Spionnage! Nieuws uit Zwitserland EEN groot spionnageproces, dat binnen weinige dagen in Amerika zal aanvangen, tegen een aantal Duitsch-Amerikanen en Duitschers, waarbij betrokken zijn verschillende employé's van scheepvaartmaatschap pijen en leden der bemanning van tusschen Duitschland en Amerika varende schepen, en zelfs een Duitsche kapster uit Glasgow, die ontvangen berichten doorzond naar haar vaderland, heeft de aandacht weer eens gericht op de onzichtbare draden van de internatio nale Spionnage. Spionnage is niet iets ?van den oorlog en het is ook niet het monopolie van enkele landen of enkele groepen van landen. Het is de ondergrondsche keerzijde van de officieele betrekkingen tusschen de verschil lende landen dezer aarde, relaties van vijandigen of vredelievenden aard. Deze keerzijde is even veelzijdig als de officieele betrekkingen zelf. Onder spionnage resorteert niet slechts het uitvinden van militaire geheimen. De spionnen, of beter de militaire agenten, hebben een wijdere doelstelling dan alleen dat. Tot hun taak behoort ook het bestudeeren van den politieken, economischen en algemeen maatschappelijken toestand van de landen, die bij een oorlog mogelijk vijand van het eigen land zouden kunnen worden. Hiertoe behoort de bedrijfsspionnage, in hoofdzaak van die industrieën, die voor de oorlogsvoering of voor de bur gerbevolking in oorlogstijd van belang zijn. En tot voor kort, d. w. z. voor de gebeurtenissen der laatste jaren in Duitschland, werd tot de taak van den spionnagedienst gerekend het beïnvloe den van de bevolking, dat is dat, wat wij thans propaganda" noemen, maar dat in eenige landen een zoo grooten uitbouw heeft gekregen, dat het ook in vredestijd tot een volkomen zelfstan digen dienst uitgroeide. HET is begrijpelijk, dat over spion nage in vredestijd niet veel de openbaarheid bereikt. En zelfs, indien complotten uitlekken en er processen gevoerd worden, geschieden die met uitsluiting van de openbaarheid. Wil men dus gegevens over spionnage vin den, dan moet men al terug gaan tot de jaren van na den oorlog. Na den oorlog, in een sfeer van onderling betere verstandhouding en een per spectief van vrede hebben talrijke lei ders of agenten van berichtendiensten hun ervaringen op papier gezet. En wel allen zoo, dat ze de onbelangrijk heid van den eigen spionnagedienst ver geleken met den grooten dienst van den vijand. Zoo spreekt o.a. luitenant Generaal, Sir Baden Powell over het groote belang van den Duitschen dienst, terwijl de leider van dien dienst, overste Nicolai de onbelangrijkheid van den Duitschen dienst in vergelijking met de Franschen en Engelschen tel kenmale tot uitdrukking brengt. Duitschland zou, volgens hem, totaal weerloos geweest zijn tegen de geraf fineerde Fransche spionnage. En inder daad, de Fransche geheime dienst be schikte over toegewijde en intelligente medewerkers en ruimegeldmiddelen,terwijl in Duitschland door het parlement geen noemenswaardige credieten aan den dienst gevoteerd werden, zoodat de Duitsche spionnageafdeeling, die in den tijd van Bismarck op groote hoogte gestaan had, niet opwoog tegen dien der latere geallieerden. Er werd dan ook in Duitschland op groote schaal spionnage bedreven, en meestal niet ontdekt door een onvol doenden afweerdienst. Zoo kon het beroemde geval van Wilhelmshaven geschieden. In die belangrijke mari tieme haven kon een Engelsche spion, die onder naam Ingenieur Petersen" een statige villa bewoonde, vasten voet krijgen in het politiecorps der stad. Die weg was: chantage. Een agent van politie, die van het pad der politioneele deugd gedwaald was, had met een collega verschillende inbraken ondernomen, en kwam door een voor hem ongelukkig toeval ook in de villa van Petersen, waar hij door een vrouw ontdekt en overmeesterd werd. Men liet hem vrij, doch hij werd door Petersen ongemerkt gevolgd en be luisterd bij een gesprek met een collega en met dien collega later door Petersen betrapt en gefotografeerd bij een in braak in een brouwerij. Daarmee wa ren de beide trouwelooze agenten in zijn macht, en door hen wist hij, door omkooperij en beloften, inzage te krij gen in de plannen van het pompstation en het buizenstelsel van de waterlei ding, een belangrijk object in tijd van oorlog. En wederom door geld, geld voor het koopen van een meubileering en uitzet voor een braven Obersignalmaat" van een der grootste kruisers van de Duitsche oorlogsvloot, wisten de beide agenten dien man te dwingen tot het afstaan oh, maar voor enkele minuten van dat uiterst belangrijke geheime signaal- en codeboeken van de marine, en van de plannen van een kruiser, welke plannen natuurlijk door den vrijgevigen ingenieur Petersen in weinige minuten bladzij voor bladzij fotografisch gecopieerd werden. De zaak kwam uit door een toeval. De eene agent reisde, rijk van con tanten voorzien, naar Parijs, waarbij hij een Duitschen politiebeambte op viel, die zich er over verwonderde, dat 'n zoo opzichtig duur gekleed en weinig heerachtig manspersoon, van wien hij bij de pascontrole zag, dat hij een agent van politie was, eerste klasse naar Parijs reisde. Hij besloot hierover eens naar Wilhelmsnaven te rapporteeren. Voor dat hij uit Parijs vertrok, boemelde de commissaris met een Franschen collega door wat nachtlokalen, en zat daarbij plotseling tegenover denWilhelmhavenschen agent, die met een lieftallig meiske dure champagne zat te drin ken, en daarna afscheid van haar nam. Nieuwsgierig geworden ondervroegen de beide politiemenschen het meisje, dat vertelde, dat die Duitsche heer met geld om zich wierp en dol op haar was, zoodat hij, toen hij nu plotseling door een telegram teruggeroepen was naar huis, zijn laatsten avond met haar doorgebracht had. Het telegram had zij achter haar spiegel gestoken. Op bevel van den Franschen politieman stond zij het aan beiden af. Kom direct terug, Twee teekeningen, links en rechts, die laten zien hoe een Engelsch Spion, in dit geval Sir Robert Boden Powell, voor den oorlog militaire teekeningen maakte. Een teekening van den omtrek van een fort, gecamou fleerd als de schets van een vlinder. De teekens op de vleugels tusschen Een school in de bergen VAN welke beteekenis het school wezen in Zwitserland is, blijkt o.m. uit het zoojuist verschenen jaarbericht van het Jongens-instituut op den Rosenberg te St. Gallen. Dit bekende en grootste Zwitsersche inter naat, werd door 300 scholieren bezocht, zij ontvingen onderricht van 36 interne en i o externe leeraars. Het aantal klassen bedroeg niet minder dan 490, waaronder 31 Engelsche en 32 Fran sche. De verdeeling in zoo'n groot aantal klassen, welke daarom dan ook heel klein zijn op zich zelf, komt de ontwikkeling van de persoonlijkheid bij de leerlingen ten goede. Op deze wijze ontvangen de jongens individueel onderwijs; de leeraren zijn in de ge legenheid rekening te houden met den aanleg en de karaktereigenschappen van iederen leerling apart. Een tweede bijzonderheid van deze, in het heerlijke Zwitsersche bergland schap liggende school is het aankweeken van het verantwoordelijk heidsgevoel bij de leerlingen. De heele school is georganiseerd als een staat op kleine schaal. De jonge menschen krijgen zoodoende gelegenheid om initiatieven te nemen en, van hun verantwoordelijkheid bewust zijnde, zelf ook bij te dragen aan de ontwikke ling van de school als geheel. Het feit, dat het instituut door jon gens uit 28 landen bezocht wordt, is de moeite waard er even bij stil te staan. Er leven jongens uit 28 landen in een broederlijke kameraadschap, waaraan de volwassenen een voorbeeld zouden kunnen nemen. Ouders, die van plan zijn hun kinderen een poosje naar het buiten land te sturen, kunnen aan de hand van het bovenvermelde een en ander in overweging te nemen. Een clcctriseh verwarmd meer WIE volop van zijn vacantie ge nieten wil, zal in veel gevallen de watersport niet willen ontberen. Hij zal willen zeilen en roeien, en hij zal ook willen zwemmen. De liefhebbers van het bergland schap moeten dikwijls van het laatst genoemde afzien, al zouden ze nog zoo graag van het strandleven willen ge nieten. Als het water te koud is, is er geen pleizier aan te beleven. Zoolang de zon schijnt is de lage temperatuur van het water nog geen spelbreker, maar nauwelijks is er een wolk voor de zon of we gaan klappertanden of krijgen kippenvel. Het be kende strandbad te Klosters heeft een baanbrekende moderniseering onder gaan. Na jarenlang geëxperimenteerd te hebben, is men er nu toe kunnen overgaan het meer electrisch te ver warmen. Een onzichtbare verwar mingsinstallatie zorgt er voor dat de temperatuur van het water constant 21°Celsius blijft. Als de zon achter de wolken verdwijnt, of als hij eens een dag heelemaal niet schijnt, geen nood, de temperatuur van het water is en blijft 21°. De snelle afkoeling van het water van bergmeren, welke altijd direct intreedt zoodra de zonnestralen achterwege blijven, is hier dus af doende ondervangen. Klosters, het plaatsje dat al reeds zoo veel moois bezat met zijn prachtige wandelingen en bergtochten, is nu dus een attractie rijker geworden, en geen geringe ! Petersen", luidde het. IN Keulen, waar de commissaris thuis was, bracht hij verslag uit over den merkwaardigen agent uit Wilhernshaven, waarbij hij het telegram toonde. Toen bleek het belang van dit geval. Petersen stond bekend als Engelsch spion en zoo kwam de heele kwestie aan het licht. De agenten en hun medeplichtigen werden gearresteerd, enkelen ontkwamen naar het buiten land. Petersen's huis werd leeg gevon den. Maar men wachtte af. En op een donkeren nacht stond een auto voor de villa stil, en er stapten eenige persenen uit. Het huis, dat omsingeld was, drong men binnen. Niets te vinden. Uit de kamers en uit een fotogra fisch atelier bleken echter inderhaast alle bescheiden weggehaald. En hoe men zocht: geen Petersen. Het geheim werd opgelost door het vinden van een onderaardsche gang, naar een huis in de buurt, waardoor het gezelschap, met medeneming van alle belangrijke gegevens was ontkomen. Zware straf fen kregen de agenten en hun mede plichtigen. Spionnen uit roeping zijn in alle tijden de grootste en betrouwbaarste geweest. Mademoiselle Docteur, de Duitsche Anne Marie Lesser, die de lijnen beteekenen niets, maar die op de lijnen toonen den aard en de ligging der kanonnen. De stelling van elk kanon bevindt zich op de plaats binnen den omtrek van het fort op den vlinder, waar de lijn eindigt. De kop van den vlinder wijst naar het Noorden. fantastische stukjes uithaalde en die door intuïtie en verstandelijke ver mogens voor haar beroep als geschapen was, de Engelsche majoor Trench, die vooral bij den afweerdienst geweldige prestaties verricht heeft, het waren menschen, die uit idealisme hun leven in de waagschaal stelden. Maar hun middelen waren vaak omkooperij, chantage, diefstal en bedrog. Zij werden geassisteerd door menschen, wien het ging om het geld of die, gedwongen door chantage, wel mee moesten doen. Zulk een geval is het van den Oostenrijkschen officier, overste Redl, die als chef van den generalen staf leider van den Oostenrijkschen spionnage dienst was. Een gewetenlooze chantage, mogelijk geworden door de ontdek king van zijn geïnverteerd liefdeleven, dwong hem tot het uitvoeren van spion nage ten gunste van Rusland en door een toeval, het vinden van een brief aan een postbus met Russisch geld, werd ontdekt, dat Redl spionnage bedreven moest hebben. Zelfmoord maakte een eind aan Redl's leven. Het Oostenrijksche leger bleef de openlijke schande van een verrader in eigen rijen niet bespaard. Want het verraad van een zoo hoog geplaat sten officier bleef niet geheim, zoodat de reeds bevolen begrafenis met mili tairen eer op het laatste moment afge last moest worden. Wanneer mémoires en ervaringen uit onzen tijd te boek gesteld zullen worden, zullen er wellicht nog heel andere gevallen van spionnage bekend worden. Propaganda in het eigen en in het vreemde land hebben vormen aangenomen als nooit te voren, het aantal trouwe vaderlanders, dat uit een vreemd land meldingen doet naar de eigen autoriteiten is voor sommige naties zeer groot. De militaire voor bereidingen zijn overweldigend, de technische geheimen belangrijker dan voor eenige jaren. En zoo is het geen stoute redeneering, te meenen, dat de spionnage op dit oogenblik welig tiert, waarvoor het Amerikaansche proces maar een zeer gedeeltelijk bewijs levert. PAG. 17 DE GROENE No. 3187