Historisch Archief 1877-1940
C 't")..".
t 1
l'i
DE AGRARISCHE ONTWIKKELING
in de Sov* J et-Unie
VRIJWEL gelijktijding met de in De Groene
van voor enkele weken ten beste gegeven
korte beschouwing over de industrialisatie
der U.d.S.S.R. verscheen in Economische Voorlich
ting", het wekelijksch orgaan van de afdeeling
Economische Voorlichting van ons Departement
van Handel en Nijverheid, een aan de hand van
de publicaties van het Internationaal Landbouw
Instituut te Rome samengesteld overzicht van het
geen op agrarisch gebied in de Sowjet-Unie werd
bereikt.
Ook te dezen aanzien is een sterke opvoering
van de productie klaarblijkelijk waar te nemen. In
de eerste plaats is de bebouwde oppervlakte in ver
gelijking met 1913, toen zij 105 millioen H.A.
(100 pCt.) bedroeg, aanzienlijk uitgebreid en be
droeg zij in 1934 131.5 millioen H.A. (125 pCt.)
en in 1935 I32-8 H-A- (126.5 pCt.). Ook de
productiviteit per H.A. werd echter vergroot.
Het met tarwe bebouwde oppervlak steeg in de
betrokken jaren slechts met 12.5 pCt., de productie
van tarwe steeg echter van 20.600.000 ton (100 pCt.)
gemiddeld in de jaren 1909?13, tot 30.140.000 ton
(147.6 pCt.) in 1934 en ondanks zeer ongunstige
weersomstandigheden tot 30.830.000 ton (149-5 pCt.)
in 1935. In de jaren 1934 en '35 bedroeg het Rus
sische aandeel in de wereldtarweproductie ongeveer
25 pCt. tegen ongeveer 20 pCt. in 1913.
In 1913 was voor een bevolking van 138.2 mil
lioen zielen, per hoofd ca. 150 Kg. tarwe beschik
baar. In 1935 was de bevolking de U.d.S.S.R. ge
groeid tot rond 173 millioen menschen. De per hoofd
der bevolking beschikbare hoeveelheid tarwe was
tot T80 K.G. of met 20 pCt. gestegen.
De teelt van andere gewassen nam intusschen
nog sterker toe, speciaal die van grondstoffen voor
de industrieele productie. De katoenoogst steeg van
740.000 ton in 1913 tot 2.4 millioen in 1936, de vlas
productie van 330.000 tot 530.000 ton, de suiker
bietenproductie van 10.9 millioen tot 16.8 millioen
ton, in de overeenkomstige jaren. Bij de katoen
productie neemt de U.d.S.S.R. thans achter de
Vereenigde Staten en Britsch-Indiëde derde plaats
in de wereldproductie in, van vlas en suikerbieten
de eerste plaats.
De totale waarde van de productie van landbouw
en veeteelt bedroeg in Rusland, berekend op den
prijsbasis van 1926/27 in 1913 12.6 milliard Roe
bel, in 1935 15.8 milliard en naar voorloopige
schatting in 1937 niet minder dan 23 milliard.
NIET minder belangwekkend dan deze resul
taten zelve, zijn bijzonderlijk voor den daarbij
niet direct geïnteresseerden toeschouwer, de om
standigheden waaronder en de wijze waarop zij ver
kregen werden.
Vóór den oorlog verkeerden landbouw en veeteelt
in Rusland praktisch nog in het feodale stadium.
Weliswaar was in 1863 officieel de lijfeigenschap
afgeschaft, maar tengevolge van talrijke juridische
restricties en administratieve belemmeringen bleef
voor het meerendeel de boerenstand feitelijk in een
toestand van hoorigheid aan de landheeren
verkeeren en de werkelijke agrarische hervormingen,
die zich in andere landen reeds lang voltrokken
hadden bleef, ondanks herhaalde pogingen om
daartoe te geraken en revolutionnaire bewegingen
onder de boeren uit. Bijna de helft van den grond
behoorde tot het Kroondomein of was in handen
van de kloosters en een zeer kleine groep groot
grondbezitters. De rest van den grond was verdeeld
over twintig millioen boerenbedrijven, waarin de
overgroote meerderheid zeer gering van omvang
. en in hooge mate afhankelijk van groote handelaren
en speculanten in landbouwproducten waren. Ten
gevolge van een en ander grensde de toestand, waarin
het meerendeel der boerenbevolking verkeerde, aan
pauperisme en bleven haar arbeidsmethoden tech
nisch in hooge mate primitief en achterlijk. De
literaire symbolen van den Russischen boerenstand
waren de houten ploeg en het schoeisel van boom
schors.
