ECHTSCHEIDING in Nederland en Engeland Mr. M. L. D. van Walsem DE practijk van het echtscheidingsrecht in Nederland heeft sinds jaar en dag een vorm aangenomen, die weinig bevredigend is. Niet-' tegenstaande in de wet de bepaling is opgenomen, dat echtscheiding nimmer door onderlinge tpestemming kan plaats hebben, is deze onder bepaalde omstandigheden, waarop wij hieronder nader terug komen, wel mogelijk. Aan dezen toestand schijnt alleen door wetswijziging een eind te kunnen wor den gemaakt, doch gezien de mislukte pogingen in 1910 en 1912 van de Ministers Nelissen en Regout, lijkt het niet waarschijnlijk dat minister Goseling in staat zal zijn om belangrijke wijzigingen in ons familierecht aangenomen te krijgen, vooral nu in de Troonrede te kennen is gegeven, dat op het terrein van het huwelijks- en gezinsleven de tegen stellingen niet zullen worden toegespitst. Niettemin is het van belang kennis te nemen van hetgeen in het buitenland op dit gebied tot stand wordt gebracht, opdat wij rekening kunnen houden met hetgeen daar mogelijk is gebleken. De,,Matrimonial Causes Act, 1937", die op i Januari a.s. in Engeland, behalve Schotland en Noord-Ierland, in werking zal treden, geeft aanleiding de aandacht op dat land te vestigen. BESTAAN sinds bijna een eeuw de gronden, waarop bij ons echtscheiding kan worden ge vorderd, in het kort uit: ie overspel; 2e kwaadwillige verlating; 3e veroordeeling tot een straf van vier jaar of langer en 46 het toebrengen van zware ver wondingen, in Engeland kende de wet tot nog toe slechts overspel. Vóór 1857 was echtscheiding alleen mogelijk, wanneer een speciale wet in het leven werd geroepen, in dat jaar werd de echtscheiding meer algemeen geregeld. Overspel van de vrouw was voor den man altijd een grond, overspel van den man voor de vrouw alleen dan een grond om echtscheiding te vorderen, wanneer er bepaalde verzwarende omstandigheden waren. Tot 1923 is die ongelijkheid gehandhaafd. Het is begrijpelijk dat een deel van de Engelsche openbare meening zich met een dergelijke beperkte regeling niet kon vereenigen. De comité's voor her vorming van het echtscheidingsrecht hebben ten slotte hun woordvoerder gevonden in het tegen woordige Lagerhuislid A. P. Herbert (een bekend medewerker aan Punch), die een energiek verdedi ger van de voorgestane denkbeelden werd en bij zijn eerste rede in 1935 in het Lagerhuis de indiening van een wetsontwerp aankondigde. Op 23 Juli 1937 mocht hij de voldoening smaken, de door het Hoogerhuis voorgestelde amendementen op zijn wets ontwerp in het Lagerhuis te zien aangenomen, waar door zijn ontwerp tot ,»BiH" en na verkregen Ko ninklijke goedkeuring tot Act" verheven was. Voor dit opmerkelijk staaltje van initiatief-wetge ving mocht Herbert van vele zijden ook van zijn tegenstanders gelukwenschen in ontvangst ne men. Zoowel van de zijde van de Staatskerk als van de R.K. Kerk is hem de critiek niet bespaard gebleven. De gronden voor echtscheiding zijn thans voor beide partijen: ie overspel; 2e verlat ing gedurende drie jaar; 3e wreedheid; 4e ongeneeslijke geestesziekte, mits de patiënt gedurende 5 jaar, onmiddellijk voorafgaande aan het instellen van den eisch, een verpleging onder ging; voor de vrouw bovendien, wanneer de man zich aan enkele bijzondere feiten, o.a. tegennatuur lijke handelingen, had schuldig gemaakt. LEYSIN ZWITSERLAND BEHANDELING VAN ELKEN VORM VAN TUBERCULOSE INLICHTIGÊN: STÉDE DÉVELOPPEMENT. LEYSIN Een punt waarvoor bijzondere aandacht wordt gevraagd, is de grond van het geestesziek zijn. Die grond mag slechts worden aangenomen wanneer er óf een dwangverpleging is op grond van de Lunacy and Mental Treatment Acts", de Criminal Lunatic Act" en enkele andere wetten, óf een vrijwillige verpleging