Historisch Archief 1877-1940
:'.'v"!-**<s»
'?~^>*asa&&
?
i
*
l
r
?II \.
3. i'
TEXEL
voor nu en
Jac. P. Thijsse
TEXEL is in de mode. We zijn
nu al omgeroepen" ook. Maar
het belangrijkste teeken des
tijds is de opening van het vliegveld
met op iederen Zaterdag zes diensten
heen en weer: Eierland?Schiphol!
En de T.E.S.O., Texel's eigen stoom
bootonderneming vaart iederen dag
extradiensten, vervoert iedere week
duizenden passagiers.
Het is vooral te doen om de vrijheid,
de ruime duinen, de breede stranden,
de frissche lucht. Alleen bij Oude
Schild stinkt het nog al eens door de
vischmeelfabriek en de zuiveünrichting,
wat heel jammer is en daar moeten
we wat op zien te vinden. Want we
mogen geen vlekje dulden op ons
juweel.
De belangstelling in Texel is be
gonnen om de flora. Toen ik nu bijna
vijftig jaar geleden op Texel ging wonen
kreeg ik van mijn vriend en oud-leeraar
Dr. C. Kerbert een nog al zeldzaam
boekje mee: ,,De Plantengroei van de
Noordzee-eilanden", door Franciscus
Holkema, in leven doctorandus in de
Wis- en Natuurkundige Weten
schappen.
Dat boek was Holkema's dissertatie,
rnaar hij heeft zijn promotie niet mogen
beleven: ,,op n Juni 1870, toen hij
nog zoo even, schijnbaar in welstand
een drukproef had nagezien, werd hij
door een geweldige bloedspuwing over
vallen, die, binnen n uur tijds, aan
zijn veelbelovend leven plotseling een
einde maakte".
Inderdaad een veelbelovend leven.
De,ze Plantengroei" is nu nog altijd
onontbeerlijk voor ieder, die een
degelijke studie wil maken van de
belangwekkende flora van onze
Noordzee-eilanden. Wanneer wij denken aan
Holkema's tragisch lot, dan komt ons
voor den geest ook het heengaan van
een ander jong, groot geleerde in onze
dagen: Dr. J. W., van Dieren, die ons
verrijkt heeft met zijn beroemde studie
over de duinen van Terschelling. Hij
heeft voor ons de duinen gemaakt tot
figuren vol leven en bedrijf, met een
eigen bestaan, dat wij liefst zoo weinig
mogelijk zullen verstoren. Zij beloonen
ons dan door telkens nieuwe schoonheid.
HET is in hoofdzaak om de flora
en om de duinvormen, dat het
Staatsboschbeheer in overleg met de
Staatscommissie voor Natuurbescher
ming haast alle Texelsche duinen en
een groot deel van die van Vlieland en
Terschelling tot Natuurmonument
heeft verheven.
Na de Flora en de Duinen komen de
Vogels. Het groote publiek denkt, dat
de Vogels in de eerste plaats komen.
Nu, dat doet er weinig toe. Inderdaad
is er over de vogels het meest gesproken
en geschreven en zijn ze het
overvloedigst in beeld gebracht. En op
vogelgebied heeft de Natuurbescher
ming op Texel haar schoonste 'resul
taten bereikt, door dat de Mui nu wel
voor goed een sterke bezetting van
lepelaars heeft gekregen en de
broedPAG. 14 DE GROENE No. 3M2
Flora, fauna en
landschapschoon
plaatsen van de Vereeniging tot Behoud
van Natuurmonumenten gastvrijheid
hebben kunnen verleenen aan de Stelt
kluut en de Middelste Zaagbek.
Het Staatsboschbeheer, de
Vereenigingen tot Behoud van Natuurmonu
menten en voor Vogelbescherming
houden zorgvuldig de wacht voor
Texel's vogelbevolking en verschaffen
meteen de gelegenheid, om kennis te
maken met al die heerlijkheid.
TUSSCHEN de duinen aan de West
zijde en de moerassen en plassen
langs den Oostkant ligt het Oude Land,
met zijn kern van zand en keileem,
dat zijn hoogste verheffing heeft in den
Hoogen Berg met zijn zware beuken
en ahorns. De polders het Noorden,
Eierland, Prins Hendrik en de Een
dracht zouden we het Nieuwe Land
kunnen noemen.
In het Oude land liggen de schilder
achtige dorpen Burg, Waal, Oostereind,
den Hoorn en de nog schilderachtiger
buurtjes en afzonderlijke boerderijen
en boetjes.
De oude Texelsche boerderij, het
groote vierkante gebouw met zijn hoog
pyramidaal dak, riet met smallen
dakpanzoom, verrast u overal door
zijn eenvoudige en indrukwekkende
schoonheid. Die Stolpen" zijn ver
schillend van grootte, verschillend van
welvaart, maar haast allemaal zijn ze
mooi, doch enkele hebben reeds een ge
golfd ijzeren dak en dat is minder aardig.
Sommige staan boudweg open en
bloot in het vrije veld, zonder eenige
beschutting tegen wind of zon. Andere
hebben zich een mantel verschaft van
struiken en boomen, geschoren door
den zuidwester.
Dit houtgewas, met nog een paar
eendekooien, wat wegbeplanting en
enkele verstrooid liggende boschjes
voor geriefhout" waren tot veertig
jaar geleden zoowat alles wat Texel
aan ,,bosch" te vertoonen had.
Thans is er een nieuwe trek in het
landschap gekomen door de
Staatsbosschen, die beslag hebben gelegd op
een deel van de duinen en op de inder
tijd in engen kring zoo beroemde
Mient. Wij hebben van die bosschen
goede verwachting.
Intusschen is het Oude Land ook
sterk veranderd. De dorpen hebben
nieuwe wijken gekregen en zijn ook
innerlijk vernieuwd. Aan Den Burg
zijn daardoor veel halfwilde tuinen
met weelderigen groei van vlier en
lijsterbes verdwenen en daarmee gin
gen ook de spotvogeltjes heen, die vroe
ger bij dozijnen paren in en om het dorp
broedden en de zomerdagen en nachten
vervulden met hun blij gezang.
Veel hooiland en weiland is omgezet
in bollenvelden en graanakkers. De
beroemde polder Waalenburg heeft
een bemaling gekregen, is daardoor
geheel van karakter veranderd en
heeft daarmee zijn fabelachtig rijke
vogelbevolking ingeboet. Zoo staat er
tegenover winst, die wij behaalden,
ook weer groot verlies.
Het Oude Land is bij de bezoekers
van Texel nog lang niet genoeg bekend.
Daar liggen rondom de dorpen en zelfs
van dorp tot dorp alleraardigste
wandelwegen en voetpaden.
Men gaat in dezen tijd te veel op
rolletjes. Gelukkig leeren de menschen
nu ook hun voeten wat meer en beter
gebruiken. Texel is bij uitstek een land
voor wandelaars, niet alleen over strand
en duinen, maar ook door de weiden
en langs de akkers. Ik ben er nog al
bang voor, dat sommige van die paden
in onbruik raken en dat men daardoor
het gebruiksrecht verliest. En het zou
ook niet kwaad zijn, wanneer nog
nieuwe paden konden worden in
gesteld.
NU de belangstelling in Texel zoo
groot is geworden, gevoelen we
de noodzakelijkheid, niet alleen om te
behouden, wat wij tot nu toe hebben
geleerd te waardeeren, maar ook te
bevorderen, alles wat tot nog hooger
waardeering leiden kan.
Het gemeentebestuur van Texel en
de Texelsche bevolking vinden hier
een schoone taak en mogen zich hierbij
overtuigd achten van de dankbare
belangstelling van alle kenners aan den
vasten wal.
Texel is een der belangrijkste facto
ren voor de bewoonbaarheid van
Nederland in de volgende jaren, in de
volgende eeuwen.
Tourisme
DE STAD
aan het Vierwoudstedenmeer
E
N als men met weemoed in het
hart de stilte der bergen verlaat
en als eenige geluidsherinnering
meeneemt het zangerig gesuizel van
het bronwater op een verlaten dorps
pleintje,! dan moet men ter overgang
naar die andere wereld, diep beneden,
vol lawaai van ambitieuse menschen,
vol enerveerende drukte en alarm
signalen van een losgeslagen verkeer,
dan moet men even diep ademhalen
in een der Zwitsersche steden, die als
gemaakt zijn om den toerist geleidelijk
te wennen aan een omgeving, die hij
slechts tijdelijk kon ontvluchten.
De Zwitsersche steden missen het be
klemmende van de middelmatig groote
stad, zij zijn wijd en open gebouwd,
doen gemoedelijk en vertrouwd aan,
en hebben die onmiddellijk aanspreek
bare schilderachtigheid, die wij hier
wel in kleine stadjes en dorpjes aan
treffen, zonder echter de vaak stoffige
verveling ervan over te nemen.
En als verzamelplaats van al deze
goede eigenschappen is Luzern een
ideaal rustpunt op de terugreis, om op
prettige wijze zijn voeten te wennen
aan het asphalt en zijn oor aan het,
hier nog niet zenuw-ruïneerend
straatlawaai; waar men eenerzijds nog
terugvindt de schoonheden van het
verloren Paradijs": in het onmid
dellijk bij Luzern aansluitend gebied
van Vierwoudstedenmeer met zijn
bergenpracht van Centraal-Zwitser
land: Rigi, Pilatus, Engelberg en
Trübsee, anderzijds met langzame
teugen het vermaaksgift van de groote
stad tot zich kan nemen.
De historisch-georiënteerde vindt
hier veel, waaraan hij zijn hart kan
ophalen: hij zal in deze omgeving de
Teil-sage levendig voelen worden, hij
heeft er het Wagnermuseum en de
prachtige overdekte bruggen over de
Reuss, de Kapellbrücke en de
Spreuerbrücke, beiden met historische wand
en plafondschilderingen; de sportsman
vindt er de mogelijkheden om alle
takken van sport te bedrijven en de
100 pCt. toerist, die zelfs op de terug
reis yol energie zit, vindt talrijke
excursiemogelijkheden op het Vier
woudstedenmeer en in het bergland met
zijn door tandradbanen zoo makkelijk
bereikbare landschapschoonheden.
En al deze attracties worden opge
diend met een natuurlijkheid en' een
luchtig gebaar, waarvan niet alleen het
Zwitsersche landschap, maar ook de
Zwitsersche steden het geheim schijnen
te bezitten. . C. B.
Luzern, aan het V/erwoudstedenmeer,
met de Rigi
l
APELDOORN
H0t«l ATIiAMTA M.V
CMMIM) vwwwmtf. Wem M Imrf
l n 11 e o 11 M Hotei HiBirw-Bu«»pM;;. ?«?*?"****?
| P U O O U IVl f 4_f 5. All» comfort. T*l*f. Uil Imngtr whHf >»«.
voorwaard*».
99
VACANTIEOORD-HEIDEBAD EPE
Gemeubileerde huisjes in bosch en helde. Natuurbad op eigen terrein.
Huurprijs Sept. en Oct. v. a. f 7.5O per week. Tel.-adres: MAKX-EPE.
^-« ? ? ? n V" Bk l HOTBIj DB l A POST», TeL 9. Bipl. XAVIBH VAM
WKHfOHGULPEN LEPAQE. n kam*rs. P*nslonprl|s f 8.-. S*dkam*«, stroom.nd wmttr.
^*^^ *?" *""^ Gara«« vri|. FeesUalen voor 400 personen. Gerenommeerde ktaktn.
l
l
HIlL«UM.DOORWe»TH
. «w»ro-*ft
EMüBwltStrlMd" |tl. ttmUd.iw S KA.
OMT. v*rw.. w. «n k. Mr. w., ia»., ttL£Jj«fci
\
|
m m ^ r* v* m ?" tv ? I_I/"YT"CI fXDMAMIA Ttl. 4717. Modern comfort. Garaj* l
LJ C C P l E M HOI bL vahKrlAINIA vrl, Hul, vin d. ilt. ranc. G(n. l
? H ?????^^????^ nommord* k«ulc*n. P.nilon vanaf f4.-. Ontrum van Zuid Limburg. |
HIIVERSUM TROMPENBERG'5 PALACE HOTEL l
n ? L E 1% O U ITI .respon y»41 (« lijnen) e) Matige t*>it)Tt>a |
Hl ?? *%lltfmi%T
Hlll NHIIKS l
MULO 1 1 Uil U l
H«ul Pension «t WOÜDHUIS. Amn Int Poolsch* toten. htl tn
s»ndY*rstuMni*n. Gwllls lnt*rl*ur. Str. wat*r. Op v««. med. v*«.
dl**tZw gUMt|f v> w^|,^nd. unf v*rbl. ianm. r*d. Bondahot*! A.N.W.B.
R*st Gw. Pret», op aanvr. Ttl. Hl*rd«n 4. (Dai «n nacht). M. AELLEN LUSSENBURG.
a//» ATI11 1 1 IS 'T HHiIiBT JB. Ttl. 114, HARSKAMP. S H.A. *lS*n d*nn«n*D*uhin.
KUDTWIJK «°**">?"' ?*?*"?"* ««?'. *l*etr. licht, badkamer. All* etmfort
f\ W U ? 11 U 11
r 1 3 75 _ f 4 75 p. d.
.
Sond».|»aard*ntt., A.N.WJUHot*i.
Hotel-Ptnilon WATKBXOO". T*l. 1221. Sehltt fal. onmldd. b. d.
boaich*n, m. pr. ultz. o. d. L*usd*rh*l Aparte **t- *n conv*rsatl*z. K. m. balc. Gr.
terblj AMERSFOORT "*? Gtf" A.N.W.B. P*ns. f8.50, bil lang v*rbl. fS.gtt p. d. Rtst. d. g*h. d.
. 0n ~* mm r- BVJI Hotel Pension DB STA» LOCHEM.
j Cl f. H t IVI Central* varwarmlng. Warm en koud stroomend water. Garage vrl|.
""" ^^ '^* ? ??*?? ? prijs f 4.?f 5. per dag. In de directe nabijheid van het Natuurbad.
? ^>%|-Bx| B-«Vt fVelnwe) Pension CLEBIA" bl| Hotel Zllven". Telefoon 265.
l O E N C N c*ntr. verw. Warm en koud str. w.. Midden In de Vel. bosschen. + 200 H. A.
_ Vr|i« w. Gel. v. alle sport. Z. geschikt v. fam. v. 7 a 8 pers. Penslonpr. fg.KM 4.60
NIIMCPPFT
11 U H O F LI. l
"
Kampeercentrum?SAXENHEIM
Te|. doorverb. 14 - Vlerhouten - Bev. sinds 1925
60 H.A. oppervlakte). Huisjes, woonwafens, kamers en tenten voor families en
groepen. Eigen winkel voor levensbehoeften. Zwembad In de nabijheid. Plaats
voor kam peer-aanhangwagens. Temidden der mooiste bossehen. Meest sportief.
aangenaam, goedkoop en bevredlglngschenkend vacantleverblljf. Vr. proaptctui.
MIDDELBURG
HOTEL DU COMMERCE. Telefoon f4.
Modern comfort. ? Pension van af f 4.-.
l
Bosch-Restaürant GROOT SPEYCK l
Eldorado v.Olsterwljk. Meest bezochtzomeroord ter plaatse, l
OOSTERBEEK
a/a. Bfln. Bosth. htldt, TtrftalthUii. BomantUtbt htaTtto tn
daltn. (BëmetnttUkt paifctn tn beMteneln. __
V.V. Aitna«ntt S. Ttl.Sf 12 ? Sur**u GtmMiittwaHuii T*L SS4I
PUTTEN (VELUWE)
HOTEL-PENSION
BOSCHZICHT
Café-Rettaurant. Tel. 20. Mooi en ruitlj felefen bij de bosschen aan den
Harderwllkervtraatwef. Gezelllf zitje In den tuin. Pension fed. vóór- en naseizoen
v.a. f2.§0, van 15 Juli tot 31 Auf. f2.50 tot f3.60. Logies met ontbijt f2.?.
Koffletafel f 0.75. Diner f 1.25. Restaurant den geheelen daf. Me). M. J. VALKEN
? BOSCH" Hotel-Pension-Rest.
W AGENINGEN. Post en telefoon 328 Renküm. T* midden van uit
gestrekt* bowchen met schltttrende wandelingen. Tennisbanen. Manig*. Rl]l*ss*n. Pensionstalling.
RENKUM »NOL IN
?^???^?X^^ii « AGENINGEN
f~m m mm^m mm^m BOSCH - HEUVELS - HEIDE - WATER - APARTE ATTRACTIES
R H E N E N GOEDE HOTELS EN PBNSWHStMnoor, tram to boot.
R H EN EN Ouwehand's Dierenpark
Ml IKICTCD LJ/"tTCI C*ntrum stad. Modern comfort. Ctubhoul
MUNSTER HOTEL d, K.N.A.C.. A.N.W.B., AJU.ONDON
Eenl« gesloten hotel ter plmatse.
bil VKLP
Hot«l BOBBND AAI.. T*l. 3715 «taf M mcbt b*r*lkb*r). Hoo,
«n rvatff s*)**** In d* boMchM. Mod*rn comfort. - Cwiw.v*rw.
