Historisch Archief 1877-1940
Gaine of gèiie?
K i: D A CT I O X E L L K I» It l D M HI K 11X HO Al M M 1U1 l II K L LI B K RTI N I SM K
Dr. II. M. van Gelder
I3:i'eoicni' van den Gei:nee-n{rlijken 'Dienst van
Aunster. en S N eter.schüppcn te s
GravenliagtHET kan soms wonderlijk loopen met de opvatting omtrent
,,het Geoorloofde"; de argelooze toeschouwer ontdekt
daarbij tegenstellingen, waarvan hij voorheen niet had
gedroomd. Hij ziet een stofwolk van moeilijkheden opgejaagd
rondom de opvoering van een stuk, dat ernstige problemen op
literair verantwoorde wijze ten tooneele brengt, terwijl anderzijds
de meest povere Schmiere-kunst met dubbelzinnige aardigheden
lustig succes heeft; hij ziet dat wijze rechters zich druk moeten
maken over de vraag of reeds tientallen jaren geleden verschenen
wetenschappelijke werken wel toelaatbaar" zijn, maar krijgt in
zijn dagblad uitvoerige verhalen over het beschavingswerk in
China of in Noord-Spanje, liefst met afbeeldingen.
IN dat eigenaardig complex van tegenstellingen past de volgende
ervaring. Wanneer ik in verband met een tentoonstelling of een
aankoop een afbeelding van een of ander kunstwerk aan de pers
ter publicatie aanbied, wordt door haar uit overmaat van pruderie
het menschelijk naakt daarbij geweerd. Het schijnt, zooal niet een
strikt verbod, dan toch wel een door een onderlinge afspraak gegeven
consigne te zijn: geen naakt". Wil men bepaald voorbeeld, dan
noem ik het geval van den aankoop van het prachtige beeld van
Aristide Maillol, ,,Ile de France", dat alle critici bij hun bespre
kingen van de bij ons gehouden tentoonstelling van Fransche
Kunst als het meest indrukwekkende moment der expositie en als
het meest kuische naakt, hadden beschreven.
Een afbeelding daarvan?"
Neen, liever niet," zeiden de meeste kunstcritici, dat mag
toch niet in de krant."
IK beklaag mij daarover niet; de redacties en directies moeten dat
zelf uitmaken, en als zij meenen, dat zij hun lezers zullen ont
stemmen of prikkelen, dan zal ik mij niet met hun zaken bemoeien.
Maar ik doe n vraag: waarom mag ik dan wei in bijna elk blad
aantreffen hoogst onsmakelijke, slechte en in elk geval naar mijn
gevoel bijna tot het uiterste sensueele afbeeldingen, waarvan
ik uit de vele als voorbeeld kies Gaine-Roussel met het
weeëbijschrift over huid-massage, waarvan een gewoon mensch
bijna misselijk wordt?
Intusschen: ik misgun Roussel zijn reclame niet,~noch den dag
bladendirecties de opbrengst harer advertentiepagina's, maar is
het eigenlijk niet wat hypocriet: gêne te hebben voor Maillol's
naakt, maar wat te verdienen aan de gaine van mijnheer Roussel?
Gane,
<*z/t
Bij iedere beweging die U maakt, bij ie*
d ere schrede die U zet, oefent de Gaine
van J. Roussel op het lichaam, een zachte
maar stevige wrijving uit. Zoodoende
ontstaat, tijdens het dragen van de Gaine,
een voortdurende natuurlijke massage, die
een opmerkelijk slank makende uitwer
king heeft. Deze verslankende hulp is op
wetenschappelijke wijze toegepast door
de spanningen van de Gaine te laten
variëeren en speciaal daar te laten op
treden waar het lichaam deze correctie
behoeft. Op deze wijze is de Gaine
Roussel niet alleen een elegante creatie,
bestemd om steun te geven en te vér
slanken, maar zij schept tevens jeugd.
en gratie.
