De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1937 25 december pagina 3

25 december 1937 – pagina 3

Dit is een ingescande tekst.

'( l l* l l N ? i"11 WEB VOLGEREN NEMEN, m l deze Kerstdagen, ieder van een l figuur afscheid, die goeddeels representatief is voor de plaats die deze naties innemen. Duitschland van Ludendorff; Amerika van Kellog. Per soonlijk hebben zij niets met elkaar te maken. Zij zijn de exponenten van een diametraal tegenovergestelde po litieke geesteshouding. Ludendorff van den totalen oorlog volk en staats huishouding onderworpen aan den oorlog en Kellog van de uitbanning van den oorlog als politiek werktuig. Naar Amerikaanschen trant was het Kellog-pact onverbindend. Het was een Declaration of Rights, maar het hield geen sancties in en vooral geen ver plichtingen die in Amerika als gevaar lijke verwikkelingen en ongewenschte inmenging in andermans zaken zouden kunnen worden uitgelegd. Het ziet er uit alsof het PANAYINCIDENT de plaats markeert, waar de doo: de publieke opinie gedragen Anietikéanscrn :>oiuiek den weg terug fnalvi-i. Wat RoosevJt, wat Huil en het Mate Departmeu* te Washington reeds lang inzagen, wordt nu gemeen goed. Men begrijpt dat het handhaven der Amerikaansche belangen onafscheidenlijk is van het besluit wél een aandeel te aanvaarden in de inter nationale rechtshandhaving. Roosevelt stuurt op dit oogenblik nog niet op interventie aan. Maar hij wacht wel op het moment dat de publieke opinie klaar wakker zal zijn geworden. Tot dit ontwaken draagt het optreden der Japanners tegen de Amerikanen en tegen de Amerikaansche vlag (evenals het nieuwe incident te Woehoe) het noodige bij. Het is nergens voldoende toegelicht, waarom Roosevelt zich juist tot den Keizer van Japan heeft gewend. Hij heeft dit zeker niet in de eerste plaats gedaan, om het ,,den Japanners moeilijk te maken", die in den Mikado een goddelijk wezen zien, wien men geen rekenschap mag vragen. Roosevelt heeft iets anders bedoeld. Voor den Amerikaan beteekent de Stars and Stripes wat voor een onderdaan van een monarchie het staatshoofd beteekent. De president der V.S. heeft daarmee duidelijk willen vastleggen dat de Amerikaansche vlag, de schepen, die haar voeren en de vluchtelingen dien er bescherming onder zoeken, onaantastbaar is. Hij raakt daarmee een gevoelige snaar in het Amerikaansche hart. Er ontwikkelt zich, met betrekking tot de zaken van het Verre Oosten, een nauwe Engelsch-Amerikaansche sa menwerking.. OVER DEN TOESTAND IN EUROPA valt in deze stille Kerstdagen weinig te zeggen. Stichtelijk is hij niet maar althans niet direct onrust barend. In Spanje ontvouwt de zijde van de Republiek nieuwe energie. De regeering heroverde Teruel. Het wordt duidelijk dat vooral materieel Italiëweinig ressources meer heeft. te Rome is men nukkig. Van Zeeland, die daar op zijn internationale econo mische investigatie is aangekomen, wordt er vrijwel genegeerd. Van internationale economische investigatie's gesproken wij betreuren het heengaan van een groot man, van Vissering. Iemand, die niet alleen als bankier en als president van de Nederlandsche bank zijn sporen verdiend heeft, maar ook als steeds bereidwillig internationaal adviseur. In China, in Zuid Afrika, op de conferentie van Brussel en die van Genua. Hij behoorde tot degenen, die geschiedenis hebben helpen maken. Het was een groote deceptie voor hem, dat in 1931 het wereld-gebouw van den gouden stan daard instortte. Dit beteekende voor hem het einde van zijn werkzaam* heid. DE WIJZIGING VAN DE DIBNSTplichtwet, welke het contingent tot 32000 man en den diensttijd tot elf maanden heeft verhoogd, is volledig aanvaard. Slechts een kleine beperking tot 27500 man ingaande in 1943 is den minister als concessie ontwrongen. Maar wat kunnen wij thans reeds zeggen van 1943? ! Deze aanvaarding is overigens minder vlot gegaan dan de gewone begrooting, waartegen zich alleen communisten, C.D.U. en luttele soc a .1-democraten hebben verzet. Om dat op het punt van den diensttijd, die onnoodig lang wordt geacht voor onze bevolking, geen enkele concessie is gedaan, nebben zich t.a.z. van het dienstplicht-ontwerp bij deze tegen stemmers ook de overige sociaal- en de vrijzinnig-democraten gevoegd. Deze drie maanden langere diensttijd (en daarnaast de laatste 4500 man) stellen bovendien groote eischen aan kazer neering, kader en andere geldverslin dende kosten, zoodat ook uit een oogpunt van algemeen begrootingsbeleid, dit derde deel van de Kamer bezwaren had. Inderdaad zal deze belasting van het budget ook wel voor vele jaren tal van andere voorzienin gen, die ook de volks- en zelfs de weerkracht raken, wel ullisoir maken. Hiertegen kan de betrekkelijk gunstige ontwikkeling van de rijksmiddelen, die blijkt aan te houden, zelfs lang niet op. DE ONDERWIJS-BEGROOTING, WELker aanneming minister Slote maker heel wat meer zorgen gebaard zal hebben dan zijn collega Van Dijk de zijne, kan dan ook als eerste slacht offer van de Defensie-moloch be schouwd worden. De Katholieke Onderwijsspecialist Suring heeft daarover en in het bijzonder .over de veel te groote klassen zeer hoog van den toren geblazen, maar toen vooral mr. Oud (die zelf ook medeschuldig staat aan de huidige overbevolking der klassen) duidelijk aangetoond had, dat hier het geheele kabinet verantwoordelijk stond, heeft de R.K. fractie maar weer braaf voor een jaar, met een paar minieme concessies, zich haar verzet laten afkoopen. De leerlingenschaal bij het lager onderwijs was echter lang niet het eenige punt waarbij de Kamer haar ontevredenheid over dezen eenigen aan hetzelfde departement gebleven mi nister uit het vorige kabinet toonde. Ook die bij het middelbaar onderwijs, en de verkorting van het nijverheids onderwijs tot zuiver technische stoom cursus", het Juliana-huis in de Cit Universitaire, de salarieering van kweekelingen waren voorwerpen van alles behalve malsche oppositie. Bepaald een echec leed de minister in zijn spellingsbeleid; met overgroote meer derheid sprak de Kamer uit dat de beslissing niet langer door wér een nieuwe commissie" ontweken mocht worden (en zelfs 's ministers eigen partijgenoot Tilanus heeft hem ironisch geprezen voor zijn kunst in het ont wijken van beslissingen) en met ook nog 57 tegenover 38 stemmen wenschte de Kamer dat minister en regeering zich nu ook maar metterdaad schikt in het ,,fait accompli" der spellingMar chant. OOK MINISTER VAN BUUREN HEEFT zijn eerste parlementaire stortbui moeten doorstaan, omdat hij zich weinig soepel getoond had in de inge wikkelde materie van den Zuiderzeesteun, waarin hij nog onmogelijk geheel thuis kan zijn. Zooiets neemt de Kamer gauw kwalijk. Toen bij zijn antwoord bleek, dat de minister het niet zoo kwaad had bedoeld, was de booze luim spoedig overgedreven en kan hij rustig voortgaan de vruchten te plukken, van de coördinatie-plannen, die zijn voorganger Van Lidth de Jeude, inzake vervoer te water, per rail en langs den weg heeft voorbereid. MINISTER STEENBERGHE heeft het ook niet onverdeeld gemakkelijk gehad; men vertrouwt noch zijn al te actieve handelspolitiek, noch zijn ordeningsplannen geheel; deels vreest men gebrek aan groote lijn, deels te een zijdige belangen-behartiging ten nadeele van den consument. TWEE GEZAGHEBBENDE VEREENIgingen hebben zich voor een week uitgesproken over de belangrijke vraag stukken van democratie en volken bond. In die ,,voor de wijsbegeerte des Rechts" is voortreffelijk gedebatteerd over de democratie op de basis van een principieel Roomsch Katholieke ver dediging en die ,,voor Volkenbond en Vrede" behandelde een aantal zeer cardinale vragen in haar jaarvergade ring te Wageningen. De verhouding t.a.z. van de Internationale Vredescampagne van Lord Cecil, waaraan de Nederlandsche Vereenigiug als eenige der geheele Unie, haar medewerking onthoudt, wordt in breede kringen als onbevredigend gevoeld en het bestuur heeft beloofd deze zaak thans op korten termijn te beslissen. De scherpe tegenstellingen, die t.a.z. van een ev. internationale politiemacht heerschen, werden overbrugd door een verzoek tot uitwerking van concrete richt lijnen; en mr. Joekes hield, in over eenstemming met een motie-Den Haag, een warm pleidooi voor handhaving der Volkenbondsbeginselen, zonder te groote concessie aan de Universa liteit. Van den nieuwen voorzitter, oud commissaris Fockema Andreae, zal heel wat kracht en beleid vereischt worden om dit scheepje goed te sturen, te meer nu de tegenwoordige leiding van Buitenlandsche zaken zich blijkbaar minder gebonden voelt aan de Volkenbondsbeginselen. Hierover wordt echter hieronder nader gesproken EEN KERST-CALEMBOUR T*\00/? de Haagsche Post is de vorige week, in een IJ brief van Diplomaticus, aan het licht gekomen dat "*-* minister Patijn het initiatief genomen had om met de regeeringen der andere kleine mogendheden (dez.g.Oslostaten) overleg te plegen nopens het erkennen van den Italiaanschen koning als keizer van Ethiopië. De invite hiertoe zou uit Rome gekomen zijn. Intusschen zou men in Scandinavië, speciaal in Zweden, niets voor deze front verandering hebben gevoeld. Een officieel regeeringsbericht bevestigde dit in hoofdzaak. Tegengesproken werden zoowel het Italiaansche initiatief als de Zweedsche weigering. Nu zijn initiatief en initiatief twee wij willen gaarne aannemen, dat minister Patijn de volle verantwoordelijkheid voor dit initiatief draagt, al wist hij Waarschijnlijk wel, dat een welslagen Pome aangenaam zou zijn, te meer omdat dan meteen de voor ons eenigszins lastige gezanten-kwestie (de onlangs benoemde Dr. Hubrecht moet op zijn agrément wachten) van de baan zou zijn. Ook blijkt het, dat de tegenspraak die er ligt in de of f ideële mededeel ing, dat er met de Scandinavische staten nog over legd wordt, en de private mededeel ing van Diplomaticus dat de heeren in het Noorden er niets voor voelen, minder boud is, dan zij wel schijnt. De redactie van het regeeringsbericht laat op zijn zachtst gezegd veel te wenschen over. Wat echter bovenal te betreuren is, is alleen al het feit, dat minister Patijn tot dit initiatief meende te moeten over gaan, geheel afgezien van aanmoedigingen of ontmoedi gingen van buiten af. Het feit dat dit initiatief genomen is, beteekent dat er een richting is ingeslagen, een partij gekozen. Daartoe bestond gén noodzaak. De reden dat wij te Rome slechts door een legatie-secretaris vertegenwoordigd worden, is daartoe geheel onvoldoende. Andere landen verkeeren in dezelfde positie. Overigens zal het spoedig genoeg blijken dat Italiëde buitenwereld mér noodig heeft, dan de buiten wereld Italië. HET volkenrecht is een zwak recht. Men moet echter niet het kind met het badwater weggooien. Wanneer de Volkenbond of liever dat begin, dat er bestaat, van PAG. 4 DE GROENE No. 3160 internationaal recht mazen vertoont en zeer groote on volkomenheden, dan dient men die te accepteeren. Maar het getuigt van een verkeerd begrip omtrent de visie op de realiteit", wanneer men van datgene wat men wel heeft, óók nog af stand doet. Het niet-erkenning s principe is, op formeelrechtelijk gebied^ het eenige sanctiemiddel dat ons rest. Het is, in vele gevallen, volstrekt niet zoo on-effectief als men aan neemt. Althans op den duur niet. Toegepast op Oost-Aziè', heet het het Stimson-principe. En het blijkt door de niet' erkenning van Peking -?dat deze leer eerder uitgebreid wordt, dan vaarwel gezegd. \Y7 AT ons vooral trof in de verklaring van het regeeYY ringspersbureau, was, dat daar niet in vermeld werd dat het uittreden van Italiëuit den Volkenbond den minister van buitet.landsche zaken er toe had gebracht om de gedachtenwisseling met andere mogendheden voorloopig weer af te breken. De erkennig der Italiaansche souvereiniteit over Abessyniëkan niet anders worden behandeld dan in het kader van den Bond. Daartoe is nu door Italië, door zijn bedanken als lid, den pas afgesneden. Zooals deze vreemdsoortige kerstsurprise nu wordt gepresenteerd, blijkt zij niet anders dan een knechtendienst van het slag dat wij in sommige Oost-Europeesche landen reeds zoo vaak in de internationale politiek konden waar nemen. Ons en den Oslo-staten is zulk een houding onwaardig. Moeten wij ons zelf suggereeren, dat wij opons-eentje geen recht hebben onze meening te zeggent maar dat wij samen met de Oslo-staten Groote Mogendheid kunnen speten? Wij behoeven zeker niet tot revisie van onze houding over te gaan, zoolang de groote democratieën de zaak nóg niet als irrepatabel hebben bestempeld. Dan zou ons, noodgedwongen, niet anders resten dan on recht als recht te erkennen. Het initiatief van minister Patijn stelt ons teleur. Ook in binnenlandsch opzicht. Want hiermee heeft hij blijk gegeven volstrekt niet de figuur te zijn die dit ministerie kan beschutten voor het odium een bij uitstek reactionair kabinet te zijn. M. K. etti tl. coattane Een reportage voor De (iroene over de Londciiseke Zondagsmarkt ZONDAGMORGEN negen uur. Een straat in de Eastend van Londen. Middlesexstreet alias Petticoatlane, de beroemde, beruchte, waar sinds onheuglijke tijden 's Zondagochtends markt gehouden wordt. We zijn midden in de Jodenbuurt tusschen White Chapel en Aldgate. Het is al om zes uur begonnen, 't wordt langzamerhand gezellig. Een lange smalle straat met hooge, vuile huizen, met een bocht en allemaal zijstraatjes, die ook allemaal vol zijn met twee rijen kraampjes en een middenpad. Oude kleeren, vél oude kleeren. Nieuwe kleeren van groote allure en omgekeerd evenredige coupe. Zilvervossen bij dozijnen, die geen enkelen Reinaard in hun familie hebben, maar twee weken geleden nog het dak on veilig maakten en daarna ijverig be werkt zijn met witte haartjes bij bosjes van vijf op regelmatige afstanden. Real silverfox, dear? The real article?" Deir" ben je en blijf je hier van alle verkoopers en verkoopsters, of je koopt of niet. Een der privileges van weerskanten. We griezelen behagelijk bij het herinneren van de waarschuwing: Als je aan den eenen kant met je horloge aankomt, kan je het aan den anderen kant weer terugkoopen." Er loopen overigens types rond, die je wel tot erger dan pickpocketen in staat acht. Al zijn het misschien de kwaaiste niet, die je er zóó meent uit te kun nen pikken.... Porcelein en wat voor porcelein ! 10 shilling. Pang ! een slag op de tafel, alle schoorsteenvisschersvrouwtjes en herdersjongetjes rinkelen, bonte thee serviezen dreigen te bezwijken. 9 shilling, Pang! niemand niet, pang! 8, pang! 7, pang! 6, 5, 4, 3, 26? Nie mand niet? Til make it half a crown.. . Overal Joodsche namen, Cohen, Stern, Goldstein, iets saamhorigs, ghettoachtigs hangt er in de sfeer. Het is vol en 't wordt drukker. Een oud mannetje op een hoek ver koopt krakelinge,n met kummelzaad, aan een touwtje geregen als in OostEuropa. Kleine, middeleeuwsche types, Bruegeliaansch. Je hoort Jiddisch en Cock- , ney praten. Men smult van den purperpaar se n geneeskracht igen Sarsaparillawijn, die in een glanzende groote bokaal op een tafeltje staat. Een hoestspecialist" hakt on ver droten vierkante meters lappen drop aan stukjes. Het lijkt op asphalt. Raadselachtige luchtjes van gekookte bief, zure bommen met kummelbrood, knoflook en de alluring" Oostersche parfums, die AH Khan met ringbaard u persoonlijk van achter zijn kraampje vol sterren en. verlokkende op schriften verkoopt. EEN kwakzalver heeft veel publiek, zijn realisme gaat ver; op de toonbank voor hem zitten drie mannen, aan een uitgestrekt bloot been een voet, vol euvelen beplakt. No. n is oud, klein, heel arm, met roodbeloopen oogjes, een pakje aan, dat glimt als leer, een oude pet op halfzeven, en een half neergeslagen Llik, die even de philosophie en den humor verraadt, die bij deze betrekking passen. No. twee, zijn tegenvoeter, is jonger, anker op zijn hand getatoueerd, een wat zou het" gezicht; zijn voet specialiseert in eksteroogen. No. drie, heel oud, alpientje op, met 'n baardje, wordt met Gaston aangesproken. De lik doornkoning oreert aan een stuk, het publiek kijkt eerst ontzet naar de zielige voeten, ontdekt het bedrog, lacht, giechelt. Men wordt terecht gewezen, dit is geen plaats om te lachen. These people Petticoatlane, de Londensche Zondagsmarkt waar vooral voor de Kerstdagen een overweldigende drukte heerscht Ruwe Huid Ruwe Handen Ruwe Lippen PUROL Dnos 30 cent. Bij Apoth. en Drogist : t», v suffer terrible agony". These people" kunnen zich nauwelijks goed houden. De zeeman geeft Gaston een voorzichtigen stomp in de zij. Tegenvoeter knipoogt. Likdoornkoning verwijdert tenslotte met z'n tooverstift de euvelen zonder moeite en ver klaart, dat het toch de echte, authentieke, oor spronkelijke stukken" waren. We voelen ons niet bij machte het tegendeel te bewijzen. Een Abessyniër, in lappendeken gehuld, schermt met bijbelteksten alvorens over te gaan tot zijn onfeilbaar haargroeimiddel. Een neger werpt zich op bloedarmoede. Professor Zandora, inclusief lang, zwart, vet haar, is numeroloog. Binnen drie seconden de gelukkige nummers voor uw geheele leven. Zijn handel is levendig. Britsen-Indiërs met en zonder ringbaard en tul band zwaaien met monsterachtige junglevoorstel lingen, kunstzijden Bengaalsche tijgers en palmen van geschilderd fluweel. Een echte Cockney met witte das om verkoopt een soort klein houten mangeltje, waarin zooge naamd valsche lo-shilling biljetten gemaakt kunnen worden. Geef ze aan Bookmakers l" Dat mopje slaat in l Een eigenwijs jongetje twijfelt aan de chtheid van een echt bankbiljet als hij z'n vingers rood weet te maken van de drukinkt. Look here, laddie, dat is geen bewijs, weeg het op je hand, it should weigh half-a-pound!" Een kijker wordt voor den mal gehouden, er wordt een lo-shilling biljet van hem geleend. Het gaat in de mangel en een wit papiertje kruipt er uit, Ha, PAG. 5 DE GROENE Nb. 3160 l ha je wou me zeker nemen", zegt de koopman. Kijker kijkt steeds on geruster en minder op z'n gemak. Kijk z'n gezicht opklaren als z'n echte bankbiljet tevoorschijn komt! Dit alleen is de Undergroundticket al waard. Het is een vouwtruc. EEN schichtig jongmensch met aangemeten Mayfairaccent gooit telkens op 'n druk punt z'n koffertje met miniatuur onbreekbare bruine gramofoonplaatjes leeg op de straat. 3 voor n penny. En werkelijk 3 verschillende, i Zweedsch liedje, i Italiaansche opera en i inleiding tot 'n Franschen cursus. Hoe bestaat 't! Er staat een reclame van 'n Italiaan sche autofabriek op. In 'n zijstraatje schuilen hél oude Joodsche koopvrouwtjè's onder de huif van haar kraampjes. Eén zou je zóó willen schilderen. Olijfhuid, zwart jak, zwarte rok, zwart wollen muts, een mouw, half opgestroopt, waar rood baai uit komt, om haar hoofd hangt knoflook eri roode kool. Groenten, vruchten, brood, gebak, vies en aantrekkelijk; 'n nieuwe porceleinkoning mét gele matrozenbaret, verkoopt Mae West, made in England, voor slechts 1/6. Hij praat en sputtert. Z'n vrouw steunt hem en hangt aan z'n lippen, 'n Zoon van 20 op den achtergrond. Schreeuwt wat na. Je kunt zien, dat hij snakt naar zijn zelfstandige kans. Vader schreeuwt door, ziet een kennis met een nieuw pakje aan. Terug van ,,Hopping", hè." Ja, hij ziet er naar uit of hij een extra centje 'verdiend heeft. Het hopplukken in Kent is nu zoowat over en de Zigeuners en Lon densche families komen terug. Muziekinstrumenten. Gratis probeeren van clarinetten. Z'n mouw is er al vol van. . Een bonesetter, die niets interes sants uithaalt, 'n voorspelster met 'n ijverig vogeltje, dat het" briefje uit zal pikken. Een Zoeloevrouw, die Joodsche gelukshangertjes verkoopt. Tusschen een krachtpatser met spieren als kabels en een anderen likdoornkoning, die een aapje als attractie houdt, heeft een onfortuinlijke oudekleeren koopman zijn kraam. Zijn wapperende colbertjes zijn te gewoon. Well, well, well, here I am." Nie mand interesseert zich voor zijn aan wezigheid. Well, well, well, here I am," dan gaat hij de voorbijgangers maar gelukkig Nieuwjaar wenschen, Joodsch nieuwjaar. ' De man met het aapje haalt 'n stukvertoonde Sketch te voorschijn, waarin hij z'n portret laat zien mét hooge hoed op, naast den Aga Khan, die zijn Derbywinnaar voor een eererondje aan den teugel leidt. Het iportret lijkt waarachtig. Men vergaapt zich en voelt een raadsel achter dezen man. Het raadsel wordt niet opgelost en tegen dat de apeklierenlikdoornzalf, die je leven met i o jaar zal verlengen op de proppen komt heeft de man met de spieren de aandacht. Vaderlijke bobbies" houden een oogje in het zeil bij een politiek debat. Yes, my friend", but look here, my dear comrade". De zon schijnt en men is gemoedelijk. Men gebruikt luidsprekers en het lawaai heeft overal aandachtige hoofden uit de ramen gedaverd. Pakhuizen. Stille straatjes, 'n Markt, die z'n hoogtepunt krijgt om twaalf uur. Kindertjes, die onder de toonbanken doorglippen. Als de overheid zijn zin krijgt is 't gauw met Petticoatlane-Market afgeloopen. POELIE SLUYS De nieuwste Fransche schemerlampjes Enorme keu» in eiken prijs.... Zij brengen sfeer In Uwe woning, . Herinneringen aan Parijs l J\ G I> 17 It d Ceintuurbaan 308 £\ O l LL. Il 35 Telel. 2IOOO 91740 Er is maar n jaspers op de Ceintuurbaan.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl