De zege der kortzichtigheid Wie de Goden verderven willen, slaan zij met blindheid A. den Doolaard G i OOD old Chamberlain !" riep de menigte, toen de oude Britse premier op Donderdag 15 September het vliegtuig besteeg, daljhem tot dicht bij Berchtesgaden zou brengen. De ongeruste menigte juichte, omdat het in het «hreren vliegtuig een snelle vredesduif zag. Waar schijnlijk zal de geschiedschrijver anders oordelen. Het zou mij niets verwonderen, indien hij Chamber lain zou vergelijken met een der burgers van Calais, die met de strop om de hals hun overwinnaar de sleutels der stadspoorten aan kwamen bieden. Maar terwijl de burgers van Calais, langzaam en waardig en na het eind van een bittere strijd met het sym bool van de nederlaag in de hand op de overwinnaar toeschreden, vloog Chamberlain naar Duitsland om Hitler inderhaast de sleutels van het Boheemse kasteel, die hij niet eens bezat, symbolisch in de schoot te komen leggen ! Een kasteel, waarover hij geen zeggenschap heeft, te minder nog, omdat zijn voorgangers zelf de stichtings-oorkonde en vrijbrief hielpen opmaken en er hun zegel aan hechtten ; een kasteel, dat toen nog niet belegerd was, nog minder ingenomen, maar enkel bedreigd. Zou de menigte op 15 September ook zo gejuicht hebben, indien zij geweten had, dat Chamberlain buiten Benesj om Hitler het plebisciet in SudetenDuitsland aan kwam bieden? En zou zij gejuicht hebben, indien zij geweten had, dat de oudste staats man in Europa den grootsten bedreiger van Europa de integriteit van een gans volk aan de voeten kwam leggen, in naam van het zelfbeschikkingsrecht ener minderheid ? Er is een verontschuldiging voor Chamberlain ; niet hij heeft deze vliegende aanbieding van het democratische eerverlies om der wille van den lieven vrede bedacht; zij stamt uit een Frans brein. In de afgelopen week vloog ik over Europa, van Belgrado over Budapest naar Praag, van Praag over Duitsland naar Parijs. Het vliegtuig vloog hoog, maar overal waren er gaten in het dikke wolkendek. Evenzo waren er voor den ingewijde gaten te ont dekken in het diplomatieke rookgordijn, dat Cham berlain's vliegtuig over Europa verspreidde. Zie hier het beeld dat met enige scherpzienig- en scherp zinnigheid uit de verbrokkelde doorkijk viel samen te stellen. Dinsdag 13 September : In Sudeten-Duitsland wordt zwaar gevochten. De bevolking van Praag is kalm, de Tsjechoslowaakse regering nog kalmer. Zij rekent op het gegeven woord der bondgenoten. Frankrijk heeft de Maginot-linie bezet, de Engelse Noordzee-vloot vaart uit, Russische legercorpsen en vliegtuig-escaders, aan wie onder zekere voor waarden het recht tot doortocht zou worden ver leend, verzamelen zich aan de Roemeense grens. De Jougoslavische regering wil neutraal blijven, hoewel reeds nu honderden vrijwilligers zich op het Tsjechische gezantschap in Belgrado aanmelden om het Slavische broedervolk te helpen. De regering heeft echter besloten Tsjechoslowakije uit eigen belang en zelfbehoud te steunen, indien Italiëonver hoopt niet neutraal zou blijven en aan de zijde van Duitsland de aanval op Tsjechoslowakije daadwerke lijk zou ondersteunen. De Polen zijn uiterst gereser veerd tegenover hun westerbuur, en Hongarije, nog steeds door de weerbare kleine Entente aan drie zijden omringd, houdt zich rustig. De afweerkrachten staan sterk, en Duitschland staat alleen misschien met, misschien zonder Italië. MAAR dan komt de catastrophe. Men krijgt angst, gloeiende angst, wonderlijker wijze niet in Praag, maar in Parijs. Dinsdagavond is er een persontvangst op het Ministerie van Buitenlandse Zaken aan de Quai d'Orsay. De heren Mistler en De Monzie, resp. voorzitter van de Kamercommissie voor Buitenlandse Zaken en Minister van Arbeid, geven aan iedereen, die het horen wil te verstaan, dat Frankrijk wel dwaas zou zijn terwille van de Tsjechen in de strijd te trekken. Het Franse volk wenst op deze wijze zijn zonen niet op te offeren, enz. enz. enz. Men vergeet doodleuk, dat er een verdrag van 1925 bestaat, waarbij Frankrijk de grenzen van Tsjechoslowakije garandeert. Het is nog steeds van kracht, maar krachtiger is de kort zichtige angst om zelfbehoud. Worden de heren bevreesd bij de gedachte aan de kwart kubieke meter zand, die tot woede der Parijse conciërges als be lachelijke afweer tegen brandbommen op de zolders is uitgeschept, terwijl men weet, dat in Berlijn be tonnen gaskelders voor de hele bevolking gereed zijn? In elk geval is er een soort paniek onder Frankrijk's leidende staatslieden ontstaan. Zij slaat over op Bonnet, de Minister van Buitenlandse Zaken en van hem op Daladier. Daladier stelt zich telefo nisch met Chamberlain in verbinding en doet het voorstel het uiterste te wagen om de vrede te redden. Het erge is, dat het Duitse gezantschap dadelijk op de hoogte gebracht wordt van het feit, dat in Parijs met het ophangen van de slappe was is begonnen. De heer Hitler ontwerpt onmiddellijk het scenario voor de diplomatieke tekenfilm, die zich in de komende dagen zal afrollen en waarin iedereen een weerloze pop is, dansend en gesticulerend naar de wil van den regisseur. Woensdag 14 September: De heer Chamber lain besluit, na overleg met Hitler, per vliegtuig naar München te vertrekken. Ondertussen wordt om de eigen aftocht te dekken aan de Parijse beurs een gerucht uit regeeringskringen verbreid, dat de Russen zijn omgevallen"; Stalin krabbelt terug, en daarom Frankrijk ook. De waarheid is omgekeerd, maar,,vredespolitiek" bestaat nu een maal uit het aaneenrijgen van omgekeerde waar heden. K e n t e r i n s Donderdag 15 September : Om i uur, terwijl zijn speciale trein van München naar Berchtesgaden rolt, leest de marionet Heinlein voor de Duitse radio de proclamatie voor, waarbij de SudetenDuitsers tot hoogverraad worden aangezet: ,,Wir wollen heim ins Reich !" Als om 6 uur de onder handelingen tussen Hitler en Chamberlain beginnen en de Britse premier over een plebisciet begint, ant woordt Hitler, dat dit tegen de wil der SudetenDuitsers zijn zou: ze zeggen immers zelf, dat ze naar Duitsland terug willen? De heer Chamberlain, enigszins geschrokken over deze verregaande eisen beduidt Hitler, dat hij eerst ruggespraak wil plegen, pakt de nutteloze dossiers, waar Lord Runciman en zijn staf maanden op hebben zitten zweten, weer in en wordt bij zijn smadelijke aftocht getroost door het goedmoedige voorstel van Hitler hem, ouden man, bij het volgende onderhoud halverwege tege moet te komen. Tot deze concessie, die voor Hitler een vliegtochtje van een uur beduidt, is de toekomsti ge triomfator over Middel-Europa volgaarne bereid. Vrijdag 16 September: De regering in Praag heeft door een afkondiging van de krijgswet de situatie geheel in de hand, maar in regerings- en journalistenkringen loopt voor het eerst het boze gerucht: Bonnet heeft ons losgelaten, en Chamber lain dus ook l" Chamberlain vliegt terug naar Londen en houdt Kabinetsraad. De Tsjechische regering voelt zich verraden en verlaten. Het erge is, dat men weet hoe onder de staatslieden, die dit verraad goedkeuren, zich ook de heer Blum be vindt, die vóór Chamberlain's reis, waarbij deze het plebisciet kwam aanbieden, in de plannen gekend is en ze heeft goedgekeurd. Zaterdag 17 September: Chamberlain verzoekt Daladier en Bonnet naai Londen te komen om over het slachten van de Tsjechoslowaaksche beer en de verdeling van zijn huid te beslissen. Terwijl Hitler een Germaanse slachting wil, zo maar met de bijl, zijn de democratieën voor een soort ritueel slachten onder diplomatiek toezicht. Wat de beer zelf wil, wordt hem niet gevraagd. Hij staat nu werkelijk alleen, want de Russische kolos is niet be reid alleen de kastanjes uit het vuur te halen. Ten be wijze hiervan een merkwaardig feit: de Duitse militaire attaché, generaal Kesting, die samen met de andere gezantschapsleden naar Berlijn was terug gekomen, wordt op order van Goering in een vlieg tuig gestopt en snel naar Moscou teruggezonden, om onderhandelingen met Stalin aan te knopen. Ondertussen sticht Henlein zijn Vrijkorpsen". Zondag 18 September: Op de dag des Heren besluiten vier democratische ministers in Londen, dat zij niet langer huns broeders hoeder zijn: indien Praag halsstarrig blijft wordt het aan de vernietiging overgeleverd. Frankrijk geeft zijn bondgenootschap met Rusland op. Hier triomfeert Chamberlain. Zijn vrees voor het bolsjewisme was steeds erger dan zijn smaakvolle antipathie tegen het fascisme. De weg naar Middel-Europa staat open. Binnen afzienbaren tijd zijn Jougoslavië, Roemeniëen Polen aan de beurt. Wanneer de Elzas en Eupen-Malmedy ? De volkeren voelen hun noodlot aankomen, maar de regeringen schijnen met blindheid geslagen. "T\E aartsbisschop van Toledo, j j kardinaal Goma y Tomas, die de eerste onderteekenaar was van het document, waarin een groot deel der Spaansche bisschoppen openlijk de partij koos van generaal Franco, vaardigde thans een boodschap aan de geloovigen uit, die veel gematigder klinkt. Het enthousiasme voor den heiligen oorlog" schijnt wel zeer bekoeld, want de kardinaal, zich be roepend op eigen ervaring in het door Franco bezette gebied, spreekt van een schijnbare vriendelijkheid ten op zichte der Kerk" en stelt vast: de oorlog is een slechte behoeder der deugd, zelfs de oorlog, die om de hoogste idealen wordt ondernomen". Niet minder op vallend was een publicatie, door den beroemden katholieken schrijver Paul Claudel, die in de Spaansche aange legenheden veel voor Franco scheen te voelen, aan het jongste nummer van de Nouvelle Revue Fran(aise afgestaan onder den titel: Le Régime du Bouchon". Het dagblad De Tijd ver taalde deze bijdrage in haar geheel. Wij veroorloven ons uit dit felle protest tegen de huidige dictatuur staten enkele kenschetsende passages aan te halen. Claudel schrijft : Voor een land is het bezwaarlijk als het in den persoon van ieder zijner bewoners, verstoken moet blijven van een zelfstandige gedachte of een onafhankelijken wil. Het is bezwaarlijk voor een totalitair land, als de bevolking, verlamd, verlaagd en uitgehongerd zich begint af te vragen of de macht, waaraan het zijn ziel verkocht, den prijs wel betaalt " ,, Wij zijn getuigen van het bedroevend schouwspel, dat groote landen, die weleer warme cultuurhaarden geweest zijn en uitgangspunten van beschaving: Duitschland, Italië, en waarom ook Rusland niet, dat ons in den tijd der Tsaren Dostoyefski, Solovief en Moussorgski gaf? werden onderworpen aan een slauernij, eindeloos erger dan die van eenigen Aziatischen staat der oudheid. Landen, waar het verboden is, om trent de uiterlijke werkelijkheid iets meer te vernemen dan berichten, gereed gemaakt door de censuur, een walglijk mondjevol nieuws, eerst gekauwd door een ambtenaar ! Landen, waar de kinderen, als in den tijd der Janitzaren, aan hun ouders worden onttrokken ! Landen, waar de lichamen, die gere geld op de hoogte moeten blijven van de nooden en behoeften der gemeen schap, stelselmatig worden beknot en verminkt! Landen, waar de geschiedenis wordt vervalscht, de boeken uitgezift of op den brandstapel geworpen, de leugen tot leerstuk verheven /" Deze uitlatingen zijn te meer merk waardig voegt De Tijd eraan toe omdat Paul Claudel stereotiep wordt gehouden voor een schrijver van rechtsch". Hij spreekt nochtans niet minder duidelijk dan onlangs Bernanos! LOSSE NUMMERS VAN DE GROENE het nieuwe nummer 20 cent nummers ouder dan een week . 30 cent nummers ouder dan 3 maanden 60 cent (verhoogd met eventueele portokosten) Wilt U bi| bestelling het verschuldigde bedrag meteen zenden ? Anders kunnen wij Uw aanvraag niet In behandeling nemen! DE ADMINISTRATIE PAG. 4 DE GROENE No. 3199