Ceinfurei, 35 cm. hoog, vanaf f 12.50; Gaina (met
bustehouder) vanaf f 22,50; Bustehouder, vanaf f 9.-.
Vrèagt gratis brochure Nr. 7
166. Bd Houtsmenn
DEN HAAG, NOORDEINDE 50
Lat op het hultnummer en den naam J. Roussel.
A'dam: Leidschestraat \4. R'dam : Coolsing»! 57 C.
Hieronder: een reproductie van ,.lle de France" van Aristide Maillol, welke afbeel
ding de dagbladen niet kunnen reproducecren
Linksonder: eender talrijke advertenties, als in de dagbladen wél kunnen verschijnen..
t
l
Schilderkunst
RIBOT
Klimt bij Hulli» Ir A m M t r rd u m
HET is iets, dat telkens treft; wij bezien het
werk van een gestorven schilder met andere
oogen, dan van hem, die nog naast ons leeft.
Een eigenaardig wijken naar een verderen afstand
treedt op; dingen, die ons konden hinderen van
den levende worden, van minderwaarde; de eigen
schappen groepeeren zich op vaster basis, kwali
teiten, die het verdienen, krijgen dieper klank en
grooter beteekenis; de eindsom wordt opgemaakt,
zonder daarom absoluut bindend te zijn; de moge
lijke verrassingen zijn grootendeels uitgesloten;
kritiek wordt erkennen, leven staat niet meer op
tegen ander leven, maar verheugt zich over dat
wat dat ander leven bracht. Wij zien verscholen
gelijkenissen, die blijvend zullen blijken; wij weten
van andere dingen, dat zij als drijvende wolken
trokken over onwrikbaarheden. Wat zien wij. bij
Ribot? Wij weten, dat hij een kundig schilder was,
een man vol vastheden. Wij weten, dat hij bezat
wat we ook bij hem: Spaansch
verwantschapbezit zullen noemen: zware schaduw en als con
trast felle lichten; dat hij in de groepeering van
licht en van het donker een uiting vond voor zijn
phantasie. Wij zien naast zijn figuren zijn realis
tische stillevens, kundig, vol kennis, met een per
soonlijk métier; wij worden verrast en blijven ver
wonderd over zekere stoutmoedigheden van
psychologischen aard, die eens anders mogelijke
monotoniteit verminderen, een niet steeds bezielde regel
maat verkleinen. Zóó, ten minste, vinden wij hem
hier. PLASSCHAERT
Kunstnijverheid
.Nieuwe Jxunstvoorw-erpen
Tentoonstelling Kunstnijverheid,
Gispen, Amsterdam
HET woord kunstnijverheid" heeft voor
velen een verdachte betekenis gekregen.
Schuld hieraan zijn de slap-idealistische
en halfgekende werkjes, die onder deze vlag de
wereld rondzeilen. Naar het goede werkstuk, be
staat steeds grooter verlangen.
Gispen heeft in de Sint Nicolaasweek een tentoon
stelling gebracht van al dergelijke voorwerpen
die tot opluistering van de woning kunnen dienen.
Mevr. R. Gispen-v. d. Griend bereikt in haar
tapijten een stijl die uit de vreugde van het prach
tige materiaal gegroeid is. Het werk getuigt van
vindingrijkheid en afwisseling in de techniek.
Het ornament wordt uit een klein rythme op
gebouwd, hetgeen voor een vloerkleed het enig
juiste is. Een grote compositie verliest haar betekenis,
zodra er in de woning een deel van bedekt wordt.
Het best geslaagd lijkt ons een naturel tapijt met
kleine verticale en horizontale streepjes. Het minst
geslaagd is een bloemenmotief, van niet erg over
tuigende liefheid.
Chris Lanooy doet zijn edel ambacht van potten
bakker geen geweld aan. Hij maakt werk dat
traditioneel is in de goede zin van het woord.
Frans Zwollo beheerst de metaal- en
edelsteen? techniek wel, maar zijn werk mist de charme van
het antieke, en het correcte van het Cartier" bijou.
Het metaalwerk van led Stigter heeft een element
,,kunstnijverheid" in onaangename betekenis, be
halve een lepeltje, dat verraadt dat haar talent zich in
de richting van het gebruiksvoorwerp ontwikkelt.
Verder is op deze tentoonstelling goed verzorgd
leerwerk, boekbanden, enkele kleine plastische
emailles, en letterschrift te bewonderen.
HE m SALOMONSON
Film
tete
D. C. VAN DER POEL
UIT een mededeling in het officieele orgaan van
de Nederlandse Bioscoopbond nemen wij de
belangrijkste passages onveranderd over:
,,Herhaaldelijk zijn den laatsten tijd bij het
hoofdbestuur klachten binnengekomen over ver
tooningen van niet-gekeurde of niet-toegelaten
films, welke door bepaalde vereenigingen hier en
daar in besloten kring in bioscopen worden ge
geven.
In verband hiermede acht het hoofdbestuur
zich verplicht een ernstige waarschuwing tot de
leden te richten"
....,,dat de wet loyaal behoort te worden
nageleefd.
Het mag daarom niet meer voorkomen, dat
vertooningen van niet gekeurde of niet toege
laten films door vereenigingen in besloten kring
in bioscopen van leden van den Nederlandschen
bioscoopbond worden gegeven. Deze
vertoonin,gen zijn naar het oordeel van het hoofdbestuur
in strijd met het algemeen belang en de waardig
heid van het Nederlandsche film- en bioscoop
bedrijf."
Tussen deze beide passages formuleert de Neder
landse Bioscoopbond zijn bezwaar tegen de Centrale
Filmkeuring, die zijns inziens een systeem volgt,
dat niet in overeenstemming is met de vereiste
objectiviteit. ,,Dat alles neemt echter niet weg, dat
de wet loyaal behoort te worden nageleefd."
De wet nu, vereist nadrukkelijk een
toelaatbaarheidsverklaring van de Centrale Filmkeuring voor
openbare vertoning. Vertoning in besloten kring van
films, welke niet zijn gekeurd of welke niet voor
openbare vertoning zijn toegelaten, is volgens de wet
volkomen vrij. Niet volgens een handige interpre
tatie, een door de mazen van de wet heenglippen,
maar ook door den voorzitter van de Centrale Film
keuring herhaaldelijk met zovele woorden vast
gesteld, o.a. nog in het interview met de Nieuwe
Rotterdamsche Courant (6-5-'37) naar aanleiding
van het tienjarig bestaan van de Centrale Keuring:
Daarom is het zo goed, dat filmcensuur, in
de eigenlijke zin des woords, hier te lande niet
bestaat. In besloten kring mag iedere film, zonder
gekeurd te zijn en vrijwel zonder enige beper
king, vertoond worden".
De waarschuwing van de Nederlandse Bioscoop
bond aan zijn leden betekent dus precies het om
gekeerde van een ,,loyale naleving van de wet".
Wij vragen in dit verband:
Van wie zijn ,,de laatste tijd herhaaldelijk bij het
hoofdbestuur klachten binnengekomen" ?,
Waarom mag het daarom niet meer voorkomen,
dat vertoningen van niet gekeurde of niet toegelaten
films door verenigingen in besloten kring in bio
scopen van leden van de Nederlandsche Bioscoop
bond worden gegeven?" .
Waarom zijn naar het oordeel van het hoofd
bestuur deze vertoningen in strijd met het algemeen
belang en de waardigheid van het Nederlandse
film- en bioscoopbedrijf?"
De Nederlandsche Bioscoopbond is een organi
satie ter beharting van de bedrijfsbelangen van zijn
leden en het maakt altijd een beetje huiverig als
een dergelijke organisatie (waarvan wij het nut
geenszins bestrijden) met onduidelijke ideëele mo
tieven en het algemeen belang" aankomt. Wij
vragen ons dan ook af ten behoeve van welke be
drijfsbelangen de wet in het vervolg niet loyaal
moet worden nageleefd.
Het bondsbureau meende naar aanleiding van
een vraag om nadere motiveering te kunnen
volstaan met een verwijzing naar het bovenge
noemde artikel in het orgaan van de Nederlandse
Bioscoopbond. De kwestie is echter van voldoende
belang, om de vragen hier te herhalen.
Wij blijven nieuwsgierig naar het antwoord.
J eestprogramma van de U F A
Heropening Hem l»rand t-theater
met ..Faiiny F.ssler"
DE Ufa opent het vernieuwde
Rembrandttheater met een film, die voor deze feestelijke
gelegenheid wel bij uitstek geschikt is. Als
het doek open gaat (ook in de bioscoop gaat het doek
open) worden wij geboeid door een ballet blanc",
dat later blijkt plaats te vinden op een tuinfeest bij
Vorst Metternich te Weenen in het midden van de
vorige eeuw.
Weenen, balletten en vorsten omstreeks 1830
1850 betekenen charme en romantiek. Voor de
charme zorgt Lilian Harvey als de grote danseres
Fanny Essler, omringd door haar balletgroep of
haar bewonderaars. Voor de romantiek zorgen het
historisch milieu, de Hertog van Reichsstadt en een
liefdesgeschiedenis van Fanny Essler met deze
laatste in een overigens bewust niet-historisch
verhaal- Ook de balletten mogen wij niet op
historischchoreografische juistheid keuren. Maar zij geven
stellig aan het geheel een feestelijk karakter al
is het verhaal niet zonder droefheid dat zeer wel
bij de opening van een nieuw theater past.
Lilian Harvey is een reeds lang geliefde ster,
die wij hier iets bezadigder en ernstiger terugzien,
wat haar voor vele bewonderaars een nieuwe charme
zal kunnen verlenen. Bezetting, regie en fotografie
staan op het goede peil. dat wij tegenwoordig
meestal gewend zijn. D. C. VAN DER P.
Kunsttentoonstellingen van deze week
Kunsthandel De Brug", Prinsengracht 969.
Tentoonstelling der schilderijen en teekeningen door
Herbert Fiedler (tot 30 November a.s.).
Kunsthandel Frans Buffa & Zonen,
Kalverstraat 39. Expositie van werken door den
schilder Théodule Ribot (tot 7 December a.s.).
Kunstzaal van Lier, Rokin 126. Tentoon
stelling van plastieken van den Zwitserschen beeld
houwer Hermann Haller en werken van de
Italiaansche schilderes Margherita Toppi (tot 16 Decem
ber). Tentoonstelling van grafische werken dof
Maria Burchardt Brick (tot 2 December a.s.).
Kunstzaal Santee Landweer, Keizersgracht
463. Tentoonstelling van schilderijen en aquarellen
door Martha Franco van Buuren (tot 3 December
a.s.), benevens expositie van werken door J. C.
Hooykaas (tot 3 December a.s.).
Fa. E. J. van Wisselingh, Rokin 78. Expositie
van nieuwe werken door Toon Kelder (tot en met
4 December a.s.).
Gispen, Leidschestraat 27. Tentoonstelling van
kunstnijverheid. Werken van Chris Lanooy, Frans
Zwollo en R. Gispen-v. d. Griend, aardewerk,
metaalwerk, tapijten en stoffen (tot 5 December).
Stedelijk museum, Paulus Potterstraat 3.
Expositie van hedendaagsche Balische schilder- en
beeldhouwkunst (tot 5 Dec. a.s.) benevens najaars
tentoonstelling van de vereeniging St. Lucas"
(tot en met 12 December a.s.).
\l
PAG. 13 DE GROENE No. 3156
Een der mooie ballet-scènes uit de UFA-film Fanny Essler,
waarmee /iet Rembrandt'Theater zijn deuren heropent
PAG. 12 DE GROENE No. 3156