,') / r »?? *-' BU1TEH *WDHE n c m l T J.TH. ». WUMGAARDBM * Co., TW. aww. Hsssenwsg SM ? waurwtf w. IJ E B l k l MMM UmfhtflilM ««»?»? «reWwetuuf |*bo«iwd m. ewtr. »«rw. w. «n k. «r. wtwr. («fibovwd M. Koopwm 10000 - I11OOO. Hn>. h^chlkbMr. Ontbl«dH>i londtr Vacantie in EIGEN land V RHENEN Ouwehand's Dierenpark VUCHT bU D«n Bosoh Het centrum van het Zuiden Prosp. op aanvrage h , nleuwe directie PEREZ PERZISCHE TAPYTEN AMSTERDAM SINGEL 480 bij Koftingsplcin ROTTERDAM - '?-GRAVBMHAGB - UTRECHT Kussens en kleine kleedjes zijn welkome geschenken N.V. CIVIELE EN MILITAIRE KLEERMAKERIJ DEKKER & DIJKSTRA voorheen de erven H. van Dijk [leveranciers van Indische Uitrustingen UTRECHT, Nieuwe Gracht 6 DOOR HET GEHEELE LAND TE ONTBIEDEN TELEF. 13416 RESULTATEN mogen alleen den doorslag geven bij adverteeren Daarom adverteeren zij, die het weten, in De Groene Want in een blad, dat een week lang in de beste gezinnen van ons land gelezen wordt, heeft een ad vertentie haar maximale werktng! ADVERTENTIES IN DE GROENE GEVEN RESULTATEN (Vraagt tarieven) PROVINCIE DRENTHE _ UITGIFTE van ?1.033.000.- 3% OBLIGATIËN in stukken van / 1000.?nominaal aan toonder, waarvan ten bedrag van ? 500.000.?op emictievoorwaarden is geplaatst LOOPTIJD UITERLIJK 26 JAREN. Iondergeteekenden berichten, dat de inschrijving op f 533.000.?3 o/o Obligatlën zal zijn open gesteld op: MAANDAG, 6 DECEMBER 1937, van des voor middag j 9 tot des namiddags 4 uur, tegen den koers van 10O% te AMSTERDAM: ten kantore van: HOLLANDSCHE BANK-UNIE H. OYENS & ZONEN N.V. te 's-G RAVEN H AG E: ten kantore van N.V. BANKIERSKANTOOR VAN LISSA & KANN. Prospectussen en inschrijvingsformulieren zijn bij de kantoren van inschrijving verkrijgbaar HOLLANDSCHE BANK-UNIE N.V. H. OYENS & ZONEN N.V. N.V. BANKIERSKANTOOR VAN LISSA & KANN AMSTERDAM, i 29 November 1937, 's-GRAVENHAGE, t " INOvemoer iyo/i IN. r l IN v MAATSCHAPPIJ VOOR HYPOTHECAIR CREDIEf IN NEDERLAND (waarmede gefusioneerd de N.V Maastrichtsche Hypotheekbank voor Nederland) 1 8 0«V«Mlfld t. 'S-ORAVENHAOE De verkoop van 4% pandbrieven met 2% uitloting per jaar is met Ingang van l December 1937 gestaakt; alleen voor conversie is nog tot een beperkt bedrag-beschikbaar. 3'/a /o pandbrieven-met 2 % uitloting p. |aar verkrijgb. a99Vz /o. AMSTEL GARAGE Wij pareen'ii, wasscnt-n, ?,rnei l' ri j / " u \ ;i II.Él l On/t- 30-jarige erdarini; is en Stolling voor 100 auto's ?n/cn uw auto .- |KT Illlli DtHAAM* CRACKERS nimmiiiii Duizenden en nog eens duizenden heb ben gevraagd om 'n portret van den be roemden auteur Trygve Gulbranssen te kunnen ontvangen. Dit is thans afgedrukt in de nieuwe uitgave van zijn grootsche trilogie; de boeken zijn gebonden in speciaal ver vaardigd Engelsen k u n s t Ie d e r en tevens voorzien van het handschrift en de onderteekenïng van den auteur in facsimilél Uw boekhandelaar heeft het l HOTEL DE WITTE" Het beste ter plaatse Amersfoort * Telcf. 22 Losse nummers van De Groene: 20 et. Ouder dan 3 maanden: 60 et. Toezending uitsluitend na ontvangst van het bedrag. N.V. DE HOLLANDSCHE VOORSCHOTBANK KRUISWEG 7O HAARLEM De Bank verstrekt voorschotten met eenminimum van ?1000.-op billijke en wat de terugbetaling betreft gunstige voorwaarden onder borgtocht of zake lijke zekerheid. Een prospectus wordt op aanvraag gaarne toegezonden. Een boek is 'n welkom geschenk ? Geketende leeuw door Zsigmond Móricz een Hongaarsche roman, waarin man en vrouw zich weerspiegeld zien. f. 3.50 - f. 4.50 ? Anna Edes door D. Kosztolény! nog een andereHo ngaarsche roman van spanning en sterke ontroering. f. 2.0O - f. 3.90 ? Een schipbreuk door Trutis Eijgenhuijsen een kleine roman van kleine menschen en dingen. Fraai uitgevoerd met platen en boekversieringen. Y t. 1.75 - f. «.50 ? Palestina op de tweesprong dóór L. Faragó een gids die den weg wijst in het probleem Palest/na. Vele foto's. f. 3.5O - f. 4.50 Vraaft pretpcctut «n e»t»lo«u* In tlktn bo«kh*nd«l UITGAVE NED. lEURBOElERI) - MAN PAG. 2 DE GROENE N*3157 DE GROENE AMSTERDAMMER Redactie: Mr. R. H. DIJKSTRA, Mr. M. KANN, Mr. N, J. C. M. KAPPEYNE VAN DE COPPELLO, TH. MOUSSAULT en Mr. W. VERKADE ONAFHANKELIJK WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Red. en adm.: Keizersgracht 355, Amsterdam C. Tel. 37964 - Postgiro 72880 - Gem. giro G 1000 De abonnementsprijs bedraagt f 10.?per jaar OPGERICHT IN 1877 Abonnementen kunnen met elk nummer ingaan, doch alleen tegen het einde van een jaargang worden opgezegd 4 DECEMBER 1937 IN een vorig artikel wees ik er op, hoe in Europa een strijd om de macht aan den gang was, hoe er een koude" oorlog gevoerd wordt door de onbevredigde mogendheden, waarbij de inzet er een is van principieelen aard: zal het geweld zege vieren met een mooi woord heet dat ,,het dynami sche element" of zal onderlinge overeenstemming in de toekomst het fundament zijn van de volkerengemeenschap? Onderlinge overeenstemming, ge bondenheid aan gemaakte afspraken, of, wanneer men dat zoo wil noemen: de bezegelde status-quo heeft het nadeel dat zij, die er tot zekere hoogte de dupe van zijn, er waarschijnlijk ook de dupe van zullen blijven. Maar dat is ook het geval in die andere doorsnede door de menschelijke samen leving, die wij kennen, n.l. in de interne econo mische verhoudingen van onze kapitalistische" maatschappij. Ook daar het Beat i Possidentes ! In beide aspecten van de menschengemeenschap kan de hardheid van dit zalig-zijn-de-bezitters ge mitigeerd worden. Een doelbewuste sociale politiek kan dat in het economisch leven van een volk be reiken. Een wijzere en verder vooruitziende econo mische politiek (vrijere handel, munt-be7inning, ge makkelijkere emigratie en wellicht internationale productie-afspraken) kan veel doen om een wereld bestel, waarvan de rechtszekerheid nu eenmaal niet anders kan doen dan ook de bestendiging van veel misdeeldheid meebrengen een wijzere economische wereldpolitiek kan veel doen om zulk een gemeenschap tot een betere broederschap van volkeren te maken. Dat zij, die krachtens hun doctrines niet in die broederschap gelooven, dus de machtshongerigen, uit het feit, dat zij hier en daar te kort komen, nu argumenten putten om het bestaan van een volkeren-broederschap kort en goed te ontkennen, is eigenlijk niet interessant. Hun argumenten zijn pour Ie besoin de la cause gekozen. Deze argu menten zijn ook voor vijf en negentig procent onwaar. En dat van die zijde, waar autarkie en protectie heilige huisjes zijn, wél grootere econo mische wijsheid en tolerantie zou worden betracht, is iets dat wïj geen óogenblik kunnen aannemen. Het is beter, om de zaken niet mooier te zien dan zij zijn. En zij zijn aldus: drie staten hebben de menschelijke samenleving den oorlog verklaard Duitschland, Italiëen Japan. De omstandig heden hebben hen tot tijdelijke bondgenooten ge maakt, maar zij zullen niet steeds verbonden blijven. Het kan zijn, dat er een hergroepeering plaats vindt. Onderlinge afgunst kan moeilijk uit blijven. Het is echter ook mogelijk, dat de weer stand van de buitenwacht hen vaster tesamen klinkt dan zij zelf ooit hadden gewild! Het zij mij vergund hier nog even terug te grijpen op het voorafgaande artikel. Wanneer de nood aan den man komt is de weerstand van de Democratieën geducht. Juist omdat het zoo leert immers de Geschiedenis democratieën zijn. Die weerstand zal komen, omdat de Democratieën daartoe gedwongen zullen worden. Hun wordt op dit óogenblik een oorlog opgedrongen; zij het een ,,koude" oorlog. En