Qasaf*. Elf en ttnnltbaan. Prosp.
SOEST
Hottl Dt BosthvIJvtr" T*t. 170*. Bui
m Trein. NMUHnchoon rondom. All*
eoinf. Kmifctn tn wl|n*n «xwa v*n.
ZIE ONZEN BON
SPARRENHOF" - A.N.W.B. Hotel en pension.
Ttl. a524 Soest. Rustig gel. temidden van bosoh, helde tn duin,
. Penslonpnjs f 3.50?f 4.50. Vraagt prospectus.
11 n n r l r n 11 r P n BondBhotei - PENSION BLEEKE HOEVE
UUUtLtKMttK P«nslonprl|s f8.50 - f 3.50. Prachtige wandeltochten door de
W S/ i/ ba.B.11 ITI I. S. 11 froot- bossehen van het Kroon-Domeln. Moderne landhulije* te huur.
VALKENBURG YüSCHAEPKENS VAN ST. FIJT 5iBSi.'ïl
? fti»l%aUlllVUI%M \i»/ w,,,,.. |Q.OOOM»tuin. 10.000M* boomgaard.Parkeerterr.«ng*r. vri| j
X/PI P PARKHOTEL. Alk modern comfort. Lift. Kamers met privél
V C Li B badkamer. Boxen-gtrage. Centraal verwarmd. Prospectus op aanvrage, j
VIERHOUTEN (hm)
TalafoenX (Dac *n nacht). E*nt* *n «uditi
HOTEL-PENSION-RESTAU RAMT
DE MALLEJAN
TtltfoenZ (Dat ?" nacht). *nt* *n *udi» huli t*r plaats*. Aan|*naam *n runlj c*l*c*n. H*t Botchhoul
van d* v*iuw*. D* i*l*i*nh*id voor uitstap]**. 48 kamers. Stroomend warm en kond water. Otntr.
vtrwarmlnc. Badkamers. Boxenfaratei. A.N.W.B. Bondshot*! *n paard*nstal. P«n»lonpriji*n (min.
in). Voor- *n nU«lto«n f 8.5O?f 4.-.
4 dai*n).
Vrmmgt prospectus»
Juli *n Augustut f 3.75.-f 4.5O.
Eigen.: F. W. DICKMANN
llfllir MMiiTPr Hotri?8OHlfBVAHCK".T»l.2l». lnd*dl(^et*nakl|h*ldv.h.ttrand.
W11K A tl N / T F Pnchtif* wand*llnj*n door d* duliwn. Str. waur op all* kamera. Garaf ? »rl|.
11 UIA nftll fcS.S» «?(onp,.. (S.M 114.60. Voor-*n nat^xetn f 8.-* 18.50. frotp. op aanvr.
WIJLRE(L)
Hotel-Pension DE PEUKAAN
Tal. 20. Mod. lni*rlcht. All* comfort. Garaf* vrl). Prijs f2.75
" l
5_f3.- l
?«AIS f W l A ivtn F
ZUUTELANUL
Hottl-P*nt. HOTS TBB DUIH. Ttl. 3. G*l. t* mldd. d*r duinen In d*
dlr. nabljh. der z**. All* mod. eomf. Vrij gar. *n zeebad. VMr- *n nated.
f 8.- - f 8.75. 15 Juli tot 21 Aug. f 4.- - f4.00. Bondsh. A.N.W.S.
DE PRETTIGSTE GAST
De prettigste gast in Uw huis, is hij, die met U spreekt over alles,
waarin U belangstelt, wiens meening gezag heeft op eik gebied,
wiens conversatie steeds onderhoudend en belangwekkend is;
s
roene
Laat hij de weekends bij U komen doorbrengen,
Een abonnement tot Januari kost slechts t 3.25.
(Augustus verder gratis)
PAG. 15 DE GROENE No. 3142
t!
BON
ADMINISTRATIE ,;DE GROENE"
KEIZERSGRACHT 355 - AMSTERDAM
Postflro 72880 - G*m**nt* Giro G 1000 - T*l«foon 37H4
Mijne Meeren,
Ik abonneer mij van l September af op De Groene
Ik stort daartoe f. 3.25 op girorekening No. 72880
De nummers in Augustus bnlvang ik verder gratis
Naam:
Straat: .' N r.
Woonplaats: - .-.
21.8.37. Handteekening: ....
-5*. -?V