De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1937 20 november pagina 5

20 november 1937 – pagina 5

Dit is een ingescande tekst.

( Waakzaamheid o£ eens: Dr. J. F. Niermeijer ONDER de titel Komisch hoog. verraad" signaleerde een redac tioneel bericht in De Gids van April van dit jaar een zeer zonderling opstel over ,,Holland und das europaische Schicksal", voorkomende in het Februarinummer van het Duitse tijdschrift Hochschule und Ausland" en geschreven door een zekeren" Hendrik Krekel. De strekking van dit artikel was deze, dat Nederland tot nu toe gediend heeft als voorpost van het ,,westelijke statensysteem", waarmee voornamelijk Engeland be doeld is, en in verband daarmee in een slappe humaniteit is vervallen; sedert het weder omhoog komen echter van Duitsland en Italiëbe gint dit anders te worden. Sindsdien staat het Duitse wezen als groot, overweldigend, zijn gehele bestaan beheersend probleem voor de ziel van Nederland", en ,,wordt het vraagstuk van Nederlands bestaan naast de her rijzende Duitse macht tot de enige, beslissende noodlotsvraag". Het blad ,,Eenheid door democratie" heeft in zijn nummer van 23 October j.l. een en ander medegedeeld over de Deutsche Wochenzeitung für die Niederlande". Deze laatste periodiek bevatte in zijn nummer van 17 October, behalve beschouwingen die een pangermanistisch karakter droegen en andere die van de betekenis der N.S.B, in Nederland hoog opgaven, ook een artikel van zijn Nederlandsen medewerker, een zekeren" H. Krekel. Ditmaal heeft de heer Krekel zich n.l. geroepen gevoeld, het Duitse publiek in te lichten over de versterking der Nederlandse weermacht. Daarin krijgt ons land, voorzover het nog steeds deel heeft aan de ,,West-Europese humaniteit", een geduchte afstraffing. Immers de ommekeer, die in de nieuwe legeruitbreiding aan den dag treedt, is slechts uiterlijk: men doet mee, om dat geheel Europa zich wapent, en dit is den heer Krekel niet naar de zin; immers wanneer men de bewa pening ziet als een droeve en harde plicht, dan is daarmee de geest der weerbaarheid niet gediend. Er is geen sprake van een frisse, vrolijke oorlog, maar de oorlog moet ook niet voor een zaak van den duivel, voor een hel uitgemaakt worden, want hij behoort tot de loop der dingen. De loop der dingen echter wordt bepaald door goddelijke, den mens geheel onbe grijpelijke, ver boven hem verhevene krachten". Uit een vorig nummer van dezelfde Wochenzeitung en uit het Neder landse weekblad De Rijkseenheid" hebben wij onlangs te dezer plaatse onder het hoofd Cryptofascisme" ook enige staaltjes van het geschrijf des heren Krekel aangehaald. Men heeft ons gevraagd, wa't hierin eigenlijk crypto is. Ook E. d, D. zinspeelt er op, dat de heer Krekel klaarblijkelijk nationaalsocialist is (en dan wel van de meest anti-nationale soort). Wij kunnen uit zijn publicaties geen andere conclusie trekken, doch willen niet nalaten hier de aandacht te vestigen op de omstandigheid, dat zulks in de voornaamste functie, die de heer Krekel bekleedt, niet tot uit drukking komt. Hij is n.l. redacteur buitenland van het liberale dagblad Het Vaderland" te Den Haag. In een van zijn artikelen heeft de heer Krekel er nadruk op gelegd, dat de aanhang van de N.S.B, voor een groot deel uit voormalige liberalen bestaat. Wij willen de juistheid dezer bewering, die dezer dagen ook onze regering getracht heeft met bewijzen te staven, in het midden laten; wel echter zou het ons een zeer wenselijke verheldering van de politieke atmosfeer toeschijnen, wanneer de journalistieke medewer king y,an den heer Krekel aan een liberale courant weldra tot het ver leden zou behoren, zodat aan het einde van zijn voormalig liberalisme geen twijfel meer zou bestaan. Buitenlandsche humor Au!,.., ONVERWACHTE SPORTIVITEIT OP HET ' CONCOURS HIPPIQUE Zie je: zelfs de sleeperspaarden hebben hun eergevoel" ('A'i'U' Yorkcrj het Bemiddeling la zake China? D V, milit.uve successen van Japan in China hebben zijn moeilijkheden geens/jns