Historisch Archief 1877-1940
? ?"" *? *c^-«"*?.»>/rrf.
L
.V:,:;.i5r:-r. ,?'
m ff
f R» tó
? ""**$5
Mif
' '' "4
'. .">/«
l
;?li
" ,* #;'
B
l
sJsrt^j"'".',.". ,v* f^- v,?- /*
r
'rouwen en vrouwenleven
HOE IK STILLEZER WERD
Dr. M. J< Langeveld
(\let crht gebeurd)
TOEN ik voor het eerst een toe
latingsexamen ging afnemen,
zei een geslepen collega tegen
me: Zet nou je verstand maar stil."
Ik keek hem misprijzend aan en hij
grinnikte daar een beetje om; mijn
oordeel liet hem kennelijk zo koud als
een kikker. Ik heb later mijn laat
dunkende glimlach moeten inslik
ken indien u mij dit krasse beeld
veroorlooft en heb moeten toe
geven, dat ik met een stilstaand ver
stand weinig slechtere prestaties had
kunnen leveren dan nu met een ver
woed werkend brein.
Ik deed wat de wet mij voorschreef,
ik vertelde een verhaaltje waar wat
m zat" en liet dat door de sidderende
kinderschare op papier navertellen.
Ik liet zinnen ontleden en woordsoor
ten benoemen en. gaf een dictee,
waarin alle wonderen van de destijds
nog evenmin als nu geheel uitgewoede
spelling De Vries-en-Te Winkel. En
ik keek het na, vel na vel. Ik was
destijds nog zeer gewetensvol" en
cijferde als ware ik het Bureau voor
Statistiek in persoon (dit bleek later
een vergissing, want ik rekende hél
verkeerd).
Het eind van het liedje was, dat ik
precies wist, wie dom waren en wie
knap. Soms stemde dat met het oordeel
van een paar andere collega's overeen,
scms ook niet en na de vacantie had
den we het gezelschap van zo selecte
aard bijeen als nodig was, om er
middelbaar en voorbereidend hoger
onderwijs aan te geven".
Wij gaven. Tegen de tijd van het
eerste rapport waren we al lang ver
geten, dat we ooit een toelatings
examen hadden afgenomen en lieten
dit dan ook duidelijk uit onze rap
porten blijken. Die blijkbare vergeet
achtigheid werd na verloop van jaren
steeds groter en ten slotte deden ver
schillende leerlingen eindexamen en
slaagden veelal. De voortreffelijkheid
van ons toelatingsexamen en de daarop
in de loop der jaren nog volgende
selectie, was dus afdoende bewezen.
Bovendien: iedereen zei, dat het best
ging en we konden altijd wel de uit
spraak van een of anderen paedagoog
uit het door ons nimmer bezochte
Schoolmuseum aanhalen, die bewees,
dat we medestanders hadden, diep ver
scholen in het grauw der historie.
Toen overkwam mij de ontmoeting
met een heer, die veel pijpen rookte,
en de hele dag zijn bril schoon maakte,
maar er nooit door keek, omdat hij
voornamelijk nadacht. Wij zullen geen
namen noemen; alles is vergeven en
vergeten. Hij gaf mij een verhaaltje en
vroeg: Wil je dat eens door je leer
lingen laten lezen. Dan kom ik in de
klas en zal ze eens wat vragen, om te
zien of het ook te moeilijk voor ze is."
Daar liep ik prompt in. Ze snapten
er geen syllabe van, ofschoon ze ver
zekerd hadden, het best begrepen te
hebben. Ze mochten het ook naver
tellen op papier. Tot mijn grauwe ont
zetting schreven ze een dgl. onver
sneden zotsklap op:
,, Frederik de Grote had de gewoonte
's.avonds naar 4e herberg toe te gaan
om te kijken of alles goed was. Toen
Frederik de Grote weer in de her
berg was zag hij Peter met een paard.
