J \m )» s; {>?-?& $ m rl HB «f .'?r'if M_ 1 -v.1 ;?- ' .'w. . ? **% 4t--«¥?' M m KB. 2 ' J', KANTTEEKENINGEN DE PALESTIJNSCHE AANGELEGENHEDEN ZIJN op dit oogenblik misschien niet van even groot belang als enkele andere brandende kwesties b.v. de Spaansche ,,burger"-oorlog of Japan's inval in China maar de ontwikkeling van zaken in Palestina is ontegenzeggelijk symptomatiek. Zij is dat voor de gansche politieke toe stand waar ook. De Engelschen hebben er heel lang lijdelijkheid betracht. Zelfs toen de zaak er zóó voor begon te staan, dat een Engelsch expeditie leger er de orde moest handhaven, bewaarde de mandaatsregeering nog in zooverre het geloof in de lijdelijkheid, dat zij zich met den twist zelve niet bemoeide maar slechts de uitwassen, de daden van geweld, strafte en trachtte te voorkomen. Het uit vloeisel van deze politiek was het fameuse deelingsproject dat nu nader door commissoriaal onderzoek getoetst zal worden, in ieder geval op de lange baan geschoven en waarschijnlijk fatsoenlijk be graven zal worden. Dat is op zich zelf niet interes sant. Wat wel interressant is, is de les die Engeland deze laatste weken geleerd heeft: de toestand ont wikkelt zich zóó dat er vanzelf een eind komt aan de politiek van lijdelijkheid. De Arabische drijvers gingen kalm hun gang. In het naburige Syri hadden zij geconfereerd. Aanslagen waren daarna niet meer van de lucht. De Engelschen moesten toen de Arabische leiders wel inrekenen en deporteeren. Zij hebben ze niet allen gevangen genomen. Enkelen zijn er ontvlucht. De Mufti, het geestelijk opperhoofd der Palestijnsche Mohammedanen gén. figuur van eenige betéekenis op religieus gebied, maar een eerzuchtig en gevaarlijk intrigant heeft zich met zijn lijfwacht verschanst in de Omar-moskee. Juist daar kunnen de Engelschen hem niet laten. Wanneer zij nu niet ingrijpen, is dat om een bloedbad te voorkomen. Of misschien omdat zij op Indische troepen wachten om dit karweitje op te knappen. Want ook hem zullen zij moeten arresteeren en met de andere samen zweerders verbannen naar de Seychellen. Vriend schap met de moslim is voor Engeland natuurlijk een levensbelang. Indische bestuursambtenaren hebben de mandaatsregeering er echter op gewezen dat men zich van dit soort vriendschap niet kan verzekeren door moordaanslagen te dulden en het best te vinden dat de Arabieren reusachtige por tretten van Hitler en Mussolini uitstallen maar integendeel door gestrengelijk de orde te hand haven. Te Londen ziet men dit nu blijkbaar ook in. De lijdzaamheid heeft tot haar eigen conse quentie geleid: de gevolgen waren van dien aard, dat men niet langer lijdzaam kon zijn, maar ter dege moest ingrijpen. DIT IS EEN ILLUSTRATIE DIE OOK GELDT VOOR Spanje en het Middellandsche Zee-probleem. Met ondersteuning van Engeland geeft Frankrijk te kennen dat het nu ernst moet worden met de non-interventie en dat men een begin dient te maken met het terugroepen der vrijwilligers". Anders gaat de Fransche grens open. En als een kok, die de eetlust van zijn gasten wil prikkelen en het deksel van de pan een heel klein beetje scheef zet zoodat de genoodigden vast den apetijtelijken geur kunnen insnuiven, zoo doet nu ook Delbos. De grens is nog wel niet open, maar de hekken zijn toch al een heel klein beetje scheef gezet. Men inventariseert en organiseert; en kijkt eens na wat men zelf missen en wat de Spaansche regeering toch nog zeer goed gebruiken kan. Dat dit ? zelfs al geeft Londen neg zoo uit drukkelijk te kennen dat het achter den Quai d'Orsay staat op zich zelf al reeds tot gevolg zal hebben dat Mussolini bijdraait, komt ons als zér weinig waarschijnlijk voor. Zooals wij dat hier reeds vroeger uiteengezet hebben, heeft Mussolini zich te diep in den Spaanschen fascistischen opstand geëngageerd, dan dat hij Franco in den steek kan laten. Mussolini's eigen positie is er mee gemoeid. Waarschijnlijk zal het tolhek van de grens, die over de Pyreneeën loopt, dus niet alleen een beetje scheef en op een smalle kier gezet worden maar zal die grens inderdaad open gaan. Daarbij zal niet gewacht worden op het einde van de diplomatieke chicanes, waartoe de onderhandelingen van Grandi téLonden en de besprekingen in Parijs en in Rome nog gelegenheid te over geven. Want dat einde komt nooit. TegenN.V. ARNHEMSCHE HYPOTHEEKBANK VerkrllQbMr ? pand brieven a HYP. KAPITAAL BESCHIKBAAR TEGEN MATIBE RENTE D* Dlreotl» t Mr. S. J. VAN ZIJST Mr. J. f. VERSTEEVEN over de quasi-non-interventie van Rome zal dan die van Parijs komen te staan als vóórstadium een forscher optreden, een optreden van van Engeland en Frankrijk samen, dat aan Mussolini's vermetelheid een einde zou moeten maken; óf tot een katastrophe zou moeten voeren, die dan trouwens tóch niet meer te vermijden zou zijn. Aan dit stadium zijn wij echter nog niet toe. En mis schien is het niet eens noodig, dat dit stadium intreedt. Hoezeer Engeland er ook blijk van geeft in te zien, dat het oogenblik kan komen waarop het tegen Italiëmoet zeggen: weg uit Spanje, weg uit Marokko, weg van de Balearen!" het hoopt nog steeds hiertoe niet gedwongen te zullen worden. Wél is men te Londen nu zoover, dat men niet meer uitsluitend zijn heil zoekt in nuttelooze lijdzaam heid. Dus steunt Londen Frankrijk nadrukkelijk. Fransche hulp, althans welwillende neutraliteit en opening der grenzen, kan voor de Spaansche regeering van doorslag-gevend belang zijn. De Franschen beschikken over voortreffelijke artilleristische uitrustingen, over voortreffelijke vlieg tuigen en vooral over voortreffelijke strategen. Het is nauwelijks zestien jaar geleden, dat zij dat in Polen bewezen, toen deze nog zeer jonge republiek door de Russen, als ware het door een springvloed overstroomd werd. Werkelijke militaire actie is er toen door de Franschen niet gevoerd. Zij gaven slechts wat hulp, raad en materiaal. En zij belastten zich met het opperbevel. Wanneer dat nu in Spanje te gebeuren staat, dient Mussolini zich wel twee maal te bedenken. Dan wordt het iets anders als een veldtocht tegen Abessijnen of heldendaden boven Guernica.... DE FRANSCHE MINISTERRAAD HEEFT HET BEsluit genomen om in dit tijdsbestek de stabili teit van het economisch leven te handhaven als het niet anders kan, dan zelfs ten koste van hetgeen er op sociaal gebied bereikt is. De internationale om standigheden eischen dat. Vóór alles wil men condities scheppen, die er toe kunnen bijdragen den stroom van vluchtend kapitaal om te keeren. Zoo zal men de practijk van het bezetten" bij stakingen niet meer dulden. Gelukkig is dat niet langer actueel. Wij leven in een tijd, dat in diverse landen de militaire macht zooal niet voltallig gemobiliseerd, dan toch in een voortdurenden alarm-toestand ge reed staat. In Frankrijk en daar trouwens niet alleen strekt die alarmtoestand zich ook uit over het economisch leven. Daarvan maakt de regeering gebruik om het Fransche volk, kapitaal zoowel als arbeid, in economicis tot meer nuchter heid, orde en tucht te brengen. Men zou op slechter wijze van den nood een deugd kunnen maken ! Maar men moet toegeven dat de Franschen steeds weer bezinning en wijsheid toonen in de ure des gevaars. Europa heeft daar op dit oogenblik tenslotte meer baat bij, dan bij de besluiten van den Volkenbond, die nog steeds te Genève vergadert. Nopens Spanje kon men door sabotage van Portugal en Albanië, benevens wankelmoedigheid van Zwitserland en vele Zuid-Amerikanen niet eens tot eenstemmig heid komen over een motie die alleen maar consta teerde hoe de werkelijkheid was. En deze zwakheid is onmiddellijk weer gestraft door het nieuwe op treden van een piraat" in de Middellandsche Zee .tegen