VAN SPELERS EN VALSCHSPELERS uit den gouden eeuw DE goede oude tijd" het is een zegswijze die vooral hun voor in den mond ligt, die den ouden tijd niet kennen. De mensch ide aliseert verleden en toekomst. Hij meent dat de bedroevende verschijn selen uit zijn eigen tijd iets heel nieuws zijn. Hij meent het tegenwoordig als een bewijs voor de z.g. cultuurvervlakking te mogen aanzien, dat er zooveel gebridged wordt. Alsof het in de Gouden Eeuw anders was! Het te gendeel moeten wij aannemen op grond van een klacht uit het jaar 1692 dat men tegenwoordig meer speelt als oyt, en ik geloof dat het geschiedt om dat men niets te zeggen weet. Men vind zich verlegen in de beste gezel schappen, de conversatie verflauwt, men quijnt er en ennuieert zich, en die al wel spreken kunnen met verstant, vinden zoo weynig in 't geen men haer antwoort, dat zij verplicht zijn hun toevlucht tot de kaart te nemen, als tot d'eenigste resource van d'aengenaeme ommegang." Aldus een anonymus in een pamflet, getiteld Sa menspraak tusschen een Amsterdam mer, Hagenaar en Rotterdammer". De beide eersten worden er in voorgesteld als bezoekers van een speelhuis, dat zij zoojuist verlaten hebben. De Hagenaer" had flink gewonnen. Vandaar wellicht de pessimistische woorden die wij zooeven weergaven en die door den schrijver van het geschrift den Amster dammer in den mond gelegd worden. De Hagenaer" was minder pessimis tisch. Hij had een opportunistischen kijk op het spel. Ik zal noyt uyt mijn keur speelen", zei hij, als ik yet beters te doen weet, en ik beken ront uyt dat ik meer van Toneelspel houw, en inzonderheyd van d'Opera die men zoo ras uit Amsterdam niet had behooreh te verdrijven: want dat was het rechte middel om veel disordre die het A>el veroorzaakt, te beletten". Het kaartspel verachtte hij overigens niet! Ikzie t'aen", betoogde hij, als de beste school van de werelt om zich zelven te kennen, en om over anderen te oordeelen. Elk maekt het portrait van zijn humeur, en het is de beste conjuncture, en de scherpste om de gront en 't binnenste van den mensch te kennen". Toch was het maar goed dat men niet overal even grof spelen mocht. Althans, de Heeren van Am sterdam" hadden verboden om hooger te, spelen dan vijf en twintig gulden. Een maatregel die natuurlijk ontdoken werd! DE grofspelers" kwamen somtijts uyt den Haeg overvliegen, om onze onnozele Amsterdammers te foppen", klaagde de Amsterdammer, en hij noemde met name een zekere Haegsche Jonker Germain". De Ha genaer" wist nadere inlichtingen te verstrekken over dezen beruchten Jon ker. Hij was een vink", die den Adel uyt de Wijngertkrans gehaalt had" Nu was hij opgeblazen genoeg om Was DE GROENE juist uitverkocht toen U er naar vroeg? EEN GOEDE RAAD: NEEM EEN ABONNEMENT! zich als een groot Cadet in een koets met vier Paerden te laten voorttrecken", maar enkele jaren terug moest hij de wijnglazen spoelen en oppassen als een brak". Zijn moeder, die in haer tijd zeer fraey en niet ongerieflijk was" liet hem doorgaan voor den zoon van een Prins inplaats van die van een Waart". De pseudo-Jonker had de kunst van het spelen, waarin hij van jonksaf geconfijt" was, geleerd van den stalmeester van de prinses, die hij wederom tot erkentenis verscheyde melkkoeytjes heeft aangebracht, die zij te zamen zoo wel gemolken hebben, dat zij beyde, eerst naekte zwaluwen, nu als Princen kunnen teeren". Vooral in Rotterdam had Jonker Germain met zijn makkers geen kleyne ravage ge maakt". Speciaal een weduwnaar had den zij niet weynig gevilt". Een Rot terdammer, die toevallig langs kwam kon van deze affaire enkele finesses mededeelen. HIJ was er nog zoo ondersteboven van, dat hij het spel uyt de heele werelt bannen" wilde, om zijn pernicieuse en gevaarlijke gevolgen". Ons Land is", zei hij, God betert, al vol genoeg van eerlijke dieven, die zich er morale naar hun zin maeken, en die zich inbeelden dat er byzondere ge vallen zijn, waerin het is toegelaeten een ander mans goet te nemen". Als daar nu de spelers ook nog bij kwamen! Hij kende er Rotterdamsche die de menschen zoo kaal pluyzen dat er niet een veertje op blijft zitten". Een zekere Vredenburg had bij het spel hondertduyzent Rijxdaelders" ver loren, maer daer zijn harssens, door het veel wyndrinken al verzwakt wa ren", had het verlies weinig indruk op hem gemaakt. Zijn medespelers hadden hem eenvoudig dronken gevoerd. Zij schonken hem den wijn in zulk een overvloei, dat hij dikwels onbequaem was om de steenen tegen 't bord te werpen, daer hem dan de hand ge houden wierd door die gedienstige vrienden, die hem niet alleen zijn geit afgewonnen, maer ook heel uytgezopen hebben". Jonker Germain had ook ook te Amsterdam geopereerd met valsche dobbelsteenen! De Amsterdam mer wist althans te verhalen dat de quik verscheyde mael uyt zijn steenen is gevallen": Desondanks nam de hartstocht waarmee men speelde voortdurend toe. De Hagenaer" be aamde dat. Men ziet in alle Saletten anders niet", vertelde hij, daer dan dikwijls Joden en Christenen, zonder onderscheyd, onder malkanderen loopen als de Schapen en Bokken. Som migen vrouwen zijn zoo vernikkert op het spel, dat zij heur hemd zouden vertuyschen". De Amsterdammer had die plaetsen" wel aanschouwd. Het liefst zou hij ze met de Arke Noach's vergelijken. Gaarne zou hij er wat breeder van discoureren", maar hij had geen tijd. Hij moest op bezoek bij vrienden, waar hem een frissche Roe mer van den allerbesten Hochemer" wachtte. Hij zou de Heeren met een helder glas gedachtig zijn". En wij zullen u", zeiden de hoffelijke Hage naar en Rotterdammer, in 't Hof van Holland met een sappige Peer bescheyc' doen". Het moge hun wél bekomen zijn! PUZ2LE8 De prijswinnaars Prijswinnaars zijn deze week: Voor het letterraadsel: de heer K. Zwiep, Kennemerpark 13, Alkmaar; voor het visitekaartje: mevrouw F. Hooykaas, Gordelweg 22la, Rotterdam. Voor elke puzzle v/ordt een reproductie naar Vincent van Gogh: Het Korenveld" uitgeloofd. Inzendingen voor Woensdag op een BRIEFKAART; op de adreszijde LETTERRAADSEL of VISITEKAARTJE vermelden. Er wordt prijs gesteld op het gebruik van ZOMERPOSTZEGELS. Twee nieuwe opgaven I. Letterraadsel Van onderstaande lettergrepen moe ten tien woorden worden gevormd, welke onder elkaar geplaatst dienen te worden. Dan vormen respectieveli'k de eerste en laatste letters van die woor den, van boven naar onder gelezen, een regel uit een gedicht van Guido Gezelle. ar - bel - bo - de - de - di - er - eu - in la - na - nold - o - ra - re - rig - tens val - vel - vo - voor - ijl. Omschrijving. i. adreskaartje, 2. hevig, 3. meisjes naam, 4. gebeurtenis, 5. gebrek, 6. denkvermogen, 7. voorafgaand, 8. draadlooze omroep, 9. estafette, 10. jongensnaam. II. Visitekaartje O). CWeert Welk beroep heeft deze man ? Oplossingen van de vorige week I. Letterraadsel Er moeten witte hoeven achter de room staan (Paul van Ostaijen) N OCTURNE ACCU MULATOR CONSERVATORIUM HENGELO TIMIDE E V ENEMENT RESTAURATIE DEMON E E R W Z A M B E S l OMNIP OTENT O L I F A N T E R R I A T I R I S C O R P E D N T I P O D Z O U A N C M S T A A N E H O E V E II. Visitekaart/e HeJLberoep^van .B.;Bok, Di«ren is: BOEKBINDER Het wekelijksche schaakminiatuur Probleem van Konrad Er/in a b c d e f g h abcdefgh Mat in drie zetten jo ZB fr - '4-frp?f pa 'Z jo 9B?£ '4 zo £051 -z Sq : SuissojdQ Ingekomen tijdschriften Gemeentebestuur (Juni?Juli) Dr. C. van den Berg: Vijf-en-twintig jaar zorg voor goed drinkwater. Mr. Dr. L. W. K. van Deventer: Uitvoering rechtscontrole en vernietiging. Mr. G. J. ter Kuile: Samenvoeging van gemeenten. Vakbeweging (4 ? Augustus) W. Komijn: S. de Wolff zestig jaar. Dr. F. E. Posthuma: De uitvoering der ziektewet. C. van der Lende : Econonomische toestanden in Zuidslavië. C. A. 't Hart: Het scholensysteem van de moderne arbeidersbeweging. J. v. d. Kieft: Van Utopie tot wetenschap. Onze taaltuin (i Augustus) H. Mandos: Een teekenend spreek woord van West-Europa; E. de Roy van Zuydewijn: Het enjambement bij Guido Gezelle; J. van Ginneken: Sp-kaarten; J. van Ginneken: Volkskarakters; Joh. Renders: A. R. Hol: Een Tegenstelling Noord-Zuid in de praeterita en participia v. d. sterke werkwoorden. Dietsche Warande en Belfort (Juli^?Augustus) Dr. Rob. van Roosbroeck: Conscience's Leeuw van Vlaanderen in het tijds kader; J. D. Bierens de Haan: Verzen; M. E. Belpaire: Gestalten uit 't verleden; Albert Westerlinck: Lentelied; Mare Staels: Het begrijpen; Staf Weyts: De dood mijner ouders; Dr. L. Landsman: Bondig overzicht der ideologische ont wikkeling der Sovjet-Letterkunde; M. Coole: De vrouw van den dichter. Opwaartsche wegen (Juii?Augustus) Maarten Vrolijk: Idylle, Kerstmis van den eenzamen student, Ontwaken, Het kort geduld, Bezinning; G. Kamphuis: Over het werk van J. K. van Eerbeek; Jan H. Eekhout: Hafische strofen; Ed. Hoornik: Palmzondag, Nocturne; H. v. d. Leek: Techniek en Cultuur; Loet Rombouts: Het kind, De vogel, Het kind van den gebochelde, Daphne; K. v. d. Geest: Storm; Roei Houwink: Ter Braak over Luther; Wouter Paap: Ontaarde muziek in het Derde Rijk. PAG. 18 DE GROENE No. 3193