rouwen en vrouwenleven r If V. an ?d' >roauctiegemeensc o M moderne huwelijk |AN door hond gebeten", is geen nieuws, heeft de Engel sche schrijver Chesterton eens opgemerkt. Wel echter: Hond door man gebeten". Evenzoo maakt het verschil voor de journalisten of een man dan wel een vrouw iets bijzonders doet. Men schijnt zulks van een vrouw niet te verwachten. Velen beschouwden Madame Curie als een groote figuur, omdat zij zulke mannelijke eigen schappen bezat. Over de juistheid of onjuistheid van dit gezichtspunt zal hier geen oordeel worden geveld. Wel mag men opmerken dat het typeerend is voor de overheerschende positie die de man in de huidige maatschappij inneemt. Vrijwel iedereen en vooral: vrijwel elke vrouw schijnt aan te nemen dat deze overheerschende positie «en natuurwet is, star, onveranderlijk, onverbiddellijk. Dit is vooral duidelijk waar het het huwelijk betreft. Men is gewend aan het verschijnsel van het monogame Christelijke huwelijk en slechts de ethnologisch-onderlegden weten dat er geheel andere huwelijks vormen hebben bestaan en ten deele nóg bestaan. ledere studie over het huwelijk, die van een dogmatisch, niet van een historisch standpunt uitgaat, moet mislukken door haar eenzijdigheid. Men moet de sociale ver schijnselen in hun beweging hebben gevolgd om ze in rust te kunnen beoor deel en. Het is een van de verdiensten van de laatste studie die in Engeland over het huwelijksvraagstuk versche nen is, dat zij gebaseerd is op een ruime kennis van het huwelijk als maatschappelijk verschijnsel bij andere ?yolkeren en in andere tijden. Wij be doelen het boek: Verleden en Toekomst van het Huwelijk" (Marriage, Past and Present, J. M. Dent and Sons, Londen), dat onlangs is uitgekomen, van de hand van een der begaafdste Engelsche vrouwen vanhet oogenblik: Margaret Cole, de echtgenoote van den bekenden hoogleeraar G. D. H. Cole. HET huwelijk biedt inderdaad histo risch tal van merkwaardige aspec ten. Vroeger nam men aan dat de .ontwikkeling der menschheid begonnen ?was met een stadium van z.g. promisicuïteit, waarbij het huwelijk in den ?zin van een duurzame verbintenis tusschen menschen, volkomen ontbrak. 'Talrijke onderzoekers lieten hierop een periode volgen, waarin het huwe lijk reeds voorkwam, en de vrouwen de oppermacht in de maatschappij in handen hadden. Hoofdzakelijk zou dat het gevolg zijn van het feit dat de vrouw de landbouw beheerschte. Toen echter de arbeid zwaarder werd ?yooral door het opkomend nomadisme .?verloor de vrouw haar leidende positie en brak het tijdperk der mannen(Overheersching aan, waarin wij nog ?yerkeeren. Zoo dacht men een vijftigttftl jaren geleden over de ontwikkeling iRftn het huwelijk en de plaats van de vrouw in de maatschappij. Het beeld is nu gecorrigeerd. Vrijwel niemand is nog aanhanger van de hypothese der promiscuïteit. Tevens weet men dat het verschijnsel der vrouwen-overheer«ching zich tot enkele onbelang rijke volkjes beperkt heeft. Dat wil echter niet zeggen dat er geen andere huwelijksgewoonten bekend zijn dan de onze. Moet men Demosthenes gelooven dan had de echtgenoote in ai tot l e vens gemeensc o ai Een Engelsche vrouw oordeelt over het de Atheensche maatschappij al een geheel andere positie dan in de onze. Wij houden er", zei deze eerzame redenaar prostituee's op na yoor ons genoegen, concubines voor de dagelijksche zorg van ons lichaam en echtgenooten voor het voortbrengen van wettige kinderen en de zorg voor ons huis". Merkwaardiger nog zijn de gewoonten bij bepaalde volkjes in Noord- Borneo. Daar verdienen de vrouwen geld door het maken van muskieten-netten en moeten de man nen met de producten op stap gaan. Daar zij dus van de vrouwen afhanke lijk zijn, moeten zij zich vriendelijk en voorkomend toonen tegenover dezen precies het omgekeerde dus van de maatschappij die wij kennen en waarin, zooals Shaw het eens uitdrukte, de kans van een vrouw om voor de rest van haar leven kleeding, woning en voedsel te vinden", afhangt van de handigheid waarmee zij den man laat gelooven dat hij de baas is. DE strijd van de vrouwen voor grootere politieke zelfstandigheid is algemeen bekend. Margaret Cole wijdt er enkele zeer lezenswaardige bladzijden aan. Merkwaardig is de aanhaling, die zij vermeldt uit een brief van koningin Victoria van Enge land. Deze schreef dat zij alleen al op het hooren van de term rechten voor de vrouw" zoo woedend werd, dat zij haar zelfbeheersching verloor. De vrouwen zouden, als zij deze rechten kregen, de afschuwelijkste, meest hartelooze en monsterlijke wezens worden. En waar zou de bescherming der mannen blijven, die het zwakkere geslacht nu eenmaal altijd noodig heeft?" Merkwaardige woorden die wel illustreeren op hoe grooten tegenstand ieder stuitte die de positie van de Engelsche vrouw en de huwelijkswetgeving in het algemeen wilde wijzigen. Nog een bewijs daarvoor: in 1850 werd een wet ingediend waarbij het een weduw naar werd toegestaan, de zuster van zijn vrouw te huwen. Eén-en-dertig maal werd deze wet door het Hoogerhuis verworpen. Eerst in 1907 werd zij aangenomen. KOMT het door dit Engelsch con servatisme dat de wijzigingen die Margaret Cole, toch een zeer vooruitstrevende natuur, voorstaat, in wezen weinig ingrijpend zijn? Het is heel wel mogelijk. Zij bepleit ruimere echtscheidingsvoorwaarden. Zij bepleit vooral dat de vrouw grootere vrijheid krijgt. Het huwelijk beschouwt zij immers niet alleen, zelfs niet in de eerste plaats als een instelling tot het opvoeden van kinderen, maar eerder als een werkelijke levensgemeenschap van man en vrouw, als een beschut ting tegen de schrikwekkende eenzaam heid en barheid van deze wereld". Hoe zou de vrouw deze levensgemeen schap kunnen verwezenlijken, als zij al haar tijd zou moeten geven aan kousenstoppen en bordenwasschen ? Vandaar dat Margaret Cole wil, dat de huishoudelijke werkzaamheden voor de vrouwen, die er geen pleizier in hebben, tot het minimum beperkt worden. Zij wil het eten buitenshuis laten halen, de kleeren buitenshuis laten maken en de vaat buitenshuis laten wasschen. Waarom", zoo vraagt zij, kan niet de een of andere wel doener verwarmde schotels brengen, die goedkoop kunnen zijn, wanneer deze methode om het diner klaar te maken, op groote schaal wordt toe gepast, in plaats dat de huisvrouw 's morgens somber hoeft te kijken naar een stuk koud vleesch, een paar abrikozen en een half blikje sardines?" Eerst wanneer een vrouw meer vrije tijd heeft en geleerd heeft, deze vrije tijd met begrip te gebruiken, kan het huwelijk een werkelijke levensgemeen schap worden, sinds het zijn oor spronkelijke functie van productie gemeenschap verloren heeft. ER schuilt in alle boeken over het huwelijk een onbevredigend ele ment. Margaret Cole mag bij voorbeeld gelijk hebben, wanneer zij betoogt dat het wenschelijk is de jaloerschheid eenigszins af te dempen" zulk een uiting blijft theoretisch op een gebied dat bij uitstek practisch is. De fout zit niet hierin dat men practische onderwerpen op abstract-theoretische wijze behandelt men kan ook over het schillen van aardappelen een wetenschappelijke verhandeling schrij ven , maar dat men het doet met het oog op het practische leven. De lezer krijgt dan licht den indruk dat het boek aan den buitenkant blijft staan, dat het raadgevingen verschaft op een terrein waar raadgevingen nooit hel pen, maar alles van binnen uit moet komen. Natuurlijk moet men niet ver geten dat het hier om een Engelsch boek gaat. Niet voor niets schijnt Engeland het land te zijn met de grootste huichelarij en de meeste afwijkingen op sexueel gebied. De schrijfster behandelt daarom sommige onderwerpen met den doodelijken ernst die aantoont dat zij er niet boven staat. Op het gebied van liefde en huwelijk is een Fransen chanson vaak wijzer dan een Engelsch handboek. Niet dat wij met deze critische opmerkingen vaag, omdat zij op een persoonlijken indruk gegrondvest zijn zouden willen ontraden, Margaret Cole's boek te lezen. Integendeel. Het getuigt van helder inzicht, intelligentie en moed. Eigenschappen die blijkbaar niet be perkt zijn tot het sterke geslacht, gelijk wij vaak hoorden beweren door vrouwen. MARIA REDDINGIUS llilllllllllllllliiliuillllim (Joor ctt e reis irOOR hen, dit. in de * nazomer op reis willen gaan is het reiscomplet zeer practisch. Deze kleedij ziet er niet alleen sportief uit, maar ze is ook sportief. Zomeravonden zijn wel eens zoel, maar vaker koel. Een boottocht kan prachtig zijn, maar de wind is wel eens een beetje onbehagelijk. En ook als men 's avonds op een terrasje zit kan de cape uitkomst [brengen. Zonder cape ziet het complet er niet incomplet" uit, dan is het een eenvoudig tailleur. Als hoofdbedekking kan men een vilten baret van dezelfde kleur dragen. Wat de kleur betreft: kastanjebruin kan het'gieel goed doen.