op grond van de Mental Treatment Act 1930". Dat men dezen grond bij ons niet kent, hangt samen met de opvatting, dat bij echtscheiding schuld vereischt wordt. Zeer ver van die schuldgedachte staat wel de Zwitsersche opvatting, die echtschei ding reeds toelaat op grond van Zerrütung des ehelichen Verhaltnisses". Wanneer men bij ons dezelfde waarborgen eischt als in Engeland en dus hier de Krankzinnigenwet en de psychopathenwetgeving inschakelt, bestaat er weinig bezwaar dezen grond ook bij ons op te nemen. In 1924 werd hier een huwelijk bij verstek door echtscheiding ontbonden, terwijl de niet verschenen partij ineen krankzinnigengesticht verbleef. De gestelde en door het verstek onweersproken gebleven grond van de vordering was overspel, gepleegd vóór het verblijf in het gesticht. Men kan het gevoel niet van zich afzetten dat niet het overspel, maar de krankzinnig heid de ware reden tot het instsllen van de vordering was. Een andere rechtbank legde in een gelijk geval bewijs van het overspel op. Ook voor den grond tegennatuurlijke hande lingen" valt iets te zeggen, mits deze dan voor beide partijen geldt. Enkele malen is in onze rechtspraak beslist dat een homosexueele verhouding niet onder het begrip overspel" kan worden gebracht. PROCESSUEEL zijn er eveneens belangrijke P bepalingen. Nieuw is dat de vordering niet eerder mag worden ingesteld dan na drie jaar sinds het sluiten van het huwelijk. In het ontwerp stond oorspronkelijk dat een vordering eerst vijf jaar na het sluiten van het huwelijk mocht worden toege wezen, doch aan een amendement van het Hoogerhuis is de tegenwoordige bepaling te danken. De termijn van drie jaar kan bovendien nog verkort worden indien den rechter de noodzaak daartoe blijkt. In dat geval moet echter met de mogelijkheid van een verzoening rekening worden gehouden totdat de termijn van drie jaar geheel verstreken is. Een anderen waarborg tegen lichtvaardig scheiden vindt men in het bewijsrecht. Dit is in principe niet gewijzigd doch alleen, doordat nieuwe echtschei dingsgronden werden ingesteld, uitgebreid. De Engelsche,Rechter is verplicht, te onderzoeken, of de gestelde feiten juist zijn en, als de grond b.v. overspel is, tevens of de eischende partij het overspel niet in de hand heeft gewerkt of heeft goedgekeurd en voorts of de heele vordering niet op een tusschen partijen gemaakte afspraak berust. Wil in Engeland een actie tot echtscheiding slagen, dan moet men zor gen te voren de bewijzen" in handen te hebben. Tot welke situaties dit kan leiden, wordt geïllustreerd in Galsworthy's Inchancery" (hoofdstuk: Soames acts). Zooals in den aanvang werd gezegd, kent men ook bij ons het verbod van echtscheiding door onderlinge toestemming. Door de regeling van ons procesrecht is een ontduiking van dit verbod niet te voorkomen. Indien de Rechter van de overeen komst van partijen maar niets te zien krijgt en de gedaagde de gestelde feiten, meest overspel, toegeeft, s een toewijzing van den eisch zoo goed als zeker, sinds bij een arrest van den Hoogen Raad van 1883 werd beslist, dat ook in echtscheidingszaken de erkentenis als volledig bewijsmiddel is aan te merken. Men kan natuurlijk ook afspreken verstek te laten gaan. Moet echter over de overeenkomst, waarin in den regel ook over uitkeeringen en de voogdij wordt overeengekomen, geprocedeerd wor den, dan loopt men de kans dat de overeenkomst als in strijd met de wet wordt nietig verklaard. Een geheel doode letter is het artikel dus niet. Schrapping van de bewuste bepaling is reeds vele malen bepleit met gelijktijdige uitbreiding van de echtscheidingsgronden, doch een redelijke oplossing van alle moeilijkheden ligt, zooals uit de tegenstrij dige opvattingen bij de Justitie-begrooting blijkt, niet