De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1937 25 december pagina 8

25 december 1937 – pagina 8

Dit is een ingescande tekst.

KC ,.!-. Donkere en lichte dagen L E donkere dagen voor Kerstmis... Je vraagt je af, of ze wel ooit zoo don ker geweest zijn. En al is het, dat de menschen liever ee,n opge wekt gezicht zien, dan een Kist, die loopt te tobben, toch raak je, of je wilt of niet, aan het peinzen. Want daar heb je den kortsten dag. En wilt u wel gelooven, dat die kortste dag nog veel te lang was, als je nagaat, wat er allemaal voor afschuwelijks in gebeurt ? Eiken keer als je langs een pinda-Mnees komt, denk ik aan zijn landCen «laar in het Oosten en dan hem een stuiver al heb ik het meek niet te missen, maar wat helpt w.: Het zit hem ergens anders. Dat is met geen stuiver en geen meelij gedaan. En je denkt: wie is het die die ellende maakt? Wie is verantwoordelijk? En daarom is het zoo gelukkig, dat iedereen in deze dagen getroost wordt door i1 P rv-Juxkige afwachting van de p-oc e arr;nis in de Koninklijke Fi,*i'.- ?'??' i.- "; weet niet half, hoe ?Je .- ? da.-.rmee meeleven. En . '? V.' vel merkwaardig, ai ,: i LC _,ebeurd is, dat K- ITuis zoo lang .' :s het dan om v/ai ?!.IL c. dat et in ander d'nec die deg-idstad zii aes op zoo trare, half andere «mstandigblootstri toch sfaat het vrouvm verlaten met k de rr, en betimmeringïr-. een .'nk wel eens, of 20 ? . ro».ger net dezemoeite hebben gehc.d, Jacob wegenpen te ontdekken als wij nu W ^ .\.\j*cUty ^ft^jJBJMp^ ?3 JEBBiOBll % o ,.-..G Tp-BUSSEM ?ICI.KFOOH 4145 ntssin hebben, om den bouwmeester voor het nieuwe raadhuis te vinden. En als je dat nagaat, wat zijn er dan eigenlijk een hoop architecten; als er zooveel bekroond zijn, en nog zoo heel veel meer niet. Ik heb nog nooit zooveel lange gezichten bij elkaar gezien, als toen de heeren architecten hun geluk kiger collega's geluk gewenscht hebben. Je vraagt je af, of dat nu allemaal zoo van harte is gegaan. Maar misschien komt er voor die anderen ook wel weer eens wat, al waren het maar de nieuwe kazernes voor Amsterdam's garnizoen, dat de stad weer eens een flinker tintje moet geven, al zit het bij onze hoofd stad niet in het uiterlijke maar meer in het innerlijke, wat ze waard is. En dat is heel wat. Er moest alleen wat meer vertier zijn. En daarvoor is het nieuwe gar nizoen misschien nog goed. Daarom vind ik het ook jammer, dat de bur gemeester de gok-automaten ver boden heeft. Want dat was nog eens iets. In de zaak, waar ik mijn sigaren koop, staat er zoo een. Dan zeg ik: een manilla van zes en een penning en dan speel ik. En meestal ben je de penning kwijt en je koopt er bij, tot je een gulden en meer verspeeld hebt, uit koppigheid om toch maar te winnen en het verlorene terug te krijgen. Een enkele maal krijg je er wat uit, wat je toch weer kwijt raakt ook. Maar het was altijd een afleiding, of je won of verloor, al was het maar, dat je er een heelen dag spijt van had, want zoo gemakkelijk verdien je het geld niet, tegenwoordig. Er moest weer meer vertier komen, zei ik tegen de heeren van het I.C.A., die Woensdag bij ons in de zaak waren, en die ik hartelijk gelukwenschte met hun vijfjarige bestaan. Ik zei: ,,Wel hartelijk gefeliciteerd heeren, en dat het komende vijfjarenplan een beetje meer succes heeft dan het vorige". Maar ze stelden het grapje niet op prijs en Kist had het nakijken. CHARIVARIA Merkwaardige berichten ,,Dc bomgooier, van w ion reeds bekend is dat hij \vcrd doodgescho ten, schijnt nog eenigen tijd te heb ben geleefd, voordat hij stierf." (K.) ,,Ook Lucienne Hoyer vinden we gebogen, zij het over een koffer, waar xe in groeit." (De Ind. Verlofganger) Paindeluxe-brood ,,De mogelijkheid bestaat, dat de wederterugkeer van die rattensoort zou kunnen worden bewerkstelligd." (H.) ,,hr vindt althans geen export van kapitaal naar elders plaats." (R.) Naarvorenbrengsels De burgemeester bracht zijn arl>eid in den gemeenteraad naar voren.'' (R.) Deze mogelijkheid is reeds naar voren gebracht." (Maalsch. Bel.) Zij brengt het onvergankelijk element in zijn vollen rijkdom naar voren." (G.) De film zal de schoonheid van het land naar voren brengen." (H.D.) Hetzelfde argument dat wij thans naar voren brengen, zou men mis schien een jaar geleden ook naar voren hebben kunnen brengen." (T.) Het juiste woord op de juiste plaats , .Caldenhove vertolkt een goede partij." (Cetem) ,.Hij deelde den employémede dat deze voortaan tot chef was benoemd." (Alg. Ind, Dl>l.) Het een hangt onherroepelijk van het andere af. Als er iets valt, dan sleept het een het ander onherroe pelijk mee". (T.) Het was De 1)0 >fl*te tijb." (H.) De oi'iWVC van het Katholicisme in onzen tijd is de ODQdoe van elk katholiek persoonlijk." (X.H.C.) De politie heeft hem voorloopig maar ingesloten." (R.) ,,I)an treft ons eevstcn?, enz." op. ?? «ncfst sloot hij zich in zijn kamer Taaiverrijking ,,De monarchie ging natuurnood zakelijk te gronde." (Ziv. Front) ,,Hij heeft die bronnen inhoudelijk goed gebruikt." (R.) ,,De sfeer van downheid kwam tot uiting." (H.) De streep eronder ,,Het masker heeft deze fijne uit werking door zijn opvatting nog eens onderstreept," (H.) ,,De rijkskanselier onderstreepte de sympathie tusschen beide volken." (R.) ,,De rede werd door hartelijk applaus onderstreept." (T.) Onze practici Dientengevolge is een vertrek naar Tsjechoslowakijc practisch onmogelijk geworden." (R.) ,,Op vrije inschrijvingen practisch geen toewijzingen." (T.) ,,De overige passagiers bleven practisch ongedeerd." (H. D.) Jan Teulings bewerkte het boek van Capck in zeker opzicht op een Hollandschc manier voor Nederland." (.V. U'insch. C.) En deze zin is in zeker opzicht op een Hollandsche manier voor Winschoten geschreven. Nauwelijks Hollandsen Zij hebben nauwelijks iets te presteeren. Hij kende er nauwelijks iemand. Men ondervindt er nauwe lijks eenige stoornis van." (H.) Dat kan er nauwelijks bevorder lijk aan zijn. Het komt er nauwelijks mee overeen. Hij zal het nauwelijks erg belangrijk gevonden hebben. ' ' (H.) Correspondentie //. /t- l". Iets clat mij altijd treft is het woord veel-om'streden, dat ik (Ik ook Char.) nonsens vind. In het Bat. \bl. lees ik: De vraag is of de N.S.B, het veel-omstreden stand punt der raszuiverheid inneemt." Kan het dwazer l Antw. Nauwelijks. f Slot van pag. 13) onz« scheepskisten w'aren in een hoek bn el ka g r geschoven, in de kooien lagen WPi«^een wacht hadden, al luid te ...arken, het rook akelig daar binnen, uitwasemingen van vuil nat goed, vermengfc met etenslucht en tabakswalm. EN terwijl de tranen me over de ' wangen liepen, raapte ik den thee pot op, schraapte een bord schoon en spot'lde me naar den kok, om eindelijk iets van het heerlijke kerst-eten te «rTJi'ï.ï". ,,Eten! Wat verbeeld je je, een vol uur na schafttijd, midden in den nacht, maak dat je wegkomt J" En harder stroomden de tranen. ,,Het is niet mijn schuld, kok, ik moest het bramzeil vastmaken, het is Kerstmis, kok, jeef me wat eten, ik heb zoo'n hongt" snikte ik, maar de kok joeg me w*?. Eet beschuiten, die zijn er genoej. En der tranen at ik beschuiten en dronk1 water dat was mijn kerstt, de anderen hadden de rest opjcen. Maar toen kwam moeders cers me in de gedachte mijn 5epskist ze stond op de tafel r l > * 'oen kon ik niet meer. ,,Moeder, bder," snikte ik, ik verlang zoo". Ik v zoo teleurgesteld, voelde me zoo n Maar uit een van de kooien nk een slaapdronken: ,,Wat bezielt jongen,, houd op met je gejank, bent niet bij je moeder, wasch i boel af en ga naar kooi!" , ?til waschte ik de vuile borden af, n kroop ik in mijn kooi, nog steeds lend, maar als een echo van het "t n thuis zoemde er door mijn ta' ,,Vroolijke Kerstmis, heerlijke lis "-1?" EjNAR NlKKELSEN Gef/Jus/reerc/p prijs courant wordt op aanvraag omgaand franco toegezonden. Indische uitrustingen . . . dei;; Bijenkorf AMSTERDAM PAG. H DE GRC i vernaai van ue vsroene Kerstmis in Peru VEXTURA GAKCIA CALDERÓX OP deze plek werd hij geboren m'n jongen," fluisterde de oude vrouw, kauwend op een uitgedoofde sigaar. Ik moest haar beloven dit geheim eeuwig -te zullen be waren, maar waarom voor de hele wereld deze sublieme waarheid verzwegen, die door alle geschiedschrijvers wordt vervalst. Geen mens mocht het weten omdat het hier zo'n arm land is," legde de oude me uit. Ze wees me met een als boombast gekloofde hand, naar welke verten het kind was meegenomen, opdaf niemand zou bemerken dat het in het peruaanse land ter wereld kwam. Maar eens moet de dag komen dat dit alles wordt verhaald. Haar overgroot moeder, die in Gods vrede ruste, zag en betastte de kleine verkleumde voetjes; en een sierlijke lama was de eerste die neerknielde zoals de lama's dat weten te doen, met langzame bevalligheid. Daarna kwamen de autoriteiten. N Het verhaal begon verward te worden; ik vroeg nadere bizonderheden en kwam toen alles nauwkeurig te weten, de vlucht: de nach telijke aankomst, de plotselinge geboorte, de ongerechtigheid, kortom dat wat de schandelijkste misdaad uit de historie is. Ik zal het je vertellen," zei de oude aan de sigaar sabbelend alsof het een zuigfles was. Vergeef me jongen, maar het was de schuM van jullie blanken." DEZE nieuwe schuld van mijn ras was geen verrassing voor me. Wij blanken zijn in de ogen der kleurlingen verantwoordelijk voor drie eeuwen van ongerechtigheid in Peru. Lang geleden kwamen wij uit Spanje en onderdrukten de indianen waar we konden. Ver volgens brachten wij in grote schepen de ebbenhouten lading" met geketende voeten uit Senegal en omgeving, en allerwege stierven de zwarten onder de zweepslagen der opzichters. Ook déze wreedheid moest dus de schuld der blanken zijn, want het arme indiaanse meisje, zo verzekerde mij de oude, was verplicht ver weg te vluchten naar de Boliviaanse grens, gezeten op een muil ezel, met naast zich haar man die timmerman was. Als je eens wist jongen, wat prachtig timmerwerk m'n neef Feliciano daar kocht.... !" Het relaas van de negerin Simona begon zo verward te worden, dat het beter is het met haar eigen woorden weer te geven: Het departement werd toen bestuurd door een slechte jood zoals er nog veel zijn tegenwoordig, jongen; een van die mensen die de zonen van het land laten werken voor coca en brandewijn alleen. Wanneer ze weigeren moeten ze in het leger dienen. De lichting" noemen ze dat. Ook de Indianen die het hart van Christus doorboorden werden ingelijfd; maar dat gebeurde veel later en Hij was nog niet hier ge boren. De prefect had bevolen dat geen indiaan zijn departement mocht verlaten, en in het naburig land was een andere ketter er toe overgegaan de indianen te verbieden kinderen ter wereld te brengen, omdat de mais zo schaars was in die streken. Toen vluchtten ze op een muilezel; de Maagd, een indiaans meisje, en Sint Josef die'mulat was. En op deze zelfde plaats, baasje, brachten ze de heilige nacht door. De mensen die het niet weten behoeven maar naar de kleding van de Maagd te kijken; de wijde mantel met de gouden gesp, zoals die in de bergen wordt gedragen, en de sandalen die ojotas genoemd worden aan de bestofte voetjes, bebloed door het gaan over de stenige paden van de Andes. Achter de muilezel kwam Sint Josef naar de herberg gelopen, en hij vroeg den herbergier hun toe te staan in de stal te overnachten. En heel de nacht speelden en zongen de engelen om de smarten te verlichten van onze Lieve Vrouw, die niemand wilde roepen. Toen de zon opging weende zij van vreugde want in het stro glimlachte haar schat, haar hartje, haar duif je. Lieve hemel, wat een mooi kindje was het, en de maagd wilde het zoals alle Indi aanse vrouwen, al in doeken gewikkeld op de rug gaan dragen. Maar wat er toen gebeurde zal niemand willen geloven, jonger. Ik zweer je bij het heilig kruis dat de lama neerknielde en de sneeuw van de bergtoppen omlaag kwam, alsof het ijs van de wereld van zoveel warmte was gaan smelten. Zelfs de profeet begreep wat gebeurd was en kwam toegesneld. Iedereen zal je kunnen vertellen hoe hij op dit uur der uren gekomen is in gezelschap van een indiaanse cacique en een ouden neger, die slaaf was bij denzelfden meester als mijn over grootmoeder. En dat zijn de wijze koningen, zoals ze genoemd worden. De blanke, de indiaan en de neger liepen tussen de geknielde lama's door die van de mijnen waren gekomen met goudstaven op de rug. Zelfs de adelaars die op de hoge toppen woonden lieten de schaapjes met rust. Toen kwamen de drie mannen bij de stal aan, zoals ik zei, en nooit weer is het gezien dat een blanke prefect neerknielt naast de wieg van een inlands kind. Nooit en te nimmer zijn de indianen zo vrolijk geweest als toen, dansten voor de stal en kauwden jora om de drank te bereiden die het heilig kind zou moeten drinken. De jongelieden uit de omtrek kwamen rood wollen dekens brengen en kleine gekleurde ponchos en bellen waarmee de lama's worden ver sierd op feestdagen. Allen zwegen verschrikt bij de komst van de prefect, de indiaanse cacique en den ouden neger, en toen de blanke het kind een staaf zuiver goud gaf glimlachte het verachtelijk. Maar toen de anderen naar voren kwamen en zich beklaagden dat ze niets voor hun heer en meester hadden dan strengen kralen, gekleurde kalebassen en goudgele maïskolven, opende Zijne Majesteit, zoals ik zei, de armpjes en sprak.... Slechte mensen zullen zeggen dat hij nog niet spreken kón, maar het kind Gods kan alles en de oude neger hoorde duidelijk deze woorden: De kleur van je huid verlaagt je niet, broeder". Toen klonk een kreet van vreugde tot de Andes en allen begrepen dat er nu voortaan geen heren en slaven, geen mijn en dijn zou zijn, maar dat allen kinderen waren van denzelfden goddelijke Meester, zoals de priesters dat in hun preken beloofd hadden. Uit de staf van Sint Josef groeiden bloemen, maar de voerlieden die binnenkwamen vertelden dat de blanken rumoerden in het huis van den priester met de zweep in de hand. Zonder dat iemand wist hoe of op welke wijze, in minder tijd dan een weesgegroet wordt gebeden, werd het kind weggebracht. Aan beide zijden torste het ezeltje dat hem droeg een korf, en als tegenwicht voor het kindje werden chirimoyds in de andere korf gedaan. De maagd en haar heilige gemaal kwamen achteraan gestrompeld. EN sinds die tijd, m'n jongen, wordt ieder die over deze gebeurte nis spreekt, in de gevangenis tot zwijgen gebracht. Maar wij allen weten dat Zijne Majesteit later gestorven is en verrezen en dat Hij eens op een dag hier terug zal komen om de slechte mensen te laten zien dat zij een kleurling is, zoals de kinderen van het volk. En dan zal hij de blanken laten doodschieten en zullen de negers de baas zijn. Niemand zal te veel of te weinig hebben, er zullen geen prefecten, geen soldaten meer zijn, en de arme zal niet behoeven te werken om de rijke vet te mesten.. De negerin Simona gooide haar sigaarstompje weg, veegde zich een traan uit het oog met de rug van haar hand, en kruiste duim en wijsvinger terwijl ze zei: Een onze vader voor de zielen in het vage vuur, en zweer me bij het kruis m'n jongen, dat je niemand zult ver tellen hoe in deze herberg de goddelijke zoon van Zijne Majesteit die in de hemel is, werd geboren, amen." /Teekening vonr De Groene van Süchaj PAG. IS DE GROENE.No. 3160

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl