.»* .?/?TH l **:* FA F. SINEMUS 20 Leldschestraat 22 AMSTERDAM C. GEKL OVERHEMDEN NAAR MAATj ,r^ VANAF,.,../ Fl. 8.5 PRIMA .COUPE EN AFWERKING EIGEN ATELIER KAMPEERWAGENS l w r e o c c u i i o n »,: cjeheel nieuw, modern fypr, vier iluopploatsen Automatische rem PRIJS f250.- EN f 375.ud Blaricummerweg 34, LAREN N.H. voor liet goeclverzorgde interieur tapijten N.V. KON. VER. TAPIJTFABRIEKEN R'DAM. A'DAM, DEVENTER. MOORDRECHT TOONZALEN TE AMSTERDAM: SINGEL 404 'GETS-ITJ' Luchlkas leien... ? onze prijzen maken ze tot werkelijkheid, maken het mogelijk zich ook met een bescheiden beurs individueel te meubileeren. Vraagt vrijblijvend prijs en ontwerp. PAUL SCHONGS-AMSTELVEENSCHEWEG 1030 -AMSTERDAM -Z-TEL. 22871 PIPES CIGARETTE HOLDERS PHILIPS il NIEUWE SVMPHONISCHE SERIE Reeds vanaf 50 met t Jaar v o Me d i ge garantie Vraagt onze speciale betalingscondities MONTEURSBEZOEK fl. 0.75 Radio- & Electro Techn. Bureau W. N. H* BAAS Rijnstraat 26 Tel. 2220) na 20 uur 9077 1 AMSTERDAM ? ? ? door 't hole gooi on amelerdam IU l 11 V6 rZO rCI 11 £ van 0or»t ? buieum - meerweg 22 - tel. 3100 bloembollen planten KINDERHUMOR E. Westerman Holst ij n-Vissering EEN kleuter hoort tijdens een tramrit door Amsterdam voor 't eerst de Heerengracht noemen. Bij de volgende brug concludeert ze met rustige zelfverzekerdheid: En dit is nou de Damesgracht, hè?" Dergelijke uitingen in tallooze va riaties vormen als staaltjes van historischen" kinderhumor een altijd wel kome bladvulling in onze periodieken en elk van ons ook de grootste droogstoppel heeft tusschen zijn 2de en 6de jaar wel eentge vermakelijke opmerkingen in dien trant ten beste gegeven tot trots en vreugde van zijn familieleden. Kinderen in de kleuterperiode gelden als bijzonder humoristisch" en ko misch en hoe vaak hooren we niet de verzuchting, dat het zoo jammer is, dat al die kostelijke humor met den schoolleeftijd doorgaans verloren gaat, om soms pas na jaren met moeite en vaak maar al te gebrekkig heroverd te worden! Dat deze beschouwing mank gaat, bemerken we pas bij nader inzien. Wij allen zijn in de wandeling slordig met begrippen en definities, zoodoende haspelen wij ook woorden als humor, komiek en geestigheid door elkaar. Trouwens ook philosophen en psycho logen hebben van deze begrippen elk hun eigen meening, die elkaar aller minst dekken. Toch is een algemeen richtsnoer wel te vinden: uitgangspunt en grondslag is doorgaans ,,het ko mische", het geheimzinnig lachwek kende", over welks wezen en omgren zing dikke boeken zijn volgeschreven, maar dat toch telkens aan weten schappelijk definities schijnt te ont snappen. Als bijzondere uitingsvormen van dat komische ziet men dan scherts en spot, ironie en satire, humor en geestigheid soms ook wordt het komische in denzin van bas-comique" onderscheiden van de. fijnere hautcomique", waartoe dan humor en geestigheid behooren; terwijl de humor meestal aangevoeld wordt als de minst kwetsende en meest ontwikkelde uitingsvorm, dat blijmoedig vermaak over kleine tegenstrijdigheden en wan verhoudingen", waarmee de menschelijke geest zich kan verheffen boven de tegenslagen van het leven. Zoo lijkt de humor bij uitstek een product van rijpe menschelijkheid, waaraan het kind niet toe kan zijn. Het grappige van de meeste vermakelijke kinder uitingen berust dan ook allerminst op verborgen wijsheid, doch op naïef misverstand, op conclusies, waarvan het kind niet kan weten, dat ze scheef zijn. Zoodra dergelijke uitingen niet naïef-kinderlijk zijn, zijn ze ook niet aardig meer. Wanneer een volwassene na een bezoek aan het papagaaienlaantje in Artis zou informeeren, waar nu de mama-gaaien huizen, zou dat als een flauwiteit klinken als ernstig gemeende vraag van een klein kind klonk het hoogst vermakelijk. Op de keper beschouwd blijkt haast alle kleuter-humor serieus bedoeld ook al lijkt ze soms bedrieglijk op geestigheid. Het kleine meisje, dat voor het eerst haar moeder in avond toilet zag en verrukt uitriep: Wat is mammie nu prachtig uitgekleed I" had evenmin de bedoeling om grappig te zijn als die andere dreumes, die haar moeder op een divan zag liggen en bestraffend riep: Sta op, luie meid !"; zij citeerde immers slechts Vrouw Holle, waarvan ze juist het sprookje had gehoord I En het zl/z jarig jochie, dat de woorden wenkbrauwen" en ,,oogleden" niet kende, maar daarvoor de- benamingen snor vanne oogjes" en (gor)dijntjes vanne oogjes" uit vond, besefte geen oogenblik, dat dit klonk als een geestig woordenspel. BESTAAT er dan geen echte kinderhumor? Inderdaad is dit de meening van de meeste denkers over deze problemen soms gaan zij zelfs nog verder. Zoo b.v. meent Freud, dat het kind ook het eigenlijk komische nog niet kan bevatten, laat staan produceeren. Het klinkt para doxaal om ons in onze meest goedlachsche levensperiode den zin voor het komische te ontzeggen, maar volgens Freud lacht het kind nog uit sluitend uit reiner Lust" uit pure levensvreugde en beschikt het nog niet over voldoende voorstellingen om de koddige wanverhoudingen te constateeren, die een geval komisch maken. Geheel anders ziet Bergson het kinderlachen: hij meent juist het komische in zijn eenvoudigsten en oorspronkelijksten vorm terug te vinden in de vreugden en spelen van onze jeugd: te vaak spreken wij van onze gevoelens van vreugde en verdriet, alsof zij oud geboren worden alsof niet elk van hen zijn geschiedenis had. Te vaak miskennen wij het kinderlijke in onze emoties van vroolijkheid...." en hij vraagt zich zelfs af, of er in later jaren nog wel ooit een nieuw element aan die gevoelens 'wordt toegevoegd: Wie weet of wij vanaf een bepaalden leeftijd niet ontoegankelijk worden voor een frissche en nieuwe vreugde?" Laten wij ons een oogenblik ver diepen in die geschiedenis van het kinderlachen en de kindervreugden misschien brengt het kind zelf ons verder dan de geleerde heeren. Niemand wordt lachend geboren een protest-schreeuw is gewoonlijk onze eerste levensuiting en het duurt eenige weken, eer de eerste glimlach verschijnt: een glimlach van welbe hagen na een welgeslaagden maaltijd een in-zichzelf-glimlachen met dichte oogen: nog is de kleine materialist volkomen zichzelf genoeg. Maar vaak al enkele dagen later komt dat onver getelijk oogenblik voor elke moeder, wanneer de nieuwe wereldburger voor het eerst den lach, die hem dagelijks begroet, terugzendt. Met dien eersten herkenningslach vestigt hij voorgoed het contact met wie hem het naast staan. De eene nieuwe vreugd volgt de ander de glimlach wordt ge schater, het eerst soms opgeroepen door zinnelijke prikkels als kietelen", maar ook rhythmische bewegingen: een dansende bal, een bewegende tak zelfs, worden al gauw met luid lachen toegejuicht. Weer iets later leert hij de pret van het samenspel kennen: nu eens in beurtzang van hooge piepgeluiden, dan weer in wedstrijd in malle grimassen en tenslotte in 't eeuwig boeiende kieke-boe-spel daarmee heeft hij ontdekt, dat gedeelde vreugd dubbele vreugd is. Nog lang vóór hij het taai-instrument hanteert, heeft hij zijn eerste grapjes verzonnen, primitieve fopperijtjes (stilletjes moe ders schortbanden lostrekken of vaders stoel, die deze wil aanschuiven, tegen houden) en het uitbundig plezier over deze vroegste sociale genoegens wordt misschien alleen geëvenaard door de triomfale vreugde over de eerste sportpraestaties: het eerste staan en loopen wordt vaak door overwinningsgeschater begeleid. Aan al die pret heeft het komische nog geen deel, maar moet er niet tenminste een stuk van deze oer vreugden aanwezig zijn, wil het ont staan? De behagelijke stemming, het sociale contact het herkennen van het eigene, dicht bij ons staande, de gedeelde vreugd, de bevrijding van spanning door 't bereiken van een doel al deze elementen zijn weg bereiders van het komische. DE GOUVERNANTE". Teekening van een 5-jarig meisje ZOO vinden wij dus met Bergson in onze vroegste belevenissen den grondslag van later lachen en daarnaast moeten we Freud toegeven, dat kin deren veelal letterlijk lachen om niets", aus reiner Lust" vanaf het geschater van den zuigeling om een bewegend takje tot den slappen lach van het schoolkind toe. Maar dat zij jarenlang allén dit ongecompli ceerde lachen zouden kennen, is zeker overdreven. Wel zijn er kinderen, voor wie dit opgaat: we zien ze vaak op kindervoorstellingen, totaal immuun voor alle vertoonde grappen, met ver wonderde oogen kijkend naar de zotste kapriolen; geen lachje kunnen die malligheden hun ontlokken. Deze cate gorie is inderdaad aan de eenvoudigste bas-comique nog niet toe, maar de meeste kinderen zijn van jongs af juist uiterst ontvankelijk voor elementaire grapjes, al prefereeren ze voorloopig een genre, dat ons al te primitief is: een luidruchtige nies of Vader met een kinderslabbetje voor, zijn voor hen hoogtepunten van het komische. Doch er zijn ook kinderen, die niet alleen openstaan voor fijnere komiek, maar die ze zelfs kunnen produceeren; de zin voor het komische is een gave, die zich evengoed jong kan ontwikkelen als de muzikaliteit. Bij komisch-begaafde kinderen zien we soms heel vroeg al, de grappig-naieve uitingen tot iets anders uitgroeien. Een bijna 3-jarig meisje krijgt een pluche aapje zijn zacht vel doet haar onmiddellijk denken aan haar pluche regenmantel en ze bepeinst: aapje heeft een regenjasje Humor in een kindertekening aan" vervolgt dan lachend: aapje heeft ook een regenhoofdje!" Hier is de grens tusschen naleven ernst en bewuste komiek nog nauwelijks te trekken, maar als even later een met enthousiasme begroete pudding bij nadere kennismaking tegenvalt, komt er opeens na den grimas van teleur stelling niet het verwachte protest, maar heel oolijk een wenk met een lantaren paal : aapje wil graag pudding opeten!" A-LE kleuters imiteeren volwassenen, gewoonlijk alweer in heiligen ernst, al maakt ook deze nabootsing gauw een grappigen indruk. Maar komisch begaafde kinderen gaan ver der en parodieeren ons, zooals die driejarige, die bij een standje opeens plechtig voor den boozen vader ging staan en hem dreigend met den vinger zei: Jij bent een klein baasje, geloof ik l" Ze weten vaak maar al te goed, de rakkers, dat ze met zulke grapjes een machtig wapen hanteeren tegen onze groote menschen-overmacht Elke kleuter verdedigt zijn onafhankelijk heid tegen de overheersching der ouders gewoonlijk weten zij er niets beters op dan dwars te zijn, maar de meest harmonische en innerlijk vrije kinderen weten de vervaarlijke tegen standers te ontwapenen door het listig aangewende grapje en daarmee ver lost het kind tegelijk zichzelf van den druk van die imponeerende gewichtig heid. Zien we hier den humor in zijn geboortestadium, ook nog in verder ontwikkelden vorm kunnen we hem soms al waarnemen. Zoo b.v. bij een bijna 5"Jafig jongetje, dat na een ziekte met zijn ouders in de bergen is het ingespannen klimmen op een steilen weg doet hem zijn stemming wat verliezen. Om hem af te leiden zegt zijn vader: Wat een klim, hè; ik geloof, dat we naar den hemel gaan!" Ja," zucht de kleine Alpinist en als er in dien hemel een stoel is, dan ga ik daar op zitten!" Hij moet zelf lachen om die combinatie, kijkt nog eens naar boven en vervolgt: En als er in den hemel geen stoel is, dan ga ik maar op de tafel zitten !".... de vermoeienis is vergeten voor het groeiend plezier over de hemelsche meubileering: en als er geen tafel is, dan ga ik maar op den grond zitten.... maar als er in die hemel geen grond is, dan ga ik maar aan 't plafond hangen !" Dit kind was niet godsdienstig opgevoed en een typische kleine realist hij geloofde geen oogenblik aan de waarschijnlijk heid van zijn voorstellingen het was puur speelsche fantasie, waarmee hij zich over zijn ongemak van het oogen blik heen zette en merkwaardig genoeg vond hij een vorm, die met haar quasilogica en climax wonderlijk verwant was aan volwassen humor. Nog is dit humor in den dop meer toekomst belofte dan vervulling, maar juist daardoor heeft het nog alle verfrisschende bekoring van het echt-kinderlijke. En wellicht schuilt er in diezelfde bekoring tevens een stuk van het geheim van den waren humor?misschien is de gave van den humor in volste rijpheid alleen aan die menschen gegeven, die het kinderlachen nooit verloren hebben. l ?? . : ' S t H'C olooiKENNEL ELDEE, APELDOORN GREUTELSCHEWEG 61 fin tijd lot tijd Pupt il tl gilin Wetenschappelijk en met zorf felokt Epische Bulldogs Van tijd tot tJJd pups af te geven. Dekreu Felix vom Stahfblock ter beschikking. Kennel ..FMtor*»'\ Oo»terwoldc (Fr.),P».K. J. de Groot. Tel. M Dr' A' J' M> HOLMER ? GRONINGEN - TEL 975. Enfle|ïchi Bu||doBi Vin Ujd töt tijd pups af U gmn. Hollandsche Keeshonden en New Foundlanders WALHALLA M' BAR*" VAN HARDENBROEK " DBH BBROH1* - HUBHÏB (II.-Br.) - TEL. » KENNEL Zorgvuldlc grootfebraebte dUrtn at U gtfi Momenteel prachtige pups, 6 weken en 8 maanden oud o.a. naar de met kampioenschapsprljs bekroonde Quldo v. Westergoo. KENNEL WESTERGOO, IBISSTRAAT 24, LEEUWARDEN. TEL. 5096 E Cocker Spaniels Kennel of Darkles' Home Mevr. VAN AALST, WAARDENBURB, Tel. 4 DE ARKE NOACH - HONDENPENSION. metbode", waarbij elke bond over ca. «00 BI' looprnlmte bescblkt. M. EBKELBN8. B.w. Laan 97 (tegenover Blrknoven) Amersfoort. Tel* IBOfcO. Kampioen Ohaplin's Charloteerof Heathnower staat ter dekking. Van tijd tot tijd pups af te geven. Pension voor kleine Huisdieren. G. v. d. HEIDE, Virulylaan 8, Park Leeuwenbergh. VOORBURG. l A IS C l All n TCDDICDC KENNEL KLAARWATER LAIVC-LANU l L f\ KI L l\ O Doorn - Tel. 228 ? Driebergen Eenlgo kennel van dit ras In Nederland VAN TIJD TOT TIJD PUPS AF Tl O.EVEN STAAN T E B DEKKING de W B £ 8 H T E B BI E B B E U B N i Kampioen Dan. Y-Cralg Caradoc «n Jimmy van Aardenburg ?Aanvraten t» richten aan Mevr. Mr. A. TEENSTRA, v. Oldeobtrnevald w*c 40. BAKKUM bij CASTRICUM SCHN AUZERS aparte ras van distinctie. Doorgaans pups af ti geven. KENNEL JACHTHUIS ZONHEUVEL - Sdiiarriirgin bij Arnhem. Korthaar Teckels. KENNEL VAN DE ZEVEN BERGJES. M«rr. G. POUW-NEUMANN, Enny'i Hoor*, VOORTHUIZEN (Vetewe). Telefoon 52. GEVLEKTE DUITSE DOGGEN ? Kennel nlexandria" Eig. J. F. ALEXANDER, Achterweg 16, Dordrecht FOKT UITSLUITEND MET PRIMA BLOED Van tijd tot tijd pups en oudere honden af te geven TEL. 6154 V*\«*lrchif*A Ti>t»i»iiM» Kleinste dameshondje 20 cM. hoogte. Eenlgste fokster van I UrKMlire- l eiTier dit ras in Nederland. Pups af te geven met off. stamboom. Mevrouw A. G. v. d. BERG-VOIGT Jul. v. Stolberglaan 306 DEN HAAG DUITSCHE HERDER Kennel Von der Heldenileht, A. v. d. GRINTEN, HEEZEMWEQ 27, EINDHOVEN, Tel. 3242 SALUKI (Perzische windhond) MEJ. T. E. WALLENBURG, BOSCHKANT 3 ZEIST. TUCDOO& TOILET. Trimmen - Verzorgen - Wassehen van alle hondenrasten Speciaal Engetsche methode. NETTADUIJVENDAK, 'Emmietr. 11 (Z.). Tel. 23425 AMSTERDAM ONGECOUPEERDE DUITSCHE DOGGEN Voor liefhebbers buiten met veel ruimte, heeft Kennel De Penaten" soms af te geven ongecoupeerde Duitsche doggen van prima afstamming, verschillende leeftijden, geel en gestroomd. Alle inlichtingen worden gaarne verstrekt door: P. Gebuis, Duivenvoordestraat 38, Rotterdam. THE KOK S KENNELS. Baamsthmg 31, DEN DOLDEI Scholidie terriërs' ? lerscha lemërs - Dalnatiniri - Pups tl tl MIN PAG. jft DE No. 3144 GROENE-No, 3M9