..Een verhaal van De Groene Het angst-complex van den stamhouder Een onpaedagogisch avontuur DE geschiedenis van Pobbe en den stam houder is slechts kort; het is zelfs een onbe langrijke geschiedenis, maar zij was in staat om den Zondagsvrede in mijn huis gedurende meer dan een half uur te verstoren. De doopnaam van Pobbe is poes, en de doopnaam van den stamhouder is Dickie, en zij hebben allebei een moeilijk karakter. Het moeilijke van Pobbe's karakter laat zich niet anders beschrijven dan met het woord astrantig. Pobbe is een onafhankelijke geest, die kalm zijn eigen weg door het leven volgt, en zich daar door geweld noch zachten aandrang van af laat brengen, Pobbe beschikt over een rustig, maar onuitputtelijk uithoudingsvermogen wanneer hij een eenmaal voor oogen gesteld doel wenscht te bereiken hij heeft een vaste dagindeeling, waarvan geen macht ter wereld hem kan doen afwijken; en Pobbe is hoovaardig, hij heeft een overmaat aan stands-gevoel en laat zich, kort weg gezegd, niet koejeneeren. De stamhouder, daarentegen, is onordelijk-; hij mist alles wat met organisatie-talent te maken heeft; hij encanailleert zich met de vreemdste, wanstaltigste en onsmakelijkste voorwerpen en wezens die hij ontmoet, hij is een hartstochtelijk beoefenaar van de experimenteele natuurkunde, maar werpt zich volmaakt systeemloos van het eene onderwerp op het andere. Maar vóór alles is hij een vurig idealist, die in harmonie met de geheele schepping meent te leven, en dit om de eenvoudige reden dat wij, ouders en opvoeders, die voor hem het belangrijkste deel van de schepping uitmaken, niet dan zeer zachtzinnig en volgens alle regelen van de paedagogie zijn wil durven weer streven. Maar Pobbe behoort óók tot de schepping, en dit wel zeer nadrukkelijk en daar moest nood zakelijk een conflict uit geboren worden. DAT was dan op dien bewusten Zondag-ochtend. Ik had met Dickie gewandeld, en Pobbe had alleen gewandeld, en Thea was in de keuken iets geheimzinnigs aan het bereiden: het was alles zoo vredig en vriendelijk als men het zich maar kan wenschen. Ik rookte een pijp en las de krant, en Dickie bouwde een toren; Pobbe, indachtig aan het woord van Frederik den Groote, overlegde dat iedereen op zijn wijze zalig moet worden en begaf zich ter ruste in een fauteuil. Dat mag hij niet; hij mag het beslist niet, maar het staat in zijn dag-indeeling en dus doet hij het. Hij zuchtte, en sluimerde in, vast besloten om zich door niets te laten storen. Hij keek niet eens op toen Dickie's toren in stortte; en ik, goed paedagoog zijnde, hield mij al evenzeer gedekt, zoodat het klagelijk gekreun van den stamhouder geheel onbeantwoord bleef. Eèh ?" vroeg Dickie, en nog eens: Eèh ?" Er kwam geen reactie. De blokken lagen orde loos verspreid; geen spoor was er meer van het trotsche bouwwerk te bespeuren, en niemand voelde met den ontgoochelden kunstenaar mee dat is een heele gebeurtenis, en Dickie, de regelen der paedagogie van de hand wijzend, keerde voor het oogenblik de bouwkunst den rug toe en ging over tot het bestudeeren van het tafelkleed. Maar nadat hij daar met niet te misprijzen behendigheid een aantal draden aan onttrokken had, schonk ook dat hem geen bevrediging meer. Eèh?" klaagde hij. Er kwam geen antwoord, en hij liep een paar keer peinzend de kamer op en neer; in het voorbij gaan haalde hij een tamelijk onapetijtelijk viesje, dat door de dienstmaagd over het hoofd was gezien, onder een kast uit en proefde ervan hij sleepte een kussen van een stoel af, en stichtte, mijn vaderlijk vermaan ten spijt, eenige wanorde in de brochure-afdeeling van de boekenkast. Maar dat alles gaf hem niet de bevrediging die hij er van verwachtte, en tenslotte besloot hij, zich den tijd te korten met eenige experimenten op Pobbe. Hij kende Pobbe natuurlijk wel uit dagelijksche aanschouwing, maar hij had tot nu toe eigenlijk nog nooit gelegenheid gehad om zich eens precies op de hoogte te stellen van den aard en de reacties van dit klaarblijkelijk zelfstandig bewegende iets. De stamhouder bleef voor den stoel staan, en sprak: Pobbe?" Pobbe sliep, want dat was zoo zijn dag-indeeling. Pobbe?" herhaalde het nageslacht. Pobbe verroerde zich niet; ook niet toen de stamhouder voorzichtig een vinger op zijn rug legde. Aangemoedigd door dit succes ging de onderzoeker voort; de vinger werd gevolgd door een heele hand, en die hand kreeg, op Pobbe's rug, al spoedig ge zelschap van een tweede. Akepobboumou?" informeerde Dickie, en toen hij geen antwoord kreeg streek hij voorzichtig Pobbe's haar tegen den draad in. Dat was ernstig; er zijn zekere vrijheden, die Pobbe niemand en onder geen omstandigheid veroorlooft, en daartoe behoort ook tegen-den-draad-in-strijken. Hij ont waakte, en keek Dickie met argwanende spleetoogen aan. Hij had het beter niet kunnen doen, want dit beteekende niets meer of minder dan een verbazend interessante reactie; de stamhouder legde meer nadruk op zijn handeling, en streek in sterk ver hoogd tempo tegen-den-draad-in. Mmmmmm," zuchtte Pobbe verstoord. Oddepokke!" juichte Dickie, en ik kreeg den indruk dat het geen net woord was. MAAR toen het experiment nog niet was afgeloopen en Pobbe's blik onaangenamer werd, terwijl hij met hernieuwde kracht begon te mom pelen, legde ik mijn krant en mijn pijp weg en besloot in te grijpen. Dat plan was goed; doch toen ik opstond om het ten uitvoer te brengen, stond ik van aangezicht tot aangezicht met het probleem. Verbied het kind niets zonder noodzaak," zei een van mijn paedagogische leermeesters; zeg niet: hier mag je niet aankomen'en daar mag je wél aankomen, als het waaróm van het verbod buiten de bevatting van het kind ligt. Houd het kind liever van het bewuste voorwerp verwijderd, dan dat het er een geheimzinnige macht, een onbe kend gevaar, in gaat zien". Allemaal tot je dienst, maar het zou lang niet meevallen om den stamhouder van Pobbe ver wijderd te houden vroeg of laat moest de kennis making plaats vinden, en het zou zeker niet ge makkelijk zijn om die voor beide partijen pijnloos te doen verloopen. Maar de paedagogie ging voort: Het is niet ernstig wanneer het kind bij de onderzoekingen, die het voor zijn oriëntatie in de wereld behoeft, zich bezeert of zelfs schrikt, wanneer de opvoeder er maar onmiddellijk bij is om hem aan te toonen, dat het voorwerp of de gebeurtenis waar de onaan gename gewaarwording aan ontsproot, bij juiste behandeling niet gevaarlijk is. Het zèlf-ondervinden van het onaangename is veel leerzamer dan de waarschuwing; een onaangename gewaarwording echter, die niet door een beter begrip wordt opge heven, doet een ongezond angst-complex ontstaan". Heel goed," dacht ik, kranig gezegd" en ik beperkte mijn ingrijpen tot het uiterste. Ik knielde bij den stoel met Pobbe en stamhouder neer, en begon zachtjes te aaien. Kijk, Dickie", zei ik; kijk, zóó doe je dat aai poes. . . . lieve Pobbe, hè?" Pobbe's oogen zakten door de geruststelling weer half-dicht, en Dickie keek belangstellend toe maar ik meende, dat ik nu genoeg voorbeeld had gegeven, en wachtte de verdere gebeurtenissen af. Dickie weifelde, en keek van mij naar Pobbe en van Pobbe naar mij; en Pobbe vertrouwde de zaak maar half en hield het puntje van zijn staart trillend in de hoogte. Ookiepobbeloo !" juichte Dickie plotseling, alsof nu het klare besef van den toestand tot hem kwam; hij greep het zenuwachtige staartpuntje en trok er aan. Nee Dickie I" riep ik maar het was al te laat. Pobbe schoot geïrriteerd overeind en deelde haastig een tik uit en toen was het hek van den dam, want de stamhouder had een schram metje op zijn vinger en Pobbe zat spin-nijdig klaar voor meer ingrijpende maatregelen, en Thea kwam juist binnen met de koffie. Wat is er wat is er nu weer?" vroeg zij. Eèh," kreet ons kroost, dat zich intusschen van den ernst van zijn blessure had vergewist. Hij bloedt!" riep Thea, wat trouwens maar half waar was; kijk, hij bloedt, en dat laat jij toe, daar zit jij bij kom hier, schat". Haal hem nu niet aan," waarschuwde ik; hij moet zelf leeren...." Maar Thea, die anders altijd erg opvoedkundig is, zei: Houd toch op je ziet toch dat hij bloedt? Ach, klein engeltje, wat hebben ze gedaan, hè? Lief vingertje stuk? Ach.... en daar zit jij met je neus bovenop, dat die leelijke kat hem krabt. Bah hoe kan je kijk nu toch eens...." En zoo was dan de vrede van den stillen Zondag ochtend verstoord; Dickie huilde, en Thea zei wat ze er van dacht, en Pobbe sloeg rhythmisch met zijn staart op de stoelzitting. Stil nu maar stil nu maar. ... en van jou begrijp ik niets," zei Thea respectievelijk tot den stamhouder en mij; mama zal zoentjes op geven gooi die kat er uit. ..." Om erger te voorkomen verwijderde ik Pobbe uit de kamer, wat mij drie dagen van zijn ongenade bezorgde omdat ik daarmee zijn leefregel ver stoorde; bovendien was de paedagogie van het geval vernietigd, want ik had Dickie nog aan schouwelijk voor moeten stellen hoe voorzichtig en eerbiedig zoo'n kattenstaart behandeld moet worden. Laat mij het nu uitleggen," zei ik; maar Dickie huilde en Thea klaagde en Pobbe gaf aan de andere zijde van de deur verontwaardigde geluiden, zoodat ik met geen mogelijkheid aan het woord kon komen. DAT kon ik pas een kwartier later, toen de stamhouder getroost een tweeden toren bouwde, terwijl Pobbe, die in een onbewaakt oogenblik weer naar binnen was geglipt, zich opnieuw installeerde en Thea koffie inschonk. Toen toonde zij meer begrip, en wij bespraken het geval lang en breed; we hadden het over warme kachels en melkglazen, die even taboe waren als Pobbe's staart, wij hadden het over scharen, lucifers, angst-complexen, messen en psychosclerosen en over nog heel veel meer, wij haalden er alle ervaringen van onszelf, van vrienden, kennissen en bloedverwanten bij, en wij hielden pas op toen wij Dickie hoorden zeggen: Hakkepobbeda !" En wij zagen dat hij, nadat ook de tweede toren aan vernietiging was prijsgegeven, bezig was Pobbe vriendschappelijk op den rug te kloppen; Pobbe knipoogde, zuchtte, en strekte zich behagelijk uit. G. TOONDER PAG. 16 DE GROENE Na. 3200