Historisch Archief 1877-1940
l
h'.'?'f'f
l
w
se
? u
i
(Vervolg van pag. 21)
Oostenrijk
WEINIG paviljoens toonen aan den buitenkant
iets van het geëxposeerde, hoewel dit best
mogelijk had kunnen zijn, zooals het Oostenrijksche
paviljoen toont, waar een enorme fotomontage
achter een glaswand is opgesteld. Niemand zal de
tentoonstelling bezocht hebben zonder dit te zien.
\oderlaml
TENSLOTTE het Nederlandsche paviljoen. Ar
chitect Ir. J. v. d. Broek is er niet in geslaagd
het juiste uitgangspunt te vinden. Het paviljoen is
een ,,gebouw" geworden, zonder dat het een achter
grond vormt voor het geëxposeerde. Het etui heeft
den inhoud verdrukt, afgezien van de vraag of de
inhoud de moeite waard is. Maar Japan heeft laten
zien dat bij een volkomen oninteressanten inhoud
het gebouw in staat is, veel te vergoeden. Maar het
Nederlandsche paviljoen was in geen enkel opzicht
belangwekkend, terwijl m. i. een overmatig groot
deel aan de architectuur was ingeruimd. Dit laatste
ook wat het geëxposeerde betreft, een volgend maal
zouden maar eens wat minder architecten bij de
voorbereiding betrokken moeten zijn, geloof ik. Eén
architect voor het paviljoen, Ir. v. d. Broek, twee
architecten voor verschillende interieurs, nl. Ir. van
Ravestein en Eschauzier en bovendien nog archi
tect Ir. de Bie Leuveling Tjeenk, als
regeeringscommissaris, dat is te veel om aan het eind nog
een belangrijk paviljoen te krijgen. Architecten
kunnen heel geschikte menschen zijn, maar alles
met mate !
Hierbij heb ik u van de voornaamste etui's"
verteld; de inhoud is echter belangrijker, maar ik
ben ook maar een architect. B. MERKELBACH
Paviljoen
Des Tcmps Nouveaux"
Archit, Le Corbiisier et P. Jeanneret
OP het annex bij de porte Maillot, het Centre
Pural", richtten de architecten Ie Corbusier en
Jeanneret een paviljoen in dat men het
paviljoen Des Temps Nouveaux" noemde.
Het is eigenlijk niets anders dan een groote tent,
zonder steunpunten aan de binnenzijde.
Over 30 ijzeren geconstrueerde pijlers zijn kabels
getrokken, waaraan het tentdak is opgehangen. Een
ieder die het nieuwe bouwen materialisme" verwijt,
moet dit paviljoen eens gaan zien. Het is volledig een
gebouwd idee", d.w.z. met voorbijgaan van vele
materieele eischen, eenvoudiger constructiewijze enz.
hebben de architecten een omhulsel gehangen om de
verschillende platvormen die met hellingen aan
elkaar verbonden zijn, en waar met foto-montages,
diorama's, teekeningen, maquettes enz. alle problemen
op het gebied van stedebouw, ontspanning, architec
tuur, verkeer, sport enz. behandeld worden, op een
wijze, zooals alleen Le Corbusier met zijn mede
werkers dat kan.
Zelfs een deel van de tentoonstelling de
functioneele stad" is hier opgehangen om de methode der
analyse te demonstreeren. Heel het paviljoen is, nu
het gereed is, doorstroomd van een overtuigenden en
levendigen geest, die alle critiek doet verstommen.
Als men dit paviljoen heeft gezien, heeft men een
bezoek aan Le Corbusier gebracht, en aangezien dat
steeds de moeite waard is, kunnen we een ieder die
belang, stelt in het nieuwe bouwen een tocht naar de
Porte Maillot aanraden, hij zal erverfrischt vandaan
komen, hoe of zijn indrukken ook verslapt mogen
zijn, na het rondwandelen op de tentoonstelling.
Le Corbusier is een nooit vermoeide propagandist,
die elke gelegenheid aangrijpt om te zeggen, wat hij
op het hart heeft, en zoo werd het paviljoen Des
Temps Nouveaux" tot een der gaafste demonstraties
op de geheele wereldtentoonstelling. B. M.
meubelen*
vraagt
advies
gordijnen
vraagt
advies
tapijten*
a m ster d a m - den haag
PAG. 8 DE GROENE Ne.3144
HERMAN EN HET KLM. MANNETJE
Een sprookje voor volwassenen
HERMAN was dien ochtend
vroeg opgestaan omdat het
heerlijk weer was, en de zon
zoo fijn scheen. Hij wandelde zoo wat
rond, de stad door, de stad uit, tot hij
kwam aan een groote, groene gras
vlakte, waar hij ging zitten, om wat
uit te rusten.
En hoe het nu kwam, door de zon of
door de lange wandeling, Herman
gleed zachtjes achterover en viel in
slaap.
....Op eens, zoo maar uit de lucht,
kwam een klein mannetje op hem toe.
Dag Herman," zei het mannetje.
Dag meneer mannetje," zei Her
man, ,,hoe weet u, dat ik Herman
heet?"
,,Het staat op je ticket," zei het
mannetje, ,,je heet Herman Fortuin
en je weegt 123 pond, en je wilt de
wijde wereld in."
Ja," zei Herman, dat is zoo, maar
wie bent u?"
Ik ben het K.L.M.mannetje, ik zal
je meenemen de wijde wereld in. 'n je
alles laten zien."
En toen gaf het K.L.M.-mannetje
Herman een hand, en het was hem in
eens, of hij 123 pond lichter, 1900
meter hooger, en 280 kilometer sneller
werd.
En nu zal ik je voorstellen aan het
K.L.M.-meisje." En daar kwam eeri
snoezig blond meisje in een blauw
uniformpje met een leuk scheef mutsje
op, en zei dadelijk lief: Dag Herman,
wil je een plaid om je beenen en is de
stoel wel goed? Of zal ik hem wat
achterover laten leunen en wat lager
stellen?"
En toen zag hij ook in eens, dat
hij in een gezellige cabine zat, met
allemaal lichtblauwe stoeltjes, zoo
.zacht als zijde. En dat was grappig,
op die stoeltjes zaten allemaal leuke
en vreemde menschen: een heer uit
Malmömet een snor, en een juffrouw
uit Genève, zonder snor, en nog een
meisje, maar niet zoo blond en zoo
lief als het K.L.M.meisje en nog meer
menschen.
Kijk," zei het K.L.M.-mannetje,
daar buiten voor aan de beide vleu
gels, dat zijn de motoren, Trek en Dou,
die zorgen er voor, dat jij de wijde
wereld in kunt gaan en alles zien wat
je maar wilt. Ik zal je even voorstellen:
Trek, dit is Herman Fortuin en Her
man, dit is nu Trek."
Aangenaam," zei Trek, maar ik
kan je gaan hand geven, die heeft het
te druk met draaien."
>»Wij gaan nu naar Parijs," zei het
K.L.M.-mannetje, daar zijn we nu
over drie kwartier, wat je beneden je
ziet, is al Noord-Frankrijk, maar als
je wilt, kunnen we ook naar Londen
of naar Malmö, of naar Berlijn, of
naar Rome of naar Boedapest of naar
Texel."
O neen," zei Herman, niet alles
te gelijk. Laten we dan maar eerst naar
Parijs gaan, naar de tentoonstelling."
Als je goed hier uit het raampje
kijkt, zie je straks voor je uit het
vliegveld liggen."
Maar hoe kan dat nu?" vroeg Her
man, we zijn nog geen anderhalf uur
uit Amsterdam weg?"
Ja," zei het K.L.M.-mannetje een
beetje beleedigd, als je niet gelooft,
dat ik tooveren kan..,."
Maar meneer mannetje," zei Her
man, zoo had ik het natuurlijk niet
bedoeld. Maar het is zoo wonderlijk.