oorlog is krachtmeting. Maar dan wordt er ook al spoedig van beide zijden tegelijk en tegen elkaar in kracht uitgeoefend. NIETS bewijst zoo duidelijk dat de politieke actie, die óp dit óogenblik door de Westelijke Dictatuur-staten gevoerd wordt, een anderen vorm van oorlog, een ,,koude" oorlog is, als het moment, waarop het Derde Rijk zijn territoriale verlangens bekend maakt. Het kan zijn, dat zelfs Mussolini van die verlangens geschrokken is; maar den weg er, toe heeft hij dan toch maar geëffend. Het valt niet te ontkennen: het óogenblik is goed gekozen. Frankrijk is defensief sterk. Maar het feit dat Italiëin Spanje en op de Balearen vasten voet gekregen heeft, doet aan Frankrijks potentieel Mr. M. Kann in groot-Europeesch verband (wan neer het b.v. Tsjecho-slovakije te hulp moet komen tegen Duitsch land) geweldige afbreuk. De positie van Engeland is nog ongunstiger. Als weg van handel en toevoer zou het de Middellandsche Zee moeten missen. Het zou die natuurlijk kunnen afsluiten. Maar dat is geen remedie tegen het verzet in de Arabische wereld, dat is aange blazen om de Britsche verbindingslinies te ver storen. Engeland tracht daar nu wel een pacificatie te verkrijgen, maar dat is iets dat zeer veel tijd vergt. Op Egypte schijnt Engeland wel staat te kunnen maken. Dan heeft het in de Arabische wereld nóg een vriend: Ibn Saoed. De Engelschen zouden gaarne zien, dat zoowel Transjordaniëals Irak tot de invloedssfeer van Saoed gerekend konden worden. Vooral in Irak ziet de toestand er somber uit. De jonge Gazi is er volkomen onder den invloed van een Duitsch-Italiaansche militaire kliek. Mocht Ibn Saoed morgen zijn Arabische mede-vorsten willen beoorlogen, dan heeft hij Engelands zegen. Mussolini heeft dit doorzien. Niet kunnende ver kroppen, dat Ibn Saoed (die een man van karakter is), hem is ontglipt, verkondigt hij telkens dat hij op het punt staat een bondgenootschap met Saoedi ? te sluiten. Dat zou al zeer onwaarschijnlijk zijn. Maar de Engelsche speculatie van een hegemonie van Saoed, is dat ook. Het godsdienstig verschil tusschen Saoediëen de overige Arabische stammen staat een samensmelting in den weg. Daarin ligt voorloopig dus geen weg tot pacificatie. Het is ijdel, te denken dat de conflicten en tegenstellingen in het Nabije Oosten overbrugd kunnen worden. Of dat compromissen te vinden zijn. Men moet wachten tot de oorzaken .ophouden te werken en zoolang moet men defensief blijven. Er is geen twijfel mogelijk: Mussolini's Imperiumpolitiek is een groote hulp voor Hitler. MAAR een nog grooter fortuintje is de verwarde toestand in het Verre Oosten. Niemand kan zien, waar dat heen gaat. Het is best mogelijk dat Duitschland, dat een groot leverancier voor China placht te zijn, daar even hard mee achteruit boert als de rest van de wereld. De gebeurtenissen zijn in zooverre voor het Duitsche Rijk zelfs eenigermate compromitteerend, omdat juist Duitsche militaire instructeurs de Chineesche weermacht georgani seerd hebben en er nog steeds als militaire adviseurs optreden. Maar de Rijksweer-officieren, die daar heen gezonden zijn, maakten deel uit van een missie (onder leiding van Von Seeckt) die daar vóór 1933 heen gezonden is. Dat zij zich?óók Von Seeckt, voordat hij wegens ouderdomszwakte repatrieerde over het heerschend regiem in Duitschland vaak op de meest laatdunkende wijze plachten te uiten, is iets dat menig particulier kan getuigen. Van veel belang is dat alles echter niet. Het valt overigens niet binnen het kader van dit betoog, het conflict-op-zich-zelf in Oost Aziëte behandelen. Daarin doen zich immers allerlei aspecten voor, die voor ons onderwerp niet ter zake dienen. De vraag, bijvoorbeeld, of Japan China werkelijk kan onderwerpen en met de dan ver kregen vermeerdering van getal Europa wellicht uit het Oosten kan wegdringen* en de vraag wat Rusland zal doen ??en wat daarvan dan weer de consequenties voor Europa zullen zijn. Maar deze vragen dienen op zich zelf te worden bekeken. Uit de zwakke waterrimpelingen, die er na de Brusselsche conferentie zijn overgebleven, blijkt wel dat de Westersche mogendheden er nog niet over denken om in het Verre Oosten tusschenbeide te komen. Al is daarmee nog geenszins de garantie gegeven, dat dat ook in de toekomst niet gebeuren zal. Er gaat een sterke wisselwerking uit, van de gebeurtenissen in het Oosten, op die in het Westen en-omgekeerd. Verandert op een gegeven oogenPAG. 3 DE GROENE No. 3157 blik de positie op het Westelijk schaakbord, worden de Dictaturen daar teruggedrongen, dan zal dat voor het Verre Oosten van zeer verstrekkende beteekenis zijn. Engeland zou immers de handen vrij krijgen en niet langer gedwongen zijn de zeer duidelijk geformuleerde Amerikaansche verlangens teleur te steJJen. DE kans is dan ook inderdaad niet groot dat de mogendheden opnieuw in de fout van 7 Maart 1936 zullen vervallen. Des te geringer, om dat de omstandigheden anders zijn, dan in dat jaar, toen het Duitsche Rijk slechts datgene aan zich trok, dat reeds binnen zijn machtssfeer lag. De militaire bezetting (her-bezetting) van het Rijnland, was geen inbreuk op de soevereiniteit van eenige andere mogendheid. Het verscheuren van het Ver drag van Locarno was wel een ,,casus belli", althans een daad waarop een krachtige actie van de Wes tersche mogendheden had kunnen volgen, maar de leiders der Duitsche politiek rekenden er op dat iedere reactie achterwege zou blijven, omdat Frankrijk en Engeland te zeer in beslag genomen waren met de sanctie-politiek tegenover Italië-?een politiek waarover zij zelf alle mogelijke angsten uitstonden. Later zijn eenige pikante bijzonderheden bekend geworden: de militaire leiders waren tegen dezen coup geweest en waren niet bereid geweest, de ver antwoordelijkheid op zich te nemen. Wanneer er dus wél een reactie van de andere partij gevolgd was, zou het nationaalsocialisme het loodje gelegd hebben.-Ook dit doet nu niet meer ter zake. Maar het zijn evenzoo vele aanwijzingen dat men zich waarschijnlijk niet voor een tweede maal zal laten overdonderen door een manoeuvre, waarvoor alleen maar het moment bijster handig gekozen wordt. Dit maal zullen de Duitsche eischen het averechtsche resultaat hebben, dat de democratische landen nóg nadrukkelijker na^st elkander zullen staan. HET zijn trouwens niet alleen en zelfs niet in de eerste plaats de Duitsche aspiraties. die een van' de uitingen zijn van den ..kouden" wereldoorlog. Deze manoeuvres zijn alleen het best georganiseerd en het handigst uitgedacht. In zooverre is natuurlijk Berlijn het centrum van dezen oorlog. Men handelt daar ook per procuratie. Het is dan ook niet voor niets, dat Von Ribbentrop daar eenjaar geleden het anti-,.Komintern" verdrag met Japan gesloten heeft welk feit daar dezer dagen dan ook feestelijk werd herdacht. Mag het misschien, abstract geredeneerd, op het eerste gezicht wat ver gezocht lijken, om te zeggen dat alle democratische staten?dus ook wij partij zijn in dezen ,,kouden" oorlog, dwingt dan niet de Oost-Aziatische consequentie van dezen vreemdsoort igen wereldoorlog onverbiddelijk tot de conclusie dat wij, althans als koloniale mogend heid van den eersten rang, wel degelijk partij zijn? Het loont de moeite, eens te onderzoeken tot welke gevolgtrekkingen wij derhalve moeten be sluiten, inzake de defensie en ons koloniaal beleid. LEYSIN ZWITSERLAND (HOOGTE: iaöO-14OOr?O BEHANDELING VAN ELKEN VORM | VAN TUBERCULOSE | INUCHTIGEN: STÉDE DÉVELOPPEMENT. LEYSIN