FRANS HALS TER GELEGENHEID VAN HET 75%IABIG BESTAAN VAM HET MUSEUM GEOPEND ELKE1V DAG VAN 10 TOT 5 UU B - ENTREE F 1.TENTOONSTELLING l JULI TOT 30 SEPTEMBER 1937 FRANS HALSMUSEUM HAARLEM PEREZ PERZISCHE TAPYTEN AMSTERDAM SINGEL 480 bij Koningsplein ROTTERDAM - 's-GRAVENHAGE ? UTRECHT Gevestigd te UTRECHT Servaas Bolwerk 10: OPLEIDINGSSCHOOL VOOR MENSENDIECK LEERARES ^__^ J)irectrice_MARIE CESAR. door "Mevr. Mensendleck^zelf"gediplomeerde leerares.J ILKEMA itmuntende URWERKEN REGULIERSBREESTRA AT 39 Was DE GROENE juist uitverkocht toen U er naar vroeg? EEN GOEDE RAAD: NEEM EEN ABONNEMENT! Gulbranssen verscheen in de Cultuurserie. Thans: Vrouwen aan het roer" Het nieuwe cultuurserie-boek. KAMPEERWAGENS Twee occasions: geheel nieuw, modern type, vier slaap plaatsen. Automatische rem PRIJS f 250.-EN f 375.Oud Blaricummerweg 34, LAREN N.H. tiniiiiiiiiiliaiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiin DE GROENE WIL U DRIE MAANDEN GEZELSCHAP HOUDEN .... voor zijn eigen rekening De Groene is bereid U tijdens de komende drie herfst en wintermaanden wekeliiks gezelschap te houden, voor zijn eigen rekening! Ruim drie maanden kunt U het blad gratis krijgen, indien U zich thans opgeeft als abonn voor het jaar 1938. Voor het jaar 1938 betaalt U dus slechts het abonne mentsgeld a f 10. En de herfst- en winter van 1937 zijn voor reke ning van De Groene Bovendien ontvangt U daarbij de drie speciale nummers, die De Groene dit jaar nog uitgeeft: het Vondelnummer, het Poolnummer, en, het humornummer! VULT DAARTOE ONDERSTAANOEN BON IN Mijne Meeren, Ik abonneer me voor het jaar 1938 op De Groene. Gedurende de 3 maanden tot dien tijd zal ik De Groene wekelijks gratis ontvangen. l gifeer Ik op postglronkenlng 7SMO vtit ... ,, i AIO i t m * e Groen* Amsterdimm»r t* Amsferdim, Het abonnementsgeld voor 1938 a f 10.- \ T-T-I ;?j -r-r-, ; , .* | zend ik per poitwissel aan de administratie van ' De Groene,Keiierjjracht 355, Amuerdam-C. ' ' ' Naam: ! ..?....: .'... Straat: , N r. Woonplaats: ie.9.37. Handteekening: : iiiiiiniiHiiHiiiiniiiiiiiii Abonnementen kunnen te allen tijde infun, doch slecht* bij het ?J»»** w»* ?*« i»»r»»n« na onzervln» voor l December elndlien. - ^ . mm' " ?^?^^??fc^ ' ' ?? - -V ?-" r Film Abel Gance, Harry Baur en BEETHOVEN Jongens wachtend voor het recruteeringskamp Scène uit de film ,,They gave him a gun", (Cinema Royal, Amsterdam) EEN MOEDIGE FILM *> D. C. van der Poel , ,They gave hini a gun" (Cinema Royal, Amsterdam) VOOR de zoveelste maal geeft deze film van W. S. van Dyke gelegenheid op te merken hoe zeer het onderwerp de doorslag geeft bij die vele films van goede gemiddelde kwaliteit, welke vooral de Ameri kaanse filmindustrie tegenwoordig voortbrengt. Naar de vorm brengt van Dyke niets bijzonders; een sterke speelfilm" met Spencer Tracy en Franchot Tone in de hoofdrollen, een goede bezetting om deze beide spelers, krachtige, popu laire regie, welke de dingen stevig op hun plaats zet, met-een hartige dialoog, zoals de Amerikanen dat bij uitstek verstaan. Het is alles al zo vaak ver toond, maar het is meestal vertoond ten opzichte van een gegeven dat, al naar zijn kwaliteit en onze stemming, matig amuseert of ons de schouders doet ophalen. They gave him a gun" komt hier ver boven uit door het onderwerp en dat moet er bij worden vastgesteld door de gedurfde wijze waarop dit in het scenario is behandeld. Een niet krachtige en zeker niet moedige jongen (dorpswinkelbediende) zien wij in n van de opleidings kampen van het Amerikaanse leger in 1917. Débajonetoefening op zakken, welke de tegenstander voorstellen met het realistische commentaar van de opleidingssergeant doet hem flauw vallen en een flinkere kameraad weet hem met de grootste moeite te be letten onder de verse indruk van dit vreselijke te deserteren. De schiet oefeningen echter boeien hem; een ge weer geeft ook zonder sterke spieren en zonder directe moed in het gezicht van de tegenstander machten hij ver langt zelfs naar het front, waar hij later inderdaad als scherpschutter uit blinkt en na een ernstige verwonding met bevordering en twee decoraties wórdt; beloond. Deze jongen met een zwak karakter, zoals dat ook blijkt in de periode na zijn verwonding uit zijn houding tot zijn vriend en de verpleegster, die door het lot tussen de beide mannen wordt geplaatst die de macht van het wapen heeft leren kennen, kan na déoorlog niet meer terug in de kleine verhoudingen var de dorpswinkel. Zijn vriend ontmoet hem bij een schietpartij tussen con currerende gangsters en in een gesprek daarna blijkt de weg terug tot het ge wone leven inderdaad afgesloten. Hij die naar Frankrijk is gegaan om te schieten op brave mensen diéhem niet in de weg stonden en, daarvooi bevorderden gedecoreerd is, kan nie' inzien waarom hij niet zou schieter in zijn eigen belang op mensen die bovendien voor het grootste deel zeker geen brave lieden zijn. Deze jongen is reddeloos verloren en hij moet te gronde gaan aan een macht die anderen in hem hebben ge wekt, toen zij hem een geweer in handen gaven en leerden schieten op zijn medemensen. Hij valt door de kogels van de politie en zijn vriend van het opleidingskamp en van de compagnie in Frankrijk kan bij zijn lijk slechts schamper aan hun vroegere sergeant, die nu bij de politie is, de vraag stellen: waarom geef je hem nu geen medaille?" DIT is na een sterke inzet met beelden van de wapenfabrikage, een stuk oorlogsfilm en een persoon lijk conflict om de vrouw, dat nu eenmaal in het filmverhaal onvermij delijk is, maar nadat het even dreig de mis te gaan, toch verder geheel binnen het kader van deze film werd gehouden een zo droog-scherp stellen van het conflict dat na de oorlog inderdaad een sociaal-psychologisch conflict van grote omvang is gewor den, als alweer alleen in Amerika mogelijk is. Dat het mogelijk bleek dit nu, in deze vorm, te stellen vóór de grote massa welke door de film wordt bereikt, bewijst tevens wel hoe sterk de vredeswil, welke in de praktijk telkens weer uit een ver doorgevoerde afzijdigheid van elke internationale verwikkeling blijkt, in Amerika is. Overigens heeft in deze film vooral Franchot Tone een belangrijke en zeer goed gespeelde rol. Harry Baur als Beethoven (Rialto Theater, Amsterdam) ..in grand amour de Beethoven" Itlulto theater, Amsterdam) IK geloof niet Beethoven onrecht te doen, door hem in dit verband in de laatste plaats te noemen. Het werk van Gance en Baur hebben wij voor ons en wij kunnen het beoor delen; de rol van Beethoven echter roept meer dan eens een vraagteken op. Het is altijd een hachelijke onder neming het leven of een episode uit het leven van een groot kunstenaar ten tonele of op de film te brengen. Wij kennen de kunstenaar door zijn werk en hij is zijn kenners en bewon« deraars door zijn werk gemeen. Elke verbeelding die tussen dit kennen en de i exacte levensbeschrijving in staat moet het gevaar aankleven in tegenspraak te -komen, hetzij met de historische wer^kelijkheid, hetzij met het beeld dat ieder voor zich uit het werk van de kunstenaar ontwikkelt. Het werk van Abel Gance bij deze verfilming van de tragische episode uit Beethoven's leven (1801?1827): t rijn blind worden en de moeilijkheden van' zijn ouderdom en laatste ogen blikken, gereflecteerd tegen zijn liefde voor Juliette Gucciardi ( rimmortelle Aimée") en de liefde van Thérèse von Brunswick voor hem, mist evenals vroeger werk van deze cineast F evenwicht en schommelt voort durend tussen de doelstelling en ver daar beneden blijvend resultaat. Vooral daar waar Gance tracht door middel van het filmbeeld muzikale motieven uit het werk van Beethoven als het ware te illustreren en te moti veren met beelden uit zijn leven, geldt natuurlijk ten volle het hiervoor geopperde bezwaar. Het resultaat is daarbij, na een begin in een bedenke lijke operette-sfeer, bijna overal meer romantiek soms zeer banale en soms zwaar geladen romantiek dan tragiek. Een zeer goed geslaagde con trastwerking van sprekende en ,,stomme" film is het eerste moment van doof worden, waarbij Gance steeds alle geluid laat wegvallen ten opzichte van de figuur van Beethoven. Tegenover het beeld van handen die de toetsen van een piano beroeren, vioolspel, hamerende smeden, fluitende vogels, enz. wordt hierdoor inderdaad een beklemmende stilte opgewekt. Interessant als streven naar een filmisch sterk effect is ook de overigens te zeer gerekte sterfscène, waarbij m.i. Gance zonder in zijn opzet te slagen toch wijst op mogelijkheden van de film, welke in hun werking ver uit kunnen gaan boven de moge lijkheden van het spel. Wat dit laatste betreft, kennen wij Harry Baur voldoende om te weten wat ook hier zijn mogelijkheden en beperkingen zijn. Als rol ligt deze getormenteerde mens zoals Gance Beethoven ziet hem uitstekend, maar evenzeer mist hij toch de gave om Beethoven geheel in de plaats van Baur te stellen. De overige bezetting is vooral wat betreft de beide vrouwen figuren kinderlijk-zwak. Behalve van de mogelijkheden van het spel, welke een acteur als Baur biedt, maakt Gance een ruim gebruik van de symboliek der oude Franse avant-garde, zonder ook hierbij even wicht te vinden. HET derde belangrijke element bij de opzet van deze film naast spel en filmkunst de muziek van Beethoven, uitgevoerd door de Sociét des Concerts du Conservatoire de Paris, zal ik ter beoordeling liever aan meer competente krachten overlaten. .Resumerende: een door zijn onder werp en doelstelling belangrijk pogen, dat echter als resultaat niet is geslaagd. Een film, die men niet als zo vele andere zonder aanvaarding of ver zet kan zien, waarbij de doorslag meestal wel in negatieve richting zal gaan. D. C. VAN DER POEL Salon van het Prinselijk jacht ,,Piet Hein" ? (architect Ir.- J. van Ravensteyn, 2 terie u r u n s aan boord van de PIETHEIIV Paul Bromberg BIJ scheepsbouw is functionalis me het onvermijdelijke uitgangs punt; scheepsbouwtechnische eischen leiden tot karakteristieke vor men die door den gebruikelijken boven bouw en inrichting helaas onzichtbaar worden. Ir. van Ravesteyn kon, als adviseur voor de inrichting van het Prinselijk jacht de ,,Piet Hein", samen werken met den scheepsbouwer en toonen hoe deze samenwerking nieuwe aspecten opent. Het kiezen door de tech nische commissie van dezen kunstenaar is gemotiveerd. Waarom? Het interieur,,,bevrijd" door de zake lijkheid van allerlei belemmeringen voor prettig wonen, moest opnieuw be vrijd worden van dogma's; een timmerliefhebberij voorzag ons van allerlei ongeacheveerde vierkantigheden. De zakelijkheid was een reactie geweest op zinlooze decoratie-vormen. Men zocht toen de functioneele elementen, maar vond veelal niets anders dan een schijn-doelmatigheid, die niets meer beteekende dan decor. Van Ravesteyn's werk, stevig gefun deerd in zakelijkèn bodem, kon zich echter eenige losbandigheid veroorlo ven in de ontwikkeling van zijn vor men. Juist van hem kon men verwach ten, dat hij in staat zou zijn de gecom pliceerde eischen van technischen aard op te lossen en een uitdrukking te vin den in overeenstemming met het ka rakter van een jacht, dat licht en snel manoeuvreerend de golven klieft. HET resultaat, dat hij bij de Piet Hein" heeft bereikt, zal wellicht tot gevolg hebben dat samenwerking van interieur-architect en scheepsbou wer meer ingang vindt. , De vertrekken van het Prinselijk jacht zijn bijna een meter lager dan de ka mers in onze> woningen. De verhoudin gen, waarop ons oog is ingesteld zijn dus geheel anders. Zooals een boom overgaat in zijn omgeving door fijne vertakkingen, zoo gaan hier de bewogen en vertakte vor men van meubelen en betimmeringen spelend, teer en rustig over in het ruim tebeeld. De gevonden vormen zijn har monisch in de verkleinde schaal van het geheel gezet. Alles is fijner, meer vervloeiend en minder materieel, dan wij in de woning gewend zijn. Door vloeiend gelede vormen wordt feitelijk de schaal opgeheven en detoneeren de mënschen niet, omdat de omgeving niet popperig aandoet. Zakelijkheid dwong den ontwerper een theerneubél hol te buigen om radiobediening moge lijk te maken. Ook door het volgen der doelmatigheid verkreeg de eetkamer een naar binnen gebogen buffetwand met rococo-achtige rondingen en de salon een concaaf gebogen bank met aan de zijkanten een uitgeholden achter bouw. Deze uithollingen werden soms beëindigd in krul vorm, zoodat wij de eigenaardigheid beleven dat krullen uit zakelijkheid ontstaan. Het verfijnen en vervloeien leidt tot andere vormen dan wij kennen bij func tionalisme. Stoelen (die door teveel gekrul onrustig aandoen), trapleuning beëindigingen, beslag, een rand, wer den reeds tot een lijnenspel, dat wij ornament" plegen te noemen. Het is echter hier natuurlijk en zóó op zijn plaats, dat het niet gemist kan worden. Het maakt de overal listig verkregen berging gracieus en onopvallend. Spiegelglad geslepen plafonds nemen het drukkende van de lage vertrekken weg, teere kleuren laten de interieurs zweven. Alles is, er op ingesteld het neerdrukkende van de kleine afmetin gen op te heffen en het uitzicht door de, ramen niet af te leiden en te belem meren. Daar, waar de scheepsbouwer toestond de tusschenspijlen zeer smal te houden, is dit het best gelukt. De ge bruikelijke raamdammen zijn altijd storend voor het uitzicht. Van Rave steyn bereikte met deze (tot afgeronde ,wit marmeren spijlen teruggebrachte) damsteunpunten, dat belemmerende schaduwpartijen tusschen de ramen vermeden werden. Even natuurlijk en onopgesmukt als onze Koningin het (door de Koo zoo voornaam ontworpen gastenboek opende met het eenvoudige Moeder", even sober en vrij van looze luxe is dit jacht ingericht, hoewel het verzorgd werd tot in elk detail en prach tig werd uitgevoerd in edel materiaal. Nederland heeft den vorstenkinderen een vorstelijk geschenk gegeven?de medewerkende kunstenaars en uit voerders hebben hiertoe veel bijge dragen. PAG. 10 EN II DE GROENE No.3146 r ?? -t ?l >.'. I \\