Dat je door niets te doen, dat je ge
woon door te zitten, en nog wel zoo
zacht te zitten, en zoo prettig te zitten,"
(en hier keek hij even achterom naar
het K.L.M.-meisje, dat van achter uit
de cabine hem vriendelijk toelachte)
dat je op die manier in twee uur
heelemaal naar den Eiffeitoren komt!"
Het K.L.M.-mannetje streek even
trots over zijn kin. Ja Herman, dat
kan tegenwoordig. Maar nu moet je
eens kijken, of je niemand van de
aanwezigen kent."
HERMAN keek het toestel rond. H,ij
zag de lachende zonneplekjes die
door het raampje op de kruin van den
slapenden meneer uit Malmödartelden.
Hij zag de juffrouw uit Genève, die
haar kas zat uit te rekenen, en op te
schrijven, om te zien of het allemaal
klopte, hij zag den majoor uit Londen,
die zat schaak te spelen op een tuitje
met zijn dochtertje, en toen, plotseling,
naast zich, daar zat warempel zijn
vriend Toontje.
,,Nee, dag Toontje," zei Herman,
dat ik jou niet eerder gezien heb.
Ik had het zoo druk om naar de
mctoren te kijken, en naar het landschap
beneden en naar mijn mooien stoel,
en naar de kaart, waar de route van
het vliegtuig op uitgestippeld is,
zoo druk, dat ik jeu heelemaal niet
gezien heb. Maar dat vind ik erg
gezellig."
En hij ging even naast zijn vriendje
staan, om uit het raampje te kijken
waar beneden zoo'n mooi riviertje
kronkelde, met van die boompjes en
gekleurde rechthoeken van velden en
hoe de vliegende schaduw van het
groote vliegtuig daar overheen streek.
Gossie, wat is dat mooi!"
En zoo praatten ze samen, terwijl de
wereld met 300 kilometer snelheid
voorbij schoot, en een enkele drijvende
wolk Herman en Toontje vriendelijk
goedendag wuifde met een paar wolken
flarden. En Trek en Dou, de twee
vriendelijke motoren, keken nu en dan
eens achterom, en zwaaiden met hun
armen. En ze bromden vergenoegd, en
ze knorden van plezier, dat ze zoo
goed hun best deden en zoo gauw in
Parijs zouden zijn, opdat Herman met
Toontje de wereldtentoonstelling zou
kunnen zien.
Daar stond het K.L.M.-mannetje
weer bij hen. Dat is nu het
Douglastoestel D.C.2, die is van metaal. En
als je goed telt, zie je dat het 14
menschen kan vervoeren, en nog een
hoop koffers en post. En wist je, dat
we drie maal per dag heen en weer
gaan?"
Het K.L/V1,-mannetje wijst Herman op
K.LM
En toen had Toontje ineens een ge
dichtje: Wat in de stad wel is de
tram, is door de lucht de K.L.M."
Mooi zoo," zei het K.L.M.-manne
tje, jij mag nogeens met ons mee. En
nu krijg jullie allebei een kopje choco
lade van het K.L.M.-meisje."
En daar kwam ze al aan, met voor
elk een kop heerlijke, lekker warme
chocolade, met een beschuitje.
Dat is de hoogste chocolade, die ik
ooit gedronken heb," zei Herman;
je begrijpt niet, dat het niet over
het randje loopt...."
Maar dat vond het K.L.M.-mannetje
nu toch een beetje dom. Maar Her
man, begrijp je dan niet, dat het
randje ook mee naar boven is gekomen.
Nee, jij moet nog veel leeren."
En toen in eens, daar in de verte,
lag een heel groote, groene rechthoek,
die al nader en nader kwam, zoo dicht
bij, dat het toestel er overheen scheerde
en toen zoo maar over den grond
streek en reed, en het reed over het (
gras naar een groot stationsgebouw,
het gebouw van de Air France.
Daar stond een vriendelijke meneer
in een uniform, net als h«t
K.L.M.meisje had gedragen, maar dan voor
een meneer. En die meneer zei: Zijn
jullie Tooritje en Herman?" Kom dan
maar mee, dan zal ik jullie meenemen
naar de stad. En een meneer van de
Douane keek in de koffertjes, die de
jongens niet bij zich hadden, en een
andere keek in de passen, die in de
koffertjes zaten, en toen stonden ze in
Parijs.
Na een ritje in de autobus, waren ze
midden op de Champs Elysées, op het
terras van een groot café.
....?En toen werd Herman wakker,"
zult u vragen, ,,en merkte hij, dat hij
nog in het gras lag, bij het groote
vliegveld en bij het helderlichte
luchtstation van Schiphol?"
Heelemaal niet. Maar hij bezon zich
nog net op tijd, dat hij geen klein jon
getje was, en Parijs bovendien geen
stad voor kleine kinderen is.
En hij nam zijn Pernod op, gaf Toon
een knipoog, keek den K.L.M.-man
aan, en zei: Proost!"
(Geschreven op den terugweg
van Parijs naar huis. Hoogte
1850 meter, snelheid 260 K.M.,
heldere zonneschijn, tusschen
Forêt de Compiègne en Bos
koop. H. B. F.)
het uitzicht; achter in het vliegtuig het
-meisji
'
."'«ir-mi. i.» <jr \ir\\. jnir rto.
Anton van Duinkerken:
Inpkuits van lüintopf
HET is nog betrekkelijk vroeg in
den ochtend op het terrein der
wereldtentoonstelling, maar wie
op het bordes van het nieuwe
Trocadéro staat, en zijn oogen den kost
weet te geven, kijkt nu naar boven,
want daar drijft, hors concours, een
merkwaardige inzending van het eenige
gewest, dat hier vergeten werd: den
hemel. Het is een doodgewone wolk.
Maar vergeleken bij de andere pavil
joens vertoont dit luchtkasteel een
architectonische structuur, die meer
aan de oude zakelijkheid van de Ilias
en de Odyssee herinnert. Bovendien
belooft het een malsche regenbui.
Waarom zouden menschen, die in
ternationale tentoonstellingen bezoe
ken, alleen den kost geven aan hun
oogen? .Is dit niet een beschamende
eenzijdigheid, terwijl wij immers zoo
veel en zoo prettige zintuigen bezitten ?
En als wij het programma willen uit
breiden, waarom zouden wij dan de
voorkeur geven aan het gevoel van
water boven den smaak van wijn? Op
regen komt in Holland geen accijns.
Het is dus het beste, tenzij gij dol zoudt
zijn op Hongaarsche tokajer, den dag
te beginnen in Portugal. Blijf er niet te
lang. Gij kunt altijd nog terugkomen
om de sardines te proeven. Bepaal u tot
den morgenwijn. Maar houdt gij des
morgens van zoet, ga dan ineens naar
de tent van Carthago." De cola van
Carthago is een heerlijke muskaat, en
terwijl gij hem drinkt, hebt gij het genot
dat gij met uw rug naar het paviljoen
van de hygiëne staat, het leélijkste
bouwwerk van heel deze omgeving,
daarenboven groen geverfd met een
kleur groen, die het midden houdt
tusschen het groen van water en het
groen van rauwkost.
DE cola van Carthago dus? Zoo
vroeg is het niet, of beneden u,
in de Arabische afdeeling, wordt al
muziek gemaakt en het levende schip
der woeste zandzeebaren wiegelt over
het plaveisel, honderd meter heen en
honderd meter terug, met op zijn bult
een correcten mijnheer, die zich niets
koloniaals wil laten ontgaan, en
daarom de tentoonstelling bezocht in
een donkergrijs pak, voltooid door een
tropenhelm. Gij moet den cola lang
zaam drinken, ten eerste omdat gij
eigenlijk alles langzaam drinken moet
(wij, Hollanders, drinken te vlug) en
ten tweede, omdat het nog vroeg op den
dag is en u nog alles wacht. Pas echter
op voor het Marokkaansche gebak!
Het ziet er verleidelijk uit, en in den
voormiddag is er niets in te brengen
tegen het gebruik van dit soort spijzen,
maar voorzoover het niet op graniet
lijkt,, heef t het Marokkaansche gebak
de verrassende eigenschappen van
jujubes. Loop liever door, er wachten u
nog de spijs en de drank van vier
werelddeelen, alleen op het rijke stuk
van de expositie, dat aan de Fransche
koloniën gewijd is. Afrika levert u de
Barbarijsche vijgen en den pafseck, den
sappigsten meloen ter wereld, een beter
maal dan de onbetrouwbare rijst
schotel met maïs, diéhet tamelijk
droge middageten van de Senegaleezcn
schijnt te zijn. Misschien is die schotel
even weinig in overeenstemming met
het werkelijke menu van Senegal als
het Hollandsche broodje met kaas
overeenkomt met het 200 gezellige
ontbijt, dat in alle gemeubileerde
fAG. 9 DE GROENE Ne. 3144
kamers door alle hospita's van Holland
wordt klaargezet bij slappe thee, terwijl
de commensaal zich scheert. Het
Hollandsche broodje met kaas te Parijs
is een worstenbroodje, waarin zich geen
onherkenbare vleeschspijs verschuilt,
doch een soort kaas, die zeker niet uit
Edamkomt, en die bovendien gratinéis.
In Senegal zijn tegenwoordig ook
hospita's en in de Fransche koloniën
is ook thee. Ze staat op ijs en wordt
geschonken door een lakonieke
cochinchineesche, die vermoedelijk wel weet,
dat gij er in loopt, als gij haar uw munt
stuk ter hand stelt. Natuurlijk is er
thee en thee, maar die andere, de
goede, is dit ook niet. Troost u, er is
ook punch en punch ! In de afdeeling
van de Antillen schenkt men u een
glaasje {het is na dit alles niet vroeg
op den dag meer) dat u aangenaam
zal heugen.
VERLAAT nu spoedig de koloniale
inzendingen, spijts hetgeen er u
nog lokt, want het is tijd voor de
charcuterie van Italië, die aandachtig
besproeid wil worden. Wie een ten
toonstelling bezoekt moet eten. Gij
kunt hiertoe den weg inslaan naar de
paviljoens van de Fransche provincies.
Ze zijn niet af en het is merkwaardig,
?dat niemand er wijn drinkt. Bier heeft
op de tentoonstelling de kennelijke
voorkeur van de Fransche burgerij.
Duizenden glazen bier gaan op een
Zondagmiddag weg in het pavillioen
van Bourgogne, in dat van Champagne,
andat van Bordeaux, in dat van den P
rigord (waar de sandwiches met
ganzenlever zuinig besmeerd zijn) in dat van
de Hautes Pyrénées. O paradox van
Jiet menschelijk bestaan! De kelder
met den Bourgondischen wijn is nog
niet open, dat komt allemaal nog, als de
expo gereed zal zijn. Doch aan het
pavillioen van het Derde Rijk is een
drijvende Bier-kneipe verbonden, waar
iedereen wijn drinkt. Bij de Russen
heb ik geen voedsel of drank kunnen
vinden, niet behoorende tot die moder
ne menschen, voor wie statistieken:
eten en drinken zijn.
Bij de Noren is het eetzaaltje netjes
als een stationsrestaurant, doch duur,
erg duur; bij de Hongaren is het fees
telijk en men kan er zich uitgebreid
te goed doen- Achter het Vaticaansche
paviljoen heb ik ook stoeltjes en tafel
tjes gevonden, maar niemand zat er,
en ik achtte mezelf te goed voor proef
konijn, zoodat ik omtrent het menu,
dat hier gebruikelijk is, nog in het
onzekere verkeer. Maar bij de Polen
kan men weer aardig terecht, als het
reeds niet te veel is....
DE mensch is een dier, dat uit
vluchten verzint; U herinnert
zich, dat er vanochtend boven de Seine.
een regenwolk aandreef, die ons ver
joeg van het wisselende kijkspel naar
de bonte keuken. Het is nu zachtjes*
aan vroeg in den avond geworden.
Over een uur zal de verlichting ont
stoken zijn. Het pare des attractions
trekt veel bezoek en in den
miniatuurtrein blijft geen zitplaats onbezet. Maar
de regen is niet gevallen.
