( i') (Slot van pag, door te snoepen. Hij ging lekker een straatje omloopen, en snoepte. Hij trok zich in zijn kamertje terug en nam, of kocht zich op eigen initiatief dat symbool van liefde en genegenheid, dat zoetigheid heet. Schenken wij niet, wien wij liefhebben, een doos bonbons? Ontelbare malen heeft Dicky dub beltjes en kwartjes weggenomen uit Tante's slordige taschje. Hij heeft het me zelf, eigenlijk met trots, verteld. Tante zorgt nu, op mijn bevel, dat er altijd een overvloed van lekkers in de theekast is en met Dicky is afge sproken dat hij daar vrij over mag gaan. Hij hoeft zijn appreciatie van het zoete des levens niet voor anderen te verbergen. Dit is natuurlijk geen geneesmiddel voor endere gevallen. Op Tante rust een zware taak. De taak om Dicky's schroom en eenkennigheid (en de trouw aan zijn eigen moeder) te over winnen en te maken dat hij van haar de moederliefde aanvaardt. Zij is daarin ten slotte vrij goed ge slaagd. Wie weet of, wanneer zij hem gestraft had en zijn schuldgevoelens had uitgespeeld, Dicky niet een vijand van de maatschappij en een echte dief zou zijn geworden? E. Lucius Overpeinzingen na lezing van Moedige Moeders'1 in het nummer van 30 October In ons nummer van 30 October gaven wij een verslag van een con ferentie van de Vereeniging voor Vrouwenbelangen en gelijk Staats* burgerschap onder den titel Moedige Moeders. Uit Amerika bereikte ons naar aanleiding hiervan een schrij ven van Mevrouw Monitain-de JRanitz, waaraan wij het onderstaande, dat thans zeer actueel is, ontkenen : EEN der reacties na de lezing van het verslag der Najaarsconferentie van de Vereeniging voor VrouwenbelangenengelijkStaatsburgerschap.was: wat wasik daar graag bij geweest. En n die bekleef: waar een groot gedeelte van het vraagstuk van de een beroep vervullende getrouwde vrouw-moeder op neerkomt, is arbeidsverdeeling. Misschien dat dit inzicht hier in U.S:A. gemakkelijker komt dan in Holland, waar de arbeidsverdeeling verder en anders is dan hier. De loopende band is hier meer ontwikkeld maar in allerlei andere opzichten is hier minder verdeeling. Het gebrek aan geschoolde hulp maakt het vraagstuk van de werkende moeder hier bijzonder lastig en de bezwaren ervan duidelijk. Schrijfster is in veel gevallen voorstandster van het buitenshuis werken van getrouwde vrouwenen vurig tegen standster van de wijze waarop in Hol land de getrouwde vrouw ,,er uit gedrukt" wordt. Ook in haar opinie is het buitenshuis werken van de getrouwde vrouw een questie tusschen en van ieder der echtgenooten en mag het getrouwd zijn op zich zelf nooit reden zijn voor discri minatie door degenen die arbeidsmo gelijkheden te vergeven hebben. MAAR juist daarom, als -men het gezin wil behouden, en Holland zal voorloopig toch wel niet van dat standpunt afstappen! dan moet actie ten behoeve van vrijheid en ar beid voor de getrouwde vrouw, hand in hand gaan met pogingen tot behoud van de mogelijkheden daartoe en/of scheppen van nieuwe mogelijkheden. Zouden b.v. in de openstaande en weer of nog te openen beroepen, waarin juist de getrouwde vrouw zooveel ten goede zou kunnen bereiken niet sommige van de betrekkingen voor halve dagen kunnen zijn? En waarom eigenlijk moeten practisch alle scholen op dezelfde uren en middagen vrij hebben, zoodat leiders van sportclubs, leeszalen, poliklinieken, volkshuiztn, maatschappelijken arbeid enz. overbelast worden op die uren Wat zou de getrouwde vrouw, afkom stig uit deze branches, niet kunnen helpen, als zij zelf niet op precies die zelfde uren haar spruiten thuis had. Als we ons daartoe zetten, moeten er veel mogelijkheden voor werk, juist voor de getrouwde vrouw te vinden zijn. En als de vrouw wat meer invloed op d; maatschappij kan uitoefenen, zullen zich steeds nieuwe mogelijk heden voordoen. De getrouwde vrouw zonder of met volwassen kinderen kan zich natuur lijk veel gemakkelijker aanpassen aan de eischen van de maatschappij zooals zij nu is, al zal ook in haar geval alles nog niet bepaald vlot gaan, als ze abso luut geen hulp zou kunnen krijgen. De vrouw die haar beroepswerk in eigen huis kan verrichten zal het geheel het beste kunnen organiseeren, al is 't dan nog oppassen dat 't een of 't ander ,,does not run away with the show". En de beste en waarschijnlijk eenige kans om de mogelijkheid te behouden tot het krijgen van huishoudelijke hulp, tot heil van alle betrokkenen, is natuurlijk niet, meisjes te dwingen, die richting uit te gaan. Integendeel! Maar wanneer op een groot aantal plaatsen behoorlijke opleiding kan wor den gegeven; wanneer de huisvrouw, zooals ook in het verslag gezegd wordt, aan haar hulp zelfstandig werk over laat; als de overtuiging veld wint dat de huishoudelijke arbeid ook aan uren gebonden moet wezen; dat een flink aantal vrije dagen of gedeelten daar van en vacanties ook in dit vak van zelf . moeten spreken, evenals be hoorlijke loonen; dat de hulp, indien inwonend, recht heeft op een kamer dan zal zich misschien een voldoend aantal vrouwen en meisjes aanmel den, die dit werk met plezier doen. In het huishouden van een vrouw die andere beroepsarbeid kent, hebben genoemde desideraten vermoedelijk meer kans op vervulling dan bij de genen die nooit buitenshuis hebben gewerkt. . F. VAN GELDER & C? PRWS HENDRIKKADE 25-27 VAN BAERLESTR. 40 (FIL) PORCELEIN ? AARDEWERK - GLAS - KRISTAL WIJ VERKOOPEM RECHTSTREEKS AAN PARTI CULIEREN, OOK OP DE PRINS HENDRIKMOE U PROFITEERT VAN EENE TRADITIE EN ERVARIN8 VAN RUIM 14 EEUW KAMPEERWAGENS Twee occasions: geheel nieuw, modern type, vier slaap plaatsen. Automatische rem PRIJS f 250.-EN f 375.Oud Blaricummtrwag 34, LAREN N.H. Vraagt U ook eens een proefnummer van Ruitersport en overtuigt U van de . waarde van dit blad voor de PAAR.DENS PORT KNEUTERDUK3. VOiiAVENHAGE 1.2; «u* OUD GOUD VERKOOPEN IS EEN VERTROUWÊN5 ZAAK. DAAROM VERKOOPE MEN BU Fa LANGE DUK F R E D E RlKS PLEl N 11 CREDIETEN van circa f 1000.?beschikbaar, af lossing 12, 18 of 24 maanden. Dis crete afwikkeling, geen kosten vooruit. Postzegel voor antwoord bijvoegen. Credietbank ,,'s-Gravenhage" Allard Piersonstr. 9d, Rotterdam, Tei. 33203 Adverteeren... doet verkoopen ! (3tèt gescderxk DOOC eea oceugac oooc ieaeceea! Een fraai geborduurd erêpe de chine zakdoekje is altijd een welkome attentie. Vooral als het is uitgevoerd in smaakvolle, fijne pasteltinten. U kunt dit thans cadeau krijgen in de Kerstverpakkingen van Lux Toilet Zeep, de beroemde toiletzeep tegen vermoeide huid, vier flinke stukken en crêpe de chine zakdoekje... alles voor slechts 50 ets. Verhoog de feestvreug de van al Uw kennissen met zulk een aangename verrassing l UXTOÏLET ZEEP M. J. Brusse LTS. I3B-OZS4H VAN toen ik nog een jongen was in Amster dam, herinnerde ik mij de fabriek van Van der Made", wat dan gemeenzamer Fendermaode" klonk. Want dat rumoerig bonkende bedrijf, waaruit bij 't af- en aan-nokken die drom men werklui met hun zwarte gezichten opeens de drukte van hun haastige stappen en hun stoeiende gijn mee naar buiten brachten, het lag midden in een van die kennelijkst Amsterdamsch ge bleven volksbuurten aan den Buitenkant, ,,de eilanden" geheeten. Alleen wist ik nu de vorige week niet meer of dit was op Kattenburg, Wittenburg, Uilenburg, VIooienburg, mogelijk? waar 't er zoo van daverde, naar roest en smeerolie rook en ook buiten de werkuren van leefde. Maar gelukkig was de taxi-chauffeur aan 't Centraalstation een doorgefourneerde Grootmokummer: Van der Made, dat hiet nou alweer jarenlang Werkspoor, maar 't is er allegaar nog netzootoetmèm. Komt uwe maar binnen, en we zwalken naar Oostenburg..." TOEN ik dan ook zoo warempel werd binnen gelaten in 't allerheilige van de eenhoofdige directie zelve, die immers de opperste leiding geeft aan deze zoo samengestelde nijverheid met de duizenden, die hiervan leven, ja, eerlijk gezegd was ik toen niet eens zoo bar geïmponeerd, omdat de persoon van Ir. Damme daar toch wel heelemaal paste in mijn, haast zou ik willen zeggen, familiare voorstelling. Een alleen maar zakelijke, ruime, beetje donkere werkomgeving met de ramen dicht tegen een fabrieksmuur. Aan de wanden portretten van vorige directeuren en afbeeldingen van ge leverde machtige werkstukken. En al wederom voor een groot, vrijwel leeg schrijfbureau met enkel een paar zak-agenda's voor de afspraken en een telefoon, om al maar weer nieuwe afspraken te maken: een ook in zijn bouw en zijn heele voor komen beknopt man, naar den souden oud-Hollandschen stijl, en zonder omslag, die wel de gave moest hebben om, eveneens voor anderen, de be zwaarlijke dingen minder gecompliceerd te maken. Door zijn eenvoudige menschelijkheid, vooral, door die volkomen beheerschte kalmte n door zijn vriendelijke voorkomendheid. So argert man sich allmahlich alt und mild", heb ik eens gelezen. Deze bedrijfsleider, op toch wél een van de allerbelangrijkste en allerverantwoordelijkste posten in de industrie van ons land, waar hij de heftigste stormen heeft moeten doorstaan, inderdaad, ook zijn haren zijn er grijs bij geworden. Maar zijn gezicht is mild, en vooral zijn oogen zijn jong gebleven onder de donkere brauwen. En van zijn evenwichtigheid gaat een weldoende rust uit, een eerlijk welwillende aandacht, die vertrouwen wekt; maar tevens die stille innerlijke kracht, die leidinggeeft, doordat zijn bescheidenheid 't gemakke lijk maakt zijn superioriteit te erkennen. En zóó veel heb ik nu wel van mijn modellen geleerd, om er bij te weten, dat genegenheid voor den persoon van den leider de goede kansen van het bedrijf onschat baar bevordert, naar binnen, zoowel als naar buiten. EN hoe doet u dat nu, meneer Damme: Werk spoor" dirigeeren ?" Maar omdat ik natuurlijk best wist, dat dit een onmogelijke vraag was of eigenlijk was de vraag heel goed, maar 't antwoord erop zou stellig enkele weken tijd vereischen om er 'h beetje begrip van te geven, en dus trachtte ik meteen den overweldigenden inzet af te leiden door aan de hand te doen: wanneer u mij vertellen wilt wat u zoo iederen dag uitvoert, dan ben ik al erg tevreden. U komt dus 's morgens van huis hier naar uw kantoor. Wandelt u daar heen of gaat u per auto?" Met den auto". - Dus dan zult u niet zoo heel veel beweging nernen ?" Nee, helaas niet. Loopen doe ik alleen maar door de fabriek."?Ik bedoel die beweging eigenlijk niet enkel lichamelijk, maar in 't algemeen die zekere vrijheid buiten het bedrijf. Blijft daar veel tijd voor over?" Deze vraag bleek inderdaad het persoonlijke bestaan van den directeur van Werkspoor nog wel direct te raken. De heer Damme verstilde er even van. Ik vermoed, dat hij 'n oogenblik aarzelde of hij hier nu inderdaad zou uitkomen voor de waar heid, dat de rompslomp van een dergelijke groot industrie, door de aanhoudende noodlottigheden van de crisis heen, den oppersten leider totaal opslokt. Maar belangrijke menschen beklagen zich Ir. M. H. Damrne Directeur van Werkspoor PAG. 16 DE GROENE No. 3158 Ir. M. H. Domme niet. En dus zei de heer Damme dit, vergoelijkend glimlachende, ongeveer zoo: ,,De bijzondere om standigheden leiden ertoe, dat het werk mij, althans voorloopig nog, heelemaal opeischt. Er blijft waarlijk voor andere dingen heel weinig tijd over. Alleen houd ik zooveel mogelijk vast aan mijn gewoonte, om Zondags golf te spelen, en daarbij loop ik dan toch mijn twee, drie uur in de buitenlucht. Maar het is nu eenmaal mijn plicht, vooral omdat de economische strijd zóó hevig is geweest, den vollen inzet te geven Met de illusie, wanneer Werkspoor, zooals het zich nu laat aanzien, weer als een krachtig en rendabel bedrijf hier doorheen gekomen zal zijn, ook wat meer tijd voor mij zelf over te houden, om nog eens te lezen buiten mijn vak, en zoo, en bijvoorbeeld om te zingen, zooals ik dit vroeger graag deed. Nu kom ik dus 's morgens hier op kantoor, en dan heeft Mr. De Bruyn Kops, het hoofd van ons secretariaat, al veel voor mij1 voorbereid. Vooral, omdat ik heel dikwijls meteen weer op reis moet. In die gevallen geeft de chef van de correspondentie mij een kort brieven-rapport en tracht ik meest nog zoo snel mogelijk de post door te zien. Heb ik wat meer tijd, dan houd ik 's ochtends beraad over de ingekomen brieven in een bij eenkomst'mét den staf, den heer Maas Geesteranus, adjunct-directeur van de machinefabriek en de hoofden van de afdeelingen. Dan zijn er in het land de besprekingen van het vereenigingsleven en allerlei conferenties in het belang van de toenemende samenwerking tusschen verschillende ondernemingen, waarin ook wederkeerig commissariaten worden vervuld. Want deze fabriek heeft vérbindingen naar alle kanten, die veel beslommeringen meebrengen, bij een zoo groot werkprogram. Dan doorloopend onze groote afnemers bezoeken, alleen al, omdat 't goed is je nu en dan te laten zien. En tenminste n vasten dag in de week breng ik door in de tweede fabriek van Werkspoor, te Utrecht, waar in latere jaren onze wagons en de bruggen worden gebouwd. JA, oorspronkelijk is 4e onderneming hier op Oostenburg in 1827 opgezet door den zeer be kwamen en energieken industrieel Paul van Vlissingen, als reparatiewerkplaats voor de stoommachines van de Amsterdamsche stoombootmaatschappij. En sedert hebben de hieruit voortgekomen bedrijven tot in den jongsten tijd twee kenmerken gemeen gehad: een zeer uitgebreid fabricage-programmaen een opeenvolging van ups en downs. De laatste van deze heel moeilijke perioden heb ik hier doorgemaakt van den dag af, waarop commissarissen mij tegen i Juli '31 tot directeur hebben benoemd, en nu zes jaren lang. Te beginnen met den val van het pond, die geweldige verliezen veroorzaakte, en verder de crisis-omstandigheden. De inzinking en de bezetting van de fabriek, die noodlottig dreigde te worden, PAG. 17 DE GROENE No. 3156 vereischte. toen wel zeer drastische besluiten. Maar de stormen waren zoo hevig, dat 't anders niet te houden was geweest en alles omver zou zijn ge gaan. Voor mij als directeur, waren deze ingrijpende beslissingen wel dikwijls zeer pijnlijk, vooral omdat het samenvoegen van verschillende deelen n de heele inwendige reorganisatie harde maatregelen ten opzichte van menschen meebracht. Maar toch heb ik het geluk gehad de medewerking van het personeel hierbij' te behouden. En als nu nog de laatste hervorming tot stand gebracht is, staat Werkspoor weer zoo sterk als vroeger. Dat wil zeggen: wij hebben door de crisis in het bedrijfsleven een anderen toestand gekregen, dien wij hebben te aanvaarden en waarvoor iedere onder neming nu den tijd gehad heeft, om zich er op in te stellen. Zoo kan men zeggen: de crisis is voorbij. Maar de nu normaal geworden omstandigheden eisenen een wel ontzettend voorzichtig voortgaan." De heer Damme erkent hierbij met grooten eerbied het voorbeeld van zijn voorganger, den heer J. Muysken. Dez* directeur heeft zijn opvolger ruim 25 jaar geleden aan Werkspoor verbonden. De heer Damme was ingenieur bij tractie-en materieel van de S.S. En toen het 8 H.A. groote fabrieksterrein te Amsterdam te nauw was geworden, werd hij te werk gesteld om voor de 30 H.A. nieuw terrein te Zuilen de plannen te maken, om daarheen de constructie van wagons en bruggen over te brengen. Onder de directie van den heer Triebels, als adjunct, heeft hij toen wat hij ontworpen had mee opgebouwd en in werking gesteld tot hem de algemeene directie over de beide fabrieken werd toevertrouwd. Waarmee de traditie der eenhoofdige leiding werd bevestigd. Natuurlijk is die alleen maar doelmatig bestaanbaar bij een zoo veelzijdige industrie, verzekerde de heer Damme wanneer de grootst mogelijke zelfstandigheid wordt gelaten aan de vele hoofd ingenieurs en andere chefs van dienst. Zoo onderteeken ik zelden een brief. Ieder staat hierom voor zijn eigen verantwoordelijkheid, maar dan ook zóó, dat zij inzien zoodra het noodig is, dat ik er in gekend word. En op deze wijze is er inderdaad nooit een beslissing genomen, waarvan ik later denken moest: ik had 't anders gewild. Dit bewijst wel de goede samenwerking, de teamspirit, die bij ons bestaat. Inderdaad, een Werkspoor man is in de eerste plaats Werkspoorman. En de liefde voor het werk domineert hierbij. Wat noodig is. Want het machinevak is moeilijk, het verlangt knappe menschen, tegen een matige belooning. Maar, zoowel voor de arbeiders als op de hoogere rangen is de metaalarbeid een mooi vak, is 't boeiend om te werken aan machines. En hierdoor wordt aan geld verdienen dan ook niet in de eerste plaats gedacht, wat maar gelukkig is, want niemand wordt er r\jk in. Al is de directie natuurlijk verplicht tegenover de aandeelhouders steeds ook de commercieele belangen zoo scherp mogelijk te bevorderen. Een van de gevolgen hiervan , is geweest, dat tegenover verschillende inkrimpingen als noodweer tegen de crisis, de af deeling export in dien tijd juist op ruimer schaal goed georganiseerd is. De verkoop speciaal over zee is veel moeilijker, doordat de koopers en de vertegenwoordigers zoo ver weg zitten, en onze producten nu eenmaal niet als monsters op de hand getoond kunnen worden. Onze export moet dus worden voorbereid door knappe menschen, die de kunst van verkoopen ver staan en hierbij technisch kunnen oordeelen. In Indiëherwint onze eigen organisatie langzaam en moeilijk wel weer terrein, maar toch is het noodig nu hiernaast uitvoer naar andere .wereld streken systematisch op te bouwen. Wij hier kunnen de vraag dan alleen bevorderen door een goed product, dat niet duur is en snel geleverd kan worden. En hiervoor doelmatig reclame te maken. Omdat onze producten zoo verscheiden zijn, wij maken onder meer stoommachines, diesel' motoren, locomotieven, apparaten voor suiker fabrieken en andere chemische industrieën, scheepsturbines, stoomketels, polderbemalingen, rollend materieel, bruggen, die wijzelf ontwerpen, hierom kan ik natuurlijk niet op al deze technische gebieden gespecialiseerd zijn. Maar toch moet ik mij wel zoo op de hoogte houden, dat ik, als mij de dingen verteld worden, uit oprechte belangstelling voldoende inzicht krijg, om zoo noodig te kunnen decideeren welke richting wij zullen inslaan. De sociale kant is hierbij nooit verwaarloosd. Honderd jaar geleden al had Van Vlissingen de (Slot op pag. 23, 2e kolom onderaan) i