voor de hand. Al moge dan de huidige toestand onbe vredigend zijn, gezien de geschetste regeling van het Engelsche bewijsrecht is het evenmin gewenscht, het verbod te handhaven en het bewijsrecht te ver scherpen, een oplossing voorgesteld in het ontwerpRegout, waarbij in de toelichting ook naar de Engelsche regeling werd verwezen. nmiiiiiiiiiiiiinmmmiitiii muiimunnniiiniiiiilliiiiiiininiiniiiiiiiiiiiii innmtmniininntiiiniiitinw ee verbeterio; M EN kan heel goed met petroleum de melk langt hierin verandering te brengen. Ah hem dat verwarmen, zoodot het een smakelijke drank wordt, doch als gij petroleum en melkvermengt, dan zult gij er van terugschrikken. Aldus verdragen vele stoffen zich wel afzonderlijk, maar niet als mélange. denkbeeld eenmaal goed te pakken heeft, dan zijn wij reeds over de helft. In de Jeugdgevangenis komen alleen jonge menschen, die tot minstens n jaar gevangenis straf veroordeeld zijn. Dat zijn dus geen kwajon« f l l£{, i 'U (5 f/ffctU f 14; C» **** *V ' V W*" **VW*** ***??*? «?r»* V W »J ?? w ?*?*> Qwr. p* 'r mj - - w l Met de vergelding en de verbetering in ons straf- gens meer, geen beginnelingen, die de eerste wan' hele schreden op het pad der misdaad hebben gezet. Neen, die weten al meer en zij kunnen al mér. Om hen van hun levenshouding dikwijls van hun liederlijk gedrag af te trekken en tot het begrip te brengen, dat een regelmatig, werkzaam leven recht is het niet anders. Met de verbetering heeft men langen tijd op slechten voet gestaan. Dat was iets voor idealisten en allerlei lieden, die de werke lijkheid niet aandurven, voor maankijkers en philantropen. Maar voor flinke kerels, voor jongens vanjan zonder bras partijen de voorkeur verdient, is zoo de Witt, voor mannen met biceps, voor dekracht- eenvoudig niet. Daar is heel wat overredingskracht patsers, die niet tegen een beerenburg meer of min- toe noodig en die overreding zal er slechts in slagen der opzien, was dat slappe kost. Daarvan moesten de poorten van 's mans binnenste te openen, als zij zij niets hebben. De vergelding, de ijzeren vuist, komt van bevriende, vertrouwen wekkende zijde, was spekje voor hun bekje. Flinke gevangenis- van iemand, die zich duidelijk bij hem als vriend straffen zonder aanzien des persoons zouden ons manifesteert. , land wel van de afschuwelijke misdaad zuiveren. Gelooft gij, dat gevangenisdirecteuren en hun En zoo gingen wij met vlag en wimpel dien kant ondergeschikten in de uniform van hun ambt, met op, want ieder wil toch gaarne voor een flinken het gezag van hun ambt, met de vergeldingsstraf jongen aangezien worden. \ in de eene hani en den palm der verbetering in de Tot een rekensommetje leerde, dat men niets andere, gemakkelijk een geopende poon zullen opschoot, dat het aantal recidivisten minstens even vinden ? Gelooft gij dat ? Of is het type van dezen groot bleef en het aantal diefstallen met den dag misdadiger u vreemd zooals 'het aan de meesten wies. Toen sloeg men de handen in elkaar. Zou vreemd is, zelfs aan hen, diétot regelen bevoegd het systeem', hak er maar op los", toch niet het zijn? ware zijn ? Zou er in de verbetëringsgedachte toch een kern van waarheid liggen? De twijfel was er. Het roer ferm omgooien van bakboord naar stuurboord zou wel een te forsche manoeuvre zijn. Daarom voorzichtig aan. Een paar druppels ver betering in het vergeldingsdrankje, dat zou smaken. Probeeren is de beste leermeester. En zoo kregen wij in Zutphen een Jeugdgevangenis, die op deze beide gedachten hinkten ieder is er heel blij mee. Een half ei is immers altijd beter dan een ledige 4 PMaar wel beschouwd, moet de verbetering als dit systeem succes zal hebben wortel schieten en ontkiemen in het gemoed van den misdadiger zelf. Het begin moet zijn, dat hij zelf af keer ig wordt van zijn tegenwoordig leven en hartgrondig verNeen, men had de vergelding en de verbetering nief tot een cocktail mogen vermengen. De vergel ding op de terechtzitting: zooveel maanden vrijheidsberooving, toegemeten in de verhouding van de gepleegde daad; evenwicht in misdrijf en straf, dat is vergelding. Doch daarmede is aan de vergelding voldaan. In het gesticht geen gevangenis ter uitvoe ring van deze vrijheidsberooving, verbetering, ver betering pur zonder eenige bijmenging of toevoeging. ' Dat is een zuiver en doelmatig systeem. Maar van een clericaal ministerie mag zooiets niet verwacht worden. , Daarom: een half ei, enz. enz. Mr. G. T. J. DE JONGH U1IUIIIIIII iiniinniiuuiuuiuiiinnii niuiuiiiiiiiiiiuiin C Dr. S. Q. Tartakower EEN ZWARE FINALE in de match Euwe-Aljechin Hieronder zal een kort overzicht van het verleden en een nog korteren kijk op den hüidigen stand van de schaakmatch Dr. Euwe?Dr. Aljechin beproefd worden DE geheele sportieve inhoud van de eerste twintig partijen, dus van het eerste derde van de match, laat zich weergeven met de woorden van den vorst der dichters, Goethe: Was du dem Augenblick hast ausgeschlagen, bringt keine Ewigkeit zurück !", wat men kan vertalen als: gebruik het oogenblik, anders is het te laat". Dit Augenblick" duurde weliswaar in de match tien dagen lang, en wel van 16 tot 26 October en bevatte de matchpartijen nummer 6 tot 10, waarin een volkomen onverklaarbare (of misschien een zeer goed verklaarbare?) depressie van Dr. Euwe den uitdager 4V2 punt uit 5 partijen inbracht en hierdoor alle barometrische metingen" wegvaagde! Het moet onomwonden gezegd worden, dat Dr. Euwe in dezen revanchestrijd in normale om standigheden nooit en te nimmer drie punten achter stand zou mogen hebben behalve dan wanneer de uitdager een extra-vorm getoond zou hebben, wat echter in het geheel niet gebeurd is. Men zou in dit geval kunnen constateeren, dat Dr. Euwe in de eerste 21 partijen niet verloor tegen de overmacht van zijn tegenstander, maar tegen zijn eigen innerlijke conflicten en twijfel, die met de eigenlijke schaakkracht bijna niets te maken hebben. Zoo nu dus ook het feit van den momentanen achterstand-op-punten van Dr. Euwe bestaat, voor de kenners zal die achterstand de kansen van Dr. Euwe, om de match tot een goed einde te brengen, in het geheel niet wegnemen. Daar echter de termijn reeds tamelijk kort geworden is en daar ook de standvastige geest van Dr. Euwe door eenige mislukte pogingen bedrukt kan raken, zal hij onder zulke bezwarende om standigheden" de eindoverwinning slechts dan kunnen bereiken, indier* hij met de volgende fac toren terdege rekening zal houden: I. l>e factor van ile orlëutcering DR. Euwe moet zich er volledig helder van bewust worden, waarin de strategie van zijn tegenstander (tenminste in den hüidigen wedstrijd) bestaat. Het dynamische van het spel van Aljechin ontstaat daardoor, dat hij zijn troepen geforceerde opdrachten geeft, of met andere woorden, wijl het schaakspel nu eenmaal uit zetten, (dat wil zeggen: uit troepenbewegingen bestaat) geforceerde marschen oplegt, die voor andere meesters veel te riskant schijnen. Evenals Maarschalk Davoust over Napo leon zei: hij overwint door onze beenen", zoo schijnt ook Aljechin zijn combinaties op te bouwen op een uitbuiten van de energie der stukken. Zo iets gezelligs.... voor een dame of een ? heer vindt U allén in de grote sortering binnen- en buitenlandse kunstnijverheid van REENS afd. Finishing Touch S HO W ROOMS. Heiligeweg 47-49-51, Adam. Passage 76-78, Den Haag. 31 Bruten Street, London, W. I. VRAAGT PROSPECTUS Daarbij moet er in het bijzonder op gewezen worden, dat, terwijl bij de offercombinaties van een Morphy, een Pillsbury of van andere meesters, de figuren als een soort menschelijke kogels" in een bijna zekeren dood geschoten worden, de stukken van Aljechin zich verheugen in een lang, zegenrijk (treffender gezegd: vernietigingsrijk) leven. Ik ben iets langer blijven stilstaan bij het belichten van deze nieuwe strijdmethode van Aljechin, omdat deze, volgens mij groote aandacht verdient. De quoi s'agit-il?", vroeg Maarschalk Foch koel in de verwardste en schijnbaar gevaarlijkste gevechts posities. Als hij zich in den samenhang der gebeur tenissen georiënteerd had, viel het hem veel gemak kelijker, afweermaatregelen te treffen. II. Factor der pHychologlsche Instelling HELAAS moet geconstateerd worden, dat Dr. Euwe bij de voorbereidingen, die zonder twijfel plaats gehad hebben, de zuiver zakelijke training, de psychische verkoos, waarbij hij zich een soort ultra-optimisme" aanwende, die onzalige gevolgen had, daar dit tot een onderschatting van de hulpmiddelen van de tegenpartij voert. Dit ultra-optimisme", deze hypertrofie van het systeem-Coué, ben ik in Noord Amerika wel vaak tegengekomen, waar dit als uiting der trans atlantische levensenergie opgevat wordt, doch ik was zeer verbaasd, zulk een psychische verandering bij den anders steeds zoo objectief denkenden wereldkampioen reeds dadelijk bij de openingsfeestelijkheden in Den Haag op 4 October, uit eenige van zijn uitingen op te merken. Daar namelijk zulk een half-fatalistische levens opvatting talrijke opwellingen der logica en objec tiviteit, van de zelfcritiek en zelfs van de intelligentie een heftig veto doet hooren, was het mij niet duide lijk, of Dr. Euwe in staat zou zijn, zijn tot nu toe juist in tegengestelde richting ingestelde denk- en gevoelswijze, dat beteekent dus: zijn innerlijkste wezen, snel en grondig genoeg te veranderen. Verder was het ook niet heelemaal duidelijk, waarom Dr. Euwe naar deze psychologische" middelen greep, daar de schaak-middelen hem in de match van 1935 voldoende geholpen hadden. Weer eens bleek de juistheid van de spreuk het betere is de vijand van het goede". Misschien heeft Dr. Euwe, bij deze bewuste om vorming van zijn psychologie, buiten beschouwing gelaten, dat den tegenstander op volle waarde schatten, nog geenszins wil zeggen: hem vreezen. Onwillekeurig herinnert men zich de gouden woorden van Dr. Lasker, die zijn triomf in het groote tornooi te New York in 1924 (voor Capablanca, Aljechin, en anderen) vooral daardoor verklaarde, dat hij niet slechts met eiken tegen stander, maar ook met eiken zet, elke gedachte van een tegenstander ernstig rekening hield. Naar bekend is, hebben de Homerische helden elkaar voor eiken strijd wederzijds toegeschreeuwd en bespot, om zichzelf daardoor nog meer moed toe te doen stroomen. De moed van Dr. Euwe moet bij de huidige, tamelijk critische doch geenszins hopelooze positie, daardoor aangespoord worden, dat hij zich in dienst van de een of andere hoogere idee stelt. In het jaar 1936 was het ethisch streven van Dr. Euwe er op gericht, de overwinnelijkheid van Dr. Aljechin te bewijzen, wat hem dan ook op baanbrekende wijze werkelijk gelukte ! Als zulk een hoogere idee zou voor Dr. Euwe op dit moment de wensch kunnen gelden, de, door de jonge genera tie met zoo veel moeite verworven voorrechten, niet snood te laten vallen. Voor alle jonge grootmeesters als Flohr, Keres, Fine, Reschewsky, Botwinnik en anderen zou de overwinning van Aljechin een teruggeworpen worden van vijf of tien jaar beteeken. III. Factor der Bchaaktcchnick NADAT Dr. Euwe het bij de voor-training helaas blijkbaar nagelaten heeft, den wedstrijd in zijn samenstellende bestanddeelen te ontleden, en zich daarin vruchtdragend te verdiepen, heeft zulk eeh verzuim zich bij verschillende partijen gewroken. Waar is bijvoorbeeld de techniek van den tijdnood, waarin men zichzelf o. a. door de zoogenaamde vijf-minutenpartijen" nog beter dan door de zoo genaamde bliksempartijen kan beoefenen, zonder dan nog de virtuositeit van een Rechewsky hierin te kunnen bereiken? Overigens bestaat de techniek van den tijdnood niet slechts uit het economisch beheer van het cijferblad (wat Dr. Euwe na eenige aanvankelijke moeilijkheden eenigszins voor elkaar bracht), maar ook in de mechaniseering van het denkproces bij het werkelijk krap worden van den tijd; in het bijzonder echter in het uitschakelen van het geloof aan spoken, dat het later dan tot ernstig tijdgebrek zou komen (deze imaginaire tijdnood", die Dr. Euwe ongeveer i1/., punt kostte, is de ver derfelijkste van allen). Waar is de techniek van het eventueel noodige streven naar remise, die in de 8ste partij niet functioneerde, daar Dr. Euwe daarin eenige keeren het voorrecht van dameruü" op overbodige wijze verwaarloosde. Waar is de techniek der vereenvoudigde stellingen (zoo in het bijzonder met de lichte officieren) die Dr. Euwe dadelijk na de match van 1935 be langrijk had willen uitbouwen. Dat dit een Achilles hiel in zijn verder zoo voortreffelijk eindspeltechniek beteekent, hebben onder andere zijn verzuimen in de partij te Nottingham tegen Dr. Lasker en in de partij te Stockholm tegen Lilienthal bevestigd. Waar i§de techniek der open (eventueel zelfs gambietachtige) spelen, welks gemis hem de 8de partij een geheel punt en tenslotte de i qde partij 'n ha!f punt kostte? Waar is de techniek van de anti fout? Waar ook tegen Aljechin de in het bijzonder noodige , techniek van de psychologische keuze der opening, die trouwens ook met de voorbereiding van waarde volle vernieuwingen samenhangt, die Dr. Euwe in de finish van de match absoluut noodig^ heeft ? Hij moet b.v. denken aan Aljechin zelf, die in den Argentijnschen strijd van 1927 den tegenstand van Capablanca van de 22-ste tot de 32-ste partij niet kon doorbreken. Het is hem eerst toen gelukt de Siegfried-lijn" van zijn tegenstanders te ver nietigen, toen hij bij de 32-ste partij een geheel nieuwe openingsidee gebruikte: de ontwikkeling van het koningspaard van wit in het orthodoxe damegambiet naar ez inplaats van naar £3. Dergelijke vernuftschichten verwacht de schaak wereld ook van Dr. Euwe in de komende critische episode van den strijd. Wat de schaakwereld van hem echter niet ver wacht, dat is die vermenging der stijlen, die hem reeds eenige, verder onverdiende, nederlagen be zorgde en die, evenals een vermenging van rooden en van witten wijn, storend werkt. Elke stijl is namelijk op zich zelf goed en toelaat baar, alleen moet men niet aldoor stellingen in het leven roepen, die niet geheel aan den eigen stijl beantwoorden. Dit deed Dr. Euwe echter in een vrij groot aantal partijen, zoo met name nog kort geleden in de 19-de partij (waarbij hij daardoor ook eenige winstvoortzettinjgen in een Wild West"phase naliet), verder in de gekunsteld opgebouwde 7-de, in de met gevaren spelende 8ste partij etc. Want het schijnt dat met name vooral het zoo genaamde positioneele combineeren" Dr. Euwe goed ligt, zooals hij dit b .v. in de waardevolle lyde partij virtuoos handhaafde, terwijl den uitdager het snelste openen van het spel ambieert, om dan, zooals wij het in het begin van het artikel zeer in het algemeen bestudeerd hebben, van zijn fi guren op de breede heirbanen recordprestaties te verlangen ! Misschien ligt hierin, in dit, door Dr. Euwe zoo dikwijls toegepaste laten uitspelen en zelfs het begunstigen van den gevechtsmoed van den tegen stander, de hoofdoorzaak van Dr. Euwe's wansuccessen tot nu toe. ; 'l PAG. 6 Dl GROENE N*. 3IS6 PAG. 7 DB GROENE No. 3I5< .*.: i'Ja. 111