; In het late licht van zulk een
zomerdag, moet gij niet tusschen de duizen
den staan. Het is nu rommelig genoeg
geweest l Ga mee, iets eten in de stad,
ik weet een rustig eethuis in een stille
straat. En het is er prix fixe l
OPRUIMING TIJDSCHRIFTEN 1936
Complete, in goeden staat zijnde jaargangen worden
tegen onderstaande zeer lage prijzen uitverkocht
? 2.?Astra, ? 2.50 Beauty, ?2.50 Chr. vrouwenleven, ? 2.?Contact,
/ 6.50 Elsevier, ? 2.?Filmgids (6 nrs.), ? 3.50 Focus, ? 5.?Gids, ?5.
Gr. Nederl., ? 2.50 Gulden winckel, ? 4.?Kroniek v, hed. kunst en kuituur,
f O T _ :?t jf E C/k \ M j Jt_t __ 1_ l *. f A VT l^^1<.^_ J £ A
*»**?) l *-^« *ft^M>Al^A* J J ?* ? w ** "M***J>*rA*AM> ^*A ?»**«r*4h*} J «_r » «t-« w** *
statist. ber., ? 2.50 Eigen haard, ? 2.?Groene A'dammer, ? 2.?Haagsche post,
? 1.75 Leven, ? 2.50 Panorama, ? 2.?Piccolo, ?2.?Prins, ? l.»0 Rev. d.
sporten, ?1.50 Sportkroniek, ?2.?Thimotheus» ? 2.75 Wereldkroniek, ?2.
Wij, ? 2.50 Zakenwereld, ? 3.50 Europe, ? 2.50 Femina, ? 3.?Je sais tout,
?3.?Lect. p. tous, ?3.50 Mercure de France, ?4.50 Plaisir de France,
?6.?Oeuvres libres, j 3.?Rev. d.d. mondes, ?3.?Rev. de Paris, ?5
Illustration -f Kerstno
illustré., ?2.50
Eleg. Welt, ?3. . , . n, .?,
?5.?Velhagen u, KI. Monatsh., ?1.50 Berl. IU. Ztg., ?3.?Daheim, ?3.
Flieg. BI., ? 2.?Gartenlaube, ?4.50 Illustr. Ztg., ?4.50 Jugend, ?2.50 Lust.
BI., ?2.50 Neue Tagcbuch, ?3.?Simplicissimus, ?2.50 Weltbühne, ?3.
Wiener Bilder, ?2.50 Woche, ?6.?Connoisseur, ?3.50 Fortn. rev., ?3.50
Harper, ?4.?Lad. home Journal, ?3.?Life> ?3.50 Nash, ?4.?Nat.
Geogr, mag. (10 nrs.), ?2.?New theatre and film (ri nrs.), ?2.?Strand,
?6.?Studio, ?4.50-Londen news, ?3.50 Midweek pictorial, ?3.50 Passing
show, ?3.50 Punch, ?6.?Sat. evening post, ?4.50 Sketch, ?5.?Sphere,
?2.50 N. Statesman, ?4.50 Tatler, ?3.50 ,Tit-Bits, ?6.?111. Italiano.
Zendingen ongefrankeerd onder remboufs, Br. No. 9570, Broane Amsterdammer
Vereeniging Muzieklyceum"
(waarin opgenomen BtlinfanU?V«n Adtlbcrg", opgericht 1898)
AMSTERDAM
MUZIEKONDERWIJS
TEL. 29353
Voorbereidend onderwijs (kinderklassen) ? 10. ? 15.?p. jaar,
Instrumentaal onderwijs, Dansafdeeling, Vakstudie.
o. I. v. NIC. van der STAD,
o. 1. v. HENK BADINGS.
Examenopleiding: gftjg» £,
MATIGE PRIJZEN
GEHEEL NIEUW PROSPECTUS VERSCHENEN
Inlichtingen, inschrijvingen en spreekuren der Directie dagelijks van 10?5 uur
Muzlcklyceum, Albert Hahnplantsoen & Zuid.
De Directeur: E. C ALKOEN