---?-"?nul, ;.. ._ ? v(; ' ? ? - 'Y ^ -t i ?» vi i 'Ji. Jl! :--^ ?,$;. rouwen en vrouwenleven De geschiedenis van het geteekende kindervertelsel 3Ious»<M i-n Brulntjc *' ia vroeger jdvn OVER het algemeen zijn bij de kinderen de kleine hoekjes in de kranten, die speciaal voor hen bestemd zijn en waarin iederen dag een nieuwe aflevering van een kindervertelsel-in-teekeningen, met bijbehoorende kleine stukjes tekst, afgedrukt wordt, buitengewoon populair. De meeste moeders van kleine kinderen weten al wat haar te wachten staat, des avonds, tegen schemerduister, als de krant met een plof in de bus valt. Dan reppen zich n of meer paren voeten door de gang, de brievenbus vliegt open, de voeten roffelen weer terug, de gang door en de kamer in: Moeder, lees eens gauw voor ! Wat doet Mickey vandaag?" De weinig individueele en menschelijke types uit de verhalen schijnen in sterke mate te voldoen in een behoefte der kinderfantasie en doordat de ontwerpers ervan, die blijk baar bijzonder goede kinderkenners zijn, er nauwkeurig zorg voor dragen, dat de hoofdpersonen hun oorspronke lijk type steeds behouden, raken de kinderen op den duur aan he.i ge hecht, alsof het hun allerbeste vrienden zijn. Over de geheele wereld zijn die kin dervertelsels verspreid en geliefd, en de Amerikaan Walt Disney, die een jaar of wat geleden de op het oogenblik nog steeds voortgaande Mickey Mouse" serie creëerde, wordt beschouwd als de geestelijke vader van het kindervertelse!-in-teekeningen. Die eer komt Walt Disney echter allerminst toe, want het geteekende kinderverhaal bestaat, in iets anderen, hoewel weinig afwijkenden vorm, al langer dan een eeuw, en als er bij dit soort kinderliteratuur sprake kan zijn van een geestelijken vader, dan moet als zoodanig genoemd worden de negentiende eeuwsche Vlaamsche drukker uit Lier, J. H. Ie Tellier, die zich noemde Boekdrukker en Boekverkooper", in 1809 stierf en de eerste was, die de primitief gekleurde blaad jes met prentjes voor kinderen uitgaf, die gedurende de geheele negentiende eeuw een ongekende populariteit ge noten. In die jaren, waarin de kinderlitera tuur nog in haar kinderschoenen stond, voorzagen die prentenblaadjes beeldekenspapier" werden ze in Holland ook vaak genoemd uit den aard der zaak in een nog veal grooter be hoefte dan tegenwoordig Ze waren in de meeste winkels te krijgen voor een cent of minder, en ze werden ook dikwijls door de lompenhandelaren ter beschikZiet Incr piit t» e Ziet Uien nii'^ou Unanj) mto aan! fbij mou, Dan jijn viitgfrttppnt, Ziel) flceu nngt'fo fatcu fenipking gesteld in ruil voor bruikbare over schotten uit moeders lappenmand. Op veel van die blaadjes werden, evenals in de toenmalige kinderboeken, bekende sprookjes behandeld, of de stof uit oude verhalen of volksgedichtjes, zooals bij voorbeeld onderstaande afbeeldingen uit het prentenblaadje met de historie van Madam Rupis en haar hond Bello erop, afkomstig uit Neuruppin in Duitschland en waarvan het gegeven ontleend is aan de oude Engelsche nursery-rhyme Old Mother Hubbard". Verder deden de avonturen van Tijl Uilenspiegel, Robinson Crusoë, Lam men Goedzak en Gulliver opgeld, ter wijl van de sprookjes vooral die van Asschepoes, Blauwbaard en Klein Duimpje in trek waren. Daar die blaadjes, die, met andere onderwerpen, ook veel voor het volk gemaakt werden steeds meer afgenomen werden, gingen op den duur in bijna alle steden van Europa n of meer drukkerijen zich toeleggen op het vervaardigen ervan. De stadjes Turn hout in Vlaanderen en Neuruppin in Duitschland gaven zelfs alle twee hun jdlcr roef een jaar; fifeef ooit {tin (mar, roept kbcr bie IJemjtet, Mat *,tjt gij een stnecirjjoets piet!" naam aan de prentenblaadjes, die er gemaakt werden -p- de Turnhoutsche prentenblaadjes" en de Neuruppiner Bilderbogen" werden er respectievelijk vervaardigd door de drukkerijen van B. J. Brepols en Dierkx Zoon en van de Firma Oehmigke en Riemenschneider, terwijl ook de Münchener Bilder bogen", in München gemaakt door verschillende drukkerijen, lang wereld beroemd waren. In Holland werden de prentenblaad jes eveneens op groote schaal gedrukt, oorspronkelijk was Amsterdam het cen trum van deze kunst, later kwamen ook Haarlem, Leeuwarden, Enschedé, Kampen en vooral Zaltbommel meer op den voorgrond. In Zaltbommel was het de drukkerij van J. Noman en Zoon, wier prentenblaadjes zoo insloe gen, dat ze voortdurend overgenomen en vertaald werden door buitenlandsche drukkerijen. Oorspronkelijk werden de blaadjes gedrukt op het blok", en daarna door middel van schablonen met de hand gekleurd. Later kwam de lithographie in de plaats van het houtblok; de ver /{inclervvr/ïalen vroeger* beterde techniek deed echter over h algemeen aan het gehalte der blaadjes geen goed: ze ontnam de charme van het primitieve eraan, en langzaam maar zeker verloor het prentenblaadje op den duur de belangstelling van het publiek. Hoezeer de prentenblaadjes voor ma'ssagebruik bestemd waren blijkt wel uit het feit, dat op de blaadjes zelf voortdurend reclame gemaakt werd, bij voorkeur in rijm. Zoo lezen we op een blad, dat door de drukkerij van S. en W. Koene op de Lindengracht in Amsterdam werd uitgegeven: Twintig prentjes om een oortje, En tien prentjes om een duit, Dat's depyne waard> zeid Doortje, Wel, ik koopze en knipze uit. En op een ander blad van denzelfden uitgever: Twee duiten maar, twee duiten maar, Dan hebt g'er zestien bij malkaar, Geinvsnteerd met veel geduld Door kromme Esopus met den bult! De kleinhandelsprijs was dus aller minst hoog wat ook wel blijkt uit het feit, dat hei publiek de prentjes, naar den prijs, algemeen verdeelde in centsprenten" en oortjesprenten". In Frankrijk varieerde de prijs van een image" tusscheri de twee en tien cen times. Ook de groothandelsprijs is be kend: omtrent 1840 kostte een zeker blad van de erven H. van Munster ? 2,70 de riem (een riem is 480 bladen). In de tweede helft van de vorige eeuw is het kindervertelsel-in-teekeningen nog eenmaal tot wereldberoemdheid gekomen. Toen schreef en teekende namelijk de Frankfurter dokter Heinrich Hoffmann voor zijn zoontje de be kende geschiedenis van Der Struwwelpeter" Piet de Smeerpoets en hij was bij zijn werkwijze kennelijk geinspireerd geweest door de prenten blaadjes, zij het dan dat zijn geschiede nissen eigen vinding waren. En zoo bezit het geteekende kinder ver t ilsel in plaats van n eigenlijken, drie geestelijke vaders daarvan is Le Tellier de eerste en dus de oudste en Dr. Heimich Hoffmann vermoedelijk wel de origineelste. Walt Disney ver liest, als Dritter in Bunde, op deze ma nier wel iets van zijn glorie, al is zijn schepping Mickey Mouse" origineel. En voorloopig kan hij bogen op de eer een der laatste en modernste te zijn van de kunstenaars, die een rol speelden in de geschiedenis van het kindervertelsel-in-teekenirigen. , WlLLY VAN DER TAK 'KUIS. En daar de dokter hem beweging voor- Vrouw Rupis wilde hem met zijn verschreef, , ' jaardag of) fruit tracteeren, Reed hij op zijn bok vook door beemd Zij trof hem aan toen thij juist op zijn en dreef. f/uit zot te repeteeren. (Uit de oude kindervertelling : De geschiedenis van vrouw Rupis en haar hond Bello). ,,Wot bedoel je, Miepsie?" vroeg M/kkie. Wat is er niet op' arde aan je woning?" ,,Lieve grutten, Mikkie, alle muren mogen1 heus wel eens een verfje hebben." (Uit het bekende k nderverhaal van Walt Disney. De figuurtjes zijn vooral bekend door de teekenfilm). Pope/e de Soi/ormon, het bekende figuurtje van Max Fleischer uit teekenfilms en kinder verhalen, de moedige zeemon, die door het eten van spinazie geweldig sterk wordt, alles en nog wat tegen den grond slaat en zelfs in , staat is huizen met bewoners en of op te tillen. , Gevecht om een spiegel EEN onbloedige, maar een taaie, hoewel niet wereldkundige strijd om een spiegel, een strijd, die zich op dit oogenblik in zijn tweede faze bevindt. Gevechtsterrein: de damessalon van het station Hollandsche Spoor te Den Haag, waar het voprwerp in kwestie hangt. Gevechtsterrein in engeren zin: de plaats vóór den spiegel. Strijdende partijen: eenerzijds de spoorwegdirectie, die zich de nobele taak gesteld heeft, de vrouw van heden in betere banen te leiden; die in verzet is gekomen tegen den geest des tijds, tegen den, laat ons het maar bij den waren naam noemen, in de laatste jaren zoo toegenomen openbaren toileteerlust van de vrouw; anderzijds de den damessalon frequenteerende vrou welijke reizigers, die met het meest voordeelige uiterlijk in en uit den trein wenschen te komen en kam, poederdons, lippen- en wenkbrauwenstift, ook vóór den spiegel in de dames wachtkamer Hollandsche spoor te Den Haag, althans in de eerste faze van den strijd kwistig hanteerden. Resultaat van de eerste faze van den strijd: een plakkaat, door de spoorwegmannen naast den spiegel aangebracht, waarop de woorden: verboden hier toilet te maken." Hiermee meende de spoorwegdirec tie het hare te hebben gedaan om de fatale vrouwelijke openbare toileteerzucht den kop in te drukken. Alleen restte haar nog, er voor te zorgen, dat het verbod niet overtreden werd. En, zelf onzichtbaar, liet zij zich in zicht baren vorm vertegenwoordigen door de juffrouw van het zich in een aan den damessalon grenzende ruimte bevindende toilet en droeg zij aan haar de handhaving van het verbod op. En welke vrouw, aan wie een taak opgedragen wordt al moet zij tegen haar eigen seksegenooten optreden vervult die niet met allen ijver, die in haar is? Zoo ook de juffrouw van dit toilet. Gevolg en tweede faze van den strijd, (want welke vrouw kan een spiegel negeeren?) geen vrouw wordt op de plaats vóór den spiegel geduld. De juffrouw in kwestie waakt als een Cerberus. Ik zag een vrouwelijk wezen op de fatale plaats staan en haar das in de juiste plooi schikken, en de Cerberus was ter plaatse en verbood haar toilet te maken." ,,Maar juffrouw, is dit verboden?" ,,Ja mevrouw, u krijgt er last mee, het mag niet." Maar juf frouw, daar waag ik desnoods een proces op, noemt u dit toilet maken? Waarvoor dient dan een spiegel?" Mevrouw, hij zal ook weggenomen worden." Dit zal het krachtdadige middel zijn, waarmee de spoorwegdirectie haar hooge doel, de algeheele onderdrukking van de vrouwelijke spiegelzucht tot het uiterste gediend heeft. Maar of zij het genus de-vrouw-vanheden, daarmee verbeterd zal hebben en in betere banen geleid, die haar buiten een spiegel om voeren? Deze krachtdadigheid zou ook op zwakte kunnen wijzen. S. Verhuizen een avontuur WAT is het toch voor een wonderlijk gevoel, dat ieder najaar een gedeelte van de menschheid schijnt te bezielen en het noodig maakt, dat zij gaan zoeken naar een nieuw huis? Als iemand in huis de gedachte aan een nieuwe omgeving uit, komen er van alle kanten bezwaren. Maar lang zamerhand ebt alles, wat eerst zoo onprettig en zoo lastig en zoo onover komelijk leek, weg. Verhuizen? Misschien nog zoo gek niet!" En dan begint het zoeken. Het zoeken naar een nieuwe woning is een zorg te meer in het gewone leven van allen dag. Maar toch het heeft een zekere bekoring. Het is, of men met een boot van den eenen oever vertrekt en niet weet wat de andere brengen zal en waar men precies aan land zal stappen. Wij dwalen door de straten, speurend naar' leege of leegkomende woningen, en het avontuurlijke zwerversgevoel komt al over ons. .EEN RECEPT VAN DE 6ROENF, MIIIIIIIIIIIMIIMIIIIIIIIIII l Spaghetti mei ansjcvis \ | T\EZE onverwachte en geslaagde ~ combinatie is kinderlijk een- | | voudig van uitvoering"t vertelde mijn | | politiek links georiënteerde vriendin, f | die tegen het fascisme is, maar door i l de zwakheid des vleezes toch voor f Italiaansch eten ijvert. Gooi de f l spaghetti in veel kokend water en f f laat ze niet te gaar worden Neem f | voor drie personen ongeveer 123 gram f \ansjovis, hou die goed onder dei f kraan, ontgraat en smelt in vrij veel | | boter in een groote koekepan, waarin | l ook de spaghetti even wordt rond- l | gewenteld. Bak anderzijds in wat | | olijfolie ongeveer i/4 pakje paneer- \ i meel (eigengemaakte is nog lekker- | | der) en werk dit na enkele minuten i l door het geheel. Serveer onmiddellijk l | met voor wie ervan houdt wat | | capertjes." f TIIMII MUI it iiiimiiiiiiiiiimiiMiiiiiiiiniimiiiiii? PAG. 13 DE GROENENo. 3148 Iedere wijk van een stad heeft haar eigen leven, haar eigen gezicht.... en het is, of wij eigenlijk van. de eene stad naar de andere trekken. Toch is dit vreemde, onwennige, de bekoring van het verhuizen. Wij verlaten een ver trouwden vriendenkring wij krijgen nieuwe buren nieuwe kennissen, nieuwe vrienden misschien. Den eer sten keer, dat wij den weg van het nieuwe huis naar ons werk moeten gaan, vinden wij hem lang en saai en alles lijkt zoo vreemd. Maar al spoedig komt hierin veran dering. Zelfs leelijke, oude straten en stegen worden ons om de een of andere reden lief, misschien omdat 's morgens de zon zoo stralend in de donkerte van hun huizen valt; misschien om een felgekleurde plant voor een venster; misschien om de gezichten, die wij telkens ontmoeten. De omgeving wordt vertrouwd en ajs wij er later eens weer uit wegtrekken, ,doet het ons, diep in ons hart, toch wel een beetje pijn. Wat beteekent die pijn om het verlaten van iets, dat toch niet eens bijzonder mooi was? Niet alleen, zooals sommige pessi misten zeggen, dat de mensen een gewoontedier is, maar omdat hij ook, in den grond van zijn nuchtere hart is: een droomer, die zijn sprookjesge schiedenissen weeft om de allergewoonste dingen van het dagelijksche leven. Maar bovendien is hij iemand, di graag zoo nu en dan eens uit zijn eigen huid zou stappen, iemand, die houdt van het avontuur en de verandering. Uit je eigen huid stappen gaat nu eenmaal niet; maar waarom zouden wij niet doen, wat er toch veel op lijkt, namelijk verhuizen? De mensch, die van verandering houdt, hoopt in stilte, dat hij in een nieuwe omgeving ook, een ander mensch zal worden. Ook de drukte en de opwinding van de eigenlijke verhuizing hebben haar bekoring. (Slot volgende pagina} Slnd» onheuglijke tijden 1* bijzondere distinctie geweest die voor der schepping ten zeerste in de smaak viel.' Doch ook in onze moderne dagen weet de man ^ van smaak de fijne, opwekkende Lavendelgeur nog steeds te waarderen. Bij voorkeur gebruiken heren nu het bijzonder verfrissende VINOLIA Lavendelwater in de sierlijke, kloeke fles en de ongeëvenaarde VINOLIA Oud Lavendel Toiletzéep in luxe-doos van 3 stuks. De ideale combinatie voor ieder, die prijs stelt op de zuivere, natuurlijke lavendelgeur. PARFUMERIE VINOLIA N.V. F. VAN GELDER & CE PRINS HENDRIKKADE 25-27 A MOTCDH A M VAN BAERLESTR. 40 (HL.) AlYlO l tKUAIYl PORCELEIN - AARDEWERK - GLAS - KRISTAL WIJ VERKOOPCN RECHTSTREEKS AAN PARTI CULIEREN, OOK OP DE PRINS HENDRIKKAOE U PROFETEERT VAN EENE TRADITIE EN ER VARINB VAN RUIM H EEUW PER EZ PERZISCHE TAPYTEN AMSTERDAM SINGEL 480 bij Koningsplein ROTTERDAM - 's-GRAVENHAGE -UTRECHT Ad verteeren... doet verkoopen! i J -"*' vn* "? ' faivr y*»»rend voor