opgelost. Na den strijd om Sjanghai gewonnen en Noord-China be zet te hebben, staat het nu voor de veel moeilijker taak den oorlog tot een eind te brengen. Het is mogelijk, dat de Japansche aanvoerders thans besluiten een oogenblik te pauzeeren in de posities, die zij thans hebben ingenomen, maar dit zal den Chtneezen niet verhinderen den strijd voort te zetten, zooals zij blijkbaar van plan zijn te doen. Toch is doorgaan, totdat het geheele Chineesche volk ver slagen is en zijn legers verstrooid, ten vooruitzicht, dat in staat is zelfs den oorlogsiuichtigsten Japanner af te schrik ken, zelfs indien het mogelijk zou zijn. Daarom is Japan, allen uiterlijken schijn van het tegendeel ten spijt, waarschijnlijk toch niet geheel afkeerig van alle bemiddelingsdenkbceliien, mits zij gepaard gaan met een wapenstilstand en gevolgd worden door voor Japan gunstige vredesvoorwaarden. Daarom is het mogelijk. dat zijn antwoord aan Brussel niet ge heel en al negatief is, hoewel het daar nauwelijks op veel sympathie kan hopen. /onder twijfel zou het de voorkeur geven aan directe onderhandelingen met China, of bij gebreke daarvan, de be middeling van een.of andere sympatluseerende mogendheid. Voor dit doel is Duitsehlar.d openlijk genoemd, en niet zonder eenigen grond. Duitschland zou als ? anti-comiministisch bondgenoot en r.iet-lid van den Volkenbond Japan zeer wel passen. K n Duitschland is ook nauw geinen! met «Ie Chineesche regeerir.g door handelsbetrekking»"» ? heelt onge twijfeld een zekeren invloed op generaal Tsjang-Kai-Sjek, die een bewonderaar is van de techniek en werkmethoden. Het is echter uiterst twijfelachtig of zelfs Diiits-Jiland op het oogenblik in staat zou zijn een basis te vinden voor een vrede, die voor beide partijen aanvaard baar is en althar.s het Chineesche leger is niet in de ^lemming een vrede dooi de.Japanners gedicteerd' te krijgen. Maar een ding is zeker: uanneer een dergelijke stap later gedaan wordt, dan' zou dit de Brusselsehe conferentie in moeilijkheden brengen.' rMtiiicln.-Ui ditii EK is een sterk vaderlandslievend, sla-de-trom, leve-het-Ktnpire en naar - de - hol - met - de-vreeinde!irg-.*trekking' en veel sentin.ienteele. ophemeling van don ouden Kngelschen aristocraat in «Ie revue. Mi seinen is het een teeken va ir het terechtertijd ontwaken van den nationalen trots en het nationale ver trouwen, nu11, naar wij hopen, een besef van de onmetelijke schade die I.loyd (leorge aan het Kngelsche organisme heeft berokkend, toen hij opzettelijk besloot de families.op het land te ver nietigen. Dit doet weer denken aan de variétc's uit den tijd van den Hoeren oorlog. Wij hopen, dat het ..jingoïsme" verdwenen i-, maar een klein beetje van , de bovenbeschreven propaganda 'moet toegejuicht worden. (tHimtmtctl .v/w//H.;' and 'Dramatic' \ cit's) KnjgelHelie vt'rtPKCnwiHirflffgcPM ? l»l.f FruiH't» O T het huidige kiitieke oogenblik in den Spaanschen oorlog, heeft tic Kngelsche regecring een stap gedaun, welke de rebellengcneraals en hun Kuropresch sympathiseercnden in veirukkirg lieeft gebracht en de Spaansche regecring en haar democratische vrienden heeft verontrust. De onderhandelingen tuss'chcn generaal Franco, en -de Kngelsche regeeiing over de uitwisseling van ver tegenwoordigers zijn n.l. tot een goed einde gebracht. Toen luien deze daad in het Lagerhuis moest verdedigen, zei hij. «lat de Britsthe handelsbelangen in het door de rebellen bezette gebied zeer aanzienlijk waren. Noch in Burgos, noch in Salanianca waren consuls. Kn daar consuls aan 'te stellen, zou beteeke.ne.il hun geloofsbrieven meegeven en , ;exei|uaturs" voor hen verkrijgen, wat althans een ,.de iacto"-erkenning van de rebellen zwu hebben ingehouden. Het uitweggetje van een ..specialen agent" A\as ook in bet \crfe«.Jcn gebiuikt om een verbinding te hebben zonder erkenniny, en Kden verklaarde met nadruk, dat e; gevn wijziging was gekomen in de houding iler regeering ten aanzien der erkenning. Kr bestond geen neiging om generaal Franco een gunst te bewijzen. Toch is deze aan beide kanten als een gunst aan Salamanca beschouwd. Generaal Franco zelf heeft er de teruggave van opgepakte Britsche schepen, en vrij lating van in beslag genomen ijzererts, dat voor Kngeland bestemd was, voor over gehad. Bovendien is de uitwerking in Parijs deze geweest, dat wederom de vraag is gerezen, of de Kngelsclu1 regecring zich eigenlijk niet meer thuis zon voelen aan den kant der rebellen. Dit mogen ongefundeerde verdenkingen zijn togen een daad, die niet meer is dan gezond handelsbelang, maar wanneer de daden der Britsche regeering onder worpen worden aan een argwanend onderzoek, dan ligt de schuld daarvan uitsluitend bij haar vroegere (en tegen besluiteloosheid. fTlii' woordige) Witurom? Daarom ! GKOOTK vreugde werd geuit in het garnizoen van Gibraltar van wege de vriendelijkheid van generaal Franco, wegens het toestaan van de hervatting der jacht door de . .Koyal Calpe Hunt". De ,,A.B.C." uit Sevilïa bracht in her innering, dat de sjxirt voor de Britten onmisbaar is. en vooral de jacht en dat de Koning beschermheer van de jacht is; daarom sprak het de hoop uit, dat de Kngelschen 'in het vervolg beleefder zouden zijn tegenover de nationalisten en hen bij wijze van concessie niet meer , , rebellen" zouden noemen. (Daily /< /i';<n< ?>/; . Oostenrijkse ho legaliteit D K gecompliceerde situatie in Oosten rijk wordt scherp belicht door een klein procesje, dat dezer dagen ? voor kwam. Twee jongelui werden beschul digd van en tot een paar maanden ge vangenisstraf veroordeeld voor oplichting van het Nationaal-Sociali^tisch Instituut voor het helpen van gevangenen. Nu i.-> het nationaal-sodnJiMiu' natuurlijk ver boden in Oostenrijk, en actieve nazi's worden gevangen gezet. Maar tegelijker tijd worden zij, ingevolge'het verdrag met Hitler in Juli j.l. aardig schadeloos gesteld (met / 30 voor elke maand ge vangenisstraf) door een officieel inge stelde ondersteuningsorgar i'iitic, die ge leid wordt door een voormalig pangermanistisch politicus (die thans zonder twijfel een nationaal-socialist is). .Men heeft alleen inaar te bewijzen, dat men wegens nazi-activiteit in de gevangenis of in een concentratie-'kamp heeft ge zeten. Kn' <lat hadden de twee jongens in 'kwestie ook gedaan: zij hadden samen ? ij.ïopgestreken; maar later werd ont dekt, dat zij maar wat verzonnen hadden. Daarom kwamen zij mi wel in de ge vangenis, niet onïdat zij Nazi's waren, maar omdat zij het n iel waren. Zij hadden, als het wart* illegaal gepocht ? op legale bestraffing van illegale «laden en daarbij het legale instituut voor eerlijke illegalen bedrogen. Dit is zeker gecom pliceerd, maar het toont in ieder geval aan, dat liet de moeite waard is om een eerlijke Nazi te zijn in het anti-nazi .Oostenrijk. Dit alles zou nog veel grap piger zijn dan nu, ware het r.iet, dat sympatliiscerendcn met links tegelijker tijd vervolgd' wórden wegens hoogver raad, wanneer zij er op betrapt worden geld in te zamelen voor Hnkschc ge vangenen in dit zelfde Oostenrijk. (Critic in The Scic StiitïsniQH , and Xatit»t, Londen). Crltiek on liet .?Wijzen TUII XlonMvunnig WANNKKR ergens in het kanton Bern een gewetenlooze, politieke f a nut kus rondging niet het dpcl een of anderen kleinen dorpspoten taa t been.tje te lichten, een geschrift zou verzinnen, volgens hetwelk de dorpspotentaat het voornemen had zijn gemeente ernstig te bcnadeelen, den Staat te bedriegen en te bestelen en alle volksbelangen te be dreigen en daartoe zelfs een plan ontuorpen had, en wanneer deze fanaticiib dit geschrift dan nog zou verspreidt.n dcx onder (U' bewering, dat de dorpspoten taat la-t zelf geschreven zou hebben, zou de Berner appèl-rechter het dan wagen een dergelijk gemeene vervalsching, en een dergelijk verderfelijken laster als niet verder te bestraffen politieke strijd middelen" te karaktet Meeren ? Wanneer dit echter tegenover den enkeling niet het geval zou zijn. waarom dan wel tegenover het gcheele Joodsclie volk? l te jodenhaat is tot nog toe in Zwitser land nog nooit- als fatsoenlijke politiek erkend. Moet het Berner vonnis een aanmoediging zijn, om met deze nei gingen van psychopathen ook in Zwitser land stemming te mogen maken ? Tot nog toe heeft in geheel Zwitserland alleen als toelaatbaar politiek strijdmiddel ge golden, dat wat waar, xuiver in zijn motieven en eerlijk was. Het is de cci'sfc til liiïficulijk ooA il c laa/<tt' maal, dat \vij van een rechter moeten vernemen, dat een politiek strijdmiddel niet op het waarheids- en mlelijkhcidsgehalte van zijn motieven mag worden onderzocht. Xog nooit te voren heeft de justitie de verspreiding van leugens en bedrog als straffelooze strijdmiddelen betiteld. (\ati<inahrititin;, liazcl) Men fluistert te Moskou EKN standaard-grapje, dat, hoewel niet openlijk, in Moskou de ronde doet, is dat ,,al Stalin's oude vrienden nu geëxecuteerd zijn; hij zal nu moeten overgaan tot zijn gewone kennissen". f.\YriS l\'rricn', I.rmdcn) Het 011 ge wapende proletariaat EKN toeschouwer van het leest van het .-o-jarig bestaan der Sowjetl'nie O]> het Koode IMcin voegt nog een merkwaardige bijzonderheid toe aan de berichten over de bizondere veiligheids maatregelen, die ter bescherming van Stalin zijn genomen. Hij verteld, dat hem de afwezigheid was opgevallen van de gebruikelijke pat roonhulzt-n in de bandelieren der gewone soldaten blijkbaar om vervanging op het laatste oogi-nblik door enkele geladt n patronen te voor komen. Ook de holsters der officiersrevolvers waren ledig. Zelfs de leden van de oude I.eercn Jassenbrigade waren, hoewel zij bekend zijn als , ,De kracht van het gewapende proletariaat" voor deze gelegenheid ontdaan van hun revolvers. (Üai>v Tfleaniph, F.<>'itl<>t ) HET KWAHT.li: VAX 1ÏOMMI liet ..Christelijk" element Iii W A A KOM is er zoo weinig enthou siasme voor dit plan, waarom meende menige diaconie afwijzend te moeten staan, waarom zonden zoovelen hun gave niet en waarom last not least --. is er reeds menige verzuchting uit den kring der werkloozen zelf ge rezen ? Voor mijn gevoel ligt dat hierin, dat deze ..Christelijke" regeel ing voor ,,Chri^teljjk" heeft aangezien een gedachte die uitsluitend een deugd is van werkende burgers, namelijk het sparen. welke deugd, Christelijk gezien, een liefdeloos heid wordt als men haar oplegt aan werklooze menschen, die door steun in staat worden gesteld alleen de hoogst noodige goederen te koopon.' Sparen als deugd is besef van verant woordelijkheid in zijn arbeid, is het weten dat men het arbeidsloon als ge volg van arbeidskracht niet op mag maken, doch rekenen moet niet den kwaden dag. Doch het is nimmer nog maals een offer vragen van wie alreeds lang in den kwaden dag zitten. Wanneer - terecht de eenige Christelijke en liefdevolle hulp aan werkloozen is. ... werk, dan is sparen, van o\ erheidswege gevraagd, een liefdelooze vraag omdat zij het werken en het loon vooronderstelt. Het is het jagen van menschen, wier lot toch reeds zulk een onverdraaglijke col lectieve schuld voor onze cultuur is en steeds meer \v< rdt, tot een geste, die ons, werkenden, beschaamd doet staan. Kn dan rijst er vanzelf nog meer in ons op. Dat er dreigt" te ontstaan in langdurig werklooze «e/.innen een tekort aan klccding, dekking en schoeisel is het intrappen van een deur. die al 4 of .5 jaar openstaat, ledere predikant en iedere diaconie weet dat en reeds jarenhing steunen \\\\ de werk'loozc gezinnen in natura, met voedsel, kolen, dekens, schoenen, klceding. Wij weten bij wijze van spreken al niet beter. Reeds jaren lang worden in tallooze gemeenten van ('c werkende gezinnen in de winter maanden wekelijks of maandelijks offt-rs gevraagd om door het vormen van een crisisdienst bij de diaconie dezen nobden het hoofd te bieden. .Kn een ieder weet, dat het absurd is en' erger: on-christelijk is, om eerst te laten sparen. Altijd is terecht ! een groot onderscheid ge maakt tusschen loon en steun. Waarom nu dan ineens een , ,spaar"rec;cling ? Die kan alleen maar rijzen in de hoofden van hen, die doctrinair zijn in hun kijk op de Christelijke deugden en die hoe vaak 'is dat ons niet in de geschiedenis overkomen? de deernis en de.Mefdc van het Kvangelie overslaan. (Dr. J, J, blad root ('t f echt). e Koning in OphotiK', week humanistisch Christendom, D v Kommt'Ipnt D K pbilosophie van het . .Cieef me een kwartje en ik ga voorbij" heeft Z.Kxc. sedert zijn eerste l<omm«-lpotcirculaire, niet meer losgelaten. Was er althans in dien zendbrief van Mt Sep tember j.l. nog met een schijn van eigen initiatief gerekend bij onze armsten deiarmen, op het punt van hun lotsver betering, hoezeer deze ook tot een paro die gemaakt was. ook deze schim van eenig sociaal rechtsbezit wt t'd door de eene Ministerhand tiruggi-nomen, waar de andere ermee was ni'gestoken. ,.De minister heeft er geen Ix-z.waar ? tegen" heet het nu, in zijn circulaire aan de gemeentebesturen - dat de liefdadig heid zijn taak overneemt! Het .,spaar kwart je" dat door dr werkloozen niet meer kan worden uitge/uini^d op don literprijs van de melk, die ook voor hen weer een cent duurder is geworden, mag thans door de diaconie, liet parocliia.il armbestuur of een liefdadiglu-idsvereeniging worden betaald. Dit mag want elk ander kwartje of dublx-ltje van i'e zijde der liefdadigheid wordt zorgvuldig gekort op den steun, die zo») royaal \ ei st rekt wordt van hoogerhand ! Om zeer gewichtige redenen natuurlijk. . . . die echter voor dit geval opeens niet men gelden! Dit geval'.betrof dan ook een, laten we maar zeggen: ve.rgissinkje van ? den Minister, vergissinkje dat koste wat kost geiieutraliseeril diende te worden. Ministir heeft namelijk in den waan ge leefd, dat werkloozen. ondersteimd zoo goed als tewerkgesteld, nog wel konden sparen. Velen die arbeid verrichten, zijn er in dezen tijd «-n bij de geldende looneii en salarissen allang niel meer toe in staat. Niettemin verwachtte Minist» r het van de' meest uitgeiiep»'nen. De vraag is overigens niet ongemoti veerd:, of deze rammelarij met spaar potten en otferbussen nog wel rcg<-«-ringsbeleid genoemd kan worden? Doch n . »ling is erger dan 'lul' jammerlijke feit, dat hier ei-n jonge, nog veel goeds be lovend»; carrière dreigt onder te gaan in algemeeneii, volstrekt yrrdi» nden hoon. Hier wordt een-volksdeel, dat door zijn numerieke en principieel»' kracht n der sterkste belemmeringen is geweest voor liet ,,nationaal" worden van een IVweging, waarin reeds vier maanden na haar verwachte overwinning de noodzaak van e» n? ,,3'ost-eri Juni" gevoeld zou zijn hier wordt, dit volksdeel op de zwaar t denkbare proef gesteld, op de proef namelijk van zijn geduld. Hoelang zal het dit gesol met zijn nood verdragen ''. Bestaat bij Minister Uonnnc inderdaad de gedachte, dat de vorming .van een ., !?" rent e I'opular" in Nederland tot de onmogelijkheden behoort ? Minister's Rommelpot mcge hem dier baar zijn, maar de argumentatie ervan rammelt evenzeer als de inhoud. flod geve hem en ons, dat het geen strenge winter worde. ... (De ('icmemschnp, I'trechi) Humor en casa TN de strcfgevangenis aan den Amstelveenscheweg te Amsterdam hingen vanouds briefjes op de deuren ven die gedetineerden, die voor hit verrichten van huiselijke diensten Lu:ten hun cellen mochten verblijven. Een met teekentafenten begaafde grappenmaker onder hen heeft deze briefjes door onderstaande teekeningetjes vervangen waoru.t blijkt, welke furtct'-e de bewoner van de b:trokken cel verricht. In deze strafgevangenis dragen de gevangenen een ma:kert dat hen vrijwaart tegen herkenning na vrijlating door mede-ex-gedttineerden. De ringetjes in de kaartje* dienen ter bevestiging aart de deuren. De /etters S. C. A. beteekenen Strafgevangenis Amste!veensfheweg PORT MEtEFJ VERK CEL . BVi LIMIEIR tti_ Al PAG. 8 DE GROENE No. 3liS PAG. 9 DÉGROENE No.3155 d*or 't h*U gooi «n imtUrdam van voorst ? bussum ? meerweg 22 ? tal. 3100 bloembollen plantan \ i t i-'! i j P l l.; l

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl