De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1938 6 augustus pagina 6

6 augustus 1938 – pagina 6

Dit is een ingescande tekst.

K A N T T E E K E N I N G E N sOorlog tusschen Japan en Rusland 7 DIT is de vraag die op het oogenblik de geheele wereld in spanning houdt althans in spanning behoorde te houden: komt er oorlog tusschen Japan en Rusland? Juister uitgedrukt: zal de oorlogstoestand die er op het oogenblik reeds tusschen Japan en Rusland bestaat, den vorm aan nemen van een conflict waarbij beide partijen al hun krachten aanwenden ? Want dat men tusschen deze landen moeilijk meer van vrede kan spreken, staat vast. In de vorige week hebben Russische troepen de heuvels van Tsjangkoefeng bezet, een strategisch belangrijk punt aan de grens van Mandsjoekwo, dicht bij zee gelegen. Bij deze bezetting zijn twintig Japanners gesneuveld. Onmiddellijk heeft Japan troepen teruggetrokken van het front in Midden-China. Twintigduizend man passeerden in vier dagen Tientsin, op weg naar het Noorden om het half rnillioen Japansche keurtroepen te versterken, dat reeds in Mandsjoekwo gelegen is. Zaterdag ging Japan tot den aanval over. De Russen werden van de heuvels verdreven. Er vielen dertig dooden en honderdzeventig gewonden aan Russische zijde. Zondag poogden de Russen een tegenaanval, die mislukte. Weer dertig dooden. Zondagavond spoedvergadering .van het Japansche kabinet. Maan<feg* luchtaanvallen van Russische r^gtuwiSfbp enkele belangrijke plaatsen in Korea. Drie vliegtuigen neergeschoten. Dinsdag een nieuwe aanval van de Russen, die vier tanks moesten achterlaten. De Russen bombardeerden NoordKorea, de Japanners lieten enkele eskaders ter waarschuwing" vliegen langs de Russisch-Mandsjoekwosche grens, die tusschen haakjes niet vaststaat. Dinsdagavond en Woensdag mislukte aan vallen der Russen. De moderne terminologie spreekt na aanvallen als de bovenstaande van een incident". Wij hebben er vrede mee. Groeit dit incident uit tot een conflict"? Niemand kan het met zekerheid voorspellen. Er zijn belangrijke teekenen, dat zoowel Japan als Rusland het niet tot het uiterste'willen laten komen: was dit wél het geval, dan zouden er operaties op grootere schaal zijn gehouden. Aan den anderen kant is het echter ook mogelijk dat .de beide partijen eerst nog hun positie willen versterken, alvorens tot den grooten aanval over te gaan. Japan zet het offensief tegen Hankou met verdubbelde energie voort: het zou na de verovering dier stad gevoegelijk halt kunnen houden en alle aandacht wijden aan den eventueelen oorlog met de SowjetUnie. De Europeesche mogendheden volgen de gebeurtenissen in het Verre Oosten met aandacht". Volgens Parijs, Berlijn, Londen en Rome is er echter, gelijk dat heet, geen reden tot bezorgdheid. Wij meenen, dat zich achter dit optimisme groote bezorgdheid verbergt. Volgens de bepalingen van het Anti-Komintern-Verdrag zouden Duitschland en ItaliëJapan te hulp moeten komen, terwijl Frankrijk verplicht is Rusland bij te staan, wanneer het ondanks de oprecht-vredelievende bedoelingen van beide landen het object zou worden van een onuitgelokten aanval van de zijde eener Europeesche mogendheid." Een rekbare formule, die de Fransche burgerlijke regeering onder Engelschen druk de gelegenheid geeft om eventueel de Sowjet-Unie, die tenslotte voor een socialistischen staat doorgaat, in den steek te laten. Zoover zijn wij echter nog niet. Het regeeringsoffensief in Spanje HET moedig offensief dat de Spaansche regeeringstroepen in het begin van de vorige week aan den benedenloop van de Ebro geopend hebben, is gedeeltelijk met succes bekroond. Gedeeltelijk, omdat het strategische doel: de herovering van Gandesa en Alcaniz, nog niet bereikt is. Ook is de overtocht aan de uiterste Zuidpunt van de Ebro mislukt. Het feit dat de republikeinen echter voor het eerst na den aanval op Teruel in December van het vorig jaar, weer een groots-opgezet offensief konden uitvoeren, is van niet te onderschatten beteekenis. Ook ten Westen van deze laatste plaats hebben zij belangrijke voordeelen ge boekt. Franco heeft zijn pogingen om het regeerings-front in Estremadoera ten Zuid-westen van Madrid op te rollen, moeten opgeven. Hij heeft een gedeelte van zijn beste troepen die tegenover de republikeinsche linies boven Sagunto stonden, rechtsomkeert moeten laten maken om Alcaniz en Gandesa te verdedigen en zoo mogelijk, de aan vallers weer van de Ebro terug te jagen. Hij heeft daardoor den druk moeten verminderen die op het front tusschen Teruel en Sagunto, waar de regeeringstroepen zich met ongeloofelijke taaiheid verdedigen, werd uitgeoefend. Inmiddels heeft de Italiaansche regeering weer, naar het schijnt, twintigduizend ?.itiicrprs naar Spanje gezonden. Het gevaar De krachtige militaire operaties der regeering toonen echter wel aan, dat ook met den val van Valencia de. burgeroorlog nog bij lange na niet geëindigd zal zijn. In het tempo waarin Franco op het oogenblik het gebied van zijn tegenstander beperkt, duurt het nog jaren voor aan alle verzet een einde is gemaakt. De luchtmacht der rebellen heeft in de afgeloopen week weer verschillende open steden gebombardeerd. De door de Nederlandsche regeering gesaboteerde com missie van onderzoek naar de bombardementen is nog steeds niet gearriveerd. Runciman vertrokken OUD-minister Runciman, de z.g. onofficieele Engelsche arbiter, is Dinsdag j.l. naar Praag vertrokken. Men kan niet zeggen, dat zijn taak er door de gebeurtenissen van de afgeloopen week lichter op is geworden. Integendeel. De Henleinisten hebben nu in een uitvoerige brochure uiteengezet, waarom zij het ontwerp nationaliteitenstatuut on mogelijk kunnen aanvaarden, en de regeering heeft van haar kant nogmaals betoogd dat zij den eisch naar politieke zelfstandigheid niet van zins is in te willigen. Zij wil landdagen oprichten in Bohemen, Slowakije, Moraviëen Silezië, waarvan de eerste honder^.^ïrjti'g; He .drie laatsten zestig leden zullen teffJh. Ieder land" zal uT«tuurd worden door een uitvoerenden raad van twaalf personen. Ergo: een regionale indeeling en niet de indeelinfe\iaar volkeren die trouwens practisch onuitvoerbaar ils zonder sub-minderheden te scheppen die de Sudetenduitschers en de Slowaaksche autonomisten van pater Hlinka eischen. De stemming bij de Tsjechen tegenover Runciman is vrij geprikkeld. Zij vreezen dat zijn zending slechts bedoeld is om hen tot groo tere concessies aan Duitschland te bewegen. Zij vreezen dat Engeland den vrede bewaren wil op kosten van de zelfstandigheid der Tsjechoslowaa.-sche republiek. Voorts zijn er weer tal van inci denten tusschen Tsjechen en Sudetenduitschers voorgevallen. Summa summarum ziet het er weer vrij gespannen uit. Hoewel het ons nog steeds waar schijnlijk lijkt, dat de moeilijkheden opgelost zulen worden zonder dat het tot een uitgebreid gewapend conflict komt, moet men erkennen dat de toestand ernstig is. In zeker opzicht is juist de vredestoestand voor de Tsjechen gevaarlijker dan de oorlog, waar bij het Westen kleur zou moeten bekennen. Juist voor den langzamen, gestadigen druk dien Duitschland uitoefent, zullen zij geleidelijk moeten terugwijken. De Westersche democratieën laten zich zwaar be talen voor den verstrekten steun. De positie van Duitschland WOENSDAG j .1. is in de Duitsche Staatscourant een verordening gepubliceerd waarbij aan officieren van buitenlandsche legers verboden is, zich in een reeks z.g. Sperrgebiete op te houden. Daartoe behooren de voormalige gedèmilitariseerde zone van Rijnland, een groot gedeelte van OostPruisen, vrijwel de geheele Poolsche grensstreek en de Noordzee-eilanden Borkum, Norderney, Helgoland en Sylt. Het bericht doet duidelijk uitkomen waar Duitschland zijn groote defensieve werken aanlegt. Ten eerste aan de Westgrens: tegenover de Fransche Maginot-linie wordt een stellig niet minder machtige Duitsche verdedigingslinie aangelegd. Ten tweede aan de Oostgrens. Ten derde aan de Noordgrens. De eerste linie richt zich tegen een Franschen, de tweede tegen een Russischen of Poolschen, de derde tegen een Engelschen aanval. Aan de groote uitvalspoort naar den Balkan worden geen verdedigingswerken aangelegd.... Het bericht maakt dus tevens waarschijnlijk in welke richting zich de Duitsche expansie voorshands zal bewegen: niet naar het Westen, maar naar het Zuid-Oosten. Teekenen wij hierbij nog aan, dat Duitschland juist de defensielinie aan de Westgrens in een zeer snel tempo tracht af te bouwen. Men schat dat krachtens de jongste arbeidsdienstplichtwet van minister Göring omstreeks tweehonderd duizend arbeiders aan de Duitsche Maginot-linie te werk zijn gesteld. Mocht het Tsjechoslowaaksche vraagstuk in dezen herfst tot een algemeen conflict leiden hetgeen wij niet waarschijnlijk achten dan zou Duitschland gedekt zijn tegen een Franschen aanval. Evenals in den oorlog van 1870?71 en in den Wereldoorlog het geval was, schijnen de plannen van' den Franschen generalen staf een opmarsch door Zuid-Duitschland langs het Main-gebied in te houden. De Duitsche Maginot-linie dient om dezen opmarsch blijvend tegen te houden of althans zoo lang te vertragen tot Tsjechoslowakije geheel ver overd is. Tsjechoslowaaksche strategen zijn van meening, dat dit in ieder geval minstens een maand zal duren. Inmiddels zijn, dezen militairen voorberei dingen ten spijt, de geruchten over een luchtpact tusschen Duitschland, Italië, Frankrijk en Engeland niet van de baan. Dit zal echter ongetwijfeld heel wat voeten in de aarde hebben. Duitschland zal op grond van zijn centrale positie stellig het dubbele willen bezitten van de Fransche en Engelsche luchtvloot, en het is zeer de vraag of de Fransche generale staf tot deze concessie bereid zal zijn. Bulgarije's eerherstel BULGARIJE, de eenige Balkanstaat die, de Italiaansche halfkolonie Albaniëniet meege rekend, aan alle Balkanstaten grenst Roemenië, Zuid-Slavië, Griekenland en Turkije, is herhaal delijk het slachtoffer geweest van de vereenigde kracht zijner naburen. In 1913 stond het geheel alleen tegenover een Balkan-coalitie; in den Wereld oorlog wedde het met Turkije op het verkeerde paard, en na de vredesverdragen moest het links en rechts gebieden afstaan aan zijn inhalige voormalige vij anden. De Balkan-entente die in Februari 1934 tusschen Griekenland, Zuid-Slavië, Roemeniëen Turkije werd gesloten, was ook in wezen tegen Bul garije gericht, waarvan men de strategische positie vreesde. Het politiek en economisch offensief dat Engeland en Frankrijk het laatste halve jaar op den Balkan hebben ingezet, en waarbij in eerste instantie Turkije's neutraliteit gekocht is tegen betaling van zestien millioen pond, heeft nu ook Bulgarije niet ongemoeid gelaten. Het was hoogtijd. Er is geen land in Zuid-Oost-Europa dat op economisch gebied zoozeer van het Derde Rijk afhankelijk is, als Bul garije. Allereerst is eT -"-"der Fransch-Engelschen druk een toenadering tusschen Bulgarije en de landen der Balkan-Entente tot stand gekomei?. Te Saloniki is een verdrag gesloten in den meer en meer gebruikelijken geest-van-pais-en-vree, waarbij Bul garije het recht tot herbewapening heeft gekregenIn ruil hiervoor zal het afzien van verder pogingen, de bij het verdrag van Neuilly (1919) verloren gegane gebieden te herwinnen. Hoe Duitschland op deze nieuwe overeenkomst zal reageeren, is onbe kend. Wanneer het wil, kan het Bulgarije op den rand brengen van den economischen ondergang: het neemt meer dan de helft van den Bulgaarschen export af hoofdzakelijk tabak, graan en eieren en zorgt voor meer dan de helft van den Bulgaar schen import. Nogmaals de luchtbescherming WIJ zouden er met het zomersche weer niet toe gekomen zijn een zoo luguber onderwerp als de luchtbescherming nogmaals aan te roeren, ware het niet dat dit probleem nu eenmaal een der belangrijkste is dat de Nederlandsche regeering dient op te lossen. In de jongste vergadering van de Eerste Kamer zijn weer tal van opmerkingen gemaakt over het geringe bedrag vijfhonderdduizend harde guldens dat de regeering voor de bescherming van de meer dan acht millioen Nederlanders heeft uitge trokken. Van Roomsch-katholieke zijde werd menig scherp woord gehoord. De burgemeester van Am sterdam maakte het minister de Wilde echter ge makkelijk, door mede te deelen dat op bijna alle aanvragen om medewerking afwijzend beschikt wordt door de particulieren. O.i. mag dat voor de regeering geen reden zijn om, indien zij de nood zaak eener uitgebreide passieve" luchtverdedi ging inziet, de particulieren niet desnoods tot mede werking te dwingen. Wist men nu maar, waar die bommen zouden vallen, dan was de zaak heel wat eenvoudiger", merkte Zijne Excellentie snedig op. Helaas is dat onbekend. Juist daarom zijn maat regelen op groote schaal noodig. Minister de Wilde deed, om zulks te voorkomen, een beroep op den diepgewortelden afschuw van elk rechtgeaard Neder lander van belastingverhooging. Wanneer men een groot plan uitvoerde, mocht er", zei hij, anders wel een nieuwe belasting worden ingevoerd". Een gevaarlijke speculatie op een karaktertrek van ons volk die sociaal niet altijd de meest gewenschte ge volgen heeft! Als het om de bescherming van het leven der ingezetenen gaat, dient de regeering haar wil door te zetten, desnoods tegen de bekrompen kortzichtigheid dier ingezetenen in. Zich daarachter te verschuilen, is onwaardig. N.V. ARNHEMSCHE HYPOTHEEKBANK VcrkrQflbMr 3y,°/o pandbrieven a 101% HYP. KAPITAAL BESCHIKBAAR TEBEN MATIGE RENTE D» Dlreotle i Mr. j. F. VEItSTEEVEN Mr. H. O. VAN EVERDINQEN wn. dlr.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl