V i. II "f l i Vacantie in EIGEN land HEERLEN HOTEL GERMANIA ?; ? B fafc*B*fc" "^ Bonm^rd» k*ili«n. P»ftdo« wd f 4.-. ? 7 5*2 Ointnim v» Zuid RHENEN Ouwehand's Dierenpark HOTEL CECIL", Tel. 2320. Centrale verwarming: stroomend koud en warm water. Komt U toch nu naar buiten, prachtige natuur, rustige ligging, prima keuken, vergaderzalen, garage, matige prijzen. Vraagt prospectuï! C. LAMMERS VAN TOORENBURG /~v/-v C *T C D D C C IA "v'cmneer U iich denkt te vestigen aan den onvolprezen Veluwf C/WO l 11\ ut C IV iuidzcom, of aan den Rijn, komt dan naar OOSTERBEEK, , . h ,t ^, h,; .rnh?_ Ht-t Gemeentelijk Grondbedrijf heeft schitterend gelegen bouw raten en toch d.rect b,] Arnhem ,erfeiflcn yoor ^ nablj he, gem(-Pntclijk pqrk Heaiolichf berg. T.' HECLSUM |n hef Wilhelminapark bt| ,,KI. Zwitserland'-'. Inlichtingen Bar. ». Bemeentewefkin. BUlTEtf r> P R11 T '. TH. v. WIJNGAARDEN t Co., Tel. 88367, Heuenweff 886 ? Waterweg 85. !?* K D l !? l Rjant. U*dhuls|M ond.r irchlMctuur («bouwd m. e.ntr. v*rw. w. «n k. Kr. wtur. ln(«bouwd bid. Koopsom f 900O f 1100O. Hyp. b«sehlkbur. OntW.dlnj tond.r verplichting. SOESTDIJK - SOEST TB! S 17 UB Landhuisjas bev. 5 kam., keuken, kelder(kast), badk. m. bad:(of douchecel), vaste wascht., zolder, tuin, wraee of schuur v. f 20.- & f 88.?p. maand. Gratis en franco Wonlngglds bij Wonlngbur. P. MAN, Elg. Ir. J. G. F. GIJZEN c.l., beèedigd makelaar, Steenhofstraat 5 t/o. station Soestdijk. Tel. 2300. __ Til.5321i W'J eareeren' wasschen, smeren, halen en brenscn uw auto 1'riJAt-ii vuiial l 1.1. - por iii;i:iii«l Ome 30-jarige ervaring is een waarborg voor goede service Stalling voor 100 auto's - Dag en nacht geopend Phyllis Bottome, beroemd geworden met haar eerste boek Uit de Wereld van het Onbewuste" schenkt.^ons voor dit Sint-Nicolaas feest: Karakters in botsing" Een psychologische roman van groot formaat; een Cultuurserie-uitgave I ^ talen! FRANSCH D.WIESEBRON Iieermar K. O* BeCedljd vert. opl. ex. privéen clubNasnukade) 381. Telefoon 82094 Amsterdam. ENGELSCHE LES door ervaren leeraar M. O. Conversatie en clublessen. Vele tevredenheldsbetulgingen. Vraagt prospectus. Br. letters J. B., De Groene. Internationale Correspondentieclub Darnet en H*«ren die mei rlk»*t correspondenti* wensch^n t»j tr*d< om welke reden dan ook, kunnen lid worden. Gratit inlichtingen rnet bij voeging van porto «an Bureau l Succour", Poilbuj 285, Den Hnaq LOSSE NUMMERS VAN DE GROENE het nieuwe nummer 20 cent nummers ouder dan een week . 30 cent nummers ouder dan 3 maanden 60 cent (verhoogd met eventueele portokosten) Wilt U bi) bestelling het verschuldigde bedrag meteen zenden ? Andera kunnen wi) Uw aanvraag niet in behandeling nemen! DE ADMINISTRATIE VAN RIJN S KMOSTERD N.V. ZUIDER-HYPOTHEEKBANK Kantoor te: BREDA, NIEUWE GINNEKENSTRAAT 38 's-GRAVENHAGE, ALEXANDERSTRAAT 19 AFLOSBAARSTELLING per 15 December 1937 van alle 4% PANDBRIEVEN Serie BB. Omwisseling vanaf heden In 3* % PANDBRIEVEN (2 % uit loting) a 99| %. VRIJWILLIGE OMWISSELING van alle nog uitstaande 4% PANDBRIEVEN In 3£% stukken 99£ % met behoud van 4% rente tot l Januari 1938. UITGIFTE 3| % PANDBRIEVEN. Thans worden uitsluitend uitgegeven: 3£% PANDBRIEVEN Seriën K. L, M. a 100%. De Directie: Mr. AUG. L HEIJBROEK. Mr. K. A. NEDERLOF. .V. INSULAIRE HYPOTHEEKBANK Verkrijgbaar: 8-Jarlge HEEREN0RACHT 244 S'/. % PANDBRIEVEN d fOO %, AMSTERDAM C. groot f 1OOO AUG. UILKEMA Zwitserse Horloges (Anker, 15 stenen chroom ?8?, 9,50, 10.?. goud ? 35.^-, 40?, 45.?, 50.?, 60.?. 39 REGUL1ERSBREESTR. N.V. DE HOLLANDSCHE VOORSCHOTBANK KRUISWEG 70 HAARLEM De Bank verstrekt voorschotten met een minimum van/1000.-op billijke en wat de terugbetaling betreft gunstige voorwaarden onder borgtocht of zake lijke zekerheid. Een prospectus wordt op aanvraag gaarne toegezonden. PEREZ PERZISCHE TAPYTEN AMSTERDAM SINGEL 480 bij Koninrjsplcin gROTTERDAM - 's-GRAVEKHAGE « UTRECHT Kussens e es zn n kleine kleedj welkome geschenken EIPORTCIILEB" is de eenige vertegenwoordiging der sovjetrussische handelsorganisaties in Nederland voor import uit en export naar de Sovjet-Unie DIRECTIE: IMPORT EXPORT: AMSTERDAM H O NT HORSTSTRA AT 3 Tel. 90833 - 91235- 91033 22342 - 2I8II GRAANAFDEELING TRANSPORTAFDEELING ROTTERDAM KORTENAERSTRAAT 5 Tel. 25355 INTOIIKISr ? Informatiebureau bij NliXPORTCHLEB AMSTERDAM - LEIDSCHESTRAAT 85 - TEL. 36851 DE GROENE AMSTERDAMMER Redactie: Mr. R. H. DIJKSTRA, Mr. M. KANN, Mr. N. J. G. M. KAPPEYNE VAN DE COPPELLO, TH. MOUSSAULT en Mr. W. VERKADE ONAFHANKELIJK WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Red. en adm.: Keizersgracht 355, Amsterdam C. Tel. 37964 - Postgiro 72880 - Gem. giro G 1000 De abonnementsprijs bedraagt f 10.?per jaar OPGERICHT IN 1877 Abonnementen kunnen met elk nummer ingaan, doch alleen tegen het einde van een jaargang worden opgezegd 27 NOVEMBER 1937 OORLOG geen oorlog oorlog ? Bij vlagen kijkt het groote publiek angstig in de krant. Wij zouden haast durven zeggen, dat er met perioden van twee of drie maanden tusschenruimte angstgolven door de rnenschheid varen. In deze kolommen, plegen wij er op te wijzen in zulke dagen van spanning dat er feitelijk geen reden is om ongeruster te zijn dan anders; dat de uitdagende houding, die de fascistische staten aannemen, zonder twijfel zal stooten op forsche be slistheid der democratieën, en dat de ervaring leert, dat het dan weer voor een tijdje uit is. Omgekeerd, in een periode van- betrekkelijk geringe spanning, herinneren wij er aan (op gevaar af onze lezers daarmee te irriteerèn) dat de loop der geschiedenis nog steeds door dezelfde ongunstige factoren beheerscht wordt, zoodat er ook geen reden is voor optimisme. Inderdaad. Sinds betrekkelijk langen tijd wordt de toestand beheerscht door slechts factoren, en steeds door dezelfde factoren. Er is een strijd aan den gang tusschen twee kampen. Tusschen twee groepen van mogendheden. Dit is niet steeds een effectieve strijd. Wanneer in Spanje een paar legioenen Spaanschèfascisten met Italiaanschen steun en Italiaanschêtroepen strijden tegen wat ontegen zeggelijk de meerderheid van het Spaanschèvolk uitmaakt, dan zou men dit een effectieven oorlog van Italiëtegen een groot deel van Spanje kunnen noemen. Maar dat zou men alleen kunnen vol houden, wanneer men slechts op datgene lette, dat zichtbaar is. De strijd gaat veel dieper het is er in werkelijkheid een van het eerzuchtige en fascistische Italiëtegen Frankrijk en Engeland. Maar ook als zoodanig staat deze strijd niet op zich zelf. Italiëzou hem behoeven noch kunnen voeren, wanneer de befaamde as Rome-Berlijn niet bestond, dus wanneer het nationaalsocialistische Duitschland niet óók van de partij was. En wanneer er niet op zich zelf onbelangrijke trawanten op den achtergrond waren, die, om een of ander belang, juist op die punten onrust verwekten, waar dat voor het gesmeerd loopen van de befaam de as nuttig kan zijn. Deze trawanten zijn aller eerst Polen en Hongarije, die het met Duitsch land op Tsjechoslovakije gemunt hebben. De ,,as Rome-Berlijn" geeft de eene strijdende partij aan. De andere is niet zoo gemakkelijk te omschrijven. Het zijn niet enkel de aangevallenen of direct bedreigden, Spanjaarden of Tsjechen. Het zijn ook de neutralen". Sommigen van hen zijn partij omdat zij evenzeer bedreigd worden (Engeland) en alleen maar doen alsof zij het niet merken. Anderen voelen zich partij uit overtuiging. Het i's een merkwaardige conclusie dat wij, sinds de jongste speeches van JRoosevelt, kunnen zeggen dat Amerika zichookin Europa partij stelt. Maar alle democratieën zijn tenslotte partij, of zij zich dat nu realiseeren of niet. Er is een macht in Europa, die tegen hen een Kruistocht is begonnen n actief oppositioneel is ingesteld tegenover de rest van de wereld. Dit blijkt uit Duitschlands verlangen om de sanctie bepalingen uit het Volkenbonds-handvest geschrapt te krijgen. Wat deze gezamenlijke macht tegen haar omgeving voert, is een koude oorlog. DAARIN gaat het om een verlokkelijken buit: om de suprematie. Wij hadden gedacht dat de Historie reeds zoover was gevorderd, dat macht als doel niet meer zou worden, nagejaagd en slechts als middel zou worden gebruikt in een gemeenschap, die langzamerhand internationaal tot een rechts gemeenschap . begon uit te groeien. Dat de partij, die op verovering uit is, argumenten zoekt, pleitredenen gebruikt, haar motieven rationaliseert, is bijzaak. Het is onweerlegbaar aangetoond, dat ko loniën en gebiedsuitbreiding uiterst weinig kunnen veranderen aan de economische nooden der onte vredenen. Laat ons liever zien, wat de verhoudingen zijn: Mr. M. Kann Het Romeinsche verlangen gaat uit naar de stichting van een Imperium dat de Middellandsche Zee omsluit en de toegangswegen beheerscht, die daarheen voeren de Straat van Gibraltar evengoed als de Roode Zee. Het Duitsche verlangen gaat uit naar vereeniging van het geheele Deutschtum (zooals de Duitsche megalomanie dat ziet), naar economische beheersching van Zuid-Oost Europa, naar koloniaal bezit en naar vernietiging van de militaire macht van Frankrijk. De objecten der directe verlangens veranderen steeds. Naar de omstandigheden en naar het uitzicht. Het grootere doel raakt slechts tijdelijk op den ach tergrond. Op dit oogenblik moet Tsjecho-Slovakije het ontgelden. Dat blijkt uit de mededeelingen, gedaan aan Lord Halifax, mededeelingen die voor het overige ook Duitschlands verdere doeleinden bloot geven. Maar om te beginnen wenscht het Derde Rijk autonomie te verkrijgen voor de Duitsch sprekende gebieden van Tsjecho-Slovakije. Dat daarbij, door omvademing van Oostenrijk, een Groot-Duitschland wordt nagestreefd, ligt voor de hand. Of het Derde Rijk, wanneer het dit beperkte doel vooreerst niet goedschiks kan bereiken, ook bereid is er voor te vechten, is een nog niet uit gemaakte zaak. Overwogen wordt het. De legerleiding wil er echter alleen aan, wanneer dit avontuur niet het sein voor een nieuwen wereldoorlog zou zijn. Maar dat is het ongetwijfeld. Ongelukkigerwijze is zelfs of juist de ouderwetsche Duitscher met blindheid geslagen, waar 't het onderkennen van politieke consequenties betreft. Dat was twintig jaar geleden reeds zoo, toen de onbeperkte duikbootoorlog werd afgekondigd. En dat is nog zoo, nu het blijkt dat ernstige menschen zich met deze kwesties bezig houden en daarbij niet bedenken dat ronder eenigen twijfel Tsjecho-Slovakije den sterksten weerstand zal bieden. Frankrijk te hulp zal komen en heel Europa dan in brand zal staan. Want een werkelijken oorlog ? dat weet de Duitsche generale staf zal men, met het heerschend gebrek aan grondstoffen, niet kunnen doorstaan. Er is echter nóg een gevaar. De Rijksweer is sinds eenigen tijd niet meer een betrouwbaar tegenwicht tegen de partij. Analoog aan het private bedrijfsle ven is de landmacht doorregen met nazi-cellen. Wanneer de partij beveelt, is de legerleiding machte loos. Ongehoorzame Rijksweer-officieren zouden zonder twijfel gefusilleerd worden. En dit weten zij. Het is dus aan te nemen, dat zich geen dappere ongehoorzaamheid" zou voordoen. Hetgeen de toestand des te onveiliger maakt. WAT is daarbij de houding van Italië? Zijn eigen doel is duidelijk; Verder ondersteunt Mussolini, blijkens zijn uitlatingen, de'Duitsche aspiraties. Hoe verder deze aspiraties verwijderd liggen, hoe ijveriger hij ze ondersteunt. Vandaar de adhaesie aan het anti-Moskou pact. Dat kan immers geen kwaad! Maar de steun aan de Centraal-Europeesche plannen van Berlijn reikt niet verder dan de bene denste regel van een krantenkolom. Men schrijft ervóór, en handelt ertegen. Het is duidelijk dat de Duitsche aspiraties daar in conflict moeten komen met Italiaanschêbelangen. Budapest biedt een goeden spiegel om deze zaken te bekijken en ze naar waarde te schatten. Men luistert er naar de stem zijns mees ters. En het is duidelijk dat Mussolini daar den wenk gegeven heeft de nazi-invloed niet al te groot te laten worden. Hoe groot het gevaar, of althans het ongemak, voor Italiëkan worden, wanneer Duitsch land in Oostenrijk den Brenner beheerscht, behoeft geen nader betoog. Tot niets anders hoeft dan ook de betrekkelijke standvastigheid, die Weenen laat zien, herleid te worden. Een wisselwerking kan niet uitblijven. Er zijn Duitschers genoeg, die Italiëwantrouwen en Musso lini haten. Maar er zijn er ook, aan de beide uit einden waar deze as gelagerd is, die aansturen op een samengaan op leven en dood. Dat doen ter eene zijde Ciano, Starace en Farinacci, ter andere zijde Himmler en Goering zoowel als Göbbels. Op dit oogenblik hoort men van Mussolini niets, omdat hij militair en economisch te zwaar geëngageerd is, omdat hij Afrikaansche en Aziatische droomen droomt en vooral omdat hij vóór alles ,,het trotsche Albion" wil vernederen. Hitler daarentegen, die op impulsieve of depressieve buien na, besluiteloos is, richt zich graag naar de inzichten van de vooraanstaande mannen in de legerleiding ook omdat hij op Engeland nog steeds zijn hoop gevestigd heeft en, als zooveel Duitschers, de Engelschen heimelijk, een tikje afgunstig, bewondert. AL is dus uit dien hoofde het acute gevaar voor Europa niet zoo bijzonder groot, er vallen toch eenige oorzaken op te noemen, die dezen labielen toestand iederen dag kunnen verstoren. Om te be ginnen, kunnen de avonturiers uit beide kampen ondanks alle waarschuwingen tóch toeslaan. Verder kan de nood zoo hoog stijgen ??vooral Italiëis er economisch zeer slecht aan toe dat het avontuur een uitweg lijkt en de tegenstand opgeheven wordt. Tenslotte: zoowel de avonturen, waarin Italiëzich nu reeds heeft gestort (Spanje en de MiddellandscheZee-politiek, de troepenopeenhooping in Lybiëen de troebelen in de Arabische wereld), als de ontwikke ling van den toestand in het Verre Oosten, kunnen tot toespitsing der tegenstelling leiden. Nog een enkel woord over de onrust in de Mohamedaansche wereld. Het Italiaanschêen Duit sche gestook reikt Van Marokko tot Bagdad. Wellicht zelfs verder. In Palestina heeft het verzet de scherpste vormen aangenomen. Maar daar was dan ook een dankbaar object: de Joodsche kolo niseering. Maar tenslotte zijn deze conflicten kinderspel, vergeleken bij die in het Verre Oosten. Daarover echter een volgend maal. DE frontlijnen van dezen kouden" oorlog zijn duidelijk. Duidelijk is ook, dat niet alleen aan den eenen kant de hongerigen, en aan den anderen kant de aangevallenen partij zijn. De toeschouwers zijn dat ook. Het gaat om de menschelijke bescha ving, om een begin van recht en rechtszekerheid in het verkeer tusschen de volkeren. Daarin is niet al het ,,gelijk" bij de aangevallen en vredelievende partij. De wereld van gisteren had groote gebreken. Maar de handschoen is geworpen en het zwaard getrokken. De strijd is er. Die strijd verdeelt de wereld in twee helften. Wat het menschheids-ideaal betreft, behoort men of tot de aanvallers óf tot de aangevallenen. Een andere partij is er niet. Tertium non datur. Daarbij is n ding de overweging waard. En die overweging is tenslotte troostrijk. De democratie is de sterkere partij. De dictatuur is voos. Het is schijnkracht, in tijd van vrede evengoed als in tijd van oorlog, of het nu een echte oorlog is,, of slechts een ,,koude". Weten dan soms op dit oogenblik de militaire leiders van de Dictatuurstaten niet heel goed, dat zij het niet op een Europeeschen oorlog kunnen laten aankomen ? Zijn ze er zich niet van bewust dat zij het deerlijk zouden afleggen ? en niet eens alleen in materieel opzicht? De jongste geschiedenis, die van den wereldoorlog, bewijst het. Aan welken kant de despotieën ook .stonden, Centraal of Geallieerd, het zijn de dictaturen, die het hebben afgelegd. Duitschland en Oostenrijk-Hongarije, evengoed als Rusland. En het waren de democratieën, die zegevierend uit den strijd te voorschijn kwamen. Hoe ernstig de tijden ook zijn, hoe groot de kans óók wezen mag dat de koude" oorlog in werkelijken oorlog overgaat?over den uitslag hoeven we niet origerust te zijn. VOOC LKE BEUPS 'M BROCHES \l .1 20 STUKS PAC. 2 DE GROENE Ne.3156 PAG. 3 DE GROENE Ne.3156 t»* ???*?", -'l . Ne Ma.