Hij liet zijn paard lopen om de troepen
naar te kijken. Hij sprong van zijn
paard af en zij slaat hem het hoofd
eraf. Hij wilde zijn sabel grijpen en
het was kapot. Hij kon dus niet slaat."
Drie maal raden hoe was het oor
spronkelijk ?
Toen ging ik over tot hetgeen met
een zeer ongelukkige naam stil
lezen" genoemd wordt. Die naam heb
ik later in de boekjes, welke ik samen
met mijn vriend B. Palland schreef,
vervangen door: denkend lezen. In
ons eerste boekje gaven we verhaal
tjes met een clou", lieten die er aan
de hand van analyserende vragen
uithalen (of niet) en gaven vervolgens
de opdracht het verhaal, gezien van
een heel andere hoek uit, nog eens op
te bouwen. Wij dachten toen iets be
trekkelijk nieuws te geven. Maar uit
de vakpers bleek, dat iedereen dit
allang deed en dat het in alle boekjes
allang te vinden was. Wij verheugden
ons daarover niet minder dan over
het feit, dat van ons totaal overbodige
boekje in twee jaar tijd drie drukken
nodig bleken.
UIT tweeërlei behoefte werd in
Nederland het denkend lezen"
van een onregelmatige, onsystemati
sche en in ieder geval psychologisch
ondoordachte bezigheid, tot een syste
matisch en wetenschappelijk bestu
deerde methode: uit de behoefte aan
een selectie-middel en uit de behoefte
aan een didaktisch middel. Dat uit een
anders opgezette selectie andere
didaktische methodes en middelen konden,
zouden of moesten voortvloeien, stond
de eerste beoefenaars van deze sport
aanvankelijk slechts voor de geest als
een zaak van later zorg. Het schiftings
probleem bij de overgang van lager
naar middelbaar en gymnasiaal onder
was was en is zó urgent, dat de
eerste behoefte voorshands domineerde.
Niettemin er bestaan reeds enkele
boekjes voor 1. o. en m. o., waarin wij
teksten aantreffen, welke den leerling
ter lezing worden voorgelegd om ver
volgens critisch geanalyseerd te wor
den. Soms laat men het geanaly
seerde in een ander verband toepassen,
zodat men ook tot een nieuwe synthese
komt. Intussen, indien de didaktische
middelen, logisch geordend en psycho
logisch gebouwd moeten zijn, en
dit is wel hél gewenst, dan kan
men met vrijwel absolute zekerheid
zeggen, dat ieder verhaaltje uit een aiet
voor het doel geschreven boek, on
bruikbaar is. Voegt men er bovendien
nog vragen aan toe, .die niet primair
logisch en psychologisch gedacht zijn,
dan heeft men wel ongeveer datgene
wat men inderdaad in allerlei stijl
boekjes aantreft, maar niet wat onze
leerlingen kan leren lezen. Simpel leren
,,lezen", in den zin van: verstandig,
critisch opnemen, schiften, verbinden,
onderscheiden, acta et facta groeperen,
een simpele hypothese opbouwen of
toetsen, kortom: alles wat in ieder
intellectueel'! beroep vereist is, wat
voor ieder gewoon mens gewenst is.
Dat incidenteel bepaalde leraren, die
daartoe aanleg en scholing bezaten,
deze belangen behartigden, behoeft
geen betoog. Dat hele scharen het zó
bedoelden en bedoelen evenmin.
UITERLIJKHEDEN"
TT ET bont zal dezen winter niet van
" de Meeren komen! Zelfs op avond
jurken wordt het op het óogenblik aan
gebracht, maar het is natuurlijk de
vraag of een dergelijke overdaad lang
stand zal houden.
Het zwarte mantelpak van Paquin
is wel een uitstekende uitwerking van
de leus la fourrüre partout"; het is
ondanks, de astrakanbanen . op den rok
ook zeer gematigd. Hetzelfde kan gezegd
worden van het groene complet met den
langen mantel, dat het moet hebben van
de enorme manchetten en wat bont
op het hoose hoedje.
NIEUWS UIT DE
TT\E vereeniging voor
Vrouwenbe?LJlangen en gelijk staatsburgerschap
heeft als onderwerp voor haar najaars
conferentie te Woud schoten gekozen ;
De vrouw als psychologisch pro
bleem". Deze bijeenkomst, vermoede
lijk, als steeds, zeer druk bezocht, zal
ongetwijfeld nieuwe gezichtspunten
opleveren. Dr. J. H. van der Hoop is
de voornaamste inleider op Zaterdag
23 October, de schrijfster Marianne
Philips een der spreeksters op Zondag.
/N de parlementen van de ver
schillende Britsch-Indische staten
weerklinken op het óogenblik de
maidenspeeches van de nieuwe
vrou/ROUWENBEWEGING
j
'i.welijke leden. Volgens de pers was
(de toespraak van de eerste en eenige
vrouwelijke minister Mrs. V.
j Pandit, minister van openbare ge
zondheid in de Ver. Provincies
? zeer gedocumenteerd en tegelijk zeer
j meesleepend.
DE verschillen in den status der
, vrouw in de landen der wereld
\ zullen nu eens grondig onderzocht
' worden door juridische experts" is
het laatste besluit van den Volken
bond, een conclusie die ongetwijfeld
bij het meerendeel der geïnteresseerde
vrouwen en -vereenigingen instem
ming vindt.
Al te ideale schoonheid
ET ideaal van
vrou-.venschoonheid verandert met den tijd. Er
is een oneindig v:r=jhil tus
schen Madame Tallien en Lucrezia
Borgia, tusschen Jane Gray en de
wasbleeke icodharige figuren van Rossetti's
schilderijen, tusschen Madame de
Pompadour, Lady Hamilton en Cleopatra.
Onze tijd heeft ook mooie vrouwen,
zeer mooie zelfs, maar.... er is iets
mee. Er is iets niet in orde met de
schoonheid der moderne vrouw.
New York staat bekend om het
groote aantal schoonheden, die in
dichte drommen over de Avenues trip
pelen, op decimeter hooge hakken van
elegante schoentjes.
Elk winkelmeisje, elke typiste, elke
kapster is een plaatje met een beeldig
jurkje aan en een uiterst verzorgd
verschijninkje, een wezentje, dat direct
een engagement in Hollywood zou
kunnen krijgen, en in het minst niet
afsteekt bij de Miriams, de Kay's en
de Joans van het witte doek.
Toch ontbreekt er iets aan de schoon
heid der New Yorksche vrouw. Be
kijkt men rustig de portretten der
vroeger-gevierden, dan spreekt uit de
fijne, regelmatige trekken, de vurige
oogen of den kleinen vastberaden mond,
een ziel, die de vrouw stempelt tot een
individu. Misschien tot een onaan
genaam, verwend, wispelturig individu,
maar een mensen. Een mensch wier
uiterlijke trekken om- en doorstraald
worden door een innerlijk leven.
Wanneer men dan kijkt naar de
slanke vrouwtjes met hun streepjes
wenkbrauwen en hun zwoele geaccen
tueerde lippen, dan wordt alles leeg.
Dan is dat mooi gevormde gezicht een
masker. Kunstig en fijn gebeeldhouwd,
dat door zijn succes aan tallooze afgiet
sels het leven heeft gegeven. De af
drukken zijn prachtig gelukt en niet
meer te onderscheiden van het origi
neel, zooals ook de jurkjes niet ver
schillen van de creatie vanden een of an-'
deren Par ijschen modekoning. Dat ik",
dat individueele ik, dat expressie geeft,
dat elk paar oogen, neus, mond en
voorhoofd stempelt tot het persoonlijk
gezicht, dat hebben deze moderne
schoonheidskoninginnen niet meer.
Zij hebben een lang, slank lichaam,
zij leven voor het behoud van haar taille
en haar heuplijn en de felle breede lip
pen weerspiegelen die volkomen
t»ucentratie. Zooals de oogen de spiegel
der ziel genoemd worden, zoo is de
mond, de tegenwoordige lakroode mond,
de spiegel van de dex" die het moderne
vrouwentype beheerscht, overheerscht
en ten gronde richten zal. Want deze
jonge Diana's worden ouder en in haar
spiegels zullen zij rimpels ontdekken.
Als met die rimpels een paar stralende
oogen van strijd en overwinning spre
ken, van diep innerlijk evenwicht of
een groote, allesomvattende, vergevende
liefde, dan blijft het vrouwengezicht
interessant en aantrekkelijk. Op de
feillooze onbewogen trekken is echter
elke plooi een tragedie.
TWEE sieraden der vrouw uit het
verleden, de handen en de stem,
worden door dit Amerikaansche vrou
wentype genegeerd. Wel zijn de nagels
donkerrood gelakt, wel bestaan er
meer hand-crèmes en lotions dan ooit,
maar het fijne, slanke handje of de
lange, slanke vingers van een intelli
gente vrouw, ziet men niet meer. Het
zijn voor het meerendeel grove handen,
of klauwvormige vingers, beenig door
vermageren, grijpend naar de uiterlijke
genoegens, waarvan het heele type een
illustratie is.
De stemmen zijn rauw, door het vele
rooken, of onnatuurlijk hoog, een ver
keerde imitatie van jeugdige
sopraantjes.
Het is alles leeg, alles kleurloos, alles
de klakkelooze imitatie van een ge
adoreerde filmster. Het is een schande
lijke verkwisting van natuurlijke ga
ven, want de Amerikaansche vrouwen
zijn ongetwijfeld mooi, zooals een
menschenslag, geboren uit de versmel
ting van vele en uiteenloopende vol
keren, meestal over een groote physieke
schoonheid beschikt.
Door alle tijden heeft de vrouw zich
geschminkt: in het oude Egypte, Rome
en in Griekenland. De mode heeft altijd
haar uitspattingen gehad; aan het hof
van Louis XIV zochten de vrouwen
schepen en torens als coiffures uit en
brachten den nacht, voorafgaand aan
een feest, in ongemakkelijke stoelen
door. In China droegen zij r o ode nagels,
voordat iemand in Europa ooit op de
onzalige gedachte gekomen was en de
wespentailles in bloedstremmende
corsetten was ook een gril, waar het zwak
ke geslacht glimlachend onder leed.
Maar nooit hebben deze modevlagen
het menschelijk wezen verdoezeld,
nooit zijn zij tot maskers geworden
waarachter de ziel verstikte en ver
kwijnde, zooals wij dat zien bij de
Amerikaansche Hèlena van 1937.
L. WljNBERO-VAN DEN BEUGEL
iiiiiiiiiimimiiiiiiiiiii
s
s
V |
t
,EEN RECEPT VAN OE GROENE
Cotes de bette
OP kruiwagenachtige stalktjesl
van de tallooze groentemarkten f
van Frankrijk kan men groote bla- |
deren koopen met een heel dikke f
nerf, die wel wat op een rabarber- f
blad lijken, maar langwerpiger zijn. l
Deze nuttige groente kan gegeten f
worden, nerf en blad tezamen o}\
ieder apart, terwijl een blad in stukjes |
gesneden aan de groentesoep een |
heerlijken smaak geeft. |
Het zou een genoegen zijn hier de f
I details van deze gerechten te publi- f
l ceeren. Er is maar n afdoend l
l bezwaar: de cotes de bette zijn in f
| Holtand niet te krijgen. Weet iemand i
I waarom ? |
TiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiimiiiiimiiniMiiiiii iMiiiiHiiiiiiiiiiiiiiitiiiil
xKV.
Het geheim
van 'n goede
keuken ....
ligt in mij opgesloten, zegt het
M AG G I-flesje. En terecht, want
dat is juist zo kenmerkend van
MAGGI3 Aroma, dat enkele
druppels ervan de smakelijkheid
van soepen, groenten, saladen,
vis, vlees- en eiergerechten op
een bijzonder verrassende wijze
verhogen. Daarbij is MAGGI1
Aroma zuinig in het gebruik!
Flacon Np. O kost nagevuld 16 cent.
*? l» ' tl t JU t»
MAGCr AROMA
CREDIETEN
van circa f 1000.?beschikbaar, af
lossing 12, 18 of 24 maanden. Dis
crete afwikkeling, geen kosten vooruit.
Postzegel voor antwoord bijvoegen.
Credietbank ,,'s-Gravenhage"
Allard Piersonstr. 9A, Rotterdam, Tel. 33203
KAMPEERWAGENS
Twee occasions: geheel nieuw,
modern type, vier slaap
plaatsen. Automatische rem
PRIJS f 250.-EN f
375.Oud Blaricummerweg 34, LAREN N.H.
ABONNEMENTSPRIJZEN.
VAN
DE GROENE"
Per jaar:
Nederland . ..' . . . ./
10..Indië(zeeposc) 10,
,, (mail) . . I3.SO
Argentini
Belgiëc
Duitschland ^
Egypte |
Frankrijk *
Griekenland 'S
Oostenrijk 3
Sowjet-Rusland v
Spanje «
Tsjecho Slowakije «
Zwitserland
f 11.50
Denemarken
Itali
Noorwegen
Zweden
Engeland
Amerika
Australi
Azi
Zuid-Afrika
? 13.50
f
Een jeugdige
lijnvoor Ieder figuur
De ceintuur Scondale" is
gemaakt van prima
lastex"weefsel, steunt het figuur
krachtig en laat volkomen
bewegingsvrijheid.
Onzichtbaar onder
avondkleeding.Inrose,bleu H A75
en zwart l
Bustehouder, in toile de soie,
laat den rug geheel
vrij
Idem,
van zijden tulle . .
CorsetPantalon
575
22*
FRANCO ZICHTZENDING
Hul Ie
1
aisbh de Konneterie
AMSTER DAM
Kalverstraat - Rokin
DEN
HAAG
t - Buitenhof
. F. VAN GELDER & C!
PRINS HENDRIKKADE 25-27 A M OTEDfl A M
VAN BAERLESTR. 40 (FIL.) AlYlO l tKUAIYl
PORCELEIN - AARDEWERK - GLAS - KRISTAL
WIJ VERKOOPEN RECHTSTREEKS AAN PARTI
CULIEREN, OOK OP OE PRINS HENORIKKAOE
U PROFITEERT VAN EENE TRADITIE EN ERVARINQ VAN RUIM U EEUW
ZWITSERLAND
voor opvoeding en onder
wijs het ideale land
FRANSCH
gegarandeerd in 2 maanden in de
COLE TAMÉ, NEUCHATfL 65, (Zwitserland).
Onderwijs voor lederen leeftijd en op lederen tijd.
Ook afzonderlijke euriutten van 2, 3, 4 weken. Taai
en handelsdiploma in 3 en 6 maanden Prospectus.
PEREZ
PERZISCHE TAPYTEN
AMSTEHDAM SIAGEL 480 bij Koniiifjsplcin
ROTTERDAM - 's-ttR.WEMIAGE - UTRECHT
Een perziscli kleed geeft
charme aan de omgeving.
JONGENS of MEISJESBOEKEN
Copy ffcvraajjcl van nieuwe cii orifjincelc
werken voor den Iccflijd van 9?13 jaar
Brieven No. 10041 Bureau van dit Blad