een Engelschen torpedojager. De duikboot is vervolgd, maar het resultaat daarvan is onbekend. W' fELLiNGTON Koo bracht in den Bond de Chineesche kwestie naar voren. Na lange deliberaties in de commissie van 23 (die nog uit den tijd van de Mantsjoerijsche kwestie stamt, maar het voordeel heeft, dat de Vereenigde Staten er aan deelnemen) heeft de Volkenbond verklaard het Japansche op treden niet gerechtvaardigd te achten, den Volkenbondsleden aanbevolen alles wat China kan schaden ha te laten en de onderteekenaren van het Negenmogendheden verdrag uitgenoodigd de kwestie nu maar verder op te knappen. Als toegiftje stelden de humanitaire en budgetaire commissies twee millioen Zwitsersche francs beschikbaar ter voorkoming en bestrijding van epidemieën in China. Al is er tegen de agressie-epidemie zelf dus niet veel gedaan, de steun aan Nanking steekt nog gunstig af bij de houding tegenover Valencia. Komt dit omdat En geland bij het Verre,Oosten meer belang heeft, dan bij de vraag wie er in Spanje regeert? Komt het doordat de Vereenigde Staten zoo hun medewerking verleenen? President ROOSEVELT is bij zijn rede in Chicago zeer krachtig uit den hoek gekomen als kampioen voor het internationale recht, met duide lijke toespelingen op Spanje zoowel als China. En prompt den volgenden dag is een of f icieele veroor deeling van Japan als schender van het Negenmogendheden en het Kellog-verdrag door het State Department gegeven. Duidelijk is dus dat de neu PAG.4 DE GROENE No. 3149 traliteitstradities Amerika niet zullen beletten, zich jbij elke niet-militaire collectieve actie aan te sluiten. Maar het initiatief moet in Europa genomen wor den. Een goed voorteeken is het dat de (veel meer dan negen) onderteekenaren van het Negenmogendheden verdrag vermoedelijk al binnen veertien da gen in Londen zullen samen komen en de Volken bondszitting niet gesloten is, maar verdaagd, om zich bij deze conferentie te kunnen aansluiten. DE SOWJET-UNIE HEEFT ZICH TIJDENS DE Volkenbondszitting leelijk in de kaart laten kijicen bij de behandeling der vluchtelingen-vraag stukken. Zij stond hl. geheel alleen in de humani taire commissie in haar verzet tegen het voortgaan met den humanitair ..n arbeid voor de millioenen emigranten, die Europa bergt en met een instituut dat den naam draagt van Nansen, aan wien groote streken van Rusland, kort na de revolutie redding van den hongerdood danken. Wil men dat verleden liever vergeten zijn? Of is de wraakzucht van het Sowjetregime tegenover Witte tegenstanders zoo groot, dat het hen tot in de naakte bestaansmogelijkheid wil treffen. Het heeft er allen schijn van, dat het in dit opzicht den fascistischen dictaturen weinig toe geeft. Het vermoorden, dezen zomer, van twee Italianen in Bagnoles de l'Orne, de aanslag in Brest, het optreden van Italiaansche adelborsten in Tunis, die daar kalmweg een moord pleegden, bewijzen dat het fascisme het buiten de grenzen niet kan stellen zonder gangsterdaden. Maar het vermoorden, kort geleden te Lausanne van een zekeren Reiss, alias Eberhardt, toont aan dat Moskou ook niet voor dergelijke praktijken terug schrikt. En de stelling, dat het verdwijnen van Miller aan fascistische of door het fascisme betaalde agents-provocateurs geweten moet worden klinkt bijna even zwak als de bewering, dat men den moordenaar van den Trotzkist Reiss bij de Gestapo moet zoeken. Hoe dit zij, de Volkenbond heeft zich door het verzet van Litwinof niet laten weerhouden; alleen heeft hij door een verlenging van dit werk met slechts n jaar, de heerschers in Moskou nog een kans gegeven zich te beteren. DE GOUDVOORRAAD VAN DE NEDERLANDSCHE Bank is sedert Juli weder vermeerderd met tien millioen: de goudvoorraad bedraagt thans meer dan 1200 millioen, ondanks het egalisatiefonds van eenige honderden millioenen, dat men ook