(Slot van paf;. M) En nog loopt ze er, niet onvermin derd geduld. Een kellner, met een groot wit voorschoot aan, kijkt haar ver baasd na. Anderhalf uur heeft ze ge wacht. Als ze het eindelijk opgeeft, is het of ze zich uit de voeten maakt. Haar voetstappen zijn schuw. Een hond, die niet weet wat hij doet, blaft haar na. En in de straat valt nog dieper de schemering. De huizen hebben als sla pende menschen hun zielen weggesle ten achter hun oogleden. Geen blind is er meer epen. Het leven heeft zich ter ruste gelegd, de genadige nacht heeft voor een paar uur alle menschelijk leed en alle menschelijke vreugde tot zich genomen en er vergetelheid voor in de plaats gegeven. Het is zoo stil, zoo stil! Een ster staat heel ver weg te knipoogen, de zee ruischt kalm en gestaag. Een trein puft, moe, langs. Ver weg gonst een enkele maal een auto. Maar hoewel het nog vroeg is, en nog lang geen nacht, heerscht toch de nacht al in de wonder lijke stad Monte Carlo, die overdag zoo hard en koel en hautain lijkt. Het duis ter weet beter. Het eerst, het allereerst komt het hier, en hult die trotsche, bleeke huizen, waarin zich zooveel men schen verbergen, door wier oogen een gebroken ziel naar buiten kijkt, in zijn warmen, zachten mantel. De nacht is nergens meedoogender dan hier in Monte Carlo, als hij komt, vroeg, en alles bedekt. Alles. WlLLY VAN DER TAK RECEPTEN VAN DE GROENE .. De Bietten 7OOR een eenvoudig dienaar des gastronomischen genoe gens is het een groote vol doening te bemerken dat zijn pogin gen door zoo veten met belangstelling worden gevolgd. Zoo stroomde het inlichtingen over den Nedtrlandschen tak van de Fransche c'>te de bette, niet alleen als snijbiet, maar ook als aardbei-spinazie en biet blijkbaar hier te lande bij particulieren be kend. Een ondernemende tuinierster uit Aalsmeer, mej. de Tamars Testas, schijnt ze zelfs in het seizoen ge regeld mee (op haar groentenwagen?) naar Amsterdam en den Haag te nemen. Een andere onder nemende vrouw kweekt ze aan uit zaad, afkomstig van de oevers van het meer van Genève. Volgens een vakman eet de goegemeente de jonge bladen gewillig als spinazie op, maar zoodra ze merkt dat het gaat om het blad van de biet, wordt ze weiger achtig. Een practische huisvrouw schrijft de ongunst van de biet toe aan het snel verwelken van het blad en vraagt nu ze toch schrijft als het ware wat ze daar in Frankrijk tegen doen. Gelukkig weet ik het* De bladen worden in een emmer met water gezet en komen dan weer prachtig op, zelfs als ze er eerst lijdend uitzagen. Historische gegevens werden ook gezonden; de oude Atheners kenden de groente al, maar ook de Neder landers die ze vroeger als bete, puree of beetkool graag verorberden. Be paald een nationaal oerlies, dat we daarmee opgehouden zijn. Een andere inzender, disciple van Brillat Savarin, wiens philosophie voor een redacteur, die bijna elke week een rece.pt moet produceeren, haast beangstigend is (de ontdekking van een goed recept is meer waard dan die van een nieuwe ster!) wacht af of er werkelijk iets aan deze snijbieten te loven valt. Dat blijft, zooals altijd, een kwestie van smaak. Maar mij wordt Kamerplanten PALMEN PALMKX /ij n plant (Mi. du1 \vi- vivl in huis nantivlfrn. omdat /.o altijd mooi kunnen zijn, iu tfp-iHtolliuj im-t blo»>H>mlt' planten. Palmen komen uit tropische jivMcsteii ru vj'jijïi'ii (liuu'om een zorg vuldige helituulelin.u;; lielite niet te y.oimin»* standplaats en water op knmevtfmperatnui'. K«'ii heel mooie standplaats is in een pmiï, aeliter een venster met j^las in lood. Jammer is het dat palmen dorre bladpunten krijgen, hetgeen in liool'dxaak gezocht moet worden in de wortels, l N' y.ieke wortels rotten n.t. spoedig we^x en eigenaardig is het. dat het juist lejieniresU-ld is met de natuur. Dat rotten heeft plaats in den y.omer. terwijl de droogKiekto juist in den \\inter optreedt. Het is daarom in den