Oud-Katholieke Kerk kondin weliswaar ongehinderd hun vertegenwoor digers zenden. Maar de groote Duitsch-Evangelische Kerk ontbreekt. Dat is een geweldig gemis. Ook de geestelijke medearbeid van Duitsche theologen ont breekt ter conferentie merkbaar en de afwezigheid der eerste Hervormingskerk wordt algemeen diep betreurd, Ann den arbeid DE conferentie is overtuigd, dat de Heilige Geest overal werkt en zich ook baanbreekt door alle hindernissen heen. Zij vat ook de vraagstukken niet van den potitieken maar van den principieelen kant aan. Daarom gaat zij eerst diep in op de vraagstuk ken van Kerk, Volk en Staat, welke de confe rentie beheerschen. Het punt van uitgang is een ernstige bezinning op het wezen en déboodschap der kerk. Zij kan niet tot den staat spreken, zonder te weten wat zij zelf is en wil. De Zweedsche pro fessor Rünestamm, schoonzoon van wijlen Aarts bisschop Söderblom, teekende den weg van de Confe rentie van 1925 te Stockholm, waarvan zijn schoon vader de ziel was geweest, naar de huidige te Oxford voor ons uit; deze weg kent zoowel op organisatorisch als op sociaal en op theologisch gebied verschil lende fazen. Dr. Oldham, de zendingsman, wees op den zin en de mogelijkheden van deze conferentie. En dr. Schönfeld, de leider van het Wetenschappelijk . t «f Instituut/schetste denvoorbereidingsarbeid derlaatste jaren. En de Amerikaan van Dusen'zette uiteen, hoe Amerika tegenover deze conferentie staat. Het groote probleem in het centrale onderwerp is de vraag, hoe de Kerk haar Openbaring verkon digen kan in een daemonische en gesaeculariseerde wereld en hoe zij haar Boodschap moet toepassen op den praktischen nood van de moderne menschenwereld. Hierover sprak professor Niebuhr uit New York meesleepend en hij stelde zijn brandend-profetische eischen. Professor Zankow kreeg het woord voor de vraag naar het wezen der Kerk en Prof. Brunner uit Zürich ging in op haar ethische taak. De toegevoegde gedelegeerden en bezoekers heb' ben hun eigen besprekingen evenals de jongeren. Wat zal liet resultaat zijn f HET resultaat? Dat weet niemand. Op het oogenblifc tracht men in de vijf secties stichtlijnen te trekken, waaruit practische arbeid kan voort komen. De Amerikanen wachten hierop met ongeduld. Men is hun gauw te theoretisch en te theologisch en zij hameren steeds op de vraag: Wat moeten wij doen ? De volgende week komen de secties weer samen tot een voltallige zitting. En ondertusschen zoekt de conferentie zich een weg door een oerwoud van plannen, eischen en resoluties. KERK en STAAT: Het eeuwige vraagstuk Mr, W. Verkade SEDERT de Boodschap van het Christendom in onze wereld is doorgedrongen en in welke uithoeken van de wereld zijn zendingsdrang het ook thans nog doet doordringen altijd en overal maakte deze Bood schap de verhouding van Kerk en Staat tot een vraagstuk. Bij geen der primitieve volken, die tegelijk geloofs- en rechtsgemeen schap waren en waar de Koning tegelijk opperpriester was (of onder diens gezag stond) noch bij de Grieken of de Romeinen met hun bonte veelgodendom, dat geen absolute eischen stelde, doch slechts den formeelen eeredienst voor den staatsgod, als n uit velen, vroeg, noch bij het van de wereld afgewende Boeddhisme, be staat dit vraagstuk. Maar een ngodendom, dat niet alleen gehoorzaamheid maar ook vergeving en absolute liefde predikt, dat tegelijk realistisch in de wereld staat en toch zijn vaste punt daarbuiten heeft, moet zoo niet in conflict komen, dan toch in een sterke spanning leven met lke statische en moeilijk te wijzi gen rechtsorde, om nog maar t zwijgen van een tyrannie. En de VIP VM»-> ?^?**»-»^^^^* - m PAG. 5 DE GROENE Ne. 3138 ......r-.., ~^-, .--..i f\ L i T! -'? fci *«rA'i . i* l ?y .« t' ,'T '-'V i i ' '