r. KA NTTEEKENINGEN De kous op den kop DE heer Chamberlain heeft een onuitputtelijk geduld betoond tegenover generaal Franco. Ondank is 's werelds loon. Toen meer dan honderd Engelsche schepen den grond in waren geboord en de oppositie tegen zijn pro-Francopolitiek steeds sterker werd, betoogde de conser vatieve premier herhaaldelijk: wij willen ons niet verder in den strijd mengen; zijn de vrijwilligers teruggetrokken, dan is het gevaar voor internationa le complicaties geweken. Men kreeg den indruk dat Chamberlain van de terugtrekking der vrijwilligers een soort hemel-op-aarde verwachtte. Het was zijn point d'honneur". Na een jaar confereeren knut selde de niet-inmengings-commissie een plan tot terugtrekking der vrijwilligers in elkaar. Het werd verzonden. Barcelona accepteerde, ondanks vele onuitgesproken bezwaren. En nu krijgt Chamber lain van Franco de kous op den kop. Franco, stellig geïnspireerd door Italiëen Duitschland, negeert in feite eenvoudig het Londensche voorstel en komt meteen eigen plan: aan weerszijden zullen terstond tienduizend buitenlandsche vrijwilligers terugge trokken worden, maar Franco krijgt reeds vóórdien ?de rechten van oorlogvoerende. Dat zou daarop neerkomen, dat hij reeds drie maanden eerder tot de blokkade van het Spaansche regeeringsgebied zou mogen overgaan. Belangrijker is echter het feit van de afwijzing der Britsche voorstellen. Het plaatst Chamberlain, die herhaaldelijk zijn geloof in Italië's goeden trouw heeft betuigd, in een moeilijke, ja pijnlijke positie, temeer omdat de anti-Engelsche actie in Italiëweer het hoofd schijnt op te steken en de Britsche zaakgelastigde te Rome op zijn verzoek om inlichtingen betreffende de jongste Italiaansche inbreuken op de niet-inmengings-overeenkomst eenvoudig nul op het request heeft gekregen. Dat de Engelsche regeering Franco's nota een week lang heeft achtergehouden, bewijst wel dat zij er weinig mee ingenomen was. Er zijn nu twee mogelijkheden: Chamberlain erkent de onjuistheid van zijn goedgeloovige politiek tegenover Italiëen ruimt het veld, wellicht voor Eden; óf hij slikt den bitteren pil en verklaart zich tot nieuwe concessies aan Franco bereid, waarvoor Frankrijk misschien te vinden is in ruil voor sterke ren steun aan Tsjechoslowakije. Het laatste is helaas waarschijnlijker dan het eerste. Daladier tast door DONDERDAG voor een week verklaarde de premier Daladier dat de geruchten, als zou er verdeeldheid binnen het Fransche kabinet bestaan, onjuist en belachelijk" waren. Maandag namen twee van zijn ministers, Ramadier (arbeid) en Frossard (openbare werken), hun ontslag naar aanleiding van de redevoering die de minister president Zondagavond voor de radio had gehouden. In deze rede had hij een drieledig programma ont wikkeld: mogelijkheid'tot verlenging van de werk week van 40 tot 48 uur, niet alleen in de oorlogs industrie; herstel van het begrootingsevenwicht door bezuinigingen; verlaging van de fiscale lasten die op het bedrijf drukken. Dit programma is, behalve van arbeiderszijde, gunstig ontvangen. Echter, ook de linksche partijen beseffen dat Frank rijk steeds meer bij zijn Oostelijke naburen achterop zou geraken, wanneer de werkweek belangrijk korter bleef dan in Duitschland en Italië. De oppositie' tegen de verlenging van de veertigurige werkweek was dan ook minder fel dan velen ge vreesd hebben. Over de noodzakelijkheid van het herstel van het begrootingsevenwicht is iedereen het eens. Hierin, en niet in de stakingen en in de socialistisch-communistische actie ligt, gelijk nog onlangs een van Frankrijk's eerste economen, prof. Charles Rist betoogde, de oorzaak van de kapitaalsvlucht. Het probleem waarvoor de Fransche regeering staat, is het volgende: het nationaal inkomen gaat de tweehonderd-vijftig milliard frs. niet te boven. Het staatsbudget bedraagt vijf-en tachtig milliard frs. en de belastingen, accijnzen etc. brengen vijf-en-vijftig milliard frs. op. Ergo moet de regeering jaarlijks dertig milliard frs. leenen. Inderdaad werd sinds 1932 honderd-zes-en-twintig milliard frs. opgenomen, meest tegen vrij hooge rente (7 pCt.). Rist heeft voorgesteld, de inkomsten uit staatsobligaties object te maken van de inkom stenbelasting. Dit zou ongeveer een vierde van het jaarlijksche tekort dekken. Daladier schijnt het herstel van het begrootingsevenwicht elders te zoeken: verlaging der staatsuitgaven door bezuini gingen beteekent, dat hij in principe tot de deflatiepolitiek van Laval terugkeert, een politiek die niet bevorderlijk is voor de binnenlandsche rust. Ten gerieve van het bedrijfsleven wordt de arbeidstijd verlengd. Bovendien hoopt hij door de voorgenomen verlaging der lasten de winstmarge der bedrijven te verhoogen en daardoor tenslotte de productie te stimuleeren. [De beurs heeft op Daladier's pro gramma vrij gunstig gereageerd. Hernieuwde moeilijkheden in Frankrijk? HET spreekt vanzelf dat bij de Fransche arbeiders eenige beweging is ontstaan toen Daladier aankondigde dat zij de met zooveel moeite veroverde veertigurige werkweek weer moesten loslaten. Het Marseillaansch havenconflict heeft de onrust ver groot. Toen dit conflict namelijk niet langs den normalen weg tot een oplossing kon worden gebracht, heeft Daladier den havenarbeid laten ver richten door gerequireerde militairen. De socialis tische en communistische bladen hebben n op deze handelwijze n op Daladier's programma on gunstig gereageerd. Léon Blum heeft gedreigd dat de S.F.I.O. Daladier het vertrouwen zou opzeggen. Is dit dreigement ernstig bedoeld ? Het is niet geheel zeker. Dit staat vast, dat de buitenlandsche politiek van den sociaal-radicaal Daladier steviger is geweest dan die van den socialist Blum. Daladier heeft Cataloniëgered, dat Blum reeds wilde opgeven. Bovendien weten de leiders der arbeiderspartijen, dat niets zoo geschikt is om de Engelsche conser vatieven huiverig te maken voor het verbond met Frankrijk als versterkte sociale onrust. Zij verkeeren dus in de lastige positie dat zij terwille van de buitenlandsche moeilijkheden hun binnenlandsch programma grootendeels moeten opgeven. Buiten gewoon disciplinair is de Fransche arbeidersbeweging echter nimmer geweest: nog onlangs kon Jouhaux, de secretaris-generaal van het vakverbond, niet aan het woord komen op het congres van de onderwijzers. Het is dan ook niet uitgesloten dat de arbeiders zelf een wat minder conciliante houding zullen aannemen dan hun leiders. Relletjes kunnen het gezag van Daladier echter slechts versterken: deze oud-frontsoldaat is vastbesloten, geen verdere ver mindering van Frankrijk's aanzien in Europa door conflicten op maatschappelijk gebied te dulden. Het is echter een gunstig teeken dat de stijging van de kosten van levensonderhoud die het vorig jaar tot tal van moeilijkheden aanleiding gaf, in de afgeloopen maanden tot staan is gekomen. De rust zal dan ook wel gehandhaafd blijven. Hongarije een land op den tweesprong ER| gebeuren de laatste maanden belangrijke dingen in Zuid-Oost-Europa. Nauwelijks zijn Frankrijk en Engeland er in geslaagd, op den Balkan eenige orde te scheppen en Boelgarije nader te brengen tot zijn oude tegenstanders, of een tweede verzoening wordt voorbereid: die tusschen Honga rije en de landen van de Kleine Entente, die alle drie Tsjechoslowakije, Roemeniëen Zuidslavi sinds den Wereldoorlog belangrijke Hongaarsche minderheden herbergen. Hongarije beklaagde zich niet slechts over de behandeling dier minderheden, maar ook over de militaire inferioriteit waartoe het door de Vredesverdragen was veroordeeld. Welnu de minister van buitenlandsche zaken derEntentestaten die in de afgeloopen week te Bied hun jaar lijksche conferentie hielden, hebben besloten, de zaak der minderheden nog eens onder oogen te zien en zich niet te verzetten tegen de Hongaarsche rechtsgelijkheid op bewapeningsgebied. Hiermee is de weg gebaand tot een accoord tusschen Hongarije en de Kleine Entente, een accoord waarover men zich te Parijs thans reeds van harte verheugt. Desondanks zou het voorbarig zijn om te meenen dat Hongarije van zins is, zich onomwonden aan de zijde van Frankrijk te plaatsen. Het bezoek van admiraal Horthy aan het Derde Rijk, waarbij menig vriendelijk woord gewisseld is, leert anders. Hongarije poogt zoowel met Frankrijk en Engeland, als met Duitschland de relaties te verbeteren. De Hongaarsche regeering hoopt te Berlijn mede een tegenwicht te vinden tegen de actie der nationaalsocialistische groenhemden" van majoor Szalasi, een actie, die de laatste maanden zeer sterk is toe genomen en een gunstige voedingsbodem bezit in de maatschappelijke misstanden en de groeiende sociale ontevredenheid, vooral op het platteland. Eén derde van den bodem is er het bezit van n pro-mille der bevolking. Bijna de helft der plattelandsfamilies is landloos. Vier vijfde hunner leeft op de grens van den honger. De nationaalsocialistische beweging die belooft deze feodale mis standen op te ruimen, groeit ondanks den tegenstand van de regeering, waarin de landbaronnen rijkelijk vertegenwoordigd zijn. De oorlog in China NU het incident van Tsjangkoefeng geliquideerd wordt en Japan in mindere mate troepen gereed moet houden voor een eventueel conflict in Mandsjoerije, wordt de actie in Aziëop vergroote schaal voortgezet. De aanval op Hankou vordert hoewel langzaam. Nu de poging van het Japansche leger om aan den Zuidelijken oever van de Jangstse door de Chineesche verdedigingslinies heen te breken niet met het verwachte succes bekroond is, zijn weer tal van divisies naar den Noordelijken oever overgebracht. De bedoeling is thans om Hankou van het Noorden uit te naderen langs den spoorweg Peiping?Hankou. Langzamerhand ver laten de vreemdelingen Tsjang-kai-Tsjek's residentie, hetgeen echter niet beteekent dat er onmiddellijk gevaar is. Ook in Noord-China hebben de Japanners weer enkele belangrijke successen behaald. Hun troepen pogen door te dringen tot den grooten verbindingsweg met de Sowj et-Unie waarlangs de Chineesche legers nog steeds veel materiaal ont vangen. De toestand in Japan wordt er met het rekken van den oorlog overigens niet beter op. Weer worden de hemden met een decimeter ver kort en plooien in de kleeding verboden. Particuliere auto-eigenaars mogen binnenkort wellicht in het geheel niet meer rijden ter besparing op den aan wezigen voorraad benzine, en de witte handschoe nen bij de politie te Tokio zijn afgeschaft. Het zijn alles symptomen die op moeilijkheden wijzen in de voorziening met grondstoffen, maar allerminst op een snel naderende economische ineenstorting. Regeering en persvrijheid DRIE weken geleden signaleerden wij in dit blad de slappe houding, die onze regeering aangenomen had tegenover de uitwijzing van mevr. mr. van Meurs?van den Burg, de Warschausche correspondente van den Nieuwen Rotterdammer Courant". Het verheugt ons, dat nu ook de Nederlandsche Journalistenkring zich deze zaak ter harte heeft genomen. Het bestuur heeft een brief gezonden aan den minister van buitenlandsche zaken waarin er op werd gewezen dat de regeering aan dit gevaar lijk precedent niet de aandacht heeft geschonken die het verdiende. De N.R.C, betreurde het terecht, gelijk ook wijzelf deden, dat geen der Kamerleden in het gebeurde aanleiding heeft gevonden om den minister te interpelleeren. Zooals de zaak er thans voorstaat, verwachten wij weinig activiteit van den heer Patijn: de uitwijzing geschiedde al weer bijna vijf maanden geleden en Den Haag heeft sindsdien in alle talen gezwegen. Wij kunnen dezen gang van zaken niet bewonderen: de Nederlandsche pers dankt haar internationaal befaamd peil mede aan haar vele voortreffelijke buitenlandsche correspondenten. Het is te vreezen dat dit peil op den duur geducht zal dalen indien zekere buitenlandsche regeeringen weten dat men de Nederlandsche journalisten bij het eerste het beste objectief-critische artikel het land uit kan zetten, zonder dat het Nederlandsch bewind opkomt voor de integriteit zijner onderdanen en de eer van zijn pers. De Interparlementaire U nieste Den Haag bijeen DE interparlementaire Unie, een nuttig lichaam dat het contact tusschen de parlementsleden uit de verschillende landen poogt te versterken, was in de afgeloopen week te Den Haag in conferentie bijeen. Voorstanders van internationaal contact kunnen conferenties als deze van harte toejuichen, ook wanneer de beteekenis der beslissingen niet altijd in overeenstemming is met die der behandelde problemen. De Unie heeft zich verscheidene malen uitgesproken ten gunste van de democratie en er is een resolutie aangenomen, mede door den Neder lander Serrarens voorbereid, waarin enkele verbete ringen in de verdeeling van de belangrijkste grond stoffen werden bepleit. Dit kan vooral van belang zijn voor de bemoeienissen van den Volkenbond, die in dezelfde richting gaan. Vermelden wij tenslotte nog, dat de Japansche afgevaardigde verklaard heeft, dat Japan nimmer een veroveringsoorlog heeft gevoerd en niet door expansiezucht bezield wordt. Het ontbreken van hilariteit na deze verras sende mededeeling is een treffend bewijs voor de wellevendheid van de leden der Interparlementaire Unie. AAN INZENDERS VAN MANUSCRIPTEN wordt verzocht bij hun bijdragen een gefrankeerd briefomslag met adres van den afzender in te stuiten. Op het adres van stukken, voor de redactie be stemd, vermelde men geen namen van personen. PAG. 6 DE GROENE No. 3195