y.omer no.ir meer oppassen met water lieven dan in den winter. In het voorjaar kan vei-pot worden. h.v. om de twee of drie jaar en ieder bruin plekje in de wortels wordt dan met /.org verwijderd. Om de veertien dagen krijgt de plant kamer-kunstmest (die voor bladplanten) of als y,e te weelderig wordt die van bloeiende planten. Van tijd tot tijd wordt de plant besproeid met lauw water en de bladeren afgestoft, ongedierte gaat daarmede tegelijk weg. (i. P. H KON K HORST het droomerig te moede als ik denk aan zoo'n vuilwit vuurvast schoteltje, dat een enkele maal voor mij is neergezet en dat de goudbruine gegratineerde bettes bevatte. Ze moeten, zoo zei de chef toen, met een beetje zorg gekookt worden, liefst in wat bouillon en dan overgoten worden met een wit sausje zoo half melk, half bouillon, desnoods met een beetje parmesan of het geel van een ei. Verreweg het lekkerst is het groote blad, niet dat fijne groensel, maar mis schien verraadt zich in deze voor keur een boerenafstamming* Het groen van het blad, gewoon in wat water en zout (gauw) gaar gekookt en goed uitgelekt was ons dezen zomer een steeds welkome begeleiding van een eenvoudigen rüti de veau. Als de snijbiet weer voor ons groeit, houd ik me aanbevolen voor uw ervaringen, geachte lezeressen, lezers en mede-smulpapen ! Tomaten van de vrouw enclub 77 R zijn vrouwenclubs waar je ?*-*' heerlijk eet. Ik hoop, dat u ze kent, want hier mogen geen namen genoemd worden. Aan een.disch, waar de grootste wereldproblemen Werden besproken, noteerde ik schul dig doch ongemerkt, dat de tomaten met rijst gevuld buitengewoon sma kelijk waren toebereid. Ik vermoedde, dat de tomaten vooraf gaar waren gestoofd in den oven, van te voren ontpit en later behoorlijk uitgelekt en daarna gevuld met gekookte rijst vermengd met wat-geklopt ei en ge hakte peterselie. Een minuut of vijf in den oven moet voldoende zijn om het ei te doen stollen en van de ingre diënten een geheel te maken. De to maten hadden nog een extra smaakje van, basilicam en thym; ze werden geserveerd met kalfsoestertjes zoo groot als twee rijksdaalders1', belegd met een dun reepje vet spek. Ik zeg u, het is hoogst unfair van die geemancipeerde vrouwen, maar zij we ten ook een hoop van koken af. Miimniiniiiniiiiiiiiiiiii niniinninmii WILHELMINA" TAFELBILLARDS (BELASTINGVRIJ) In Hke huiskamer een ,.WILHELMINA" Hét billard, voor den speler, die cischcn stelt VAKWERK >??< WERELDMERK Vraagt prosp. Billardfabr. Wilhelmina" A'dam, Stadhouderskade 127, ONNO GRVEKE Kunsthandel De Brug PRINSENGRACHT 969 bij Vlj/elslPiiat. U'l. 31663 In t>n:c :it»juist gfopemie kiinstkehlcr vindt L': 9 een passend geschenk bij voorkomende gelegenheden in ceramiek, glas, sieraden, wect'u'erk, enz. 9 zeer exclusieve kunstvoorwerpen uit alle tijdperken voor den liefhebber die iets a part s zoekt. ? tl oorl oo pen de exposities van schil derijen, grafiek, beeldhouwwerk, cera miek, toegepaste kunst. Ken VONDST doet U STKEDS bij ons. ^_ geschenken de r^ iKe u afgebee'd in onze catulogu s j 'e i' OD aanvraag franco ?.\ o "a* 'oegezonden metzenco in sterdo^ leid sche. en haag hoograaf raat exempla ren werden in Amerika verkocht in i jaar tijds. Margaret Mitchell's wereldboek Gejaagd door de wind" ,, is thans verkrijgbaar in een sublieme uitvoering van Anton Pieck en ver schenen in de kroonserie der Z UI D-HOLL. UITGEVERSMIJ KAMPEERWAGENS Twee occasions: geheel nieuw, modern type, vier slaap plaatsen- Automatische rem PRIJS f 250.