Van den aanvang af zijn de bolsjewiki er zich
van bewust geweest, dat het welslagen van hun
revolutionnair experiment in hooge matéafhankelijk
was van de vraag of en op welke wijze zij er in
Mr. R. H. Dijkstra
zouden slagen zich van de sympathie en steun der
boerenbevolking te verzekeren. Onmiddellijk nadat
zij aan de macht kwamen namen zij de liquidatie
van het grootgrondbezit in handen en verdeelden
zij dat onder de werkende boeren. Daarmede was
echter nog geenszins de oplossing gevonden voor
het uitermate omvangrijke en gecompliceerde, zoo
wel economische psychologische, probleem van de
inschakeling van den boerenstand in den opbouw
der socialistische maatschappij, waartoe zij zich
gezet hadden. Geweldige moeilijkheden bleven
te dien aanzien te overwinnen en bij herhaling
gaven deze aanleiding, zoowel tot scherpe con
flicten in de leiding der partij, als tot soms hevigen
strijd met de boeren.
Thans kan echter geconstateerd worden, dat die
moeilijkheden definitief overwonnen zijn. Over
het algemeen kan worden gezegd," eldus Econo
mische Voorlichting", dat gedurende het eerste
vijfjaren-plan de gedachte, in den loop van het
tweede vijfjarenplan de toepassing van het collec
tivisme ingang heeft gevonden, in zooverre de
mechanisatie van den landbouw groote vorderingen
heeft gemaakt. Verwacht wordt, dat gedurende het
derde vijfjarenplan verdere aandacht zal worden
geschonken aan de vergrooting van de intensiteit
van den landbouwarbeid en aan de verhooging van
de productiviteit van den Russischen grond."
Inderdaad zijn de collectiveering en de mechani
satie de beide momenten, die speciaal in de laatste
tien jaar, in onderlinge wisselwerking de agrarische
ontwikkeling in de U.d.S.S.R. en haar succes hebben
bepaald.
VAN de rond vijfentwintig millioen kleine land
bouwbedrijven, die in dien tijd van de N.E.P.
nog in de Sowjet-Unie bestonden, waren in de
sedert dien ontstane collectieve groot-bedrijven
midden 1936 90.3 % ondergebracht. De tot deze
zg. kolchozi en de staatsbedrijven (Sovchözi)
behoorende grond maakte in 1928 nog slechts onge
veer 3.8% uit van de geheele voor den landbouw
in gebruik zijnde oppervlakte; aan het einde van
het eerste vijfjarenplan (1932) was dat aandeel tot
79.9% en in 1936 tot 98.4% gestegen. Van dit
laatste totaal kwam 11.2% voor rekening van de
Sovchözi en 86.5 0 voor die van de kolchozi.
Verreweg de belangrijkste agrarische exploitatie
vorm in de U.d.S.S.R. is derhalve thans de kolchoz
in zijn verschillende varianten, waarvan dan weer
het zoogenaamde artel, waarvan het statuut in
1930 door Stalin is ontworpen en in 1936 in de
nieuwe grondwet werd opgenomen, de meest op
den voorgrond tredende is. Op coöperatieve basis
en met vergemeenschappelijking der productie
middelen, wordt daarin de landbouw als grootbedrijf
uitgeoefend door combinaties van boeren, die echter
persoonlijk in het bezit van hun hofsteden, eenig
vee en andere gebruiksmiddelen voor hun eigen
huishouding blijven. In September 1936 waren in
totaal 229.000 kolchozi ingeschreven en aan
134.252 artels statuten uitgereikt. De bebouwde
oppervlakte van meer dan de helft der kolchozi is
grooter dan 200 H.A., de gemiddelde oppervlakte
is 458 H.A. Gemiddeld 77 boerenbedrijven zijn in
n kolchos vereènigd en het gemiddeld aantal
daarin werkzame krachten bedraagt 163.
De vereeniging van een aantal kleine boeren
bedrijven tot groote oppervlakten bewerkende
collectieven alleen, zou echter niet voldoende zijn
om een modern grootbedrijf met sterk verhoogde
productiviteit te doen ontstaan en de inschakeling
daarvan in het socialistische productie-systeem tot
stand te brengen. Daarom was de mechanisatie
noodig, die het contact met het gelijktijdig op gang
zijnde industrialisatieproces teweeg bracht en dit
als voorwaarde voor de verdere agrarische ont
wikkeling van het land leerde kennen en waardeeren.
Enkele cijfers zijn voldoende om te
demonstreeren, wat ten deze speciaal in de laatste jaren werd
bereikt. In het totaal der krachtbronnen, die den
landbouw ter beschikking staan, aldus vermeld
Economische Voorlichting', is het aandeel der
mechanische voortbeweging gestegen van 4 pCt.
in 1928 tot 22.2 pCt, in 1932 en 50.3 pCt. in 1936.
In laatstgenoemd jaar had derhalve de mechanische
PAG. 61.DE GROENE No. 3157
kracht de dierlijke reeds overvleugeld. Volgens het
vastgestelde plan moest het aandeel der mechani
sche kracht in 1936 stijgen tot 59.2 pCt.
In 1928 werd nog slechts op i pCt., in 1936 echter
reeds op 50.4 pCt. van de totale bebouwde opper
vlakte het voorjaarswerk mechanisch verricht.
De uitzaai van de zomergewassen en het oogsten
van granen geschiedde in 1928 voor 0.2 pCt., in
1936 voor circa 36 pCt. mechanisch. Over het
dorschen van de granen waren die cijfers resp. 1,3 en
77-7 PCt.
Voor den oorlog werden in den Russischen land
bouw nog in het geheel geen tractoren gebruikt.
In 1924 bedroeg het aantal tractoren nog slechts
2.560 stuks. Het is inmiddels gestegen tot 210.900
stuks met 1.850.000 P.K. in 1934 en 380.019 stuks
met 6.527.000 P.K. op i Januari 1936. Het aantal
gecombineerde maai-dorschmachines is gestegen
van 1.700 stuks op i Januari 1931 tot 52.000 stuks
in begin 1936. In 1936 werden in de U.d.S.S.R.
116.000 tractoren, 42.600 maaidorschmachines en
8.100 katoenzaaimachines gebouwd. De waarde
der in Rusland geproduceerde landbouwmachines
en werktuigen steeg, berekend op de prijsbasis van
1926/27, van 55 millioen Roebel in 1913 tot 2.261
millioen Roebel in 1936.
Een belangrijke rol bij de mechanisatie van den
landbouw in de Sowjet-Unie spelen de
zoogennaamde Machine- en Tractoren-Stations, die zich in
staatsbezit bevinden, en wier parken de inventarissen
der Kolchozi aanvullen, voor wie zij diensten ver
richten. Het aantal dezer stations steeg van 158 in
1930 tot 5617 in 1937 en mct behulp van haar land
bouwmachines werd in 1930 27.4 pCt. in 1927
31.5 pCt. van het door de kolchozi bebouwde land
oppervlak bewerkt.
DE houten ploeg is uit den Russischen landbouw
verdwenen. Maar ook het schoeisel van boom
schors. Werden in 1913 in Rusland nog slechts door
8.3 millioen paren gewone schoenen fabriekmatig
vervaardigd, in 1936 was dit aantal gestegen tot 162.7
millioen paar. De oude symbolen van de achterlijk
heid van den Russischen boerenstand hebben af
gedaan. Dat karakteriseert de ontwikkeling van den
geheelen toestand der landbouwende bevolking, bij
zonderlijk sedert men, na de uitvoering van het eerste
vijfjarenplan met de geweldige opofferingen die daar
voor aan de bevolking werden gevraagd, meer aan
dacht is gaan schenken aan haar welstand.
De mechaniseering van den landbouw vereischte
uit den aard der zaak een groote verheffing van het
cultureele peil der bevolking. Het vrijwel algemeene
analphabetisme der boerenbevolking moest met
tak en wortel worden uitgeroeid. Haar moest de
noodige technische kennis voor de behandeling der
landbouwmachines en eenig begrip voor de weten
schappelijke methoden tot opvoering der produc
tiviteit worden bijgebracht. Met den tractor en het
consultatiebureau-proefstation deden de leeszalen
en de radio hun intrede in het Russische dorp. De
Stachonow-beweging drong ook daar door en prik
kelde den lust tot methodische opvoering der
individueele prestatie. Ook als consument begint de Russi
sche boer de voordeden der industrialisatie te onder
vinden.
Naar den psychologischen invloed, die dit alles op
een millioenenbevolking moet hebben, kan de
buitenstaander slechts raden.
Aan onze Indische abonné's
Onzen abonné's in Indiëver
zoeken wij in hun eigen belang
zeer dringend, het abonne
mentsgeld voor 1938 reeds
nu over te maken. Dit in ver
band met de zér hooge
incassokosten.
Wat Mussert mij vertelde
Barrie Status
LJOEWEL het geval-Mussert op zich zelf
?*? ?* weinig belangrijk meer i's, blijft toch altijd
het internationale aspect, ook van het
Nederlandsche fascisme, iets wat de aandacht waard
is. Daarom hebben wij het nuttig geacht, uit
een interview, dat de Amerikaansche journalist,
Barrie Stavis, aan ons toezond, de volgende
passages, welke de internationale verhoudingen
en de sterkte van het Joodsche en Katholieke
element in Mussert's rijen betreffen, hieronder
af te drukken.
OP Woensdag 6 October jl. reisden mijn tolk
en ik naar Utrecht, waar ik het voorrecht
had met Ir. Mussert, den leider der N.S.B.,
een onderhoud te hebben.
Het interview duurde n uur en veertig minuten,
het verviel veel in herhalingen, was vaak vaag en
deels volkomen ontwijkend. De volgende passages
uit mijn opschrijfboekje geven de voornaamste
passages uit het onderhoud weer Stelt u zich
hem daarbij voor in een kamer volgepropt met prul
laria, met een portret van Hitler en een bas-relief
van Mussolini op eereplaatsen aan den muur.
Nadat de gebruikelijke beleefdheden waren ge
wisseld, was mijn eerste vraag: Wat hebt u het
Nederlandsche volk te bieden om het te bewegen
de liberale monarchie voor fascisme te verwisselen ?"
Mussert antwoordde: Door zijn ligging tusschen
Engeland en Duitschland is ons land in een gevaar
lijke positie. Daarom zal ik alles doen om den vrede
tusschen deze twee landen in stand te houden."
Prachtig. Wat voor speciale maatregelen zoudt
u daarvoor willen nemen?"
Het antwoord schoot uit zijn mond; het was
onmiddellijk te zien dat dit een van zijn lievelings
denkbeelden was. Wij moeten onze vloot uitbreiden
tot 10% van de Britsche zeemacht.
Hoe zal dit leiden tot instandhouding van den
vrede?"
Hij wond zich op: Wij worden als een vrij
land beschouwd, maar dat zijn wij niet l Wij zijn
niet anders dan een machtelooze vazal van Engeland.
Daar heeft onze vriend in Den Haag wel voor gezorgd
(hij bedoelde dr. Colijn). Maar onze nationale waar
digheid laat ons niet langer toe deze positie te ver
dragen. Wij moeten sterk zijn ! Engeland moet ons
respecteeren ! Het weet, dat wij het als vazal moeten
gehoorzamen. Als machtig land kunnen wij doen
wat wij verkiezen."
En wat voor verband heeft dit met den vrede?"
Engeland staat gereed om Duitschland den
oorlog te verklaren en dwingt ons aan zijn kant te
staan, waarbij het dreigt ons Indiëte rooven, wan
neer wij het niet doen. Samengaan met Engeland
zal tragische gevolgen voor ons hebben, omdat ons
Oostelijk zusterland, Duitschland,
ons gebied zal binnendringen en
ons land een slagveld zal worden.
Daarom moeten wij een sterke
vloot hebben om Indiëte
beschermen en als Engeland niet in staat is om ons te
dreigen, zal het het uiterste doen om den vrede te
bewaren."
De verklaring is ver gezocht, ,maar ik liet het
passeeren. Een discussie erover zou te veel
waardevollen tijd gevergd hebben en zou geëindigd zijn op
doodspoor. Ik ging dus door: Maar als dan toch een
oorlog uitbreekt, wat zou u dan doen als u aan de
regeering was?"
Als ik een vloot had om Indiëte beschermen
zou ik mij aan den kant van Duitschland scharen."
Waarom?"
Wij zijn van dezelfden Germaanschen stam en
,,ras" moet samen gaan met ras". Bovendien moet
het fascisme de wereld veroveren."
Er is dus geen plaats vooreen constitutioneele
monarchie of democratie in uw politiek schema?"
Het is óf communisme óf fascisme en het moet
fascisme zijn."
LS Mussert aan de macht komt, zal hij
Hitler navolgen en een godsdienstoorlog
ontketenen, niet alleen tegen de Joden, maar
tegen elke godsdienstige groepeering, die
een dubbele verantwoordelijkheid voor
zich opeischt. Net als Hitler zal hij een
nationale religie" willen vormen en
eiken Internationalen godsdienst be
strijden. De Katholieke Kerk, die dit
zeer goed beseft, heeft haar leden verboden
de N.S.B, te steunen, op straffe vanonthouding
van de sacramenten. Daar hij poogt n groep
Katholieke volgelingen op te bouwen, is Mussert
zeer terughoudend op dit punt.
Hebt u Katholieken in uw organisatie ?" vroeg ik.
Hij straalde: Natuurlijk".
Welk percentage van de N.S.B, leden is
Kathohek?"
Ditmaal wat kortaf: Dat weet ik niet precies !"
Nederland is voor 37 0 Katholiek. Is het percen
tage in de N.S.B, ongeveer hetzelfde?"
Nu bepaald vijandig: Daar vragen wij nooit
naar."
Wat zal uw houding zijn tegenover de Katho
lieken, die allereerst trouw zijn aan de Kerk van
Rome, of die hun trouw verdeelen tusschen de
N.S.B, en Rome?"
Wij interesseeren ons niet voor religie. Wij zijn
een nationale partij. Iedereen kan lid worden. Zelfs
Joden dat wil zeggen van de goede soort Joden".
Als hij niét tegen de N.S.B, is, is hij een goede
Jood."
Ik veronderstel dus, dat u Joodsche N.S.B.-leden
hebt?" Hoeveel ongeveer?"
Dat weet ik niet zeker. Ik heb de precieze cijfers
niet bij de hand" (een oogenblik tevoren had hij
mij nog verzekerd, dat er nooit gevraagd werd naar
den godsdienst der partijleden).
Precieze cijfers hoef ik niet te hebben. Een be
nadering is voldoende. Twee percent van de
Nederlandsche bevolking is Joodsch. Hebt u dezelfde ver
houding. ... dat wil dus zeggen: 1000 op uw 49000
leden?" (Ik gebruikte zijn eigen cijfers, hoewel
informatie zijn ledenaantal een heel stuk lager stelt.
Twijfelend: Neen, zooveel denk ik niet dat het
er zijn." ,
Nu, n percent, laten wij zeggen 500 Joden."
Ik ben er niet zeker van. Ik denk van niet."
Hoeveel dan? Honderd?"
, Vijftig ongeveer, maar," zoo haastte hij zich
mij gerust te stellen, ;,het zijn de Joden van de
goede soort."
In Nederland is nooit een Jodenvraagstuk geweest,
tot kort na het ontstaan van de N.S.B. Ik vroeg
Mussert, of hij dit feit kon verklaren.
Het is hun eigen schuld. Ik had nooit over
hen gedacht, voordat zij mij als hun vijand
aanwezen. In het begin zei ik," en hier gingen zijn
oogen open in vriendelijke verbazing: ,,ik, Mussert,
zou de vijand zijn van iemand hier ter wereld? Maar
later onderzocht ik het vraagstuk en bemerkte, dat
zij gelijk hadden. Zij bedreigen de beschaving nét
als de communisten. Ik ben hun vijand en zal dat
altijd zijn!"
Wat zult u met de Joden doen als u aan de
vacht komt?"
Dat is geen vraagstuk, zij zullen eenvoudig ver
dwijnen."
En de goede Joden, waar u over sprak?"
Die kunnen blijven. Net als de goede Joden in
Duitschland."
Zijn die er?" ?
Natuurlijk. Er waren 600.000 Joden in Duitsch
land. Slechts 100.000 hebben het land verlaten en
dat waren de verkeerde Joden". (Ik dacht aan Albert
PAO. 7 Dl GROENE No. 3157
Einstein, Max
Reinhart,
Elisabeth Bergner).
De rest blijft
en is loyaal
tegenoverHitler.
Na de Mei-ver.
kiezingen heeft
men afbeeldin
gen van mij ver
brand ! Wie de
den dat ? De
Joden. Mussert
is dood" zeiden
** t*
Herz 4. W. Sehlemper, Düsseldorl
Worringerstr. 120 Telefon 17480
Watten u. Munition
Ter herinnering aan het bezoek: een cefenkaartjt
vcor het revolverschicten, voorzien van hand
tcekening en datum
zij! Het is
afgeloopen met de N.S.B." Zij hadden het mis. Zij
zullen tot hun verdriet merken, dat ik niet dood
ben. Van die vergissing zullen zij spijt hebben."
MUSSERT's imperialistische denkwijze was
vol tegenspraak, bedekt door weinig
houdbare verklaringen. Bij zijn poging om een
afgerond systeem te geven, .dat de imperialis
tische tegenstelling van Engeland en Itali
(politieke tegenstanders, maar beide blank) en
die van Japan en Duitschland (beide fascistisch
maar van verschillend ras) te verzoenen, zat hij
dikwijls leelijk in het nauw. Ik vroeg hem, waar
om hij inzake Abessyniëde Engelsche politiek had
bestreden, waar Italiëtoch de sterke Engelsche be
langensfeer van de bronnen van den Nijl overschreed.
Gezien de mogelijkheid, dat thans een paar ton
dynamiet van de Italiaansche woestijn vruchtbare
grond en van de Soedan een woetsenij zouden kun
nen maken, was het dan te verwachten, dat Engeland
zich rustig zou houden ? Hierop antwoordde Mussert
eenigszins neerbuigend, alsof ik de leerling en hij
de meester was: Engeland had absoluut ongelijk.
Het had alles moeten doen om Italië's succes te
verzekeren. Denk u eens in als Italiëhet verloren
had, dan zou het zwarte ras het blanke verslagen
hebben. Het aureool van de blanke zou verloren
gaan. De zwarte en andere minderwaardige rassen
zouden tegen ons in opstand komen. Maar nu de
zwarten verslagen zijn en zij onze macht zien, zijn
wij blanken nog steeds de regeerders der wereld en
onze koloniën zijn veilig."
Dus Engeland had zijn nationale belangen
moeten opgeven voor zijn rassenbelangen?"
Natuurlijk."
..Kunt u de grens aangeven waar de nationale
belangen ophouden en die van het ras beginnen?"
Om dat wérkelijk te begrijpen moet men fascist
zijn."
Een ander voorbeeld: wij hadden het over den
Chineeschen toestand. Hij geloofde, dat China Japan
zou verslaan met behulp van Rusland en dan com
munistisch zou worden. Ik had gedacht, dat de
fiolen van zijn toorn zich daarbij zouden ledigen en
stond verbaasd, dat hij deze 'ontwikkeling toejuichte.
Ik vroeg: Waarom wilt u dat Japan het verliest ?"
Als Japan geen kolonie van de blanken wint,
is Europa veilig. Het gele Japan zal anders den
stillen Oceaan beheerschen."
Maar Japan is fascistisch."
Met nadruk nu: Het is het gele ras !"
FIJN vele reizen naar Duitschland zijn bekend
en hij gaf zijn samenwerking met Duitschland
toe, door te zeggen: Ik heb de machthebbers in
Duitschland bezocht en wij zijn het eens. Wij hebben
een geweldige toekomst. Met een hereenigd Duitsch
land achter zich, heeft Hitler de wereld er heel wat
beter aan toe gemaakt. En denk eens, wat er ge
beuren zal, wanneer hij alle Germaansche volken,
met een totaal van 160 millioen, achter zich heeft!"
En als Hitlers plannen zouden mislukken?"
Dan- zou de Westersche beschaving te gronde
gaan, maar een mislukking is onmogelijk, want
God in den Hemel waakt over Hitler."
Op Mussert's bureau lagen verschillende kaartjes
met hartjes als doel, doorboord met kogelgaatjes.
Aan het eind van ons interview wees ik er op en
bewonderde zijn geoefendheid. Zijn oogen glansden.
Gretig vertelde hij dat hij regelmatig oefent en voort
durend beter wordt, dat hij tegenwoordig een halve
dakpan kan raken, als die de lucht in wordt ge
slingerd, en dat hij op zijn vele tochten naar Duitsch
land vriendschappelijke wedstrijden hield met den
Duitschen revolver-kampioen. Minutenlang volgde
het eene detail op het andere. En toen zijn relaas
ten einde was, vroeg ik op slag of hij een van deze
kaartjes van handteekening en datum wilde voor
zien als herinnering aan mijn bezoek. Dit.deed hij.
En daarna was het interview ten einde.
\.
f
u
i