Historisch Archief 1877-1940
K A N T T E E K E N I N G E N
sOorlog tusschen Japan en Rusland 7
DIT is de vraag die op het oogenblik de geheele
wereld in spanning houdt althans in
spanning behoorde te houden: komt er oorlog
tusschen Japan en Rusland? Juister uitgedrukt: zal
de oorlogstoestand die er op het oogenblik reeds
tusschen Japan en Rusland bestaat, den vorm aan
nemen van een conflict waarbij beide partijen al
hun krachten aanwenden ? Want dat men tusschen
deze landen moeilijk meer van vrede kan spreken,
staat vast. In de vorige week hebben Russische
troepen de heuvels van Tsjangkoefeng bezet, een
strategisch belangrijk punt aan de grens van
Mandsjoekwo, dicht bij zee gelegen. Bij deze bezetting
zijn twintig Japanners gesneuveld. Onmiddellijk
heeft Japan troepen teruggetrokken van het front
in Midden-China. Twintigduizend man passeerden
in vier dagen Tientsin, op weg naar het Noorden
om het half rnillioen Japansche keurtroepen te
versterken, dat reeds in Mandsjoekwo gelegen is.
Zaterdag ging Japan tot den aanval over. De
Russen werden van de heuvels verdreven. Er vielen
dertig dooden en honderdzeventig gewonden aan
Russische zijde. Zondag poogden de Russen een
tegenaanval, die mislukte. Weer dertig dooden.
Zondagavond spoedvergadering .van het Japansche
kabinet. Maan<feg* luchtaanvallen van Russische
r^gtuwiSfbp enkele belangrijke plaatsen in Korea.
Drie vliegtuigen neergeschoten. Dinsdag een nieuwe
aanval van de Russen, die vier tanks moesten
achterlaten. De Russen bombardeerden
NoordKorea, de Japanners lieten enkele eskaders ter
waarschuwing" vliegen langs de
Russisch-Mandsjoekwosche grens, die tusschen haakjes niet
vaststaat. Dinsdagavond en Woensdag mislukte aan
vallen der Russen. De moderne terminologie spreekt
na aanvallen als de bovenstaande van een incident".
Wij hebben er vrede mee. Groeit dit incident uit tot
een conflict"? Niemand kan het met zekerheid
voorspellen. Er zijn belangrijke teekenen, dat zoowel
Japan als Rusland het niet tot het uiterste'willen
laten komen: was dit wél het geval, dan zouden er
operaties op grootere schaal zijn gehouden. Aan
den anderen kant is het echter ook mogelijk dat .de
beide partijen eerst nog hun positie willen versterken,
alvorens tot den grooten aanval over te gaan. Japan
zet het offensief tegen Hankou met verdubbelde
energie voort: het zou na de verovering dier stad
gevoegelijk halt kunnen houden en alle aandacht
wijden aan den eventueelen oorlog met de
SowjetUnie. De Europeesche mogendheden volgen de
gebeurtenissen in het Verre Oosten met aandacht".
Volgens Parijs, Berlijn, Londen en Rome is er
echter, gelijk dat heet, geen reden tot bezorgdheid.
Wij meenen, dat zich achter dit optimisme groote
bezorgdheid verbergt. Volgens de bepalingen van het
Anti-Komintern-Verdrag zouden Duitschland en
ItaliëJapan te hulp moeten komen, terwijl Frankrijk
verplicht is Rusland bij te staan, wanneer het
ondanks de oprecht-vredelievende bedoelingen van
beide landen het object zou worden van een
onuitgelokten aanval van de zijde eener Europeesche
mogendheid." Een rekbare formule, die de Fransche
burgerlijke regeering onder Engelschen druk de
gelegenheid geeft om eventueel de Sowjet-Unie,
die tenslotte voor een socialistischen staat doorgaat,
in den steek te laten. Zoover zijn wij echter nog niet.
Het regeeringsoffensief in Spanje
HET moedig offensief dat de Spaansche
regeeringstroepen in het begin van de vorige week
aan den benedenloop van de Ebro geopend hebben,
is gedeeltelijk met succes bekroond. Gedeeltelijk,
omdat het strategische doel: de herovering van
Gandesa en Alcaniz, nog niet bereikt is. Ook is de
overtocht aan de uiterste Zuidpunt van de Ebro
mislukt. Het feit dat de republikeinen echter voor
het eerst na den aanval op Teruel in December van
het vorig jaar, weer een groots-opgezet offensief
konden uitvoeren, is van niet te onderschatten
beteekenis. Ook ten Westen van deze laatste
plaats hebben zij belangrijke voordeelen ge
boekt. Franco heeft zijn pogingen om het
regeerings-front in Estremadoera ten Zuid-westen
van Madrid op te rollen, moeten opgeven. Hij heeft
een gedeelte van zijn beste troepen die tegenover
de republikeinsche linies boven Sagunto stonden,
rechtsomkeert moeten laten maken om Alcaniz en
Gandesa te verdedigen en zoo mogelijk, de aan
vallers weer van de Ebro terug te jagen. Hij heeft
daardoor den druk moeten verminderen die op het
front tusschen Teruel en Sagunto, waar de
regeeringstroepen zich met ongeloofelijke taaiheid verdedigen,
werd uitgeoefend. Inmiddels heeft de Italiaansche
regeering weer, naar het schijnt, twintigduizend
?.itiicrprs naar Spanje gezonden. Het gevaar
De krachtige militaire operaties der regeering toonen
echter wel aan, dat ook met den val van Valencia de.
burgeroorlog nog bij lange na niet geëindigd zal zijn.
In het tempo waarin Franco op het oogenblik het
gebied van zijn tegenstander beperkt, duurt het nog
jaren voor aan alle verzet een einde is gemaakt. De
luchtmacht der rebellen heeft in de afgeloopen week
weer verschillende open steden gebombardeerd. De
door de Nederlandsche regeering gesaboteerde com
missie van onderzoek naar de bombardementen is
nog steeds niet gearriveerd.
Runciman vertrokken
OUD-minister Runciman, de z.g. onofficieele
Engelsche arbiter, is Dinsdag j.l. naar Praag
vertrokken. Men kan niet zeggen, dat zijn taak er
door de gebeurtenissen van de afgeloopen week
lichter op is geworden. Integendeel. De Henleinisten
hebben nu in een uitvoerige brochure uiteengezet,
waarom zij het ontwerp nationaliteitenstatuut on
mogelijk kunnen aanvaarden, en de regeering heeft
van haar kant nogmaals betoogd dat zij den eisch
naar politieke zelfstandigheid niet van zins is in te
willigen. Zij wil landdagen oprichten in Bohemen,
Slowakije, Moraviëen Silezië, waarvan de eerste
honder^.^ïrjti'g; He .drie laatsten zestig leden zullen
teffJh. Ieder land" zal uT«tuurd worden door een
uitvoerenden raad van twaalf personen. Ergo: een
regionale indeeling en niet de indeelinfe\iaar volkeren
die trouwens practisch onuitvoerbaar ils zonder
sub-minderheden te scheppen die de
Sudetenduitschers en de Slowaaksche autonomisten van
pater Hlinka eischen. De stemming bij de Tsjechen
tegenover Runciman is vrij geprikkeld. Zij vreezen
dat zijn zending slechts bedoeld is om hen tot groo
tere concessies aan Duitschland te bewegen. Zij
vreezen dat Engeland den vrede bewaren wil op
kosten van de zelfstandigheid der
Tsjechoslowaa.-sche republiek. Voorts zijn er weer tal van inci
denten tusschen Tsjechen en Sudetenduitschers
voorgevallen. Summa summarum ziet het er weer
vrij gespannen uit. Hoewel het ons nog steeds waar
schijnlijk lijkt, dat de moeilijkheden opgelost zulen
worden zonder dat het tot een uitgebreid gewapend
conflict komt, moet men erkennen dat de toestand
ernstig is. In zeker opzicht is juist de vredestoestand
voor de Tsjechen gevaarlijker dan de oorlog, waar
bij het Westen kleur zou moeten bekennen. Juist voor
den langzamen, gestadigen druk dien Duitschland
uitoefent, zullen zij geleidelijk moeten terugwijken.
De Westersche democratieën laten zich zwaar be
talen voor den verstrekten steun.
De positie van Duitschland
WOENSDAG j .1. is in de Duitsche Staatscourant
een verordening gepubliceerd waarbij aan
officieren van buitenlandsche legers verboden is,
zich in een reeks z.g. Sperrgebiete op te houden.
Daartoe behooren de voormalige gedèmilitariseerde
zone van Rijnland, een groot gedeelte van
OostPruisen, vrijwel de geheele Poolsche grensstreek en
de Noordzee-eilanden Borkum, Norderney,
Helgoland en Sylt. Het bericht doet duidelijk uitkomen
waar Duitschland zijn groote defensieve werken
aanlegt. Ten eerste aan de Westgrens: tegenover de
Fransche Maginot-linie wordt een stellig niet minder
machtige Duitsche verdedigingslinie aangelegd.
Ten tweede aan de Oostgrens. Ten derde aan de
Noordgrens. De eerste linie richt zich tegen een
Franschen, de tweede tegen een Russischen of
Poolschen, de derde tegen een Engelschen aanval. Aan
de groote uitvalspoort naar den Balkan worden
geen verdedigingswerken aangelegd....
Het bericht maakt dus tevens waarschijnlijk in
welke richting zich de Duitsche expansie voorshands
zal bewegen: niet naar het Westen, maar naar het
Zuid-Oosten. Teekenen wij hierbij nog aan, dat
Duitschland juist de defensielinie aan de Westgrens
in een zeer snel tempo tracht af te bouwen. Men
schat dat krachtens de jongste
arbeidsdienstplichtwet van minister Göring omstreeks tweehonderd
duizend arbeiders aan de Duitsche Maginot-linie te
werk zijn gesteld. Mocht het Tsjechoslowaaksche
vraagstuk in dezen herfst tot een algemeen conflict
leiden hetgeen wij niet waarschijnlijk achten
dan zou Duitschland gedekt zijn tegen een Franschen
aanval. Evenals in den oorlog van 1870?71 en in
den Wereldoorlog het geval was, schijnen de plannen
van' den Franschen generalen staf een opmarsch
door Zuid-Duitschland langs het Main-gebied in te
houden. De Duitsche Maginot-linie dient om dezen
opmarsch blijvend tegen te houden of althans zoo
lang te vertragen tot Tsjechoslowakije geheel ver
overd is. Tsjechoslowaaksche strategen zijn van
meening, dat dit in ieder geval minstens een maand
zal duren. Inmiddels zijn, dezen militairen voorberei
dingen ten spijt, de geruchten over een luchtpact
tusschen Duitschland, Italië, Frankrijk en Engeland
niet van de baan. Dit zal echter ongetwijfeld heel
wat voeten in de aarde hebben. Duitschland zal op
grond van zijn centrale positie stellig het dubbele
willen bezitten van de Fransche en Engelsche
luchtvloot, en het is zeer de vraag of de Fransche generale
staf tot deze concessie bereid zal zijn.
Bulgarije's eerherstel
BULGARIJE, de eenige Balkanstaat die, de
Italiaansche halfkolonie Albaniëniet meege
rekend, aan alle Balkanstaten grenst Roemenië,
Zuid-Slavië, Griekenland en Turkije, is herhaal
delijk het slachtoffer geweest van de vereenigde
kracht zijner naburen. In 1913 stond het geheel
alleen tegenover een Balkan-coalitie; in den Wereld
oorlog wedde het met Turkije op het verkeerde paard,
en na de vredesverdragen moest het links en rechts
gebieden afstaan aan zijn inhalige voormalige vij
anden. De Balkan-entente die in Februari 1934
tusschen Griekenland, Zuid-Slavië, Roemeniëen
Turkije werd gesloten, was ook in wezen tegen Bul
garije gericht, waarvan men de strategische positie
vreesde. Het politiek en economisch offensief dat
Engeland en Frankrijk het laatste halve jaar op den
Balkan hebben ingezet, en waarbij in eerste instantie
Turkije's neutraliteit gekocht is tegen betaling van
zestien millioen pond, heeft nu ook Bulgarije niet
ongemoeid gelaten. Het was hoogtijd. Er is geen land
in Zuid-Oost-Europa dat op economisch gebied
zoozeer van het Derde Rijk afhankelijk is, als Bul
garije. Allereerst is eT -"-"der Fransch-Engelschen
druk een toenadering tusschen Bulgarije en de
landen der Balkan-Entente tot stand gekomei?. Te
Saloniki is een verdrag gesloten in den meer en meer
gebruikelijken geest-van-pais-en-vree, waarbij Bul
garije het recht tot herbewapening heeft
gekregenIn ruil hiervoor zal het afzien van verder pogingen,
de bij het verdrag van Neuilly (1919) verloren
gegane gebieden te herwinnen. Hoe Duitschland op
deze nieuwe overeenkomst zal reageeren, is onbe
kend. Wanneer het wil, kan het Bulgarije op den
rand brengen van den economischen ondergang:
het neemt meer dan de helft van den Bulgaarschen
export af hoofdzakelijk tabak, graan en eieren
en zorgt voor meer dan de helft van den Bulgaar
schen import.
Nogmaals de luchtbescherming
WIJ zouden er met het zomersche weer niet
toe gekomen zijn een zoo luguber onderwerp
als de luchtbescherming nogmaals aan te roeren,
ware het niet dat dit probleem nu eenmaal een der
belangrijkste is dat de Nederlandsche regeering dient
op te lossen. In de jongste vergadering van de Eerste
Kamer zijn weer tal van opmerkingen gemaakt over
het geringe bedrag vijfhonderdduizend harde
guldens dat de regeering voor de bescherming van
de meer dan acht millioen Nederlanders heeft uitge
trokken. Van Roomsch-katholieke zijde werd menig
scherp woord gehoord. De burgemeester van Am
sterdam maakte het minister de Wilde echter ge
makkelijk, door mede te deelen dat op bijna alle
aanvragen om medewerking afwijzend beschikt
wordt door de particulieren. O.i. mag dat voor
de regeering geen reden zijn om, indien zij de nood
zaak eener uitgebreide passieve" luchtverdedi
ging inziet, de particulieren niet desnoods tot mede
werking te dwingen. Wist men nu maar, waar die
bommen zouden vallen, dan was de zaak heel wat
eenvoudiger", merkte Zijne Excellentie snedig op.
Helaas is dat onbekend. Juist daarom zijn maat
regelen op groote schaal noodig. Minister de Wilde
deed, om zulks te voorkomen, een beroep op den
diepgewortelden afschuw van elk rechtgeaard Neder
lander van belastingverhooging. Wanneer men een
groot plan uitvoerde, mocht er", zei hij, anders
wel een nieuwe belasting worden ingevoerd". Een
gevaarlijke speculatie op een karaktertrek van ons
volk die sociaal niet altijd de meest gewenschte ge
volgen heeft! Als het om de bescherming van het
leven der ingezetenen gaat, dient de regeering haar
wil door te zetten, desnoods tegen de bekrompen
kortzichtigheid dier ingezetenen in. Zich daarachter
te verschuilen, is onwaardig.
N.V. ARNHEMSCHE HYPOTHEEKBANK
VcrkrQflbMr
3y,°/o pandbrieven a 101%
HYP. KAPITAAL BESCHIKBAAR TEBEN MATIGE RENTE
D» Dlreotle i
Mr. j. F. VEItSTEEVEN
Mr. H. O. VAN EVERDINQEN wn. dlr.