-EN f 375. Oud Blaricummerwtg 34, LAREN N.H. Ru/torsport IS HÉT GEÏLLUSTREERDE MAANDBLAD VOOR DE PAARDENSPORT! Proefnummer wordt gaarne toegezonden ADM.: KNEUTERDIJK 3, DEN HAAG Gelijk over de eindstreep gaan Mr. Popular en Mr. Standard. Beide hebben voldoende uithoudingsvermogen en zien er aan de finish nog even frisch uit als aan de start ? eigenschappen van de bekende TOOTAL REGD. DASSEN Kreukherstellend Wascli baar Standard 1.25 Popular 0.75 - 3 st. 3.50 - 3 st. 2.10 ASTORIA De prettigste gelegenheid om 's middags te lunchen is de origineele SNACK-BAR Voor diners, soupers» recepties, vergaderingen DE FEESTZALEN Geef adresverandenngen (ook tijdelijke) vroegtijdig op! Als wij Woensdag met de eerste post benefit van Uw verhuizing krijgen ontvangt U die week DE GROENE reeds aan Uw nieuwe adres, De slotenmaker Victor J. M. Eras Directeur van Lips" te Dordrecht M. J. Brusse LIPS. En je weet meteen: brandkasten. Maar dan is 't nog wel amusant als je bedenkt, dat je deze werkstukken eigen lijk niet vertrouwelijk kent van aangezicht tot aangezicht, en wél vooral van de roode prenten, van Albert Hahn en zoo, die hiervan immers het symbool van het kapitalisme hebben gestileerd. Met een buyckjen soet en vol, daerop staat een wreede bol. Over 't buyck jen een dikke gouden schalmenketting niet waar ? op den bol de hoogehoed met een keten van gouden tientjes er om. Sedert heb ik echter geleerd, dat dit zinnebeeld .niet meer gangbaar is, helaas, voor de hiermee zco plaisant op dreef geraakte politieke teeke naars. Want dat kapitaal tegenwoordig niet opgeborgen wordt in de brandkast, maar in kluizen en safes. Omdat 't van onze buurtschap onder de duinen naar Dordt, en daar nog weer van 't station naar de Staart, een toch wel ziekeneurige reis is, preludieer je dan verder: Lips' brandkasten. Jawel. Maar óók Lips' sloten, met je welnemen. En dat hier achter dan toch altijd nog wél het privaat bezit in alle vormen terdege wordt weggestoken. Wat je, van de gouden sleuteltjes der kuisheidsgordels hunner edelvrouwen, die de ridders meenamen op de kruistochten, geleidelijk tot de inbrekers brengt. Tot de krakers, die de gisse jongens onder elkaar dan toch als hun vindingrijkste virtuozen eerbiedigen. En niet alleen de ge haaide jongens van de vlakte, ook de heer' Vincent J. M. Eras, met zijn drie zwagers Lips het directorium vormend van de vermaarde Dordtsche brandkasten- en slotenfabrieken, spreekt over het nobele volk, dat kraakt bij nacht, vol erkenning voor hun steeds moderner geoutilleerde techniek, en zelfs met een niet geheel van zorgen vrij ontzag, al voelt hij zich, in zijn hart, toch steeds nog wel als hun aller meester, wanneer 't er om gaat 't in gewikkeldste slot van een brandspinozer oftewel Ijzeren Hein open te kienen - zonder tandel, zooals in de onderwereldsche vaktaal een sleutel ook wel heet. EN de heer Victor Eras, met zijn romantischen naam, die dan ook mogelijk wel van Spaansche herkomst is, wie zal 't zeggen? hij komt gul en glunder uit voor die waardeering voor zijn nu eenmaal gedeclasseerde vakgenooten in het andere kamp. Al is het dan ook met het welwillend meerder heidsgevoel van den uit de Europeesche slotenmakers als honor member", als ,,an outstanding authority on locks" uitverkorene door niet meer of minder dan de International association of master locksmiths te New York. Ziet, hiertegen kan ook geen professor Slotemaker op, zelfs niet al is hij onze minister Slotemaker. Want hoewel mij momenteel geen onder werp invalt, waarover deze excellentie niet wel eens 'een rede gevoerd heeft ter inwijding, ter herdenking, ter huldiging, ter opluistering, toch ben ik over tuigd, dat hij het niet zou aandurven college te geven in de.... inbrekerij, zooals de heer Eras dat wél doet, b.ij lichtbeelden van zijn oude en zijn nieuwe sloten, zij het dan niet voor leergierige studenten in het krakies-zetten, maar integendeel ter leering voor de politie. 2ijn collectie grammönen, of offi cieeier inbraakwerktuigen, die hierbij gemanifes teerd wordt, is door jaren lang verzamelen immers overcompleet. Van dopkienen, lippies, kaskientjes, bovenkruis, onderkruis, middendek, Hollanders, Engelsche, Fransche weet hij oneindig meer dan n pernozeman, die, moderner, sleutels naar de afleiding van kien, vertrouwelijk kinematografen of matograaf noemt.?Maar per slot moet de leider van Lips' slotenfabriek immers ook wel aldoor op zijn hoede, aldoor tot den laatsten nacht bij, den geniaalsten en in de techniek doorgefourneerden inbrekers vóór blijven omdat zijn bedrijf in laatste instantie op niet anders gericht is dan op sloten, die zij niet open kunnen krijgen. En deze wedstrijd in vernuft met de krakers,dit napluizen en uitpuzzlen van oude en bestaande, het dagen, wel eens jaren zitten verzinnen aan nieuwe sloten en het collectionneeren hiervan, is zijn lust en zijn leven geworden n, zijn staag zich uit breidende wereldvermaarde bedrijf. De heer Eras denkt, droomt, fantaseert, componeert sloten en probeert dan ze bij zoo groot mogelijke massa's ie PAG. 16 DE GROENE No. 3155 Victcr j. M. Eros oon het construeeren van een nieuw onfeilbaar slot verkoopen. En omdat hij als Brabander, in Tilburg geboren uit een- dynastie van integendeel wollenstoffenfabrikanten, zijn goedmoedigen, vroolijken, zuidelijken aard heeft behouden, werkt hij altijd met opgewektheid zoo hard, lacht hij daar vaak en graag bij, met een hekel aan gemier of napleiten. Zijn glun dere gezicht met de oolijk tintelende oogen achter een bril van achtkantig geslepen glazen, zooals ik nog nooit eerder had gezien, ? die guitige donkere kop, die iets Turksch heeft in zijn structuur, ja dit alles bij elkaar maakt dat de menschen hem graag mogen, hem graag zien en met hem praten wat hem in die veertig jaren dan ook in schier alle werelddeelen, en met name in Amerika, waar hij al heel jong zijn licht is gaan opsteken, zóó veel vriend schappelijk geworden relaties heef t gebracht. Waar om 't, bij een goed product, in de industrie toch maar te doen is. Hierbij heeft hij een trouwhartige, eenvoudig menschelijke manier van vertellen. Amusant en schier kinderlijk van vertrouwen. Met een oprechte dank baarheid voor mannen van invloed, als John Mossman, den vermaarden AmeHkaanschen slotenexpert, als den architect Eduard Cuypers, de heeren Daan Goedkoop Sr., vader van den tegenwoordigen directeur van Scheepsbouw, Van Helden van de H.A.L. en anderen, die hem hun raad en voor spraak hebben gegeven, in den tijd toen hij hen nog bezocht met zijn koffertje met monsters van sloten. ZIJN loopbaan? Wollenstoffen-weven, van huis uit, was n;: t zijn goesting. Daarom zat hij in zijn vrijen tijd liever in de smederij van Gebr. Smulders te Tilburg, en leerde er uit liefhebberij vijlen, kienen uitpeezen" noemen de inbrekers dat, met een draaibank en een schaaf bank omgaan, en zooal meer. Maar Victors vader voelde niets vóór het smidsvak, wilde hem laten studeeren, en dit deed hij dan ook, in het notariaat. Maar dat eeuwig op kantoor zitten met die saaie akten lag hem heelemaal niet en toen hij zijn oudsten broer hier over in vertrouwen had genomen, werd hij per slot in Januari 1899 als lid in de firma Lips opgencmïn. Hiervan heeft hij nooit spijt gehad. Want zijn com pagnons leerden hem hard werken, doorzetten en nooit opzij gaan voor tegenslag. Vooral voor vader Lips, die later zijn schoonvader werd, den' stichter van de fabriek, zooals die uit maar een klein kachelsmederijtje is voortgekomen, heeft hij een genegen eerbied behouden. Ja, J. Lips Bzn., in 1921 overleden, is nog altijd het groote voorbeeld voor de tegenwoor dige directie. ,,Deze man stond voor niets. Hij kon alles, hij wilde alles, en ging altijd recht door zee." En het bescheiden fabriekje, toen nog op de Varkensmarkt te Dordt, ging, onder die stuw kracht van schier dag en nacht voortzwoegen PAG. 17 DE GROENE No. 3155 in dien eersten tijd, gestadig vooruit. Daar werden dus, kachels en haarden al lang niet meer, maar brandkasten, k'.uisdeuren en safes gemaakt. Al weldra zag ,,de oude heer" in, dat zij, bij de ontwikkeling van de safes en de verhuurloketten in de banken, ook zelf sloten moesten gaan maken. Tot nu toe was Lips hiervoor afhankelijk geweest van het buiten land, en dit gaf te veel last en risico. Maar voor een eigen fabriek hiervan moesten niet alleen de speciale machines worden uitge zocht, er waren ook geoefende slotenmakers voor noodig en die bestonden in Holland niet. Vincent Eras werd belast met dat nieuwe bedrijf. De eerste installatie was wel heel pri mitief. Maar de pers waarmee hij begonnen is, staat nog altijd als een aandenken in het enorme machinepark van de tegenwoordige wijdvermaarde slotenfabriek. En de direc teur vertelt er bij dezen ,,ouden makker" hoe hij daar, met de hulp van twee jongens, zonder ooit aan den tijd van uitscheiden te denken, dag in dag uit heeft staan persen, knippen, snijden van onderdeden voor sloten tot de bestellingen hem over 't hoofd liepen. En vertrouwelijk voegt hij er aan toe: ,,deze nieuwe fabrieksinrichting en trouwens de gestadige uitbreiding van het heele bedrijf vereischte natuurlijk steeds meer kapitaal. Maar 't was of de oude patroon een blanco crediet genoot. En dat verdiende zijn recht schapenheid ook". OM den wereldomzet en de wereldreputatie te maken, te behouden en uit te breider, is het vanzelf noodig geweest en riog altijd noodig, volkomen op de hoogte te blijven van wat er gemaakt wordt en zich te specialiseeren in het steeds meer eischend vak, dat eigenlijk de kunst is, van den slo tenmaker, waarin de heer Eras mij, zoo aan zijn taf el met al die geheimzinnige instrumenten en brokstuk ken, even voorkwam als een wel uiterst handige goo chelaar die daar dan zoo'n wonderlijk als een uur werk gecompliceerd mechaniek van een concurrent, zonder den daarop passenden sleutel met weet ik hoeveel kammen, die op weet ik hoeveel punten werkt, hokuspokus pas, openstak met een eenvoudig haakje of een naald, waarvan de punt in een vlam week was gemaakt. Maar zijn eigen tijdsloten, automaten, combinatiesloten kijkt u eens hier: daar komt niemand in behalve de rechthebbende. Daar kan zelfs een onhandige dame, als ze met haar loket in de kluis alleen wordt gelaten, geen zenuw achtige vergissingen mee begaan, omdat 't alles zoo gesmeerd loopt, zoo glad klopt voor wie 't weet en met toch maar n op de zooveel millioen mogelijkheden, die alleen zij kent. Trouwens, over dit slot heb ik twee jaar gepiekerd." Deze puzzles houden den heer Eras vast. Zij ver vullen zijn leven. En omdat hij in' 't oplossen zoo bedreven is, geeft zijn werkbestaan hem een blijde voldoening. Is de kantoortijd weer voorbij, is er in de fabriek niets meer uit te knobelen, dan neemt hij geregeld een volgeladen portefeuille mee naar huis, waar hij ook zijn dictafoon heeft staan. ,,Want 't eenige bezwaar van een bedrijf, waarin je mee opgroeit, zooals onze slotenfabriek, is, dat het je telkens afhaalt van gespecialiseerd werk, waaraan je zóó gehecht bent geraakt, omdat allerlei andere bemoeiingen je aandacht vereischen. En dit spreekt vanzelf in een eendrachtige directie, die de leiding heeft over een complex van industrieën, waarin thans ook stalen meubelen worden gemaakt, met een totaal van over de 1000 arbeiders en employé's, en een lange lijst van agenten en vertegenwoordigers in alle deelen van de wereld. Wat is er niet gewerkt moeten worden om daar nieuwe terreinen te winnen? In Belgiëen in Italiëzijn ook nog fabrieken en verkoopbureaux gevestigd. Maar dan komt hij toch weer op zijn hobby vóór de sloten en hun veiligheid terug, zooals hij die maakt in duizenderlei variëteiten, maten en uit voeringen voor alle mogelijke doeleinden. ,,Als u daa'r iets meer van wilt weten" zegt hij lachend dan moet u maar eens naar mijn lezingen komen luisteren, die ik in de wintermaanden houd voor architecten, bouwkunigen, bankemployé's, techni sche scholen, politie, enzoovoort." Maar omdat hij zijn vak liefheeft, hindert het hem zoo, dat de vraag tegenwoordig vaker is naar goedkoope dan naar (Slot op pag. 18) «ir