bijna niet heeft behoeven te gebruiken. De her waardeering van den goudvoorraad heeft nog nooit plaats gehad, zoodat de Staat mettertijd zeker nog eenige honderden millioenen te wachten staan. Het feit dat hiermee bij de begrooting met geen enkel woord is gerept en oud-minister Oud hierover in zijn radiorede over de devaluatie is heengegleden, doet ons nog wat sceptischer staan ten opzichte van het pessimisme, dat de Millioenennota ons heeft gesuggereerd en tegenover de noodzaak om het onderwijs te laten bederven door de te groote klassen en om voor een geringe verbetering van den steun in den vorm van kleeding en dekking bij het publiek door de radio te moeten bedelen. Dank zij de clearingregelingen is ook de positie van ons land ten opzicnte van de buitenlandsche crediteuren zeer versterkt. Vooral in de clearing met Duitschland is een achterstand van 40 millioen in n jaar weggewerkt en nu in een overschot omgezet. EEN NIEUWE RAMP HEEFT DE K.L.M. GETROFFEN ; ditmaal, sedert jaren'weer voor het eerst op de indië-lijn, juist nu deze dienst op driemaal per week was gebracht. Gezagvoerder Stork, twee andere leden der bemanning en een passagier zijn omge komen; algemeen mededoogen gaat uit naar hun nabestaanden. De andere passagiers, waaronder de violist Huberman, zijn gelukkig geheel of bijna on gedeerd gebleven. De stuurcabine heeft den heelen schok opgevangen, toen De Specht" vlak na het opstijgen bij Palembang afgleed. Of dit afglijden veroorzaakt is door het afslaan van n der motoren, of dat de zeer matige toestand van het vliegveld Pa lembang de oorzaak is, ligt nog in het onzekere. In ie der geval is een nauwlettend onderzoekgeboden, want mysterieuze oorzaken maken het publiek, dat voor vliegen in aanmerking komt, zenuwachtig en alles wat in het belang van de safety first" gedaan kan worden,, is noodzakelijk en in het belang van de ontplooiing der luchtvaart zelf. In dit verband mag ook nauwlettender toezicht op het' vervoer van brandbare waar (o.a. films) op minstens even strenge wijze als bij de spoorwegen aanbevolen worden. Een conflict tusschen een der piloten en de directie der K.L.M, schijnt hierover reeds vijf weken hangende te zijn, zonder dat een definitieve beslissing is ge vallen. HUMOR IN HET ALGEMEEN Anton van Duinkerken HUMOR in het algemeen bestaat niet. Humor bestaat alleen in het bijzondere. Vandaar dat alle humor flauw wordt door de herHaling. Dezelfde menschen, die naar het Concertgebouw gaan om voor de twintigste maal van hun leven dezelfde symphonie van Beethoven te hooren, schrikken bij de cassa terug, wanneer zij hun goeden kennis in de rij zien staan, dien zij niet negeeren kunnen, hoewel hij hun tijdens de pauze voor de derde maal dezelfde mop vertellen zal. Hieruit blijkt alvast, dat Beethoven geen humorist is. Heel anders dan met de Amsterdammers, die het Concertgebouw bezoeken, is het in dit opzicht gesteld met de Amsterdammers, die Artis bezoeken. Zij zullen zich amuseeren om de apen. Dit staat te voren al vast. Anders gingen ze niet. Hieruit blijkt wel, dat humor niet kan worden vereenzelvigd met het onverwachte". Nu zijn er vele gronden, waarop men apen voor ernstiger wezens moet houden dan Amsterdammers. Juist het feit, dat de apen zich ernst maken met alles, vinden de Amsterdammers zoo leuk. Hieruit blijkt alweer, dat humor niet mag worden aangezien voor gebrek aan ernst. Zoo komen wij langzamerhand tot een zuiver begrip van de plaats, die de humor inneemt in de wereldorde, want hierom was het wel te doen, toen men mij de totaal onmogelijke opdracht gaf, iets te schrijven over humor in het algemeen". DE meeste wijsgeeren beschouwen den humor als een breuk in de orde. Ik ben het niet met hen eens. Het is een breuk in de orde, en tevens iets verschrikkelijks, wanneer Jeptha zijn dochter verliest, maar het ligt heelemaal in de orde van de dingen, dat Warenar zijn pot verliezen zal. De zucht om den humor terzijde te stellen als iets in het leven, dat er eigenlijk niet bij hoort, en waarvoor men zoo lang mogelijk uit den weg dient te gaan, is het kenmerk van een onvolledige wereld beschouwing. Natuurlijk kan men op oogenblikken, dat er plechtig bezoek is, het enfant terrible tijdelijk uit de kamer verbannen, maar men zondigt tegen het heele gezin, wanneer men beweert, dat het enfant terrible geen familielid is. De meeste menschen schamen zich om leuk te zijn, en hierdoor prikkelen zij het gevoel voor humor van dengene, die het heeft. Zij schenden de orde door zich doodernstig te houden en de orde wreekt zich door ons te laten voelen, hoe belachelijk ze zijn. DE humor is, evenals de tragiek, een van de wraakmiddelen der wereldorde. Dage lijks worden op duizenderlei wijze de diepste levenswetten overtreden en geschon den. Zoo ontstaat een gebrek aan evenwicht, waardoor het noodlot wordt uitgedaagd. Men moet het noodlot niet uitdagen, want dan komt het. Het is, als Janus, een god heid met twee aangezichten, waarvan het eene lacht en het andere huilt. Maar die twee aangezichten hooren bij denzelfden kop. Tragiek en humor zijn elkanders aan vulling. De meeste menschen maken liever een tragischen indruk dan een komischen, zoodat het noodlot mild is, wanneer het hen ongenadig behandelt. Maar de dankbare kinderen der schepping hebben gevoel voor humor, en verstaan de kunst, met een lachend gezicht een flater te slaan. Ze zijn zeldzaam. Het doodgewone feit, dat een volwassen man kan uitschuiven over een bananenschil, bevat humor. Heeft de volwassen man een hoogen hoed op, dan vinden de omstanders zijn val des te leuker. Blijkt hij echter bij den val zijn nek te hebben gebroken, dan is de aardigheid er ineens af. De beste oplossing vond de volwassen man, die over een doodgewone binanensch.il uitschoof en op straat bleef liggen. De omstanders kwamen nu zenuwachtig toesnellen, richtten hem voorzichtig op en vroegen of hij zich geblesseerd had. Neen", zeide de volwassen man, ,,maar wan neer ik ineens was opgestaan, zoudt gij gelachen hebben, en nu lach ik." Wil men'dit incident ontleden, dan komt men er achter, wat humor is. Maar vindt u het incident belangrijk genoeg? Tenslotte mankeerde den man niets ! H I ERMEDE zijn wij genaderd tot de kern van de ingewikkelde kwestie. Humor is niet belangrijk. Alle humor is zonder belang. Zoodra er belangen op het spel staan, houdt den humor op. Hetzelfde, wat humoristisch kan zijn, wordt dan tragisch. Zoodat men den humor kan definieeren als de belanglooze tragiek in de schepping. Zoolang een mensch geen pleizier heeft, wordt hij geplaagd door belangzucht. Honger is onpleizierig. Dorst is onpleizierig. Geldzorg is onpleizierig. Enz. Enz. Maar pleizierig is het belanglooze. Dezelfde man, die de heele week tot zijn smart op de tram staat, maakt 's Zondags met zijn kinderen, dus onder dubbel moeilijke om standigheden, een pleiziemtje met lijn 3 en neemt glunderend een overstap. Omdat wij menschen belangloos kunnen zijn, hoewel wij het zelden zijn, blijven wij zulke goedige wezens. En omdat wij zulke goedige wezens zijn, bestaat de humor. Werden wij waarlijk zoo kwaadaardig als onze belangen ons voorschrijven te worden,.we zouden leven te midden van allerhande uitbarstingen van de somberste tragiek. Hieruit blijkt, dat de humor, hoewel een wraakmiddel van de wereldorde tegen onze gedurige schennis dier orde in woord en daad, tevens een belooning is namens die zelfde wereldorde, ons gegeven, omdat wij zoo goedig zijn. Dieper op het wezen van den humor in te gaan, lijkt mij strafbaar. \l DE MENSCH" Cor/cdtuur van Albtrt Hahn voor 11 Oe Ware Jacob" ,;j^ v ,-, .. "***? rntt ,. 0 .?..», er.*... ..--,.., ... f oor ?i |: l