Een merkwaardig Amsterdammer: Joh. J. Smit Dr. P. H. Ritter Jr. EEN Amsterdamsche Zaak, die zich uitgebreid heeft tot een wereld-concern viert haar gouden jubileum. Het is de diamanthandel J. K. Smit en Zonen, de firma, die er zich op toelegt te voldoen aan de behoefte naar diamant voor technische doel einden, welke geleidelijk in verschillende industrieën ging ontstaan. Zelfs hij, die maar oppervlakkig in aanraking komt met dit merkwaardig bedrijf, ervaart dat het aan zijn leiders bizondere eischen stelt van inventief vermogen en een zeer grondige en gespecialiseerde vak-kennis. Want zij hebben niet alleen de verschil lende qualiteiten der diamanten te onderkennen, zij moeten ook de beteekenis voor de techniek kunnen bepalen van een eindeloos aantal soorten diamant, en zelfs een wetenschappelijke methode is daarbij onvoldoende, indien men niet beschikt over gevoel en inzicht in deze materie. De cohesie der atomen van de diamant is op zichzelf een won der, maar het wordt nog ingewikkelder, wanneer men het verschil in hardheid moet bepalen. Toen de prijs van Carbon (carbon is een zwarte, ondoorzichtige diamant, gelijkend op cokes. Deze dia mant is niet doorgekristalliseerd) door een half dozijn kooplieden ter wereld tot een zoodanige hoogte was opgeschroefd, dat de consument terecht klaagde, heeft de Firma Smit in de Vereenigde Staten, aan vankelijk in alle stilte, proeven genomen met het boren met vele kleine diamanten finehards" en diamhards", en is zij tot een systeem van diamantkernboren geraakt, dat later over de heele wereld werd toegepast. Het had ten gevolge dat het ver bruik van Carbon terug liep en de prijs sterk daalde. Gelukkig de industrie, waarin de eigenschappen die haar groot gemaakt hebben, bij de leiders erfe lijk zijn. Er is in de firma Smit een opvolging van generaties, die in het bedrijf heur levensroeping hebben gevonden, en er mee zijn samengegroeid. De stichter der onderneming, de Heer J. K. Smit, man van groote plichtsbetrachting en even groote bescheidenheid, man ook van zuinigheid en oeconomisch inzicht, die zeide, dat men geen handel in diamant kan drijven zonder voorraad, en voorraad in deze branche is kostbaar en risquant, de stich ter die zijn zonen een strenge opvoeding gaf en hun in staat stelde de levens- en zakenkennis op te doen, welke voor zulk eene onderneming levensvoorwaar de is, zag zich opgevolgd door zijn beide zonen, van wie de Heer Johan J. Smit thans nog aan het hoofd van de zaak staat. En deze, op zijn beurt voedde een derde generatie van jonge mannen op, zijn drie zonen, van wie de oudste voorgaat met de vorming van naamlooze vennootschappen in het buitenland, de tweede Directeur is van den Belgi schen Diamanthandel J. K. Smit en Zonen N.V. te Antwerpen, waar hij zich door zijn gemoedelijkheid vele vrienden heeft gemaakt, terwijl de derde eerst jaren aan de draaibank als fabrièksjongen werkGOEDKOOPE RETOURS NAAR Jiondi onaen ENZ. Prosp. en Inl. voor de dagdlenst bij de S.M. ZEELAND. Vlissingen en hare Hoofdagenten WM H. MULLER & Co. N.V.; voor denachtdienstb/d Fa. HUDIG&PIETERS.R'damen Hoek. VOOR BEIDE ROUTES BIJ DE REISBUREAUX. Bezoekt de British Empire Exhibition, Glasgow, Mei-October zaam was, en toen in Engeland en in de Vereenigde Staten zich nieuwe procédé's eigen maakte. Het is onze plicht de techniek te dienen, om voortdurend sneller en goedkooper te fabriceeren", schreef de Heer Joh. J. Smit in een beschouwing voor het jubileumboek zijner firma, en met het ontwikkelen dier techniek, en het doen van nieuwe vindingen heeft de derde Smit-generatie zich ijverig bezig gehouden. Advies in elk bedrijf waar men diamanten gebruiken kan, vermeerdering van aan wendingen werd het parool, en zoo kwam deze Amsterdamsche Zaak in de vijftig jaren die zij door leefde, tot de stichting van 4 aan haar geparenteerde Vennootschappen in Engeland, 3 in de Vereenigde Staten en Canada, en vond zij, na het beëindigen van de crisis, vooral in de Vereenigde Staten een enorm arbeidsveld. Joh. j. Smit EENE onderneming als die waarover wij schrijven vormt een stuk roemvolle geschiedenis van Amsterdamsch initiatief en Amsterdamschen onder nemingsgeest. En wij zouden den tegenwoordigen algemeenen leider, den Heer Johan J. Smit ernstig tegen ons gekregen hebben, wanneer wij niet een algemeene kenschetsing van de beteekenis van een bedrijf als het zijne dat door vele handen en vele hoofden is opgebouwd, op den voorgrond geplaatst hadden van onze beschouwingen. Niet de eer aan hem, maar de eer aan voorgangers en medewerkers, die deze zaak mede haar plaats hebben gegeven on der de ondernemingen, waar Amsterdam en Neder land trotsch op zijn, déze constructie van een feestartikel ligt in zijn lijn ! Maar wij kunnen er niet aan ontkomen zijn eigen figuur op den voorgrond te brengen, waar hij zoo ongaarne staat. Want hij is een merkwaardig man, die den goeden Amsterdamschen geest in zijn persoonlijkheid weerspiegelt, zooals zijn zaak de weerspiegeling is van den Amsterdamschen durf, het Amsterdamsche kunnen, de Amsterdamsche arbeidskracht. Hetgeen de Amsterdammers voor alles ken merkt is hun afkeer van wat zij noemen: kouwe drukte. De Amsterdammers zijn eenvoudig en ge moedelijk en mild. In die hoedanigheden is de Heer Johan J. Smit een verpersoonlijking van het karakter der stad van zijn geboorte. Hij heeft een harde jeugd gehad. Als zeer jong man trok hij naar Zuid-Afrika, waar hij bij zwaar werken zelfs honger heeft moeten lijden. Maar, zoo zegt hij: dat is van onschatbare waarde voor den mensch. Want daardoor kan hij zich ver plaatsen in den toestand van ontbering, die helaas zoovelen door den wereldtoestand moeten ver dragen. In de Transvaal begon hij voor zijn Vader voor gezamenlijke rekening diamant te koopen, maar.... toen brak de Zuid-Afrikaansche oorlog uit. De Heer Smit heeft gevochten in de rijen der Boeren, hij heeft de moeilijke uren van ZuidAfrika meegemaakt met de Boeren, te velde, en .... het staalde hem. Het was slechts het begin van zijn gespierd leven, het leven van een zakenman, tot wiens overtui gingen behoort, dat het hart in het leven evenveel heeft te zeggen als het verstand. Tot welke gevolgen deze noblesse de coeur geleid heeft, ? dat zoudt ge in de eerste plaats moeten vragen aan zijn personeel, dat onder uiterst gunstige en humane omstandig heden werkt. Maar het gevoelsleven van dezen man hield niet op aan de deuren van zijn kantoor. In het werk der Odd Fellows, die op zuiver menschelijke wijze steunen en raden zonder eenig onder scheid te maken naar godsdienstige en politieke richting, is hij een van de centrale krachten. En die Odd Fellowbeweging bracht hem in zoovele andere dingen. Zij deed hem deel nemen aan de oprichting van haar Herstellingsoord, zij bracht hem ook in de Jeugdbeweging. Ik moet wat voor de kinderen doen l" zei hij, en zoo kwam hij na bestudeering van de Hackster-foundation en de Henry-Second-Street-foundation in Amerika, tot de Stichting de Kindervrienden, die beoogt aan de kinderen levensvreugde te brengen en het kunst gevoel en de zelfwerkzaamheid bij de jeugd te ontwikkelen. Ik had wat goed te maken aan mijn onderwijzers, zoo riep hij eens uit, want ik ben zelf een lastige jongen geweest. Men zou onze nationale gemeenschap de onderwijzers ten spijt vele van zulke lastige jongens toewenschen. De Heer Smit werd ook zeer geschokt door de jeugd-werkloosheid. En hij arbeidde aan haar leni ging, niet in theorie, maar metterdaad. Hij is de stichter van een algemeene organisatie ten dienste van de jeugdige werkloozen. En nu is hij weer bezig met een prijsvraag ten dienste van de vredesgedachte. Alles opsommen wat de Directeur der jubileerende onderneming verricht heeft op het gebied van het sociale leven ware zijn karakter miskennen. Stich ten, aanmoedigen en dan weer doorgeven dat is zijn stelregel. En... overal het menschelijke en den eerbied voor den mensch laten doorstralen ! HET is een apart genoegen te lezen in zijne aanteekeningen. Menig aforisme daaruit, tee kent den mensch. Het oude begrip van het Kapi talisme, dat vroeger uitgebeeld werd met den dikken gouden ketting op een sterk embonpoint gaat verouderen. Er zal en moet komen een nieuwe generatie, waarvan het jonge Amerika ons zoovele voorbeelden verschaft, van den man die hard blijft werken en die zijn kapitaal bij succes voor zooveel nuttige, sociale en menschlievende instel lingen gebruikt. Kapitaal brengt alleen een werke lijk geluk, indien men tracht anderen gelukkig te maken. Kapitaal en Leiderschap vereischen een buitengewoon plichtsbesef. Kapitaal zonder liefde is een vloek, kapitaal met liefde een zegen. Niettegenstaande de grootsche uitvindingen, wordt het leven zelf hoe langer hoe moeilijker, worden de politieke tegenstellingen toegespitst, de mensch daarentegen verandert niet." Dit zijn enkele aforismen van Joh. J. Smit. Hij heeft o;_danks zijn rijke levenservaring het geloof in den mensch niet verloren, en het aankweeken van het ware humanisme is de kern van zijn levens doelstelling. Hij is .... een optimist van de daad. En zulke optimisten hebben wij noodig ! KUNSTTENTOONSTELLINGEN VAN DEZE WEEK Kunsthandel P. de Boer, Heerengracht 474. Zomertentoonstelling van schilderijen. Kunsthandel Santee Landweer, Keizers gracht 463. Beeldhouwwerk en teekeningen van Jane Poupeletf; Gouaches en aquarellen van Parijsche schilders (van 4 tot 28 Juli). Kunsthandel van Wisselingh & Co. Rokin 78. Schilderijen van Fransche meesters uit de ige en 2oe eeuw (tot 23 Juli). Kunsthandel J. S. Fetter & Co. Wetering schans 79. Schilderijen van Dorus Arts (tot en met 16 Juli). Galerie Robert, Keizersgracht 527. Interna tionale Surrealisten. Kunsthandel Aalderink, Spiegelgracht 15. Schilderijen, teekeningen en etsen door Theo Beeren donk (tot 23 Juli). Kunstkelder, Spui 13. Paneeltjes en teekeningen van Galinka Ehrenfest; Poppen van Uus Koning (tot 20 Juli). BUITEN AMSTERDAM: Kunstcentrum D'Olde Deel", Putten. Per manente expositie van werken van verschillende schilders. PAG. 15 D: GROENE No. 3187