UI-THUIZIGHEDEN Films van twee weken De straten der stad Duitschland in de bioscoop HOEWEL ik deze week niet naar het Rembrandt Theater ben ge gaan, zag ik toch drie films ge maakt door of met Duitschers. In Thea ter Tuschinski draaide van Fritz Lang de film You and Me, in het Corso Theater komt de Erich Pommerproductie met .Charles Laughton en in de Uitkijk was een film van den Engelschen regisseur Hitchcock, waarin de Duitsche acteur Oskar Homolka de hoofdrol speelde. Het is merkwaardig , dat de erfenis van den grooten tijd van de Duitsche film niet meer in Berlijn beheerd wordt, maar te Hollywood, joinville en Elstree. Want groot was de tijd voor de Duit sche film, die toen vrijwel als eenig Europeesch product in Europa voor de Amerikaansche industrie een groote concurrentie was. Ook toen werden de groote en daarom gevaarlijke talen ten door Hollywood uit Berlijn weg gekocht. Maar sinds de Amerikanen niet meer hoefden te koopen, doch velen van de besten zoo maar cadeau konden krijgen, heeft de overplanting van Euro peesch naar Amerikaansch gebied een afmeting aangenomen, die leidde tot een duidelijken beïnvloeding van het Amerikaansche product. Nu is dat niet altijd zoo prachtig, die beïnvloeding. De Duitsche film heeft naast zijn goede zijden groote nadeelen gehad. Hij was soms grof van effect, over-dramatisch, onevenwichtig; maar dat woog op tegen een sterk ontwikkel de werkelijksheidzin, fantasie en een breeden, milden humor. Alle fouten en veel van het goede brachten de Duit schers mede naar het centra van de film waar zij heen gingen. En het is niet ver keerd, de films, die thans van daar komen, in dat licht te bezien. You and me CRITS Lang's You and Me", waar' in Sylvia Sydney en George Raft spelen, behandelt zou men zeggen, een zeer Amerikaansch thema: de vraag stukken die ontstaan onder menschen, die naar een veroordeeling een proef tijd doormaken en, zonder dat anderen dat van hen weten, tusschen gewone burgers leven. In een groot magazijn heeft de menschlievende directeur vele te reclasseeren ex-misdadigers opgeno men. Een Amerikaansch sociaal ge geven als in Fury, Langs vorige Ame rikaansche film. Maar reeds de inzet, een chanson van Kurt Weill, een chan son over de eerlijkheid, genre Dreigroschenoper, een chanson, dat met beelden begeleid wordt, is een vol komen afwijking van den in Amerika gebruikelijken vorm om een sociale film in te leiden. Zooveel romantiek over mijn en dijn is on-Amerikaansch. Het past eer bij Brecht dan bij Dreiser. Romantiek en niet sociale critiek, ligt er in een vergadering van extuchthuis-inwoners, op kerstmis, waar bij zij terugdenken aan hun straftijd in de gevangenis, met het opwindende getik op de verwarmingsbuizen. Bevat deze scène het ernstige probleem van de recidive of lijkt het meer op de komische vakvereeniging van misdadi gers uit Siodmak's onvergetelijke comedie De man die zijn moordenaar zoekt"? Sylvia Sydney en George Raft leeren elkaar kennen in het warenhuis, beiden zijn zij gereclasseerd. Als de man, door de schuld van de vrouw, terugvalt in de oude zonde, en met zijn vroegere kameraden een inbraak pleegt in het warenhuis, weet de vrouw de inbraak onschadelijk te maken. Den bende leden rekent zij op een schoolbord voor, dat de misdaad, zuiver economisch ge zien, niet rendeert. En de bende kiest, in het alternatief: gevangenis of morgen om acht uur in dienst bij het warenhuis, goedsmoeds het warenhuis. Het schijnt of de schepper van M" en Fury met zichzelf een loopje neemt. Daarmede verhindert hij echter, dat wij van harte gespannen en ontroerd zijn n dat wij hartelijk lachen. Zij, die van de straat leven S T. MARTINS LANE is de Engelsche film van Erich Pommer, den regisseur die de meeste groote Jannings films gemaakt heeft. Jannings is kapot gegaan aan den zwaar-dramatischen, meestal aan lager wal geraakten held, dien Pommer hem keer op keer heeft laten spelen. De acteur Laughton gaat in deze film denzelfden weg op. De bijfiguren rondom den vleezigen, zwaar in het beenvlak staanden held, worden weggedrukt door de breedheid van zijn schouders en de zwaarte van zijn ge baar. Zij staan ook niet in een werke lijke verhouding tot het karakter van de hoofdfiguur. Zij hooren bij hem, omdat zij in het beeld en in het verhaal naast hem, of tegenover hem staan. Maar zij staan eigenlijk in geen enkele diepere relatie tot den straatmuzikant, dien Laughton speelt, den muzikant, die door zijn liefde voor een kleine straatsschendster van zijn weg gebracht wordt. Als het bekoorlijke, maar vroe ger zoo arme meisje een beroemde revuester geworden is, keert Laughton, als hij ziet, dat zij nooit bij hem passen zal, weer terug naar zijn vrienden, de muzikanten. Helaas, Laughton, komt ook bij ons weer terug.... Sabotage DE film met Oskar Homolka, die in de Uitkijk ging daar waar de komende week Carnet de Bal", het Balboekje, in reprise gaat is een der scherpe misdaadfilms van Hitch cock, een reprise, waarover wij dus niet meer willen zeggen, dan dat elk detail feilloos er toe bijdraagt, de groo tere lijn, de lijn van spanning te ver sterken. Het ondoorgrondelijke masker van Homolka, de zeer menschelijke rol van wederom Sylvia Sydney en de opbouw van feitje na feitje, onver biddelijk gaande naar de ontploffing en de ontknooping zijn met meester. hand vereenigd. De keurig ingepakte tijdbom, die door den buitenlandschen terrorist het verwekken van een paniek in Londen's straten aan zijn stiefzoontje wordt meegegeven, gaat een eigen leven leiden, van enerveerende spanning. De montage van het spel van den jongen in den autobus naast zich het gevaarlijke pakketje met het kleine, dwaze hondje op den schoot T)E straten dezer stad zijn lang. Zij U eindigen daar, waar het conflict den vrede bedreigt. Want alle wegen zijn met elkander verbonden. De menschen kunnen daarover in vrede tot elkaar komen, of in gesloten colonnes tegen elkaar oprukken. Op het verlengde der wegen, waarlangs de Duitsche en Tsjechische troepen deze week gelegerd waren, liepen in Amster dam de menschen te hoop voor de ge bouwen der dagbladen. Een extra-editie beteekende een nieuwe weg voor wereld geschiedenis. En wie durft de wereld geschiedenis te missen? Groepen, en klonten menschen, als bijen voor hun korf, gedrukt pratend of gesticuleerend en luid betoogend hebben daar gestaan, tot zij door de politie van de trottoirs geveegd werden, als de opwinding hooger steeg dan in de gesprekken een uitlaat kon vinden. Oorlog of vrede, recht of onrecht was telkenmale een uitgemaakte zaak. Tot weer een nieuwe editie het gebouw van den vrede of de kazerne van den oorlog omver stootte. Edities, die het veranderde aangezicht der aarde binnen weinige uren bekend maakten. Tot 's nachts laat, drie, vier uur, bleef het druk. Als 's ochtends de kranten verschenen, waren er reeds afnemers. 's Avonds laat, in de straten van de stad, schreeuwden de verkoopers met hun speciale edities. Kinderen werden wakker en begonnen te schreien. Ver ontwaardigde ouders maakten er ruzie over. Verontruste menschen kwamen uit hun huizen. De stad leeft en gonst. Menschen met paketten gingen over de straten : hamsteren. Als de rust blijft, zijn zij gedoemd, drie jaar achtereen doperwtjes uit blik te eten. Balkons liggen vol kolen je kan nooit weten. Onder de trap een mud aardappelen, vijftien pakken rijst', blikken boter zijn uitver kocht. Winkels gesloten om de voorraden aan te vullen. Verstopte ham onder het linnengoed, een baal sago; en niemand in de familie die van sago houdt. Het sombere aspect van den vrede! De stad, leeg als er belangrijke radio redes waren, druk en vol na elke ontspanning. De straten van de stad voeren overal heen. Waarheen? van de deftige dame, werkt dieper en onontkoombaarder dan de gebruike lijke races van sneltreinen en race auto's. Spanning met de beste middelen. Spionage in de Maginotlinie EEN oud gegeven: spionage, dief stal en moord, valsch beschuldgden en een scherpzinnige oplossing, maar dit alles in een nieuwe en wel zeer actueele omgeving: de Maginotlinie. Uit deze ingrediënten is handig een spannende film samengesteld, die ge sneden koek is voor het publiek, dat graag meepuzzlet aan de oplossing van een geheimzinnige misdaad en zich niet ergert, wanneer het een tijd lang beetgenomen wordt met een ver keerden schuldige, die wel onder zeer bezwarende omstandigheden door de film gaat. Victor Francen speelt deze hachelijke rol en hij heeft zijn lijdend gezicht van den door het leven ge kwelde en den in den dienst en in het huwelijk mislukte zeer mee. Zijn pathetisch spel overheerscht in deze film en stelt de prestaties der andere acteurs in de schaduw. Van de Maginot linie ziet men niet veel meer, dan een paar onderaardsche gangen en enkele bovengrondsche uitgangen maar als plaats van handeling is dit vesting complex een trouvaille en even origi neel van vinding als de geste van het Rialto-theater om juist nu deze film te vertoonen. I>c schatkamers der oudheid DE Schatkamers der Oudheid in het Stedelijk Museum trokken deze week een hoogen gast tot zich, den ex-keizer van Duitschland. Het is waar schijnlijk, dat de oude voortbreng selen van Peruaanschen, Mexicaanschen, Egyptischen, Mesopotamischen, Griekschen of Rcmeinschen oorsprong verwekt werden in een tijd, die even vol gedruisch en hartstocht was als de onze. Maar nu schijnt het onbewogen, verstild en bezonken. Dat zal de exkeizer waarschijnlijk gezocht en ge vonden hebben. Want het is, als men is binnengetreden, of men een huid afgelegd heeft en in een stille wereld herboren is. Grijs en licht zijn de wanden; gedempt en klaar het licht; stil en onbewogen staan in de vitrines de oude beelden en voorwerpen. Een zaal wordt gevuld met den eeuwig versteenden lach van een Boeddhabeeld. En met het gepraat van twee lieve oude dames. Vroeger woonde de eene in Amsterdam, maar nu al jaren niet meer. Ja, waar blijft de tijd? Ofschoon, ik had er graag blijven wonen, maar ja, wat doe je dan? Juist om de kunst en cultuur, vindt u ook niet? Dat mis je zoo buiten. En dan, met de jubileumfeesten, zoo echt het ware was het toch niet. In de stad is het dan direct zoo veel meer, niet? De andere, lieve, oude dame, heeft zich zoo geërgerd aan de tooneelen. Toonèlen, dat kan ik u zeggen. Dat is in een kleine plaats natuurlijk direct minder uitgewassen. Hier was het soms vreeselijk met de uitwassen. Mooi hè, dat oude afgodsbeeld ? Ja, en uw zuster ? Zoo, nog altijd in den tuin? Fijn hè, als een mensch zich er mee vullen kan. Rahem Toteb grinnikt, de vreeselij ke God Shiwah kijkt boos, Bacchus is beleedigd en denkt over uitwassen. De lieve oude dames bladeren onder het praten gedachteloos in den catalogus. Uit de schatkamers der oudheid, ja wel! PAG. H DE GROENE No. 3100